Manisa linde Ast m ve Allerjik Semptom Prevalans

ARAfiTIRMA Ast m Manisa linde Ast m ve Allerjik Semptom Prevalans Ayfl n fiakar 1, Arzu Yorganc o lu 1, Gönül Dinç 2, Hasan Yüksel 3, P nar Çelik 1, Lale Da y ld z 1, Evflen Coflkun 1, Ece Kaya 1, Beyhan Özyurt 2, Cemil Özcan 2 1 Celal Bayar Üniversitesi T p Fakültesi Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, Manisa 2 Celal Bayar Üniversitesi T p Fakültesi Halk Sa l Anabilim Dal, Manisa 3 Celal Bayar Üniversitesi T p Fakültesi Çocuk Hastal klar Anabilim Dal, Manisa ÖZET Bu çal flman n amac Manisa ilinde ast m ve allerjik semptomlar n prevalans n saptamak, elde edilen verileri de- erlendirmek ve Türkiye nin de iflik bölgelerinden bildirilen prevalans sonuçlar n gözden geçirmektir. Veriler 610 ev ziyareti ile 18 yafl n üzerindeki 1336 kifliden yüz yüze görüflme tekni iyle toplanm flt r. Anket, sosyodemografik sorular ve European Community Respiratory Health Survey (ECRHS) anketinden oluflmaktad r. Yirmi ila 44 yafl grubunda flimdiki ast m, kümülatif ast m ve ast m benzeri semptom prevalanslar s ras yla %1.2, %1.0, %25.0; tüm grupta allerjik rinit, allerjik dermatit ve ailesel atopi s kl ysa, s ras yla %14.5, %10.9 ve %15.2 olarak saptanm flt r. Çal flma popülasyonunda nefes darl yla birlikte olan h fl lt l solunum s kl %9.1, üst solunum yolu infeksiyonu olmaks z n h fl lt l solunum s kl %6.9, nefes darl yla uykudan uyanma s kl %6 ve öksürükle uykudan uyanma s kl %16.1 olarak bulunmufltur., yafl, aktif ya da pasif sigara içicili i, ailesel atopi öyküsü ve yaflanan evin koflullar, ast m ve allerjik semptom prevalanslar n etkileyen faktörlerdir. Manisa ilinde saptanan ast m prevalans, ülkemizden bildirilen düflük prevalans oranlar yla uyumlu bulunmufltur. Anahtar sözcükler: ast m, allerji, prevalans Toraks Dergisi, 2005;6(3):202-209 ABSTRACT Prevalence of Asthma and Allergic Symptoms in Manisa The aim of this study was to determine the prevalence of asthma and allergic symptoms in Manisa city centre (Turkey), to evaluate the data obtained and to review the prevalences reported from different parts of our country. Data were collected from 610 home visits and complete interviews were conducted with 1336 adults over the age of 18. The questionnaire was consisted of sociodemographic questions and European Community Respiratory Health Survey (ECRHS) questionnaire. The prevalences of current asthma, cumulative asthma, asthma-like symptoms were found as 1.2, 1.0, and 25.0% respectively in 20-44 years age group and allergic rhinitis, allergic dermatitis, family atopy were found as 14.5, 10.9, and 15.2% respectively in the overall group. Wheezing with breathlessness, wheezing in the absence of upper respiratory tract infection, waking up with shortness of breath and waking up with cough were detected in 9.1, 6.9, 6, and 16.1% of the study population respectively. Gender, age, active or passive smoking, familial history of atopy and in-house conditions are the factors that effect the prevalence of asthma and allergic symptoms. In this study, the prevalence of asthma in