ENERJİ VERİMLİLİĞİ STRATEJİ BELGESİ (Taslak) 1. GİRİŞ Enerjide sürdürülebilirliğin sağlanmasına, dışa bağımlılığın azaltılmasına, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesine ve İklim değişikliği ile mücadeleye yönelik çalışmalar tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de enerjinin ve enerji kaynaklarının verimli kullanımının önemini artırmıştır. Enerji üretiminde ve tüketiminde çevre dostu yöntemleri uygulamak; israftan kaçınarak, verimliliği ve etkinliği gözetmek, üzerinde hassasiyetle durmamız gereken bir politikadır. Sürdürülebilir kalkınma hamlelerini yetersiz enerji kaynakları ile beslemek durumunda olan ülkemiz için, enerji verimliliği ayrı bir önem taşımaktadır. Avrupa Birliğine uyum çalışmaları kapsamında, 2008 yılında istatistik alanında yapılan değişiklik çerçevesinde Avrupa Hesaplar Sistemine (ESA-95) uygun olarak, 98 baz yıllı seri dikkate alındığında; Türkiye de 1998 GSYH serisi ve 2000 Yılı ABD Doları değeriyle 2008 yılında; 1000 Dolarlık GSYH için 282 litre petrol eşdeğeri birincil enerji ve 1 Dolarlık GSYH için brüt tüketim bazında 0,53 kwh lik elektrik enerjisi harcanmıştır. OECD ülkeleri ortalamasında aynı değerler sırasıyla 200 litre ve 0,4 kwh civarındadır. Net elektrik kullanımının birincil enerji içerisindeki payı, 1990 yılındaki %8 lik değerden 2008 yılında %15 e tırmanmıştır ve aynı eğilim devam ettiğinde 2020 yılında %18 e ulaşabileceği tahmin edilmektedir.. Birincil enerjinin %55 lik bölümünü teşkil eden yakıtlar; ısınmaya, ulaşıma ve sanayideki proseslere harcanmıştır. Termik santrallardaki çevrim kayıpları, 2004 yılındaki 18.8 milyon ton petrol eşdeğeri enerjiden (MTEP) 2008 yılında 24.8 MTEP e çıkmıştır. Çevrim kayıplarının, atık ısı kullanım yöntemleri ve kojenerasyon uygulamaları ile azaltılması söz konusudur. 1999 2008 döneminde; sabit fiyatlarla %51,1 lik GSYH artışına (Yıllık ortalama: %4,2) karşı elektrik tüketimleri, meskenlerde %75 (Yıllık ortalama: %5,8), ticaret sektöründe %190 (Yıllık ortalama: %6,6), sanayide %65,6 (Yıllık ortalama: %5,2) artmıştır. 2004 2008 döneminde; sanayi üretim endeksi %14,5 artarken sanayi elektriği tüketim artışı %30 olmuştur. Enerji verimliliği, yaşam kalitemizden ve üretimimizden ödün vermeden enerjiyi tasarruflu kullanmaktır. Tasarruf edilebilecek enerji, bedeli diğerlerinden daha ucuz olan ve öncelikle başvurmamız gereken yerli ve temiz bir enerji kaynağıdır. Sınırlı olan doğal kaynaklarımızın akılcı kullanılması, yeni teknolojilerle enerji üretiminin çeşitlendirilmesi, alternatif enerji kaynaklarını ve enerji verimliliğini, insan sağlığını ve çevreyi dikkate alarak sürdürülebilir enerji arzının temini büyük önem arz etmektedir. Bu çerçevede üretimden tüketime her aşamada verimliliği sağlamak amacıyla 2 Mayıs 2007 tarihinde Enerji Verimliliği Kanunu çıkartılmış; Başbakanlığın 2008 yılı başında yayımladığı Genelge ile de, kamu kuruluşlarında alınması gereken önlemler belirlenmiş, Ulusal Enerji Verimliliği Hareketi başlatılmış ve 2008 yılı Enerji Verimliliği Yılı olarak ilan edilmiştir.
