EKONOMİK GELİŞMELER Nisan - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI 3 TURİZM GELİRİ ve GİDERİ. 4 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 5 ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE) 5 GRAFİKLER Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği.. 4 TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 1
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2010 yılı dördüncü döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yıla göre sabit fiyatlarla % 9,2 artış göstermiştir. Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2010 yılı dördüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %17,3 lük artışla 298 294 Milyon TL olmuştur. 2010 yılının dördüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 9,2 lik artışla 28 015 Milyon TL olmuştur. 2010 yılı gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla %16,0 lık artışla 1 105 101 Milyon TL, sabit fiyatlarla % 8,9 luk artışla 105 680 Milyon TL olmuştur. 2010 yılında kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla 15 138 TL, ABD doları cinsinden 10 079 Dolar olarak hesaplanmıştır. İstihdam İşsizlik ve İşgücü Hareketleri Şubat 2011 döneminde kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus geçen yılın aynı dönemine göre 929 bin kişi artmıştır. 2011 yılı Şubat döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın aynı dönemine göre 877 bin kişilik bir artış ile 71 milyon 920 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 929 bin kişi artarak 53 milyon 152 bin kişiye ulaşmıştır. Şubat 2011 döneminde işgücüne katılma oranı % 48,5 tir. Tarım dışı istihdam 1 002 bin kişi artmıştır. 2011 yılı Şubat döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 535 bin kişi artarak, 22 milyon 802 bin kişiye yükselmiştir. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 533 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 1 milyon 2 bin kişi artmıştır. Şubat 2011 döneminde istihdam edilenlerin % 24,4'ü tarım, % 20,4 ü sanayi, % 5,9 u inşaat, % 49,3'ü ise hizmetler sektöründedir. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payının 0,7 puan, sanayi sektörünün payının 0,1 puan, inşaat sektörünün payının ise 0,6 puan arttığı, buna karşılık hizmetler sektörünün payının 1,4 puan azaldığı görülmektedir. İşsizlik oranı % 11,5 tir. Şubat 2011 döneminde işgücü dışında olup, daha önce bir işte çalışanların % 19'u tarım", % 10,7'si "sanayi", % 3,2'si "inşaat", % 19,2'si "hizmetler" sektöründe çalışmış, % 47,9 u ise 8 yıldan önce işinden ayrılmıştır. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 2
İthalat İhracat ve Dış Ticaret Açığı 2011 Mart ayında ithalat %44,1 artmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük Müsteşarlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; 2011 yılı Mart ayında, 2010 yılının aynı ayına göre ihracat %19,6 artarak 11 836 milyon dolar, ithalat %44,1 artarak 21 647 milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı 5 130 milyon dolardan, 9 811 milyon dolara ulaştı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2011 yılı Mart ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat ve ithalatın değişim oranları orijinal seri ile aynı kalarak, sırasıyla %19,6 ve %44,1 oldu. 2010 Mart ayında %65,9 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2011 Mart ayında %54,7 ye geriledi. 2010 Mart ayında %45,9 olan Avrupa Birliği nin (AB) ihracattaki payı, 2011 Mart ayında %48,3 e çıktı. AB ye yapılan ihracat, 2010 yılının aynı ayına göre %25,8 artarak 5 716 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2011 Mart ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat 2010 Mart ayına göre %35,5 artarak 1 239 milyon dolar olurken, Almanya yı sırasıyla İtalya (816 milyon dolar), İngiltere (645 milyon dolar), Irak (635 milyon dolar) ve Fransa (626 milyon dolar) takip etti. Almanya ithalatta da, ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat %51,4 artarak 2 105 milyon dolar olarak gerçekleşti. Almanya yı sırasıyla Çin (1 933 milyon dolar), Rusya Fedarasyonu (1 800 milyon dolar) ve ABD (1 618 milyon dolar) izledi. 2011 Mart ayında fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi, motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları (1 555 milyon dolar) olurken; bu fasılı kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksam-parçaları (1 000 milyon dolar), demir ve çelik (990 milyon dolar), elektrikli makina ve cihazlar, bunların aksamparçaları (745 milyon dolar) ve örme giyim eşyası ve aksesuarları (738 milyon dolar) izledi. Mart ayında; en yüksek ithalatı olan fasıl mineral yakıtlar ve yağlar (4 217 milyon dolar) oldu. Bu fasılı; kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksamparçaları (2 565 milyon dolar), demir ve çelik (1 698 milyon dolar), motorlu kara taşıtları (1 671 milyon dolar) ve elektrikli makine ve cihazlar, bunların aksam-parçaları (1 518 milyon dolar) izledi. Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği Milyon Dolar 2010-2011 Mart Ayı Dış Ticareti 25 000 21 647 20 000 15 022 15 000 11 836 9 893 10 000 5 000 Milyon Dolar 2010-2011 Ocak -Mart Dış Ticareti 60 000 56 063 50 000 38 495 40 000 31 468 30 000 26 000 20 000 10 000 2010 2011 2010 2011 İhracat İthalat 2010 2011 İhracat 2010 2011 İthalat TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 3