Manisa was found to be consistent with the low prevalence rates reported from different parts of our country. Keywords: asthma, allergy, prevalance Toraks Dergisi, 2005;6(3):202-209 Gelifl tarihi: 02.03.2005 Kabul tarihi: 02.08.2005 Yaz flma Adresi: Dr. Ayfl n fiakar 1785 Sok. No: 61/9, Karfl yaka 35540 zmir Tel : (0236) 232 31 33/327 Faks : (0236) 232 84 92 Tel (cep) : (0532) 673 70 88 E-posta : aysins@hotmail.com aysin.sakar@bayar.edu.tr 202 TORAKS DERG S C LT 6, SAYI 3 ARALIK 2005

Manisa linde Ast m ve Allerjik Semptom Prevalans G R fi Ast m, prevalans ülkeler aras nda ve ayn ülkede bölgeler aras nda de iflebilen bir hastal kt r [1]. Ülkemizde de de- iflik bölgelerden farkl veriler bildirilmifltir [2-12]. Bu çal flman n amac, Manisa ilinde ast m ve allerjik semptomlar n prevalans n saptamak, elde edilen verileri de erlendirmek ve Türkiye nin de iflik bölgelerinden bildirilen prevalans sonuçlar n gözden geçirmektir. GEREÇ VE YÖNTEM Manisa Ege Bölgesi nde, denize k y s olmayan, birçok fabrikay kapsayan büyük bir organize sanayi bölgesine sahip bir ildir. 2000 y l verilerine göre, Manisa ili nüfusu 235 617 dir. Örnek büyüklü ü, ast m prevalans %2, yan lma pay %1, tip 1 hata %5 olmak üzere 1505 kifli olarak hesapland. Örneklem seçimi üç aflamada yap ld. lk aflamada, Manisa daki dokuz sa l k oca n n verilerinden yararlan larak bölgeler belirlendi. kinci aflamada her sa l k oca ndan farkl popülasyon büyüklüklerine sahip 82 ebe bölgesi belirlendi. Buradan her kümede 10 ev içeren 63 küme oluflturuldu. Üçüncü aflamada her kümenin bafllang ç evi rasgele seçildikten sonra, di er evler belirli bir sistematikle 5 evde bir saptand. Seçilen evlerdeki 18 yafl üstü tüm bireylere anket uyguland. Sonuç olarak, ulafl labilen 610 evde, 18 yafl üstü 1336 kifliyle görüflüldü. Anketler önceden e itilmifl hekimler taraf ndan yüz yüze görüflme tekni iyle uyguland. Anket, sosyodemografik sorular ve European Community Respiratory Health Survey (ECRHS) anketinden olufluyordu [13] (Ek 1). Wheezing gibi Türkçede tek sözcükle karfl l bulunmayan kelimeler anketörler taraf ndan aç kland. Tan mlar: fiimdiki ast m: 5. veya 7. sorulara evet yan t veren kifliler. Kümülatif ast m: 6. soruya evet yan t veren kifliler. Ast m benzeri bulgular: 1., 2., 3. ve 4. sorulardan en az birine evet yan t veren kifliler. Noninfeksiyöz rinit: 8. soruya evet yan t veren kifliler. Kafl nt l dermatit ve/veya egzema: 9. soruya evet yan - t veren kifliler. öyküsü: 10. soruya evet yan t veren kifliler. Tan mlamalar: Çekirdek aile: anne, baba ve çocuklardan oluflan aile. Genifl aile: anne ve/veya baban n ebeveynlerinden biri veya ikisinin birlikte yaflad aile. Düflük e itim: okur-yazar, ilkokul, ortaokul mezunu. Yükseke itim: lise ve üniversite mezunu. On iki yafl na kadar yaflanan yer: Kentsel: nüfusu >10 000 olan yerleflim birimleri. K rsal: nüfusu <10 000 olan yerleflim birimleri. Ev tipi: Gecekondu: kanalizasyon sistemi olmayan yap lar. Nemlilik: özellikle tavanda akma ve küflenme olup olmad, hem bireye soruldu hem de anketör taraf ndan de- erlendirildi. : birinci derece