AB Kulisi Mayıs 2006 Editör den Bu ayki AB Kulisi nde, AB ile fiili müzakerelerin başlamasına ilişkin tartışmaları sizlerle paylaşıyoruz... Gündem Bu ay AB gündeminde öne çıkan gelişmeler... Ajanda Türkiye nin AB yolculuğunda kritik tarihler ve dönüm noktaları... Avenue des Arts 27 B-1040 Brussels Tel: +32 (2) 237 99 40 Fax: +32 (2) 237 99 60 1
Editör den Türkiye, her AB aday ülkesi gibi, AB müktesebatına uyum konusunda teknik sorunlarla karşılaşıyor. AB ise şu ana kadar başlanamayan fiili müzakereleri ağırdan alıyor. Siyasi Kriter Sorunu İleri Tarihe Atıldı Yunanistan, Kıbrıs ve Fransa nın başını çektiği bazı Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin, Türkiye ile tam üyelik müzakerelerinin siyasi koşullara bağlanması için bastırmaları, AB yi ikiye böldü. Siyasi kriter sorunu ilk olarak AB müktesebatını oluşturan 35 başlık arasından 26. sırada bulunan Eğitim ve Kültür faslında baş gösterdi. AB nin bu üç ülkesi, ikinci fasılda müzakerelerin açılması veya kapatılması için Ankara dan azınlık hakları ve kültürel haklara uyması istensin diyerek bu konuda diretiyorlar. Ankara ise teknik olarak gördüğü bu sürecin siyasi arenaya taşınmak istenmesinden rahatsız. Kriz Yok, Uyum Sorunu Var Türkiye AB ye uyum konusunda teknik sorunlarla karşılaşıyor. Son olarak Avrupa Komisyonu, Birlik müktesebatının 35 başlığından biri olan, devlet ihaleleri ve kamu kuruluşları ile ilgili işlemleri kapsayan kamu alımları faslında, Ankara nın eksiklerini tespit etti. AB, Türkiye de kamu ihalelerine ilişkin yeni yasa çıkarılmasını ve bu alanda daha şeffaf yasaların uygulamaya geçirilmesini istiyor. Gerekli yasalar çıkarılmadan da bu fasılda fiili müzakerelere başlanamayacak. Bu sorunlar bazı basın organlarında müzakere krizi olarak yorumlanadursun, AB kaynakları, bu siyasi değil, teknik bir sorun; kriz yok, bütün aday ülkelerin yaşadığı gibi uyum sorunu var diyorlar. Brüksel de kimsenin, Türkiye nin 80 bin sayfadan oluşan AB müktesebatına bir gün içinde uyması beklentisinde olmadığını belirtiyorlar. Duygu Leloğlu BRÜKSEL Avenue des Arts 27 B-1040 Brussels Tel: +32 (2) 237 99 40 Fax: +32 (2) 237 99 60 2
Gündem AYB den KOBİ lere 100 Milyon Euro Avrupa Yatırım Bankası (AYB), Garanti Bankası nı yeni ortağı yaparak, KOBİ lere verdiği desteği arttırma kararı aldı. Buna göre Garanti Bankası na sağlanacak 100 milyon Euro luk kredi olanağı, Türk KOBİ lerine, imalat ve hizmetler sektörü için kullanılması amacıyla dağıtılacak. AYB Başkan Yardımcısı Wolfgang Roth, Garanti Bankası ile kurulan yeni ilişkinin, Banka nın Türkiye deki faaliyetlerini yerine getirmesine yardımcı olacağını söyledi. İstanbul un 2010 da Kültür Başkenti Olması Önerildi Avrupa Kültür Başkenti Jürisi, İstanbul un, Macaristan ın Pecs ve Almanya nın Essen şehriyle birlikte, 2010 yılında Kültür Başkenti olmasını önerdi. Jüri başkanı Sir Jeremy Isaacs, yenilikçi ve ileriye dönük olarak değerlendirdiği İstanbul