DiYABET VE BESLENME N M.-

Transkript

1

2 DiYABET VE BESLENME Diyabet tedavisinin amacı;kan şekeri kontrolünü sağlayarak diyabetin seyrinde gelişebilecek bozuklukları (komplikasyonları) önlemek veya geciktirmek; böylece yaşam kalitenizi yükseltmektir. 1 Diyabet, yaşamınızda başta beslenme planınız olmak üzere bazı değişikliklerin oluşmasınıgerektirmektedir. Kan şekerini oluşturan asıl kaynak besinler olduğu için sağlıklı beslenme diyabette tedavinin temelidir. 1 Diyabetinizin olması yaşamınız boyunca sevdiğiniz yiyecekleri yiyemeyecek olmanız anlamına gelmez. Fakat yediğiniz yiyecek çeşidine ve miktarına daha çok dikkat etmeniz gerekmektedir. önemli olan kan şekerinin kontrolünü sağlamak için sebze,meyve,tahıl kaynaklarından zengin, ılımlı miktarda protein ve yağ ile kolesterolü sınırlandırılmış bir beslenme planı uygulamanızdır. 1 Diyabeti olan bir çok kişi beslenme planını uygulamak için aile ile yemek yeme zamanınıve birlikte yedikleri yemek çeşidini değiştirmekte,kendisi için ayrı yemek hazırlamaktadır. Oysa günümüzde diyabeti olan ve diyabeti olmayan bireylere önerilen sağlıklı beslenme önerileri farklı değildir. Diyabeti olmayan bir kişinin de rafine şeker tüketimini kısıtlaması, doymuş yağ ve kolesterolden zengin olan et, süt, yoğurt, peynir,yumurta gibi yiyecekleri belirli bir miktarda tüketmesi, az az ve sık sık yemek yemesi gerekmektedir. 1 lııııııııılıııııııılııııı ıııııı.l\\llllllılllllllllıllllllllltll.lllllllıllll llllllll.ll lllllılllllllllı.ıııııııııı ıııııılıııı ı ııııl ıııılııııııııılıill ı N M , m Ọ Ṃ c. c. = c wlıııı Jıuluıı ıııılıııı ıuılıuı uu lıııı ııııluıı ı111j J ıılıııı ıııılıııı ııııl1111 uıılıııı ıııılıııı ıııılıııı ıııılıııı ıııılıııı ırnlıııı ıııılıııı ıııı

3 SAGLIKLI BESLENMENİN 10 A L

4 DİYABET BESLENME PİRAMİDİ Öğünlerinizi planlamada kolaylık sağlayan görsel bir methottur. Bu piramidte yer alan yiyecekler 6 grupta toplanmıştır. 3 Yağ ve Şeker Grubu Süt ve Yoğurt ( Grubu Et, Balık ve Tavuk Grubu Sebze Tahıllar,Kurubaklagiller ve Nişastalı Yiyecekler Grubu

5 Tahıllar,Kurubaklagiller ve Nişastalı Yiyecekler Grubu Piramidin temelini oluşturmakta ve en geniş bölümünü kapsamaktadır. Bu bölümde yer alan ekmek çeşitleri, tahıllar, kurubaklagiller,pirinç, patates gibi nişastalı yiyecekler bir öğünde yenilmesi gereken temel yiyeceklerdir. Sağlıklı bir beslenme planı içinde l porsiyonu l ince dilim ekmek veya lorta boy patates veya 2-3 kaşık pilav olarak belirtilen bu grubtan 6 veya daha fazla porsiyon yenilmesi gerekmektedir. 3 Sebze ve Meyve Grubu 'Sebze ve Meyve' grubu piramidin ikinci basamağını oluştururlar. Bu gruplar posa, vitamin ve mineral kaynağıdır. Bununla birlikte farklı sebzelerin ve meyvelerin içerdiği vitamin ve minerallerde farklıdır. ıspanak gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler kalsiyum minerali ve K vitamini için iyi bir kaynak iken, havuç gibi sarı renkli sebzeler A vitamininden zengindir. Çoğu meyve ise A, C vitamini ile potasyum, magnezyum ve bakır gibi mineraller için mükemmel bir kaynaktır. Kişisel özelliklere göre değişmekle birlikte günlük beslenme planında 3-5 porsiyon sebze ve 3-4 porsiyon meyve yenilmelidir. 3