yak n akrabalarda ast m, allerjik rinit veya egzema gibi allerjik hastal klardan en az birinin varl. Allerjik (noninfeksiyöz) rinit ve allerjik (kafl nt l ) dermatit ve/veya egzema, çal flmayla taranan 18 yafl üstündeki 1336 eriflkinde de erlendirildi. fiimdiki ast m, kümülatif ast m ve ast m benzeri bulgularsa, yaflla etkileflim nedeniyle ECRHS anketiyle taranmas önerilen 20 ile 44 yafl aras ndaki 765 eriflkinde de erlendirildi. statistiksel Yöntem Veriler Windows için SPSS 10.0 program kullan larak de erlendirildi. Karfl laflt rmalar lojistik regresyon modelinde tek de iflkenli ve çok de iflkenli odds ratio (OR) kullan larak yap ld. BULGULAR Çal flmaya al nan 1336 olgunun %46.2 si erkek, %53.8 i kad nd. Ortalama yafl 40.7±16.1 di. Popülasyonun %7 si 18 ve 19 yafl nda, %57 si 20-44 yafllar nda, %36 s 45 yafl n üzerindeydi. Tablo I de çal flma popülasyonundaki allerjik ve solunumsal bulgular n da l m gösterilmektedir. Nefes darl yla birlikte olan h fl lt l solunum s kl %9.1, üst solunum yolu infeksiyonu (ÜSYE) olmaks z n h fl lt l solunum s kl - %6.9, nefes darl yla uykudan uyanma s kl %6 ve öksürükle uykudan uyanma s kl %16.1 olarak bulundu. Yirmi ila 44 yafl grubunda flimdiki ast m, kümülatif ast m ve ast m benzeri semptom prevalanslar s ras yla %1.2, %1.0, %25.0; tüm grupta allerjik rinit, allerjik dermatit ve ailesel atopi s kl ysa s ras yla %14.5, %10.9 ve %15.2 olarak saptand. Tablo II-VI da flimdiki ast m, kümülatif ast m, ast m benzeri bulgular, allerjik rinit ve dermatitin farkl de iflkenlere göre yüzdeleri ve tek/çok de iflkenli modellerde risk oranlar gösterilmektedir. Ast m ve allerjik semptomlar n prevalans kad nlarda ve 30 yafl n üzerindeki eriflkinlerde daha yüksek saptand. Bu yükseklik, ast m benzeri bulgularda ve allerjik dermatit ve rinitte istatistiksel olarak anlaml yd. Genifl ailelerin üyelerinde ast m benzeri bulgular ve kümülatif ast m prevalans TORAKS DERG S C LT 6, SAYI 3 ARALIK 2005 203

fiakar A. ve ark. Tablo I. Çal flma popülasyonunda solunumsal ve allerjik semptomlar n da l m Erkek (n=617) Kad n (n=719) Toplam (n=1336) Son 1 y lda semptomlar Nefes darl yla birlikte h fl lt l solunum 6.7 11.3 9.1 ÜSYE olmaks z n h fl lt l solunum 5.7 8 6.9 Gö üste s k flma hissiyle uyanma 5.4 8.3 6.9 Nefes darl yla uyanma 5.4 6.5 6 Öksürükle uyanma 14.4 17.6 16.1 Geçirilmifl ast m ata 1.1 1 1.1 Son bir y lda geçirilmifl ast m ata 0.5 1.3 0.9 Ast m ilac kullanma 1.3 0.7 Allerjik semptom Nazal allerjiler (saman nezlesi dahil) 10.3 17.6 14.1 Kafl nt l dermatit ve/veya egzema 8.7 13.4 11.1 Atopi 13 18.1 15.7 yüksekti. On iki yafl ndan önce yaflanan yerin ve e itim durumunun, ast m ve allerjik semptom prevalans üzerinde istatistiksel olarak anlaml bir etkisi saptanmad. Apartmanda yaflayanlarda flimdiki ast m, kümülatif ast m, ast m benzeri bulgular ve allerjik dermatit prevalans daha yüksek bulundu; ancak, istatistiksel olarak anlaml sonuç sadece ast m benzeri bulgularda elde edildi. Nemli evlerde yaflayan kiflilerde, flimdiki ve kümülatif ast m ve ast m benzeri bulgular n prevalans anlaml derecede daha