un başvurusunun, jüri üzerinde çok olumlu bir etki bıraktığını söyledi. Isaacs, Avrupa nın Kültür Başkenti projesinin, Avrupa nın farklı bölgelerindeki değişik kültürlerinin keşfedilmesi amacına yönelik olduğunu söyledi. AB nin karar organı Konsey, bu yılın ikinci yarısında İstanbul un kültür başkenti olması önerisine ilişkin karar verecek. Bulgaristan ve Romanya nın Endişeli Bekleyişi Avrupa Komisyonu nun İçişleri ve Adalet Politikası ndan sorumlu üyesi Franco Frattini, Bulgaristan ve Romanya nın, adalet sisteminde, Birliğe üyelik için gerekli olan reformları gerçekleştirmede somut gelişme kaydettiklerini söyledi. Frattini, her iki ülkeye, hukuk sisteminin bağımsızlığı ve yolsuzlukla mücadele konularındaki çabalarına devam etmeleri çağrısında bulundu. Adalet ve hukukun üstünlüğü, bu ülkelerin AB üyesi olabilmeleri için kritik alanlar olarak sıralanıyor. Komisyon, 16 Mayıs tarihinde sunacağı raporunda, bu ülkelerin üyeliklerinin gelecek yıl gerçekleşebilirliğine ilişkin önerilerde bulunacak. Bulgaristan ve Romanya, üyeliklerinin bir yıl askıya alınacağı endişesiyle son aylarda reform sürecine hız verdiler. Brüksel deki eğilime bakılırsa, üyeliklerin askıya alınması söz konusu olmayacak. AB Bütçesi Üzerinde Anlaşma AB devlet ve hükümet başkanları tarafından 2005 yılı Aralık ayında kararlaştırılan 2007-2013 bütçesini az bularak itiraz eden Avrupa Parlamentosu (AP), sonunda AB Dönem Başkanı Avusturya ile anlaşmaya vardı. Buna göre, bütçe 2 milyar Euro arttırılarak, 864,4 milyar Euro olacak. AP, rakamı 12 milyar Euro daha fazla yükseltebilmek için bütçe üzerindeki uzlaşmayı bloke edeceği tehdidinde bulunuyordu. Birliğin yasama organı sonunda 2 milyar Euro yu kabul etti. Varılan uzlaşma, Birliğin uzun dönemdeki mali perspektiflerini yürürlüğe girmesi önündeki AP engelini kaldıracak olması bakımından önem taşıyor. Avrupa Komisyonu ndan AB Vergisi Uyarısı Avrupa Komisyonu nun bütçeden sorumlu Litvanyalı üyesi Dalia Grybauskaite, Avrupa vergisinin, AB yi siyasi ve ekonomik açıdan yaralayabileceği uyarısında bulundu. Komisyon üyesi, Parliament Magazine e verdiği demeçte AB vergisinin de, Hizmetler Yönergesi gibi Avrupa halkının AB karşıtı düşüncesini besleyebileceğini söyleyerek, Hizmetler Yönergesi nde yaptığımız hatanın aynısı tekrarlamayalım. Bu konuyu çok siyasi hale getirerek halkın gözünü korkuttuk. Sonuçta bu durum kendi aramızdaki uzlaşma arayışlarını zayıflattı. Bu nedenle bu konuda da spekülasyondan kaçınarak aceleci davranmamalıyız. dedi. AB nin 2008 yılından itibaren kendi gelir kaynaklarına sahip olmasını amaçlayan, seyahat, uluslararası havacılık gibi bazı alanlarda getirilmesi önerilen AB vergisi fikri, Dönem Başkanı Avusturya tarafından desteklenirken, Avrupa başkentleri arasında derin görüş ayrılıklarına neden oluyor. 3