Turizm Geliri ve Gideri Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 28,5 artmıştır. Ocak, Şubat ve Mart aylarından oluşan I. Dönemde turizm geliri, geçen yılın aynı dönemine göre % 28,5 artarak 3.100.270.170 $ oldu. Turizm gelirinin 2.239.709.741 $ ı yabancı ziyaretçilerden, 860.560.429 $ ı ise yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilmiştir. Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu dönemde yapılan harcamaların 2.821.801.763 $ ını kişisel, 278.468.407 $ ını ise paket tur oluşturmaktadır. 2011 I. dönemde kişi başına ortalama harcama 705 $ dır. Bu dönemde yabancıların ortalama harcaması 622 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ortalama harcaması ise 1.077 $ dır. Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre % 17,2 arttı. 2011 yılı I. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 4.398.235 kişidir. Bunun 3.599.196 kişisini yabancı, 799.039 kişisini ise yurtdışında ikamet eden vatandaşlar oluşturmaktadır. Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre % 20,9 arttı Yurtiçinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre % 20,9 artarak 1.196.797.473 $ olmuştur. Bunun 1.166.402.275 $ ı kişisel, 30.395.198 $ ı ise paket tur harcamalarıdır. Yurtdışını ziyaret eden 1.646.577 vatandaşın kişi başı ortalama harcaması 727 $ dır. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) TÜFE de aylık değişim %0,87 olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı Nisan ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %0,87, bir önceki yılın Aralık ayına göre %2,45, bir önceki yılın aynı ayına göre %4,26 ve on iki aylık ortalamalara göre %6,79 artış gerçekleşmiştir. Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış %10,91 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşmiştir. Nisan ayında endekste yer alan gruplardan ev eşyasında %1,76, ulaştırmada %1,04, lokanta ve otellerde %0,50, konutta %0,39, çeşitli mal ve hizmetlerde %0,27, eğitimde %0,25, sağlıkta %0,11, eğlence ve kültürde %0,08 artış, gıda ve alkolsüz içeceklerde %-0,48, haberleşmede %-1,84 düşüş gerçekleşmiştir. Alkollü içecekler ve tütün grubunda değişim gözlenmemiştir. Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE de en yüksek artış %8,21 ile çeşitli mal ve hizmetler grubunda gerçekleşmiştir. Ulaştırma (%7,98), lokanta ve oteller (%7,30), ev eşyası (%7,28), giyim ve ayakkabı (%5,74), konut (%4,86), eğitim (%4,64) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 4
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ÜFE de aylık değişim %0,61 olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı Nisan ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %0,61, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,04, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,21 ve on iki aylık ortalamalara göre %9,17 artış gerçekleşmiştir. Aylık değişim tarım sektöründe %3,43, sanayi sektöründe %0,01 olarak gerçekleşti. Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %9,48, bir önceki yılın aynı ayına göre %4,59 ve on iki aylık ortalamalara göre %15,77 artış gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre %5,31, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,09 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,76 artış gerçekleşmiştir. ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en yüksek aylık artış %8,07 ile ham petrol ve doğalgaz çıkarımı alt sektöründe gerçekleşti. Sanayinin üç sektöründen, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,28, imalat sanayi sektöründe %0,13 artış, elektrik, gaz ve su sektöründe %-1,30 düşüş gerçekleşmiştir. Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (%8,07), kağıt ve kağıt ürünleri imalatı (%2,35), plastik ve kauçuk ürünleri imalatı (%2,03), elektrikli makine ve cihazları imalatı (%1,89) alt sektörleridir. Buna karşılık ana metal sanayi (%-3,22), iletişim teçhizatı imalatı (%- 2,68), büro makineleri imalatı (%-2,38), tıbbi, hassas ve optik aletler imalatı (%- 1,70), taşocakçılığı ve diğer madencilik ürünleri (%-1,60), elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (%-1,48) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler olmuştur. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 5