DR. TOLGA BİRHEKİMOĞLU Ümraniye Eğitim Araştırma Hastanesi
Tarihçe 1740 The Paris Academy of Sciences solunum. boğulan hastalarda ağızdan-ağza 1767 The Society for the Recovery of Drowned Persons ani ve beklenmedik ölümlerde yapılması gerekenler 1891 Dr. Friedrich Maass kompresyonu dökümante edilmiş, insanda ilk göğüs 1903 Dr. George Crile 1954 James Elam insanda başarılı ilk KPR ekshale havada oksijenin varlığı kanıtlandı. 1956 Peter Safar and James Elam KPR de ağızdan-ağza solunum uygulandı. 1960 KPR geliştirildi ve ilk kez resmi olarak sunuldu 2
Tarihçe 1963 Kardiyolog Leonard Scherlis KPR ilk kez resmi olarak bir programla öğretilmeye başlandı 1966 The National Research Council of the National Academy of Sciences KPR konferansları yapılmaya başlandı 1972 Leonard Cobb, Seattle, Washington 100,000 fazla kişiye KPR eğitimi verildi. 1981 King County, Washington telefon ile KPR yönlendirme programı uygulanmaya başlandı Dispatcher-assisted CPR is now standard care for dispatcher centers throughout the United State 3
Tarihçe 2010 Modern KPR 50. yılı 1960 Kapalı göğüs masajının ilk kullanımı* Göğüs kompresyonu ve kurtarıcı solutmanın tanımlanması (Maryland, ABD) 1962 DC Monofazik defibrilasyonun tanımlanması *Kouwenhoven WB, Jude JR, Knickerbocker GG. Closed-chest cardiac massage. JAMA. 1960;173:1064 1067. 4
Tarihçe 1966 AHA, ilk KPR Rehberi*, periyodik olarak güncellenmektedir. *Cardiopulmonary resuscitation: statement by the Ad Hoc Committee on Cardiopulmonary Resuscitation, of the Division of Medical Sciences, National Academy of Sciences, National Research Council. JAMA. 1966;198:372 379. 5
6
International Liaison Committee on Resuscitation (ILCOR) American Heart Association (AHA) European Resuscitation Council (ERC) Heart and Stroke Foundation of Canada (HSFC) Australian and New Zealand Committee on Resuscitation (ANZCOR) ResuscitationCouncils of Southern Africa (RCSA) Inter American Heart Foundation (IAHF) Resuscitation Council of Asia (RCA) (Japonya, Kore, Singapur, Tayvan) 7
International Liaison Committee on Resuscitation (ILCOR) 29 ülke 356 Resüsitasyon uzmanı* 277 başlık 411 Derleme Yapılandırılmış kanıtların değerlendirilmesi, analizi ve literatürün katalog haline getirilmesi. * Acil Tıp, Anestezi, Kardiyoloji Uzm. 8
9
2010 AHA KPR ve Acil KV Bakım Rehberleri 2010 American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care 10
2010 AHA KPR ve Acil KV Bakım Rehberleri 1. A-B-C C-A-B 2. Kardiyak arrestler: Büyük çoğunluk erişkinlerde; En yüksek sağkalım: VF / Nabızsız VT Kritik nokta: Göğüs basısı ve erken defibrilasyon 11
2010 AHA KPR ve Acil KV Bakım Rehberleri 3. ABC ile havayolu açmak-ventilasyon; göğüs basısını geciktirmektedir. 4. Sağlıkçı olmayanlar için A ve B ye isteksizlik ve zorlanma göğüs basısını geciktirmektedir. 5. (Olanaklıysa) OED hızlıca kullanılmalıdır. 6. A-B-C C-A-B + OED KULLAN 12
13
Etik KPR ne zaman sonlandırılmalı? KPR ne zaman uygulanmamalı? Do-Not-Attempt Resuscitation order (DNAR) Ailenin söz hakkı Yazılı vasiyet Organ donasyonu Yasal düzenleme / yükümlülükler? 14
YAŞAM ZİNCİRİ Tanıma Acil sistemin aktivasyonu Yüksek kalitede KPR Hızlı defibrilasyon İleri yaşam desteği Arrest sonrası bakım 15