AB Vize Fiyatlarını Arttırdı AB, Türkiye nin de içinde bulunduğu üçüncü ülkelere uygulanan vize fiyatlarını, 2007 yılı başından itibaren 35 Euro dan 60 Euro ya çıkartma kararı aldı. Vize fiyatlarındaki artış, AB nin biometrik vizeye geçmek istemesinden kaynaklanıyor. Türkiye nin, fiyat indiriminden yararlanabilmesi için AB ile özel anlaşma yapması gerekiyor. Bu arada Türkiye deki yeşil pasaport sahipleri, Almanya da yapılacak dünya kupaları sırasında, güvenlik nedeniyle, vize almak durumunda kalabilecekler. Alman İçişleri Bakanı Wolfgang Schauble, 2006 kupası sırasında, vizesiz seyahat düzenlemelerinin kaldırılacağını söyledi. Avrupa Komisyonu Parasının Peşine Düştü Avrupa Komisyonu, şu günlerde üye ülkeler tarafından usulsüzce harcandığı düşünülen milyonlarca Euro nun peşine düştü. Komisyon geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, üyelerin, ortak tarım politikasından tarım sübvansiyonları için aldıkları ve Komisyon tarafından usulüne göre harcanmadığını düşünülen, toplam 128,2 milyon Euro yu geri verilmesini talep etti. Açıklamanın ardından gözler, paranın büyük bir kısmını ödemek durumunda kalacak olan İtalya (86 milyon Euro) ve Fransa ya (40.19 milyon Euro) döndü. AB deki para kavgası sonuçlanamazsa, Komisyon bu iki ülkeyi Adalet Divanı na şikayet edecek. AB Sırbistan İle Görüşmeleri Askıya Aldı AB, savaş suçlusu Ratko Mladiç i, Lahey de bulunan Birleşmiş Milletler Eski Yugoslavya Savaş Suçluları Mahkemesi ne teslim etmeyen Sırbistan - Karadağ ile görüşmeleri askıya aldı. Avrupa Komisyonu nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn, Belgrad ın Mladiç i mahkemeye teslim etmesi gerektiğini belirtti. Rehn, Sırbistan ın ülkede hiç kimsenin hukuktan üstün olmadığını şu ana kadar gösterememesinden dolayı İstikrar ve Ortaklık Anlaşması müzakerelerinin de askıya alındığını söyledi. Bu anlaşma, Sırbistan ın AB üyeliğine giden yolundaki ilk etap olarak görülüyordu. AB den Çiftçisine Kuş Gribi Yardımı AB Tarım Bakanları, Avrupa ya yayılan kuş gribinin ardından düşen tüketici talebine karşı tavuk ve tavuk ürünleri üreticilerine yardım edilmesini öngören öneriyi kabul etti. AB de özellikle Yunanistan da %70, İtalya da % 50 ve Fransa da % 12 oranında tüketici talebini düştüğü gözleniyor. AB kuralları şu ana kadar sadece tavukları kuş gribine yakalanan çiftçilere yardım edilmesini öngörüyordu. Bundan sonra tüketici talebinin düşüşünden etkilenen çiftçilere de AB fonlarından yardım öngörülecek. Doğu Avrupalılara AB Kapıları Açılıyor Finlandiya, İspanya, Portekiz ve Yunanistan, AB ye iki yıl önce katılan sekiz Doğu ve Merkezi Avrupa ülkelerinin işçilerine karşı iş pazarlarında uyguladıkları kısıtlamaları Mayıs ayının başından itibaren tamamen kaldırma kararı aldılar. Böylece ucuz işgücü avantajını kullanan Doğu Avrupa ülkelerinin vatandaşları, AB nin altı ülkesinde serbestçe çalışma hakkını elde etmiş oldular. İngiltere, İrlanda ve İsveç, baştan itibaren kendi istihdam pazarlarında hiç bir kısıtlama uygulamıyorlardı. Öte yandan Fransa, İtalya, Lüksembourg