CİHANGİR DE SOYLULAŞTIRMANIN TARİHSEL GELİŞİM ANALİZİ HAZIRLAYAN: TUTKU GÖKALP

OUTLINE Cihangir in Konumu Cihangir Adı Osmanlı İmparatorluğu nun Cihangir i Cumhuriyetin İlanından Sonra Cihangir (1923-1950) Cumhuriyetin İlanından Sonra Cihangir (1950-1960) Cumhuriyetin İlanından Sonra Cihangir (1960-1980) 1980 lerde Cihangir 1990 lar: Cihangir de Soylulaştırma Günümüzde Cihangir Neden Cihangir

CİHANGİR İN KONUMU Deniz tarafından Salıpazarı, Fındıklı ve Kabataş Karadan ise Tophane, Taksim ve Ayazpaşa

CİHANGİR ADI Semtin adına ilk kez 1561 tarihli bir metinde rastlanır. Bölgede ilk iskan: 1559 yılında, Kanuni Sultan Süleyman ın 22 yaşında ölen oğlu Şehzade Cihangir adına yaptırdığı bir Mimar Sinan eseri olan Cihangir Camii

CİHANGİR ADI Semt adını bu camiden alır. İnşa edilen tekke ve sıbyan mektebi ile caminin çevresinde bir mahalle oluşmaya başlar.

OSMANLI İMPARATORLUĞU NUN CİHANGİR İ Cihangir tepesine kadar olan ev ve binalara bak. Tepeye 240 basamakla çıkılır. Kanuni, Cihangir adına bir cami ve etrafına dairevi bir mevkide aynı adla odalar yaptırdı Evliya Çelebi, Seyahatname

OSMANLI İMPARATORLUĞU NUN CİHANGİR İ 17. yüzyılda semt, Tekke nin de gelişmesi ile birlikte, büyük bir canlılık kazanır. İmar faaliyetleri artar.

OSMANLI İMPARATORLUĞU NUN CİHANGİR İ 19. yüzyılda semt Osmanlı İmparatorluğu nun en önemli bölgesi haline gelen Beyoğlu nun (Pera) kaderini paylaşır. Beyoğlu: elçilikler, yabancı okullar, Levantenlerin yerleşimleri, bankalar ve finans kuruluşları, İstanbul un ana rıhtımı Galata ve dönemin eğlence mekanları

OSMANLI İMPARATORLUĞU NUN CİHANGİR İ Beyoğlu: Osmanlı başkenti içinde bir Avrupa kasabası

OSMANLI İMPARATORLUĞU NUN CİHANGİR İ Cihangir: - Avrupai üslupla inşa edilmiş taş binalar - İstanbul un azınlık burjuvazisi, Levantenler, yabancı tüccarlar, konsoloslukların çalışanları Semt sakinleri Osmanlı İmparatorluğu nun son dönemlerine kadar gözde bir eğlence ve kültür merkezi olan Pera ya yakın olmanın avantajlarından faydalanırlar.

OSMANLI İMPARATORLUĞU NUN CİHANGİR İ

OSMANLI İMPARATORLUĞU NUN CİHANGİR İ Cihangir: - Türkiye de belediyeciliğin ilk örneklerinin verildiği bölge - Kentsel donatılar bakımından kentin diğer kısımlarına göre kıyaslanamayacak derecede gelişmiş Semt, 20. yüzyıl başlarına kadar, İstanbul un seçkin bir mahallesi olarak kalır.

OSMANLI İMPARATORLUĞU NUN CİHANGİR İ

CUMHURİYETİN İLANINDAN SONRA CİHANGİR (1923-1950) Cumhuriyetin ilanı: - Ankara nın başkent olması - İstanbul un ikinci plana atılması ve ihmali Bu değişim Beyoğlu nun ve dolayısıyla Cihangir in kaderini değiştirir. Semtler eski canlılıklarını kaybederler. Bu dönemde İstanbul için geliştirilen kapsamlı bir kentsel politikaya rastlanmaz.

CUMHURİYETİN İLANINDAN SONRA CİHANGİR (1950-1960) Demokrat Parti dönemi Varlık vergisi uygulaması ve Kıbrıs gerginliği gibi gelişmeler sonucu azınlıkların ülkeyi terk etmesi Sermayenin ulusallaştırılması sürecinin başlangıcı İstanbul: - Hükümetçe benimsenen liberal politikaların bir aynası - Modernitenin yıkıcı yüzü - İktidarın imar operasyonlarıyla değişen kent görünümü ve yok edilmeye başlanılan tarihi doku

CUMHURİYETİN İLANINDAN SONRA CİHANGİR (1950-1960) Hükümetin yaptığı kentsel düzenleme çalışmaları Tarihi Yarımada ile sınırlı kalır. Beyoğlu ve Cihangir bu dönemde ciddi müdahalelere maruz kalmaz.

CUMHURİYETİN İLANINDAN SONRA CİHANGİR (1960-1980) Cihangir de nüfus yapısının değişimi: - Azınlıkların İstanbul u terk etmesi - İlk sakinlerin daha yaşanılabilir olduğu gerekçesiyle Şişli-Bomonti-Kurtuluş bölgesindeki apartmanlara yerleşmeleri - Bu dönemde artan sanayileşme ve kentleşme hızı nedeniyle Anadolu dan İstanbul a gelen göçmenlerin eski nüfusunu kaybeden Cihangir e yerleşleşmeleri

CUMHURİYETİN İLANINDAN SONRA CİHANGİR (1960-1980) 1970 lerde kent merkezinin Beşiktaş-Mecidiyeköy yönüne doğru kayması Beyoğlu nu olumsuz etkiler. Nüfus yapısındaki değişimle beraber, Cihangir de gelir düzeyi düşer ve bu düşüş zaten gözdeliğini kaybeden semtin iyice ihmaline neden olur. Semt giderek köhneleşerek, İstanbul un en bakımsız alanlarından biri haline gelir. Semte eşcinsellerin, yasadışı faaliyetlerle uğraşanların ve diğer marjinal meslek sahiplerinin de yerleşmesiyle Cihangir hem mekansal hem de toplumsal olarak bir çöküntü alanına dönüşür.