yüksekti. içen ve sigaraya pasif olarak maruz kalm fl kiflilerde flimdiki ve kümülatif ast m prevalans düflükken, ast m benzeri bulgular sigaray b rakanlar, aktif içiciler ve sigaraya pasif olarak maruz kalm fl kiflilerde anlaml derecede yüksekti. Allerjik rinit ve dermatit gibi allerjik bulgular sigaray b rakm fl olanlar ve aktif içicilerde yüksek olarak saptand. fiimdiki ast m, kümülatif ast m, ast m benzeri bulgular, allerjik rinit ve dermatit prevalanslar ailesel atopi öyküsü olanlarda istatistiksel olarak anlaml derecede yüksekti. TARTIfiMA Ast m ve allerjik hastal k prevalans farkl co rafi bölgelere göre farkl l klar gösterir. Bu durum, çevresel koflullarla oldu- u gibi, genetik faktörlerin heterojenli iyle de aç klan r [14]. Türkiye gibi hem Asya, hem de Avrupa da yer alan, farkl iklimleri ve etnik topluluklar içeren bir ülkede, kuflkusuz prevalans oranlar da de iflken olacakt r. Türkiye den bildirilen ECRHS temelli veriler, fiekil 1 de harita üzerinde gösterilmifltir [7-12]. Çal flmam z n sonuçlar, ülkemizdeki di- er düflük prevalans sonuçlar yla uyumludur [8,9]. ECRHS anketi genelde kiflilerin kendisi taraf ndan doldurulurken, çal flmam zda anket doktorlar taraf ndan yüz yüze görüflme tekni iyle doldurulmufl, t bbi terimler aç klanm flt r. Çal flmam zdaki görece düflük prevalans oran n n, görüflme tekni iyle ilgili olabilece i düflünüldü. Ayr ca, Manisa da nem oran düflüktür ve sanayi bölgesi flehir d fl nda yer almaktad r. Düflük prevalans bu nedenlere de ba l olabilir. Avrupa ülkelerinden bildirilen ECRHS temelli anket çal flmalar n n prevalans sonuçlar farkl d r. Ast m prevalans Yunanistan, Almanya, Rusya, spanya ve sveç te s ras yla %2.4, %2.0-11.9, %7.2, %5.53 ve %7 olarak bildirilmifltir [1,15-18]. Farkl ülkelerden elde edilen bu veriler yukar da da sözü edildi i gibi büyük farkl l k göstermektedir. Türkçede wheezing sözcü ünün tam karfl l olan bir sözcük bulunmamaktad r. Türkiye ve ngilizce konuflmayan di er ülkelerdeki düflük ast m prevalanslar n n bir nedeni de bu olabilir. Otuz yafl üzeri bireyler ve kad nlarda ast m ve allerjik semptom prevalans daha yüksekti ve ast m benzeri bulgular, allerjik rinit ve dermatit için bu fark istatistiksel olarak stanbul %1.4 [9] Manisa %1.2 zmir %2.5 [11] Ankara %3.5 [12] Adana %3.5 [12] Trabzon %2.3 [10] Erzurum %1.6 [8] fiekil 1. Türkiye de farkl kentlerde ast m prevalans. 204 TORAKS DERG S C LT 6, SAYI 3 ARALIK 2005

Manisa linde Ast m ve Allerjik Semptom Prevalans Tablo II. fiimdiki ast m n farkl de iflkenlere göre yüzdeleri ve tek de iflkenli ve çok de iflkenli modellerde risk oranlar De iflkenler (n) fiimdiki Ast m Tek De iflkenli OR Çok De iflkenli OR (%) (%95 GA) (%95 GA) Erkek (368) 0.5 Ref Kad n (397) 1.8 3.28 (0.67-15.91) <30 (447) 1.3 Ref >30 (318) 1.1 0.88 (0.23-3.33) Aile tipi Çekirdek (650) 0.9 Ref Genifl (115) 2.6 2.87 (0.70-11.66) E itim durumu Düflük (517) 1 Ref Yüksek (248) 1.2 1.67 (0.44-6.30) Yaflanan yer (12 yafla kadar) K rsal (273) 0.7 Ref Kentsel (486) 1.4 1.98 (0.40-9.59) Ev tipi Gecekondu (91) UD Apartman (674) 1.3 Nemlilik Yok (473) 0.6 Ref