ve Belçika, kısıtlamaları kaldırmamakla birlikte, bu kuralları gevşetme kararı aldı. Hollanda ise son dakikada geri çekilerek, kısıtlamaları 2006 sonuna kadar devam ettirmekte karar kıldı. AB ülkelerinden sadece Almanya ve Avusturya, şimdilik kısıtlamaları kaldırmayacaklarını açıkladılar. Danimarka ise, henüz kararsız görünüyor. Türk Tüketicisi CE İşaretini Tanımıyor Türkiye deki tüketici, AB nin güvenlik belgesi olarak işlev gören CE (Conformité européenne) işaretini yeterince tanımıyor. Türkiye nin Altyapısının Desteklenmesi Projesi kapsamında 700 katılımcının katıldığı anket sonuçlarına göre, Türk tüketicilerinin sadece % 37 si CE işaretini tanıyor. Ankete katılanların % 12 si bu işaretin ne olduğu hakkında hiç bir fikir beyan edemezken, sadece % 0,1 i işareti doğru bir şekilde tanımlayabildi. AB, 13 milyon Euro luk mali desteği ile Türkiye deki kalite altyapısının desteklenmesini amaçlıyor. 4
AP Yüksek Enerji Fiyatlarının Nedenini Arıyor Avrupa Parlamentosu, AB de enerji fiyatlarının düşmesini amaçlayan gaz ve elektrik pazarının liberalizasyonun ardından, fiyat artışının nedenini sorguladı. Sorun Parlamento nun Endüstri, Araştırma ve Enerji Komitesi nde, AP üyeleri, endüstri ve tüketici temsilcilerini bir araya getiren toplantıda ele alındı. AB ülkeleri arasında özellikle Hollanda ve Almanya daki enerji fiyatlarının bir kaç sene öncesine oranla çok daha yüksek olduğu belirtilirken, diğer AB ülkelerindeki tüketicilerin de bu iki ülkedeki fiyat artışından etkilenmemesi gerektiği ifade edildi. Elektrik pazarına ilişkin son yapılan bir çalışmaya göre, AB enerji piyasası entegrasyonu tam olarak gerçekleşmedi. Bazı yerel ve bölgesel piyasaların liberalizasyondan yararlanmasına rağmen, AB düzeyinde bu alanda hala çok az gelişme görülüyor. Üye ülkelerdeki bir çok piyasa hala bağımsız olmaktan uzak, hükümetler tarafından kontrol ediliyor. Finlandiya dan AB Takvimine Uyum Uyarısı Temmuz ayından itibaren Avrupa Birliği nin dönem başkanlığını üstlenecek olan Finlandiya nın Başbakanı Matti Vanhanen, AB tarafından Türkiye ye verilen, bu yıl içinde Kıbrıs Rumlarına hava ve deniz limanlarının açılması konusundaki süreye uyulması uyarısında bulundu. Vanhanen, Brüksel e yaptığı resmi ziyaret sırasında basına verdiği demecinde, Türkiye, AB ile müzakere sürecini sürdürmek istiyorsa, yükümlülüklerini yerine getirmek durumunda. Türkiye nin AB ile Gümrük Birliği (GB) sürecini 25 ülkeye genişleten Ankara Protokolü nün uygulamaya geçirilmesi de bu yükümlülüklerinden birisi diye konuştu. Finlandiya Başbakanı, Verilen takvimlere sadık kalınması bizim için çok önemli. Avrupa Komisyonu, sonbaharda İlerleme Raporu nu açıkladığında, Ankara Protokolü nün uygulanıp uygulanmadığı konusu, en önemli konulardan birisi olacak. Bizim kurallarımız var ve bu kurallara uyulması gerekiyor. Türkiye nin müzakere sürecine devam edebilmesi için en iyi yol, bu yönde kararlar alınmasıdır. Ankara Protokolü nü yerine getirmesi de bunlardan bir tanesi. diye konuştu. AB Bio-Yakıt İçin Nabız Yokluyor AB, tarım ürünlerinden özellikle yağlı tohumlardan yapılarak benzin ve dizel yakıtı yerini alacak olan bio-benzin ve bio-dizel üretimi için halkın nabzını yoklamaya başladı. Avrupa Komisyonu, bio-benzinin gelecekte enerji kaynağı olarak kullanılabilirliğine ilişkin halka danışma sürecine girdi. Bio-Benzin Araştırma Danışma Konseyi tarafından hazırlanan, 2030 İçin Vizyon ve Gelecek adlı raporda, bio-benzini yenilenebilir enerji kaynakları olarak endüstride giderek fazla kullanabilmenin bir çok yöntemi olduğu söyleniyor. Ancak bunun çevreye yapacağı etkiye pek değinilmiyor. Avrupa Komisyonu, üç ay önce açıkladığı Bio-Benzin de AB Stratejisi ile AB ülkelerinde bio-benzin üretiminin arttırılmasını hedefliyor. Buna göre Komisyon, üye ülkelere, bio-benzinlerin seviyelerine göre, vergi indirimi ve muafiyeti sağlanmasına izin verdi. Ajanda 8 Mayıs -EPC tarafından düzenlenen, Avrupa da Mali Kontrol: Avrupa Sistemini Oluşturma Zamanı m Geldi? adlı Konferans www.theepc.be 9 Mayıs -Avrupa Günü, AB Kurumları kapalı -Avrupa Deniz Ürünleri Sergisi www.euroseafood.com 11 Mayıs -AB Dönem Başkanı Avusturya tarafından, Linz şehrinde düzenlenen, -AB ortak parası Euro ya ilişkin konferans www.eu2006.at 5
12 Mayıs - Avrupa nın Liderliği mi? İngiltere nin AB dönem başkanlığı gelişti adlı, Avrupa Araştırmaları Derneği (UACES) Üniversitesi nin düzenlediği, İngiltere nin AB İşlerinden Sorumlu Bakanı Douglas Alexander in konuşmacı olarak katılacağı konferans. www.uaces.org 15 Mayıs -Avrupa Parlamentosu nun, 15-18 Mayıs tarihleri arasındaki Genel Kurul toplantıları 16 Mayıs - AB Dönem Başkanı Avusturya tarafından düzenlenen, Bilim ve Teknoloji de Kadınları adlı, Viyana da düzenlenecek Konferans. www.eu2006.at -AB Savunma Bakanları Brüksel de bir araya gelecek. -AB Dönem Başkanı tarafından düzenlenen, Genişlemiş Avrupa da Katılımcı Demokrasi adlı Konferans 17 Mayıs -AB Dönem Başkanı Avusturya tarafından Viyana da düzenlenen, sel riskine karşı alınabilecek önlemlere ilişkin Konferans www.eu2006.at 18 Mayıs -AB Eğitim, Gençlik ve Kültür Bakanları bir araya gelecek. (18-19 Mayıs) 21 Mayıs -Çevre Bakanları bir araya geliyor 22 Mayıs -AB Tarım ve Balıkçılık Bakanları toplantısı (22-23 Mayıs) 24 Mayıs -Bütçe Komitesi Viyana da bir araya gelecek. 25 Mayıs -AB-Rusya Zirvesi 29 Mayıs -AB Gayri resmi Tarım Bakanları toplantısı -AB Rekabet Konseyi 30 Mayıs -Avrupa Parlamentosu nun Dış ilişkiler Komitesi toplantısı 31 Mayıs -Avrupa Parlamentosu nun Brüksel de yapılacak Genel Kurul toplantısı. -AB Dönem Başkanı Avusturya nın Dışişleri Bakanı Ursula Plassnik konuşacak. CPS Advisory Group Brussels, Istanbul, Washington CPS AB Kulisi nde yer alan haberler, çeşitli AB haber kaynaklarından derlenmiştir. Avenue des Arts 27 B-1040 Brussels Tel: +32 (2) 237 99 40 Fax: +32 (2) 237 99 60 6