CUMHURİYETİN İLANINDAN SONRA CİHANGİR (1960-1980) Beyoğlu nun arka sokakları

1980 LERDE CİHANGİR Türkiye ekonomisi için bir dönüm noktası olduğu gibi, kentleşme ve kentsel dönüşüm için de bir dönüm noktası Uluslararası sermayeye kapılarını açan bir ekonomi Bu girişi kolaylaştırmak için dönüşen yönetsel yapı Amaç: Kentsel alanı da bu değişime uyarlamak Sonuç: Getirilen yeni yasal düzenlemelerle birlikte İstanbul un en geniş kapsamlı yıkımlarının başlaması

1980 LERDE CİHANGİR Beyoğlu: - Yeniden canlandırma projesi - Yayalar için bir eğlence ve alışveriş merkezi - Çökmüş bir konut alanından bir tüketim merkezine dönüşüm Dönüştürülen ve yapay da olsa yeniden değerlendirilen semt, yeni orta sınıf başta olmak üzere tüketim odaklı hayat tarzlarının yaşandığı merkezlerden biri haline gelir. Beyoğlu nun yeniden önemli bir tüketim merkezi konumuna yükselişi, 90 lı yıllarda Cihangir i çok farklı bir şekilde etkiler.

1990 LAR: CİHANGİR DE SOYLULAŞTIRMA Beyoğlu ndaki dönüşüm, Cihangir deki soylulaştırma sürecinin altyapısını hazırlar ve sürecin hızlı gelişmesinde önemli bir etken olur. Semtteki soylulaştırmanın miladı: 1993 yılında semte yerleşen sanatçılardan Beril ve Oktay Anılanmert çiftinin satın aldıkları apartmanın özgünlüğünü koruyarak yenilemesi

1990 LAR: CİHANGİR DE SOYLULAŞTIRMA 1990 ların ortalarından itibaren ise çok sayıda akademisyen, mimar, sanatçı ve profesyonellerin semte yerleşmeye başladıkları gözlenir.

1990 LAR: CİHANGİR DE SOYLULAŞTIRMA Semtte soylulaştırma 90 ların ortalarından itibaren yayılır. Konut fiyatları artar. Orta-üst sınıf mahallesine dönüşüm gerçekleşir.

1990 LAR: CİHANGİR DE SOYLULAŞTIRMA Cihangir i tercih eden iki grup bulunmaktadır. Birinci gruptaki kișiler, buradaki evleri mimari tarzları, mahallenin merkezi olması ve çevresel özelliklerinden dolayı tercih etmektedirler. Bu grupta genç kentli profesyoneller, yazarlar, mimarlar, sanatçılar, akademisyenler bulunmaktadır. İkinci grup ise buradaki evleri düșük fiyatlarla alıp yenileyip tekrar satan veya kiralayan yatırımcılardan olușmaktadır. Nil Uzun, 2006

1990 LAR: CİHANGİR DE SOYLULAŞTIRMA 1995: Cihangir Güzelleștirme Derneği Derneğin faaliyetleri sonucunda yaratılan mahalle ruhu, semtin çekiciliğini arttırır. Her yıl düzenlenen Cihangir Șenliği de, semt bilincinin olușmasına katkıda bulunur.

GÜNÜMÜZDE CİHANGİR Sokaklarında her an ünlü bir tiyatrocuya, sinemacıya, ressama ve edebiyatçıya rastlamanın olası olduğu seçkin bir semt İstanbul da bohem hayat tarzının simgesi Cihangir Cumhuriyeti

GÜNÜMÜZDE CİHANGİR

NEDEN CİHANGİR? Beyoğlu ve İstiklal Caddesi ne yakınlık: - Yeni orta sınıf soylulaştırıcılarına sağlanan metropolün eğlence hayatından, ulaşım dertlerini yaşamadan, eve yürüyerek dönme lüksü - Bir kültür/sanat merkezi olan Beyoğlu ndaki her türlü aktiviteye yakın olmak Semtin soylulaştırma ile giderek daha da belirginleşen entelektüel/kültürel kimliğinin de soylulastırıcılara çekici gelmesi Cihangir de yaşamanın yeni orta sınıf arasında bir ayrıcalık olarak değerlendirilmesi miti

REFERANSLAR İslam, T. (2006). Merkezin Dışında: İstanbul da Soylulaştırma, İstanbul da Soylulaştırma: Eski Kentin Yeni Sahipleri, Der. David Behar, Tolga İslam, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Uysal, Ü. E. (2008). Küreselleşme ve Kentsel Dönüşüm Bağlamında Soylulaştırma Kuramlarının İstanbul da Uygulanabilirliği: Cihangir Örneği. İstanbul. Uzun, N. (2006). İstanbul da Seçkinleştirme (Gentrification): Örnekler ve Seçkinleştirme Kuramları Çerçevesinde Bir Degerlendirme İstanbul da Soylulastırma: Eski Kentin Yeni Sahipleri, Der. David Behar, Tolga İslam. İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. http://www.cihangir.org.tr/ http://www.beyoglu.bel.tr/