Ref Var (292) 2.1 3.28 (0.81-13.24) 4.67 (1.08-20.10)* Hiç içmemifl (395) 1.3 Ref B rakm fl (54) 1.9 1.47 (0.16-12.84) Aktif içici (316) 0.9 0.74 (0.17-3.15) ya pasif maruz kalma Yok (245) 2.4 Ref Ref Var (520) 0.6 0.23 (0.05-0.93)* 0.15 (0.03-0.67)* Yok (645) 0.5 Ref Ref Var (120) 5 11.26 (2.77-45.68)* 12.64 (3.02-52.86)* anlaml yd. Puberte sonras ast m prevalans n n kad nlarda daha fazla oldu u bilinmektedir [19]. Çal flmam zda kad nlarda prevalans daha yüksek saptanmakla beraber, istatistiksel anlam elde edilemedi. Ancak, ast m benzeri bulgular, allerjik rinit ve dermatit aç s ndan kad n cinsiyetin önemli bir risk faktörü oldu u bulundu. öyküsünün allerjik hastal klar için önemli bir risk faktörü oldu u bilinmektedir [20,21]. Çal flmam zda da ayn sonuca ulafl ld. Ailenin büyüklü ü ile atopi aras ndaki iliflki hakk nda farkl çal flmalarda farkl sonuçlar bildirilmifltir [20,21]. Bizim çal flmam zda, ast m benzeri bulgular ve kümülatif ast m riskinin, genifl ailelerin üyele- TORAKS DERG S C LT 6, SAYI 3 ARALIK 2005 205

fiakar A. ve ark. Tablo III. Kümülatif ast m n farkl de iflkenlere göre yüzdeleri ve tek de iflkenli ve çok de iflkenli modellerde risk oranlar De iflkenler (n) Kümülatif Ast m Tek De iflkenli OR Çok De iflkenli OR (%) (%95 GA) (%95 GA) Erkek (368) 1.1 Ref Kad n (397) 1 0.92 (0.23-3.73) <30 (447) 0.6 Ref >30 (318) 1.3 2.15 (0.43-10.72) Aile tipi Çekirdek (650) 0.6 Ref Ref Büyük (115) 3.5 5.82 (1.43-23.61)* 6.19 (1.45-26.28)* E itim durumu Düflük (517) 1.2 Ref Yüksek (248) 0.8 0.69 (0.13-3.45) Yaflanan yer (12 yafla kadar) K rsal (273) 0.7 Ref Kentsel (486) 1.2 1.69 (0.34-8.45) Ev tipi Gecekondu (91) UD Apartman (674) 1.2 Nemlilik Hay r (473) 0.4 Ref Ref Evet (292) 2.1 4.94 (0.99-24.64) 5.52 (1.06-28.67)* çmemifl (395) 1.5 Ref B rakm fl (54) 0 0.98 (0.97-0.99) Aktif içici (316) 0.6 0.41 (0.08-2.06) ya pasif maruz kalma Yok (245) 2.0 Ref Ref Var (520) 0.6 0.27 (0.06-1.17) 0.17 (0.03-0.76)* Yok (645) 0.8 Ref Var (120) 2.5 3.28 (0.77-13.92) rinde artm fl oldu u saptand. Aksine, ülkemizden yap lan bir baflka çal flmada, atopik durum, kardefl say s n n azl yla iliflkili bulunmufltur [3]. Çal flmam zda genifl aile terimi, çok say da kardeflle birlikte de il, büyükanne/büyükbabayla birlikte yaflayan aile olarak tan mland. Farkl l n nedeni bu olabilece i gibi, genifl ailelerde sigara içen ve sigaraya pasif maruz kalan birey say s n n daha fazla olmas da olabilir. Çocuklukta yaflanan yerin atopi geliflimi üzerine farkl etkileri bildirilmifltir. Hijyen hipotezine göre, erken çocuklukta tüberküloz, k zam k, difteri gibi hastal klarla karfl lafl lmamas, ast m gibi atopik hastal klar n geliflme riskini art rmaktad r [22-26]. Allerjik hastal klar kentsel bölgelerde artar. Ülkemizdeki çal flmada, allerji s kl kentsel bölgede daha az bulunmufltur [3]. Çal flmam zda k rsal ve kentsel bölge aras nda herhangi bir fark saptanmam flt r. 206 TORAKS DERG S C LT 6, SAYI 3 ARALIK 2005