Enerji verimliliğinde ülke genelinde başarılı olunabilmesi için; kamu, özel ve sivil toplum kesimlerinin sosyal sorumluluk anlayışı ile eşgüdümlü hareketleri öncelikle gözetilmektedir: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı; bakanlıklar, valilikler, büyükşehir belediyeleri, aydınlatma, beyaz eşya, elektrik motoru ve yalıtım sektörleri, bankalar, turizm tesisleri ve alışveriş merkezleri ile işbirliği ortamlarını geliştirmekte, halkın bilinçlendirilmesine ve özendirilmesine yönelik ortak çalışmalar yapmaktadır. Diğer taraftan, Enerji Verimliliği Kanunu ve yürürlüğe giren mevzuatı kapsamında önemli adımlar atılmaktadır: Sanayi, hizmetler ve konut sektörlerinde başlatılan enerji yönetimi uygulaması kapsamında, sertifikalı enerji yöneticisi sayısı 1.750 kişiye ulaşmıştır. Eğitim, enerji etüdü ve verimlilik artırıcı proje hizmetlerinin yurt sathına yayılabilmesi için; üniversitelerin, meslek odalarının ve enerji verimliliği danışmanlık şirketlerinin EİE tarafından yetkilendirilmesine 2009 yılından bu yana devam edilmektedir. Sanayideki verimlilik artırıcı projelere ve enerji yoğunluğunu azaltmayı taahhüt eden gönüllü anlaşmalara EİE tarafından mali destek sağlanmaktadır. Bu kapsamda, elektrik motor sistemlerini iyileştirici projeler öncelikle desteklenmektedir. Enerjiyi yoğun kullanan ağır sanayi sektörlerinde önlem belirleme çalışmaları yoğunlaştırılmış; çimento, demir-çelik, seramik ve tekstil sektörlerindeki peryodik taramalar sürdürülmektedir. Bu sektörlerdeki verimlilik artırıcı projelerin Dünya Bankası tarafından TSKB ve TKB üzerinden desteklenmesine 2009 yılında başlanmıştır. Enerjiyi verimsiz kullanan ürünlerin satışının sınırlandırılması Enerji Verimliliği Kanunu ile hükme bağlanmıştır. Bu yönde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, AB nin Eko-tasarım Direktifi doğrultusunda, gerekli ikincil mevzuat hazırlıklarını tamamlamak üzeredir. Soğutucular, lambalar ve elektrik motorları ile ilgili uygulama 2010 yılının ilk yarısında başlatılacaktır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yayımlanan Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği ile; mimari, ısı yalıtımı, ısıtma ve soğutma sistemi ve elektrifikasyon konularındaki standartları ve asgari performans kriterlerini sağlamayan yeni yapılara ruhsat verilmeyecek ve binalarda Enerji Kimlik Belgesi uygulanacaktır. Ayrıca, mevcut binalarda ısı yalıtımının yaygınlaştırılması için bazı bankalarcazip kredi vermeye başlamıştır. Ulaşımda; yurt içinde üretilen araçların birim yakıt tüketimlerinin düşürülmesine, araçlarda verimlilik standartlarının yükseltilmesine, toplu taşımacılığın yaygınlaştırılmasına ve gelişmiş trafik sinyalizasyon sistemlerinin kurulmasına yönelik uygulamalar, Ulaştırma Bakanlığı tarafından yayımlanan yönetmelik kapsamında başlatılmıştır. Kamu kuruluşlarının bina ve tesislerinde faaliyetleri olumsuz etkilemeksizin enerji tüketiminin azaltılması yönünde yayımlanan Başbakanlık Genelgesi ve Bakanlığımız tarafından yayımlanan yönetmelik kapsamındaki uygulamalar, EİE, İçişleri Bakanlığı ve Valilikler tarafından izlenmektedir. Türkiye de enerji verimliliği ile ilgili sektörlerde de olumlu gelişmeler kaydedilmektedir: Beyaz eşyada 2008 yılında satışa sunulan A ve üzeri etikete sahip enerji verimli ürünlerin toplam satış içindeki payları; buzdolaplarında %75, çamaşır makinalarında %90, bulaşık makinalarında %95, fırınlarda %65 ve klimalarda %23 olmuştur. 2007 yılına göre enerji verimli ürün satışları;
