Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) Proje Önerisi Sunumu Proje Yürütücüsü nün; Unvanı, Adı - Soyadı: PROF.DR.ÇİLER DURSUN Kurumu/Kuruluşu: ANKARA ÜNİVERSİTESİ İLETİŞİM FAKÜLTESİ Bölümü/Birimi: GAZETECİLİK BÖLÜMÜ Projenin Başlığı: TÜRKİYE DE GELENEKSEL VE YENİ MEDYADA KADIN HABERCİLERİN ÇALIŞMA KOŞULLARI VE MESLEKİ KİMLİKLENMELERİ (215K168 NOLU SOBAG PROJESİ) Süresi: 24 AY (1 Aralık 2016-31 Aralık 2018)
Projenin Konusu, Amacı ve Anahtar Kelimeler Projemizin Konusu: Bu araştırma Türkiye de gazeteler, televizyonlar olmak üzere geleneksel medya ile internet haber portallarında gazetecilik yapan kadın gazetecilerin çalışma koşullarının, varkalma stratejilerinin, haberciliğe bakışlarının ve mesleki kimliklenmelerinin toplumsal cinsiyet eşitliği bakış açısına dayalı olarak ortaya konmasını konu edinmektedir. Projemizin Amacı: Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye de yerel/bölgesel televizyon kanallarının ve yazılı basınının haber üretim süreçlerinde yer alan kadın gazeteciler ile ulusal televizyon kanallarının ve yazılı basınının haber üretim süreçlerinde yer alan kadın gazetecilerin iş yapma pratikleri ile çalışma koşullarından kaynaklanan ve haber üretimini toplumsal cinsiyet eşitliği açısından sorunlu kılan temel dinamikleri ayırt etmektir. Böylelikle haber üretim süreçlerinde yer alan kadın gazetecilerin mesleki pratiklerini toplumsal cinsiyetleri açısından belirleyen çeşitli dinamikler gerek ulusal yerel medya karşılaştırmasıyla gerekse geneleksel- yeni medya karşılaştırmasıyla sergilenebilecektir. Bunun yanı sıra çalışma ile kadın gazetecilerin habercilik anlayışları, bu anlayışların geri planındaki cinsiyet eşitliği algısı, iş-aile yaşamı dengesini sağlamaya dair çabaları ile mesleki kimlikleri arasındaki bağlantı da saptanmaya çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler: haber, kadın gazeteci, haber üretimi, toplumsal cinsiyet eşitliği, medya
Projenin Özgün Değeri 1 Araştırmanın yenilik ve özgünlük boyutunun temel göstergeleri şunlardır: Üç farklı habercilik mecrasında karşılaştırma yapılması: Türkiye de ilk kez tek bir araştırmada hem gazete ve televizyon ve hem de internet haberciliği süreçleri karşılaştırmalı olarak toplumsal cinsiyet eşitliği meselesi üzerinden çalışılmaktadır. İki farklı habercilik üretimi bağlamlarında karşılaştırma yapılması: Türkiye de ilk kez aynı araştırmanın içinde ulusal ve yerel habercilik kurumlarında habercilik pratiklerini sürdüren kadın gazetecilerin güncel durumlarının, mesleğe bakış açılarının ve karşılaştıkları zorlukların saptanmasıdır. Karma Yöntem Kullanılan Yöntem Özgünlüğü: Araştırmada genel olarak yapılmış az sayıdaki haber üretim süreci çalışmalarının yöneldiği anket veya görüşme tekniklerinin birlikte uygulanması yapılacaktır. Her iki yöntemin kadın habercilerin mesleki kimliklenmelerini ve pratiklerinin cinsiyet eşitliğine dayalı boyutlarının ortaya konması için yararlanıldığı ilk çalışma olacaktır. Bu nedenle de haber çalışmaları literatürü açısından yeni ve özgündür.
Projenin Özgün Değeri 2 Kapsam Özgünlüğü ve Yeniliği: Bu araştırma aynı zamanda aile/ev-iş yaşamı dengesini sağlamak adına geliştirdikleri çözümleri de gözler önüne sererek, Türkiye de yine ilk kez araştırma odağını kadın gazetecilerin sadece meslek ortamlarına değil, tüm yaşam alanlarına doğru genişletmiş olacaktır. Uygulama Özgünlüğü ve Yeniliği: Bu araştırmada sonucunda derlenecek veriler sayesinde açılacak tartışmalar, başta Çağdaş Gazeteciler Derneği, Türkiye Gazeteciler Sendikası ve Basın Konseyi olmak üzere, gazetecilik/habercilik meslek örgütleri ve medya kuruluşları ile paylaşılacaktır. Bu paylaşı, araştırmanın sonunda düzenlecek Türkiye de Kadın Gazetecilerin Sorunları başlıklı bir günlük bir sempozyum ile yapılacaktır. Araştırmanın güncel sonuçlarının ve saptanacak sorunlara ilişkin çözüm önerilerinin sergileneceği Sempozyuma, gazetecilik meslek örgütleri temsilcilerinin, akademisyenlerin ve medya kuruluşlarının katılımlarının sağlanması hedeflenmektedir. Bu yönüyle de araştırma, ortaya koyacağı güncel bilgi doğrultusunda medya sektöründe bir farkındalık yaratmayı gündemine almasıyla, araştırma sonuçlarını saptanacak sorunlara çözüm üretmeye dönük olarak seferber edecektir.
Projenin Yöntemi Araştırmada ulusal, yerel ve bölgesel televizyonlarda ve gazetelerde çalışan kadın gazetecilere 1- Anket uygulanarak çalışma pratikleriyle ilgili temel sorunlar ve deneyimlerine ilişkin veri derlenecektir; 2- Derinlemesine görüşmeler yapılarak, habercilik mesleğinin kendine özgü dinamikleri mesleki yaşantılarında nasıl karşıladıkları; toplumsal cinsiyet farklılığının mesleki pratiklerde de bir farklılaşmaya yol açıp açmadığı; açıyorsa bu farklılıkları nasıl deneyimledikleri; aile yaşantısı ile habercilik sektörü arasında nasıl bir denge kurdukları ya da böyle bir denge kurup kuramadıkları; gazeteci olarak nasıl kimliklendikleri, mesleklerine yönelik bakışları ve profesyonellik anlayışları vb. pek çok parametre analiz edilecektir.
Proje Yönetimi, Ekip ve Araştırma Olanakları Proje Yürütücüsü: Prof.Dr.Çiler Dursun Araştırmacı: Doç.Dr.Çağla Kubilay Bursiyerler: (doktora ve yüksek lisans öğrencileri): Erman Kaçar, Mehmet Türkcan, Fatıma Esra Öz A.Ü.İletişim Fakültesi :Bilgisayar, 2 adet ses kayıt cihazı, 2 adet dikte programı ve ayrıca lisans öğrencilerine verilecek seminer için toplantı salonlarını temin etmektedir.
Projenin Yaygın Etkisi 1 Bilimsel-akademik:Televizyon ve gazetelerde çalışan kadın gazetecilerin mesleki durumları ile ilgili 2 ulusal hakemli dergide makale yayını; projenin tamamlanmasının ardından tümünün kitap olarak yayını; 2017-2018 IAMCR, ECREA veya ICA toplantılarından en az ikisinde sözlü bildiri sunumu yapılması hedeflenmektedir. Ekonomik- sosyal: Ulusal ve yerel medyada yer alarak Türkiye de kadın gazetecilerin mesleki durumları ile ilgili yüksek bir farkındalık sağlanacaktır. Bu amaçla: Gazetecilik meslek kuruluşları, akademisyenler ve gazetecilerle atölye çalışması veya çalıştay düzenlenecektir. (Ekim 2018) Gazetelere özel söyleşiler verilerek sonuçlar kamuoyu ile paylaşılacaktır. Ayrıca meslek kuruluşlarının mesleki pratiklerde toplumsal cinsiyet eşitliğinin temel alınmasına yönelik etik ve pratik çalışma ilkeleri geliştirmeleri için teşvik edilmesi ve işbirlikleri sağlanacaktır. Dolayısıyla proje sonuçlarından elde edilecek çözümlerin, kadın gazetecilerin kariyer gelişimlerini desteklemeyi ve toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifini kurum ikliminde güçlendirmeyi hedefleyen medya grupları ve kuruluşları tarafından bir referans çerçevesi oluşturmak üzere etik ilkeler ya da meslek ilkelerine dahil etmeleri teşvik edilecektir.
Projenin Yaygın Etkisi 2 Araştırmacı yetiştirme ve yeni projeler: Kadın habercilerin/gazetecilerin çalışma koşulları, mesleki anlayışları ve toplumsal cinsiyet eşitliği algılarının güçlendirilmesine yönelik yüksek lisans ve doktora tezleri teşvik edilecektir. Halen A.Ü.Kadın Çalışmaları Anabilmdalı doktora programında verilen Haber Sosyolojisinde Feminist Yaklaşımlar dersinde, bir çok iletişim fakültesinde yer alan Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Medya derslerinde, bu projenin içeriğinden ve yayınlarından kaynak olarak yararlanılacaktır.
Başarı Ölçütleri İP No İş Paketi Hedefi Başarı Ölçütü (%, sayı, ifade, vb.) Projenin Başarısındaki Önemi (%)** 1.İş paketi Ulusal- yerel televizyon kanallarında çalışan kadın habercilerin durumunun analizi Minimum 13 kadın haberci ile mülakat ve minimum 30 kadın haberci ile anket yapılması projeyi başarılı kılacaktır % 45 2. İş paketi Ulusal yerel yazılı basında ve internet haber portallarında çalışan kadın habercilerin durumunun analizi Minimum 17 kadın gazeteci ile mülakat ve minimum 30 kadın gazeteci ile anket yapılması, minimum 5 portal habercisi ile mülakat ve 10 portal habercisi ile anket yapılması projeyi başarılı kılacaktır %45 3. İş paketi Gazetecilik meslek örgütleri, medya ve akademisyenlerle sonuçların tartışılacağı paylaşımı sağlamak Minimum 2 örgüt temsilcisi ve 3 farklı medya kuruluşunun paylaşım sempozyumuna katılması yeterli olacaktır %10