Manisa linde Ast m ve Allerjik Semptom Prevalans Tablo IV. Ast m benzeri bulgular n farkl de iflkenlere göre yüzdeleri ve tek de iflkenli ve çok de iflkenli modellerde risk oranlar De iflkenler (n) Ast m Benzeri Bulgular Tek De iflkenli OR Çok De iflkenli OR (%) (%95 GA) (%95 GA) Erkek (368) 22.3 Ref Ref Kad n (397) 27.5 1.32 (0.94-1.83) 1.77 (1.21-2.60)* <30 (447) 21.1 Ref Ref >30 (318) 27.7 1.43 (1.02-2.02)* 1.40 (0.97-2.03) Aile tipi Çekirdek (650) 23.4 Ref Ref Büyük (115) 33.9 1.68 (1.09-2.57)* 1.58 (0.99-2.53) E itim durumu Düflük (517) 24.4 Ref Yüksek (248) 26.2 1.10 (0.77-1.55) Yaflanan yer (12 yafla kadar) K rsal (273) 23.1 Ref Kentsel (486) 25.9 1.16 (0.82-1.65) Ev tipi Gecekondu (91) 8.8 Ref Ref Apartman (674) 27.2 3.86 (1.83-8.14)* 4.32 (1.96-9.49)* Nemlilik Hay r (473) 23 Ref Ref Evet (292) 28.1 1.30 (0.93-1.81) 1.49 (1.03-2.15)* çmemifl (395) 16.2 Ref Ref B rakm fl (54) 40.7 3.55 (1.94-6.51)* 3.57 (1.88-6.78)* Aktif içici (316) 33.2 2.57 (1.80-3.67)* 2.99 (2.00-4.46)* ya pasif maruz kalma Hay r (245) 18.6 Ref Evet (520) 28.3 1.80 (1.23-2.62)* Hay r (645) 21.7 Ref Ref Evet (120) 42.5 2.66 (1.77-4.00)* 2.14 (1.39-3.30)* Yaflanan ev tipinin de atopi üzerine baz etkileri olabilir. Biz, ast m benzeri bulgular n apartmanda yaflayanlarda daha s k oldu unu saptad k. Literatürde benzer pek çok sonuç bulunmaktad r. Tavanda akma, nem ve küflenme gibi kötü ev koflullar da ast m ve ast m benzeri bulgular art rmaktad r [20]. ast m benzeri bulgu riskini 3 kat art rmaktayd ve sigara içenlerin ço u erkekti. Bu gerçek, ast m benzeri bulgulardaki cinsiyet farkl l n daha da ilginç hale getirmektedir. Çünkü, ast m benzeri bulgular, erkeklerde sigara kullan m oranlar n n yüksek olmas na ra men, kad nlarda daha s kt. TORAKS DERG S C LT 6, SAYI 3 ARALIK 2005 207

fiakar A. ve ark. Tablo V. Allerjik dermatitin farkl de iflkenlere göre yüzdeleri ve tek de iflkenli ve çok de iflkenli modellerde risk oranlar De iflkenler (n) Allerjik Dermatit Tek De iflkenli OR Çok De iflkenli OR % (%95 GA) (%95 GA) Erkek (617) 8.3 Ref Ref Kad n (719) 13.2 1.69 (1.18-2.42)* 2.12 (1.49-3.01)* 18-40 (724) 10.2 Ref Ref 40-65 (470) 12.1 1.21 (0.84-1.74) 1.91 (1.14-3.19)* >65 (139) 12.8 1.06 (0.59-1.91) Ev tipi Gecekondu (144) 6.3 Ref Apartman (1192) 11.5 1.94 (0.96-3.91)* çmemifl (737) 10.0 Ref Ref B rakm fl (132) 18.2 1.99 (1.20-3.29)* 1.53 (1.07-2.20)* Aktif içici (466) 10.3 1.03 (0.70-1.51) 1.85 (1.11-3.09)* Hay r (1133) 7.9 Ref Ref Evet (203) 28.1 4.58 (3.14-6.66)* 2.60 (1.81-3.74)* Çal flmam zda, sigaray b rakm fl kiflilerde ast m benzeri bulgu riski, sigara içenlerdekine oranla daha fazla bulundu. y b rakan veya içmeyen kiflilerde semptom oran n n yüksekli i, Kalyoncu ve ark. taraf ndan da irdelenmifl ve sa l kl içici etkisi fleklinde aç klanm flt r. Yazar n üniversite ö rencileri aras nda befl y l arayla yap lm fl iki çal flmas nda, hem sigara içme oran hem de ast m prevalans nda art fl saptanm flt r [4]. Ayn flekilde, ast m prevalans sigaraya pasif olarak maruz kalm fl olanlarda daha düflüktü. Bu durum, astmatik kiflilerin sigaradan kaç nmas yla aç klanabilir. içmeyen semptomatik kad nlar n izlenmesi gereklidir. Ülkemizde allerjik rinit prevalans %12.7 [4] ile 28 [5] aras nda