İÇİNDEKİLER Sayfa No GİRİŞ... 1 1. LABORATUVAR MALZEMELERİ... 3 2. MEMBRAN FİLTRASYON YÖNTEMİ... 19 2.1. Membran Filtrasyon Yönteminin Temel Prensibi... 19 2.1.1. Besiyeri Seçimi... 19 2.1.2. Sonuçların Verilmesi....20 2.1.3. Membran Filtrasyonda Seyreltme (Dilüsyon)... 20 2.1.4. HGMF (Su tutmaz ızgaralı membran filtre)... 20 2.2. Membran Filtrasyon ile Suların Mikrobiyolojik Analizi... 20 2.2.1. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkındaki Yönetmelik... 21 2.3. Membran Filtrasyon ile Katı Gıdaların Analizi... 22 2.4. Membran Filtrasyon Sisteminin Parçaları... 23 2.5. Membran Filtrasyon Uygulaması... 24 3. KURU MADDE TAYİNİ... 29 3.1. Suda Çözünmeyen Kuru Madde Tayini... 29 3.2. Suda Çözünür Kuru Madde Tayini... 29 3.2.1. Örnek Hazırlama... 30 3.2.2. Refraktometre İle Ölçüm... 30 3.2.3. Hesaplama.. 31 3.3. Toplam Kuru Madde Tayini (Etüvde Kurutma Yöntemi)... 31 3.3.1. Kullanılan Araç Gereçler... 31 3.3.2. Sabit Tartıma Getirme İşlemi... 31 3.3.3. Kuru Madde Tayini İşlem Basamakları... 32 3.3.4. Analizde Dikkat Edilecek Noktalar... 32 3.3.5. Hesaplama... 32 3.4. Toplam Kuru Madde Tayini Uygulaması... 33 4. KÜL TAYİNİ... 37 4.1. Toplam Kül Tayini... 38 4.1.1. Kullanılan Araç Gereçler... 38 i
4.1.2. Örnek Hazırlama ve Kurutma... 39 4.1.3. Sabit Tartıma Getirme İşlemi... 39 4.1.4. Kül Tayini İşlem Basamakları... 39 4.1.5. Kül Fırınında Yakma İşlemi... 40 4.1.6. Analizde Dikkat Edilecek Noktalar... 40 4.1.7. Hesaplama... 40 4.2. Suda Çözünen Kül Tayini... 41 4.3. Asitte Çözünmeyen Kül Tayini... 41 4.4. Toplam Kül Tayini Uygulaması... 42 5. ÇÖZELTİ HAZIRLAMA... 45 5.1. Çözelti Çeşitleri... 45 5.1.1. Normal çözeltiler... 45 5.1.2. Molar çözeltiler:... 45 5.1.3. Yüzde çözeltiler... 45 5.1.3.1. Ağırlık Esasına Göre Verilen Yüzde Çözeltiler (w/w).... 45 5.1.3.2. Hacim Esasına Göre Verilen Yüzde Çözeltiler (v/v).... 46 5.1.3.3. Ağırlık-Hacim Esasına Göre Verilen Yüzde Çözeltiler (w/v)... 46 5.1.3.4. Yüzde Çözeltiler İçin Örnek Uygulamalar...... 46 5.2. Normal Çözelti Hazırlama ve Ayarlama... 47 5.2.1. Fiziksel Olarak Katı Halde Bulunan Kimyasallardan Çözelti Hazırlama... 47 5.2.1.1. 0,1 N Hazırlanan NaOH Çözeltisinin Gerçek Normalitesinin Bulunması ve Ayarlanması......... 47 5.2.2. Fiziksel Olarak Sıvı Halde Bulunan Kimyasallardan Çözelti Hazırlama... 49 5.2.1.2. 0,1 N Hazırlanan HCl Çözeltisinin Gerçek Normalitesinin Bulunması ve Ayarlanması..........49 5.3. Normal Çözelti Hazırlama Uygulamaları... 51 5.4. Yüzde Çözelti Hazırlama Uygulamaları... 56 6. GIDALARDA ph ve ASİTLİK TAYİNİ... 59 6.1. ph... 59 6.2. ph Metre Kullanımı ve Meyve Suyunda ph Tayini Uygulaması... 59 6.3. Asitlik... 61 6.3.1. Örneklerin Analize Hazırlanması... 62 ii