6 Süt ve Yoğurt Grubu Piramidin üçüncü basamağında 'Süt, Yoğurt' grubu ile et, balık, tavuk, yumurta ve peynir gibi hayvansal yiyecekleri içeren 'Et' grubu yer alır. Diyabet Beslenme Piramidi, bu iki grubun her birinden 2-3 porsiyon yenilmesini önermektedir. Özellikle kalsiyumdan zengin olan süt grubunda 1 bardak süt veya yoğurt 1 porsiyon olarak tanımlanmaktad ır. 'Süt, Yoğurt' grubu ve 'Et' grubu proteinden zengindir ve sağlıklı bir beslenme planında günlük enerjinin %10-20'sinin proteinlerden sağlanması gerekmektedir. Bununla birlikte her iki gruptaki yiyeceklerin kolesterol, kalori ve özellikle doymuş yağ olmak üzere yağ içeriği fazladır. Bu nedenle de piramidin üçüncü basamağındadır ve kendisinden önceki diğer gruplara oranla daha az bir yer kaplamaktadır. Düşük yağlı veya yağsız süt ürünleri, yağsız et, derisiz tavuk etinin tercih edilmesi şüphesizki bu grubun içerdiği toplam yağın, doymuş yağın ve kalorinin azalmasını sağlayacaktır. 1 porsiyon 'Et' grubu gr pişmiş et, tavuk, balık veya peynirden birini içerir ve bir gün içinde bu gruptan 2-3 porsiyon yenilmesi önerilir. 3 (

7 Yağ ve Şeker Grubu Piramidin tepesine tırmandığımızda burada yer alan 'Yağlar,Şeker ve Şekerli Yiyecekler ile Alkollü İçecekler' grubunun çok az bir bölüm kapladığını görürüz. Bu da bize,bu yiyeceklerin sağlıklı bir beslenme planı içindeki yerlerinin ne kadar az olduğunu göstermektedir. Bu grup için önerilen porsiyon ölçüsü yoktur çünkü grup içinde yer alan yiyecekler (yağ,şeker) ve alkollü içecekler sağlıklı bir beslenme planına katkıda bulunacak herhangi bir besin öğesini içermezler. Ancak bu grup içinde yer alan yiyeceklerden yağlar için 1 tatlı kaşığıyağ veya 5-6 adet fındık içi, şeker ve şekerli yiyecekler için 2 adet şekerli bisküvi veya 1 top dondurma 1 porsiyona örnek olarak verilebilir. Eğer bu grupta yer alan alkollü içkilerden birini içmek istiyorsanız öncelikle alkolün kan şekerinizi nasıl etkilediğini öğrenmelisiniz. 3

8 SERBEST TÜKETİLEBİLECEK BESİNLER 2 tı' Şekersiz çay, kahve,bitki çayları tı' Maden suyu, soda (tansiyon yüksekliği yoksa) tı' Baharatlar tı' Yağsız salata, sirke tı' Şekersiz sakızlar tı' Kalorisiz yapay tatlandırıcılar ve diyet ürünleri aşırı miktarda tüketilmemelidir. KAÇINILMASI GEREKEN BESİNLER X Şeker ve şekerli yiyecekler X Şekerli içecekler, meşrubatlar, kola, limonata, meyveli şerbetler,sıcak çikolata, salep,boza, hazır meyve suları X Alkollü içecekler; şarap,rakı, bira, viski, likör vb. X Yağ ve şeker içeriği yüksek olan besinler; pasta, kek, kurabiye,bisküvi, börek, çörek, helva ve diğer şekerli tatlılar X Yağda kızartılmış yiyecekler; et, sebze, hamur, patates kızartmaları X Yağlı et ve balıklar, tavuğun derisi, yağlı organ etleri, sakatatlar,tam yağlı süt ve süt ürünleri X Şarküteri ürünleri;salam, sucuk, sosis, pastırma, kavurma X Yağlı besinler; kaymak, krema, ketçap, mayonez, salata sosları, pasta sosları, tahin, tahin helvası X Katı yağlar; iç yağı, kuyruk yağı, katılaştırılmış margarinler 2 Referanslar: 1. B&lang=tr. Erişim Tarihi: DiyabetveSaglikliBeslenmeKitapcigi.pdf. Erişim Tarihi: Erişim Tarihi: