Alerjenler vücudumuzu nasıl etkiler? Alerjik şikâyetler, bağışıklık sistemimizin dışarıdan vücudumuza giren alerjen veya antijen denilen maddelere karşı yanıtı ile meydana gelir. Bu maddeler deri yoluyla, solunum yoluyla (burun, ağız) veya sindirim yoluyla vücudumuza girebilirler. Giriş bölgesine derhal antikor dediğimiz savunma elemanları yollanır. Alerjen ile antikor arasındaki savaş nedeniyle çeşitli hücrelerden ortama ve kan dolaşımına bazı kimyasal maddeler (histamin) salınır. Bu maddeler vücutta birtakım değişikliklere neden olurlar ve bizler de bunları alerjik şikâyetler olarak hissederiz. Kişi alerjen olduğunu nasıl anlar? Alerjinin neden olduğu belirtilere örnek olarak gözlerde ve burunda kaşıntı, burun akıntısı, burun tıkanıklığı, hapşırma ve baş ağrısı sayılabilir. Bazı kişilerde ise duyma azlığı, boğaz yanması, boğaz ve geniz kaşıntısı, ses kısıklığı ve öksürük de olabilir. Bununla beraber nadir görülen ancak önemli olan diğer belirtiler ise denge bozuklukları, yüz ve boğazda şişme, ciltte döküntüler ve solunum sıkıntısı görülebilir. Alerjenin türüne ve bununla temas durumuna bağlı olarak, bazı alerji hastaları bu belirtileri yıl boyunca yaşarlarken, bazılarında ise ataklar mevsimsel özellik gösterir. Alerjenlerden kurtulmak için kişinin ne yapması gerekir? Alerjik belirtilerin başarıyla kontrol altına alınması için birkaç tedavi yöntemi aynı anda uygulanmalıdır. Alerjenlerle teması azaltmak, birtakım ilaçlarla belirtileri kontrol altına almak ve alerji aşıları ile alerjine karşı kişiyi duyarsız hale getirmek temel yaklaşımlardır. Düzenli kullanılan ilaç tedavisi yararlıdır, ancak bazı ilaçlar uyku yapabilir. Alerji aşıları sayesinde bazı hastalar alerjiden tamamen kurtulabilmektedir. Ancak seri halde aşılama gerektiren bu tedavi yöntemi öncesinde mutlaka alerji testi 1 / 10
yapılmalıdır. Alerji Ciddi Sonuçlar Doğurabilir mi? Alerji nadiren hayatı tehdit edebilir, ancak sıklıkla iş gücü kaybına, azalmış çalışma ve okul performansına neden olur ve hayattan zevk almayı engeller. Alerji hastalarında belirtiler kontrol altına alınmazsa, sinüs veya solunum yolu enfeksiyonları gelişebilir. Ayrıca yoğun ilaç kullanımı nedeniyle maliyet ve yan etkiler de önemlidir. Polenlerden korunma yöntemleri: Polen ve dış ortam mantarı gibi alerjenler alerjik rinit nedeni olarak sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Bu alerjenlerden tümüyle kaçınma güç olsa da bazı pratik yöntemler uygulanabilir. Günlük polen ve mantar sporu miktarının ve duyarlı olunan alerjenin yılın hangi döneminde yüksek olduğunu bilmek önemlidir. Bunun için; -Bu dönemlerde mümkün olduğu kadar iç ortamda kalmalı, evde ve arabada pencereler kapalı tutulmalıdır. Dış ortama çıkmak gerektiğinde maske ve gözlük kullanımı önerilebilir. -Sabahın erken saatleri çiçek tozlarının ve diğer alerjenlerin havada daha yoğun olduğu zamanlardır. Bu saatlerde sokakta olmamaya özen göstermek faydalı olabilir. Kuru ve rüzgârlı havalar da havadaki polen miktarının en yüksek seviyelere çıktığı iklim şartlarıdır. -Polen yoğunluğunun fazla olduğu bölgelere gidilmemelidir. 2 / 10
-Evde ve arabada polen geçişine engel olan filtrelerin takıldığı ventilasyon sistemlerinin kullanımı yararlı olur. -Dış ortamdan eve gelindiğinde elbiseler hemen değiştirilmeli ve duş alınmalı, bu sayede karşılaşılan polen miktarı azaltılmalıdır. -Giysiler üzerine çiçek tozları yapışabileceği için dışarı asılmamalıdır. Ev içi alerjenleri için korunma yöntemleri: Ev içi alerjilerine ev tozu akarı, kedi, köpek, hamam böceği ve mantarlar olmakla birlikte bunlar içinde en yaygın olanı ev tozu akarı alerjisi. Bu durum evin temiz veya pis olmasıyla yakından ilgili. Ev tozu akarlarında kurtulmak için; -Kuş tüyü ve yün yastık ve yatak yerine sentetik olanlar tercih edilmeli, eğer yatak eskiyse değiştirilmeli 3 / 10
-Yatak, yorgan ve yastığın özel dokunmuş kılıflarla kaplanmalı -Yatak yorgan ve yastık kılıflarının her hafta 55 derece üzerinde ısıda yıkanmalı -Saman nezlesi olan hastalar mümkün olduğu kadar temizlik yapmamalı, temizlik yapmaya mecbur kaldığında mutlaka maske takmalı -Temizlik esnasında evden uzaklaşılması ve temizlik bittikten 2 saat sonra eve girilmemeye dikkat edilmeli -Temizlik yaparken toz kaldırılmamasına dikkat edilmeli(ıslak bezle toz alma, çırpma silkeleme şeklinde temizlik yapmama) -Halılar tahta döşeme gibi diğer zemin kaplama malzemeleri ile değiştirilmeli. Özellikle beton zemin üzerindeki halılar daha risklidir. 4 / 10
-Değiştirilemeyen halıların akarisidlerle (akarları öldüren kimyasal maddeler) temizlenmeli -Döşemeli mobilyaların deri, tahta veya vinil mobilyalarla değiştirilmesi iyi olur. -Yün battaniye, yorgan, hırka, kazak yerine sentetik dokuma ve kumaşlar kullanılmalı. -Yumuşak tüylü oyuncaklar yasaklanmalı veya sıcak su ile yıkanmalı veya derin dondurucuda 1 gece tutulmalı. -Perdeler kolay yıkanabilir kumaşlardan seçilmeli veya store-jaluzi tipi perdeler tercih edilmeli. -Toz tutan malzemeler kapalı dolapta saklanmalı. 5 / 10
-Evin içi her hafta çift kat torbası ve HEPA filtresi olan elektrikli süpürgeyle temizlenmeli. -Ev içi nem oranının yükselmemesine çalışılmalı, bodrumlarda yaşamaktan kaçınılmalı. Hamam böceği alerjenleri için korunma yöntemleri: En önemli unsur ev ortamının temizlenmesidir. Ortalıkta gıda artıklarının bırakılmamalı, mutfakta bulaşık bırakılmaması, temizlik yaparken çamaşır suyu kullanılmalı, etraf sık süpürülmeli, yatak ve perdelerin temizliğine dikkat edilmeli, çöpler evin dışında tutulmalı ve gıdaların sıkıca kapatılmış kutularda saklanmasına özen gösterilmeli. Mantar alerjenleri için korunma yöntemleri: Mantar alerjisi yaşanılan binanın yaşı ve yapısı, bodrum katı olması, ısınma şekli, nemlendirici ve klimaların kullanılması gibi çeşitli faktörlerden etkileniyor. Mantarların en sevdiği ortamların rutubetli evler, bodrum katı, banyo, sauna, küvet ve lavabolar olduğunu unutmamak gerekiyor. Ev için mantarlarını azaltmak için; -Air conditioner veya nem gidericilerle iç ortam neminin azaltılmalı 6 / 10
-Havalandırma fanlarının kullanılması, havalandırma ve klima filtrelerinin bakımının yapılmalı -Yemek pişirme ve duş alma sırasında ortam havalandırılmalı -Ev içindeki su kaçaklarının önlenmesi ve sızdırmaz hale getirilmeli -Kapı ve pencerelerin kapalı tutulmalı -İç ortamlarda bitki bulundurulmamalı -Halıların kaldırılması, kaldırılamıyorsa sıkça temizlenmesi ve HEPA filtre kullanılmalı 7 / 10
-Silinebilir ve yıkanabilir duvar kâğıtlarının fungisidlerle silinip temizlenmeli -Fungisidler veya yüzde 10'luk çamaşır suyu ile mantar olan yüzeylerin silinmeli -Buzdolabı ve nem gidericilerin çamaşır suyu ile temizlenmeli -Elbiselerin kuru olarak dolaplarda muhafaza edilmeli -Kitap, kâğıt, gazete, ayakkabı gibi mantarlar için iyi bir ortam oluşturan eşyaların iyi havalandırılan odalarda tutulmalı. -Bodrum katlarında yaşamaktan kaçınılmalı 8 / 10
Ev hayvanları alerjenlerinden korunma yöntemleri: Saman nezleli hastalar için kedi ve köpekler önemli alerjen kaynağı olabilir. Burada hayvanlardan kaçınma en uygun yöntemdir. Bunun için; -Evcil hayvanın yatak odasının dışında halıları kaldırılmış, zemini cilalı, ayrıca silinebilir mobilyaları olan bir odada tutulmalı -Yatak odası havasının HEPA filtreleriyle temizlenmeli -Yatak odası vantilatörlerinin kapalı tutulmalı -Hayvanın (mümkünse özel şampuanlarla) haftada 1-2 kez yıkanmalı 9 / 10
-Yatak çarşaflarının her hafta yıkanmalı Kedilerin tüyleri hafif olduğu için genelde perde, mobilya ve raflara yapışır ve ev temizliği kısmen faydalı olur. Köpeklerin tüyleri daha ağır olduğundan yerde kalır ve vakum ile temizlenebilirler. Kedilerin özellikle anüs çevresindeki tüylerinde akarlar daha çok yerleşir. Kedi evden uzaklaştırılsa bile alerjen düzeylerinde belirgin bir azalma görülmesi 6 aya kadar uzayabilmektedir. Ev tozu akarı ve hamam böceği alerjenleri de belirgin bir temizliğe rağmen uzun süre kalıcı olabilir. Bu nedenle etkin korunma yöntemleri sürekli olmalıdır. 10 / 10