18
19
Kompresyon Ventilasyon Oranı 30 : 2 oranı mantıklı görünmektedir En iyi oran için ileri çalışmalar gereklidir (!) 20
Kompresyon Ventilasyon Oranı İleri havayolu sağlandıktan sonra, 2 kurtarıcılı KPR de, ventilasyon için kompresyonların kesintiye uğratılmasına gerek yoktur: 100 kompresyon / dk 8-10 ventilasyon /dk 21
Hands-Only CPR Hastane dışı arrestlerin yalnızca %20-30 una KPR uygulanabilmekte Sağ kalım: Sadece Kompresyon ~= Standart KPR 22
Hands-Only CPR Kurtarıcılar: KPR başlatmada panik yaşıyor; Ağızdan ağıza hastalık kapmaktan korkuyor. Ani Kardiyak Arrest sırasında : Sorun sıklıkla VF ve tedavisi O 2 değil (!); Kandaki O 2 düzeyi birkaç dk idare eder; Havayolu açık ise Recoil sırasında gaz değişimi yeterli.* *KPR uzadıkça O 2 desteği gerekecektir 23
Havayolu Sağlık Çalışanı Değil Sağlık Çalışanı Havayolu manevrası yok; sadece boyuna hiperekstansiyon (pasif ventilasyon) Sadece kompresyon Travmada özellikle havayoluna dikkat Baş geri-çene yukarı uygulamalı (Head-Tilt, chin-lift) Travmada çene itme (Jaw-thrust) (Açılmıyorsa Baş geri-çene yukarı) Kompresyon (+ventilasyon) 24
Kurtarıcı Solutma Her soluk 1 saniye; Yeterli tidal volüm (Göğüs kalksın yeter!); İleri havayolu sağlandığında 8-10 ventilasyon/dk; Aşırı ventilasyondan kaçın: Toraks içi basıncı arttırarak venöz dönüşü düşürür; Gastrik inflasyon (aspirasyon, regürjitasyon, vb) 25
Krikoid Basısı Trakeayı geriye doğru iterek özofagusu kapatır; Gastrik içeriğin aspirasyonunu önler; Rutin kullanımı önerilmemektedir. 26
Otomatik Eksternal Defibrilatör (OED) AKA-VF de ilk 3-5 dk kullanılmalıdır; VF de tek tedavi seçeneğidir; OED kullanılana kadar KPR sürdürülmesi; sağ kalım oranını arttırmaktadır; 27
İLERİ KARDİYAK YAŞAM DESTEĞİ (İKYD) 28
Ventilasyon ve O 2 Amaç, oksijenlendirme ve CO 2 eliminasyonu; Optimal tidal volüm Solunum sayısı Net öneri O 2 konsantrasyonu yapılamamaktadır! 29
Ventilasyon ve O 2 KPR nun ilk dakikalarında, göğüs basısıekspansiyonu ile pasif inspirasyon (?) Her ne kadar ikinci plana alınmış olsa da, ventilasyon hala KPR nun önemli bir parçasıdır ve İKYD sırasında uygulanmalıdır. 30
Balon-Maske Ventilasyon Tek kurtarıcılı KPR Önerilmemektedir İki kurtarıcılı KPR En iyi sonuç (!)* Göğüs 1 sn süreyle kalksın yeter * İleri havayolu başarısız ya da geciktiğinde 31
Krikoid Basısı Hastane dışı / içi arrestlerde kullanımı araştırılmamıştır; Rutin kullanımı önerilmemektedir. 32
Havayolu Araçları Orofaringeal (Bilinç kapalı, öğürme Refleksi yok) Nazofaringeal (Bilinç açık, öğürme Refleksi var) Fasiyal travmalarda dikkat! 33
Supraglottik Havayolları ET kadar güvenli değil, ancak etkindirler; Göğüs kompresyonlarına ara verilmesi gerekmez; Kardiyak arrestte çalışılanlar: Laringeal maske (LMA) Özofageal-trakeal kombitüp Laringeal tüp 34
İleri Havayolu Teknikleri Göğüs kompresyonu sürerken intübasyonun zamanlaması : < 5 dk (?) 35
İleri Havayolu Teknikleri Göğüs kompresyonu sürerken intübasyonun zamanlaması : < 12 dk (?) Prehosp Emerg Care. 2004 Oct-Dec;8(4):394-9. Time to intubation and survival in prehospital cardiac arrest. 36
İleri Havayolu Teknikleri İleri havayolunun uygulanması için göğüs kompresyonlarına olabildiğince kısa süre ara verilmelidir! 37
