BÖLÜM 10 ORGANİK MADDELERİN TAŞINIMI
Çok hücrelilerde taşınım Difüzyon Hayvanlarda taşınım TRANSLOKASYON verim = Organik madde birikimi ve taşınımı 1 dönümlük elma bahçesi 70 ton meyve üretimi=10 ton organik madde taşınımı
BİTKİDE TRANSLOKASYON (TAŞINIM) YOLLARI Üretim yeri Tüketim veya depolama yeri Yapraklar KAYNAK Kökler HAVUZ Translokasyonun yönü Meyve, tohum, gövde ucu Kaynak ve havuz Ksilem ve floemde taşınım yönü
Kaynak ve havuz tanımı NET TAŞINIM YÖNÜ Olgun yapraklar ve fotosentetik dokular KAYNAK Kök, gövde, meyve, tohum HAVUZ Organik madde taşınımı iki yönlü Floem Ksilem (lateral taşınım)
ORGANİK MADDELERİN FLOEMDE TAŞINIMI Halkalama deneyleri Ksilem alanının büyüklüğü (% 95) Floem öz suyu içeriği ve radyoizotop çalışmaları
FLOEM ÖZSUYUNUN İÇERİĞİ Floem öz suyunun elde edilmesi????????? Aphid (Longistigma caryae) metodu
Bitki türü ve yaşı Şeker, protein, amino asitler, malat, anyon ve katyonlar Azotlu bileşikler, glutamik asit ve aspartik asit Fosfat, sülfat, klor, potasyum Oksin, sitokinin ve giberellinler p proteini (floem proteini) % 10-25 şeker
Sakkaroz: Karbohidratların taşınım formu Monosakkaritler İNDİRGEN ŞEKER Aldehit ve keton grubu Bazik ortamda Cu +3 Cu +2 SAKKAROZ İNDİRGEN OLMAYAN ŞEKER Yapısal kararlılık
FLOEM DOKUSUNUN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ İletim kalburlu borular Nukleus, golgi, ribozom ve tonoplast yok Kalburlu alanlar Angiospermlerde daha gelişmiş p proteini dikotillerde fazla, monokotillerde nadir, gymnospermlerde yok Şekilleri türe ve hücrenin olgunluğuna göre değişir Kalloz üretimi Stres, yaralanma, sekonder büyüme, dormansi kallozu
KSİLEM BORULARI VE KABURLU BORULARIN FARKI Canlılık Boyutlar Ksilem boruları 0.1-0.15 mm Kalburlu borular 0.02 mm Kalburlu boru hücresi Ksilemdeki iletim borusu 0,1-0,15 mm 0,02 mm
TRANSLOKASYON HIZI (VELOSİTİ) Kalburlu borulardaki floem özsuyunun akış hızı 20-200 cm/saat Büyüyen meyvelerde kuru ağırlığın belirlenmesi Ksilemde taşınım hızı 900 cm/saat
Floem özsuyu hareketinin akış hızının ölçülmesi.
FLOEMDEKİ TRANSLOKASYONUN MEKANİZMASI Yaprak floemindeki şeker miktarı > Kök floemindeki şeker miktarı Hidrostatik basınç gradienti Difüzyon??????? Canlı hücreler-su buharı Sitoplazmik akım, iyon pompaları, kontraktil elementler
BASINÇ AKIŞ TEORİSİ Kaynaktan havuza taşınım Hidrostatik basınç gradienti Suyun ksilemden floeme hareketi Suyun ksileme geri dönüşü
A: YAPRAKLAR B: KALBURLU BORULAR C: KÖKLER D: KSİLEM
BASINÇ AKIŞ TEORİSİNİN BAZI ÖZELLİKLERİ Canlı hücreler Sıcaklık ve metabolik inhibitörler Enerji gereksinimi çok az Kalburlu boruların yüklenmesi ve boşaltılması ENERJİ İki yönlü taşınım
FLOEM YÜKLENMESİ VE BOŞALMASI Mezofil Kalburlu borular Hedef hücreler Yaprak floem şeker miktarı>yaprak mezofil şeker miktarı Aktif yükleme Mezofil Kalburlu borular Transfer hücreleri Özelleşmiş floem parankima hücreleri Çeper büyümesi ve plasmodesmalar
FLOEMİN BOŞALMASI Kalburlu boru KÖKLER Sakkaroz Glukoz+Fruktoz Aktif alınım Glukoz+Fruktoz Sakkaroz Vakuolde depolama
FOTOSENTEZ ÜRÜNLERİNİN DAĞITIMI Allokasyon Metabolik kullanım (C İskeleti) Depolama (Nişasta veya fruktanlar) Taşınım
KSENOBİYOTİKLERİN TRANSLOKASYONU Ksenobiyotikler (bir organizma için yabancı olan biyolojik olarak aktif bileşikler) Herbisitler, büyüme düzenleyicileri, fungisitler, insektisitler Etkinlik α Alınım ve taşınım hızı Glifosat Floemde taşınırlar Yağda çözünme özelliği
TRANSLOKASYONUN İÇSEL DÜZENLENMESİ Canlılık Yeni havuz ve kaynakların oluşumu Kaynak ve havuzların kaybı Olgun yaprak boyutunun %30 u
-L ve R olgun yapraklar, KAYNAK - l ve r genç yapraklar, HAVUZ - L l - R r - L kesilirse; - R l taşınım hızı artar - R r taşınım hızı değişmez - R den çıkan madde miktarı artar
ORGANİK MADDE TAŞINIMINI ETKİLEYEN BAZI FAKTÖRLER 1- BOR ELEMENTİ Bor-sakkaroz kompleksi Glukoz-1-fosfat NİŞASTA dönüşümü
2- BİTKİSEL HORMOINLAR Kinetin Çözünebilir azotlu bileşikler Yaprak sararması IAA sakkaroz taşınımı
3- ÇEVRESEL KİRLETİCİLER SO 2, duman, pestisitler Fotosentez