bildirilmifltir. Yunanistan, Almanya ve Rusya da allerjik rinit prevalanslar s ras yla %18.4, %9.5-40.9 ve %9.9 dur [15,1,16]. Çal flmam zda bulunan %14.5 allerjik rinit prevalans, ülkemizden ve dünyadan bildirilen verilerle uyumludur. Sonuç olarak, Manisa ili, ast m prevalans aç s ndan ülkemizdeki düflük prevalans saptanan bölgeler aras ndad r. KAYNAKLAR 1. Heinrich J, Richter K, Frye C et al. European Community Respiratory Health Survey in adults. Pneumologie 2002;56:297-303. 2. Celik G, Sin B, Keskin S et al. Risk factors determining allergic airway diseases in Turkish subjects. J Asthma 2002;39:383-90. 3. Tug T, Acik Y. Prevalence of asthma, asthma-like and allergic symptoms in the urban and rural adult population in Eastern Turkey. Asian Pac J Allergy Immunol 2002;20:209-15. 4. Kalyoncu AF, Demir AU, Ozcakar B et al. Asthma and allergy in Turkish university students: Two cross-sectional surveys 5 years apart. Allergol Immunopathol 2001;29:264-71. 5. Ozdemir N, Ucgun I, Metintas S et al. The prevalence of asthma and allergy among university freshmen in Eskisehir, Turkey. Respir Med 2000;94:536-41. 6. Celik G, Mungan D, Bavbek S et al. The prevalence of allergic diseases and atopy in Ankara, Turkey: a two-step population-based epidemiological study. J Asthma 1999;36:281-90. 7. Saraclar Y, Cetinkaya F, Tuncer A et al. The prevalence of self-reported asthma and respiratory symptoms in Ankara, Turkey. Respir Med 1997;91:461-3. 8. Mirici A, Sa lam I, Kaynar H ve ark. Erzurum da eriflkin populasyonda ast m semptom prevalans. Solunum 2002;4:454-57. 9. Erkan F, Dortbudak Z. Asthma and asthma-like symptoms prevalence in Istanbul. ERS Annual Congress, Stockholm, Sweeden, Sept 7-11, 1996, Eur Respir J 1996;9(Suppl 23):354. 10. Ozlu T, Can G, Torun P, TEPAP Group. The prevalence of asthmatic symptom in adult population in Trabzon. Tuberculosis and Thorax 1999;47:65-7. 11. Erdinc M, Bay nd r U, Unsal I, Okyay P. Prevalence of respiratory symptoms and self-reported asthma in adult population of Izmir from western Turkey. In: World Congress on Lung Health and 10th ERS Annual Congress; Aug 30-Sept 3, 2000; Florence, Italy. Eur Respir J 2000;16 (Suppl 31):112S. 208 TORAKS DERG S C LT 6, SAYI 3 ARALIK 2005

Manisa linde Ast m ve Allerjik Semptom Prevalans Tablo VI. Allerjik rinitin farkl de iflkenlere göre yüzdeleri ve tek de iflkenli ve çok de iflkenli modellerde risk oranlar De iflkenler (n) Allerjik Rinit Tek De iflkenli OR Çok De iflkenli OR (%) (%95 GA) (%95 GA) Erkek (617) 10.4 Ref Ref Kad n (719) 18.1 1.91 (1.38-2.63)* 2.12 (1.49-3.01)* 18-40 (724) 13.8 Ref Ref 40-65 (470) 15.3 1.12 (0.81-1.56) 1.68 (1.07-2.62)* >65 (139) 15.1 1.11 (0.66-1.84) çmemifl (738) 13.1 Ref Ref B rakm fl (132) 18.9 1.54 (0.95-2.50) 1.53 (1.07-2.20)* Aktif içici (466) 15.5 1.20 (0.86-1.67) 1.85 (1.11-3.09)* ya pasif maruz kalma Hay r (501) 12.4 Ref Evet (1835) 15.8 1.33 (0.96-1.83) Hay r (1133) 12 Ref Ref Evet (203) 28.6 2.93 (2.06-4.17)* 2.60 (1.81-3.74)* 12. Kocabas A, Kuleci S, Bugdayci R et al. Asthma-related symptoms among adults in Adana. In: ERS Annual Congress; Sept 19-23, 1998; Geneva, Switzerland. Eur Respir J 1998;12(Suppl 28):198. 