6.4. Açık Renkli Sıvı Gıdalarda Toplam Asitlik Tayini (Kolorometrik Titrasyon)... 62 6.4.1. Toplam Asitlik Tayini Uygulaması (Kolorimetrik Titrasyon)... 63 6.5. Koyu Renkli Sıvı Gıdalarda Toplam Asitlik Tayini (Potansiyometrik Titrasyon)... 64 6.5.1. Toplam Asitlik Tayini Uygulaması (Potansiyometrik Titrasyon)... 65 6.6. Sütte Asitlik Tayini... 67 6.6.1. Sütte Alkol Testi... 67 6.6.1.1. Sütte Alkol Testi Uygulaması.......67 6.6.2. Sütte Toplam Asitlik Tayini... 68 6.6.3. SH (Soxhlet-Henkel) Asitlik Tayini... 68 6.6.3.1. SH (Soxhlet-Henkel) Asitlik Tayini Uygulaması.....69 6.7. Yağlarda Serbest Asitlik Tayini ve Asit Sayısı... 70 6.7.1. Yağlarda Serbest Asitlik Tayini Uygulaması... 70 7. FORMOL SAYISI TAYİNİ... 73 7.1. Formol Sayısı... 75 7.2. Yöntemin Prensibi... 75 7.3. Formol Sayısı Tayini Uygulaması... 76 8. SULARDA SERTLİK TAYİNİ... 79 8.1. Geçici Sertlik (Karbonat Sertliği)... 79 8.2. Kalıcı Sertlik (Karbonat Olmayan Sertlik)... 79 8.3. Toplam Sertlik... 79 8.4. Sertlik Birimleri... 79 8.5. EDTA Titrasyon Metodu ile Sularda Sertlik Tayini... 81 8.5.1. Kullanılan kimyasallar... 81 8.5.2. Titrasyonda dikkat edilecek noktalar... 81 8.6. Sularda Sertlik Tayini Uygulamaları... 82 9. YAĞ TAYİNİ... 85 9.1. Yarı Sürekli Solvent Ekstraksiyon İle Katı Gıdalarda Yağ Tayini... 85 9.1.1. Kullanılan Araç Gereçler... 85 9.2. Süt ve Süt Ürünlerinde Yağ Tayini (Gerber Yöntemi)... 86 9.2.1. Sütte Yağ Tayini... 86 9.2.1.1. Kullanılan araç Gereçler Uygulaması.....86 iii
9.2.2. Yoğurtta Yağ Tayini... 87 9.2.3. Peynirde Yağ Tayini... 87 9.2.4. Tereyağ ve Kremada Yağ Tayini... 87 9.2.5. Yağ Tayini Uygulamaları... 88 10. İYOT SAYISI TAYİNİ... 97 10.1. Kullanılan Kimyasallar... 97 10.2. Örnek Hazırlama... 97 10.3. İyot Sayısı Tayini Uygulaması... 98 11. PEROKSİT SAYISI TAYİNİ... 101 11.1. Kullanılan Kimyasallar... 101 11.2. Örneğin Hazırlanması... 101 11.3. Peroksit Sayısı Tayini Uygulaması... 102 12. TİYOBARBİTÜRİK ASİT (TBA) TAYİNİ... 105 12.1. Kullanılan Kimyasallar... 105 12.2. TBA Tayini Uygulaması... 106 13. PROTEİN TAYİNİ... 109 13.1. Kullanılan Çözeltiler... 109 13.2. Faktör seçimi... 109 13.3. Protein Tayini Uygulaması... 110 14. ŞEKER TAYİNİ... 113 14.1. Şeker Tayin Yöntemleri... 113 14.2. Lane-Eynon Metodu ile Şeker Tayini... 114 14.2.1. Yöntemin Prensibi... 114 14.2.2. Kullanılan Kimyasallar ve Çözeltiler... 114 14.2.3. Örneğin Hazırlanması... 115 14.3. Faktör Tayini Uygulaması... 117 14.4. İnvert Şeker Tayini Uygulaması... 121 14.5. Toplam Şeker Tayini Uygulaması... 123 15. TUZ TAYİNİ... 125 15.1. Mohr Yönteminin Prensibi... 125 15.2. Kullanılan Kimyasallar... 125 15.3. Peynirde Tuz Tayini İçin Örnek Hazırlama... 125 iv
15.4. Tereyağında Tuz Tayini İçin Örnek Hazırlama... 126 15.5. Hesaplamalar... 126 15.6. Tuz Tayini Uygulaması... 127 16. ASKORBİK ASİT TAYİNİ... 129 16.1. Kullanılan Kimyasallar... 129 16.2. Askorbik Asit Tayini Uygulaması... 129 KAYNAKLAR... 131 v