Endotrakeal Tüp Arrest sırasında havayolunu sağlayan optimum yöntemdir; Göğüs kompresyonlarının kesintisi < 10 saniye olmalıdır; 38
ET Yerinin Doğrulanması Göğüs hareketleri, eşit AKC seslerinin varlığı; Epigastrik ses alınmaması; Nabız oksimetre (3 dk sonra); Özofageal dedektör ETCO 2 monitör; (%100 sensitiv, %100 spesifik*) Vokal kordların kontrolü; X-Ray. * Ann Emerg Med. 2005 May;45(5):497-503. Intensive Care Med. 2002 Jun;28(6):701-4. 39
40
41
42
43
Adrenalin Amiodaron 44
45
KPR Monitörizasyonu Nabız (?) (Kompresyona ara verildiğinde) ETCO 2 (~35-40 mmhg) Koroner Perfüzyon Basıncı (İnvaziv?) Scvo 2 P (?) (%60-80 N; KPR >%30) Nabız oksimetre (Gereklidir, güvenilirlik?) AKG (Gereklidir, güvenilirlik?) Ekokardiyografi ( K Tamponad, PE, Ao Diseksiyonu, vb) 46
İlaç Verilme Yolları 1 o KPR ve Defi 2 o İlaçlar IV ilaç sonrası 20 ml SF bolus (?) IO yol, IV yol kadar etkin ve geçerlidir Santral Venöz Yol (?) ET Yol 47
İlaç Verilme Yolları ET Yol Lidokain Nalokson IV dozun 2-3 katı Vazopressin 10 kat distile su ile dilüe Adrenalin 10 katı dozda, 10 kat dilüsyon. Düşük dozda (ET), ß-adrenerjik etki sonucu vazodilatasyon (!) 48
İLAÇLAR - Vazopressörler Adrenalin α-adr etkili (vazokonstrüksiyon); 3-5 dk bir, 1 mg IV/IO; Önerilenden düşük dozda ET uygulamalarda Transient vazodilatasyona neden olabilmektedir (!) Daha yüksek dozlar; özel durumlarda kullanılmalıdır (ß-bloker intoks, Ca kanal bloker intoks, vb) 49
İLAÇLAR - Vazopressörler Vazopressin Non-adrenerjik periferal vazokonstrüktör; 40 U IV /IO = 1 mg Adrenalin 50
İLAÇLAR - Antiaritmikler Amiodaron Na +, K + ve Ca ++ kanal blokeri; α- ve ß-bloker etkili; Şoka yanıtsız VF ve VT de etkili; En sık yan etki hipota, ancak öncesinde vazopressör kullanıldığında (adrenalin), gözlenmiyor; 300 mg IV/IO bolus 2. doz 150 mg 51
İLAÇLAR - Antiaritmikler Lidokain Amiodarone yokluğunda kullanılmalı; Uzun etkilidir; 1-1,5 mg/kg IV/IO 0,5-0,75 mg IV puşe /5-10 dk (Toplam doz 3 mg/kg) 52
İLAÇLAR - Antiaritmikler Magnezyum sülfat Yalnızca Torsades de pointes ; Rutin bir dozu önerilememektedir; 1-2 g, 10 ml %5 Dekstroz. 53
İLAÇLAR Rutin Kullanımı Önerilmeyenler Atropin Asistol ve NEA de yararı kanıtlanamamıştır; Kolinerjik aracılı düşük kalp hızı ve AV nodal ileti bozukluklarında kullanılmaktadır; KPR de kullanımı rehberlerden çıkarılmıştır (!). 54
İLAÇLAR Rutin Kullanımı Önerilmeyenler Sodyum bikarbonat Ekstrasellüler sıvıda kısa süreli (?) alkalozis ile, oksihemoglobin dissosiyasyon eğrisini sola kaydırır ve O 2 verilmesini önler; Kısa sürede metabolize olarak CO 2 yükünü arttırır (CO 2 difüzyonu ile intrasellüler paradoksik asidoz); HCO 3- veya baz açığı hesaplaması ile verilmelidir; TSA ve salisilat intoksikasyonları; 1 meq/kg 55
İLAÇLAR Rutin Kullanımı Önerilmeyenler Ca++ Rutin kullanımı önerilmemektedir. Fibrinoliz Rutin kullanımı önerilmemektedir. Sıvılar Yeterli yayın ve bilgi bulunmamaktadır. 56
Prekordiyal Göğüs Vurusu (Precordial Thump) Yeterli veri bulunmamaktadır; Güvenlidir ancak etkinliğine dair veri yoktur; Monitörize, tanıklı anstabil VT de defi hazırlanana kadar uygulanabilir (?). 57
KPR Ne Zaman Sonlandırılmalı? 1960-2010 (?) 58
59