13. Burney PG, Luczynska P, Chinn S, Jarvis D. The European Community Health Survey. Eur Respir J 1994;7:954-60. 14. Sunyer J, Basagana X, Burney P, Anto JM. International assessment of the internal consistency of respiratory symptoms. European Community Respiratory Health Study (ECRHS). Am J Respir Crit Care Med 2000; 162:930-5. 15. Papageorgiou N, Gaga M, Marossis C et al. Prevalence of asthma and asthma-like symptoms in Athens, Greece. Respir Med 1997;91:83-8. 16. Fedoseev GB, Emel ianov AV, Sergeeva GR et al. Prevalence of bronchial asthma and allergic rhinitis in the adult population of St. Petersburg. Ter Arkh 2003;75:23-6. 17. Basagana X, Sunyer J, Zock JP et al, on behalf of the Spanish Working Group of the ECRHS. Incidence of asthma and its determinants among adults in Spain. Am J Respir Crit Care Med 2001;164:1133-7. 18. Norrman E, Plaschke P, Bjornsson E et al. Prevalence of bronchial hyper-responsiveness in the southern, central and northern parts of Sweeden. Respir Med 1998;92:480-7. 19. Viegi G, Annesi I, Matteelli G. Epidemiology of asthma. In: Chung F, Fabbri LM; eds. Asthma, European Respiratory Monograph Number 23; UK: ERS Journals Ltd; 2003:1-25. 20. von Mutius E, Sears MR. Risk factors for development of asthma. In: Chung F, Fabbri LM, eds; Asthma, European Respiratory Monograph Number 23; UK: ERS Journals Ltd; 2003:57-73. 21. Strachan DP. Family size, infection and atopy: The first decade od the hygiene hypothesis. J Allergy Clin Immunol 1999;104:554-8. 22. Wieringa MH, Vermeire PA, Van Bever HP et al. Higher occurrence of asthma-related symptoms in an urban than a suburban area in adults, but not in children. Eur Respir J 2001;17:422-7. 23. Chan-Yeung M, Zhang L-X, Tu D-H et al. The prevalence of asthma and asthma-like symptoms among adults in rural Beijing, China. Eur Respir J 2002;19:853-8. 24. von Mutius E. Paediatric origins of adult lung disease. Thorax 2001;56:153-7. 25. von Mutius E. Statistical/design methods. Am J Respir Crit Care Med 2000;162:34S-5S. 26. von Mutius E, Pearce N, Bearsley R et al. International patterns of tuberculosis and the prevalence of symptoms of asthma, rhinitis, and eczema. Thorax 2000;55:449-53. EK 1. Anket: 1. Son 1 y l içinde hiç gö sünüzde h r lt ya da sl k sesi hissettiniz mi? 1.1. Gö sünüzde sl k sesi oldu unda hiç nefes darl oldu mu? 1.2. Grip olmad n z zamanlarda bu h r lt ya da sl k sesi olur mu? 2. Son 1 y l içinde hiç gö sünüzde s k flma ile uyand n z m? 3. Son 1 y l içinde hiç nefes darl ile uyand n z m? 4. Son 1 y l içinde hiç öksürükle uyand n z m? 5. Son 1 y lda hiç ast m krizi geçirdiniz mi? 6. Hayat n z n herhangi bir döneminde hiç ast m krizi geçirdiniz mi? 7. fiu anda ast m için ilaç kullan yor musunuz? 8. Saman nezleniz var m? 9. Kafl nt l deri döküntünüz ve/veya egzeman z var m? 10. Birinci dereceden akrabalar n zda allerjik hastal k veya yak nma (ast m, kafl nt l deri döküntüsü-egzema veya saman nezlesi) var m? TORAKS DERG S C LT 6, SAYI 3 ARALIK 2005 209