buzdolaplarında %23, çamaşır makinalarında %6, bulaşık makinalarında %14, fırınlarda %23 artarken klimalarda %34 azalmıştır. Ucuz ve etkin bir çözüm olması bakımından, enerji verimli lambalara olan talep hızlı artış göstermektedir. 1991 yılında Türkiye ye giren kompakt floresan lambalar, ağırlıklı olarak Avrupa ve Uzakdoğu ülkelerinden ithal edilmektedir. Birkaç firmanın ön plana çıktığı sektörde, 50'den fazla marka rekabet etmektedir. 2008 yılında 350 milyon dolara ulaşan aydınlatma pazarı hacminin 130 milyon dolarını lambalar, 220 milyon dolarını ise aydınlatma armatürleri oluşturmaktadır. Kompakt floresan lamba satışları, 2004 yılındaki 4 milyon dolarlık seviyesinden 2007 yılında 20 milyon dolara ve 2008 yılında da 32 milyon dolara ulaşmıştır. Türkiye de halen 15 milyon adet in üzerinde motorun kullanıldığı; her yıl en az 1 milyon adet üç fazlı asenkron motor ile birlikte yaklaşık 0,7 milyon adet tek fazlı motor satıldığı, her yıl satışa sunulan motorların kurulu gücünün yaklaşık 7.000 MW olduğu ve bunların en az üçte ikisinin düşük verimli olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye de ısı, su, ses ve yangın yalıtımını içine alan yalıtım sektörü, 225 üretici, 62 ithalatçı ve 1100 ü aşkın uygulayıcı firma ile; 2007 yılında % 20 büyüyerek 3,3 milyar dolarlık ciroya ulaşmış ve 2008 yılını parasal büyümeksizin miktarsal % 5 lik büyüme ile kapatmıştır. Sektörde 2009 yılının küçülme ile tamamlanacağı öngörülmektedir. Halen ısı yalıtımı iç pazar cirosunun yaklaşık 1,25 milyar dolar olduğu ve bununla yılda yaklaşık 50 milyon metre karelik yalıtım yapılabildiği tahmin edilmektedir. Sektörün bu kapasitesi ile yılda en az 400.000 ortalama konutun yalıtılması mümkün görülmektedir. Enerjde arz güvenliğinin sağlanması, dışa bağımlılıktan kaynaklı risklerin azaltılması, iklim değişikliği ile mücadelenin etkinliğinin artırılması ve çevrenin korunması hedefleri çerçevesinde, enerji üretiminden kullanımına kadar olan süreçte verimliliğin artırılması, israfın önlenmesi ve enerji yoğunluğunun gerek sektörler bazında ve gerekse de makro düzeyde azaltılması, ülkemizde enerji verimliliğinde atılmakta olan adımların temel politikası olmuştur. Enerji verimliliğinde bu güne kadar sağlanan gelişmeler dikkate alınarak, faaliyetlerdeki etkinliğin kamu, özel ve sivil toplum kesimlerinin yakın işbirliği ile artırılması gerekli görülmektedir. Enerji Verimliliği Strateji Belgesi, söz konusu gelişmeleri değerlendirerek isabetli bir gelecek planlamasına ulaşmak, kamu kuruluşları arasındaki görüş ve eylem birliklerini güçlendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Belgede tanımlanan tedbirlerin uygulanmasında, bu belgede yer alan kamu ve sivil toplum kuruluşları arasında, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının ve ona bağlı Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün koordinasyonu ile yakın işbirliği tesis edilecektir. 2. TANIMLAR ve KISALTMALAR Bu belgede geçen; a) ETKB: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını, b) EPDK: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu, c) TSE: Türk Standartlar Enstitüsünü, d) EİE: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünü, e) YİGM: Yapı İşleri Genel Müdürlüğünü f) TÜBİTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunu, g) KOSGEB: Küçük ve Orta Ölçekli Sanayii Geliştirme Başkanlığını, h) TOBB: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini i) OSB: Organize sanayi bölgesini,
j) EVD: Enerji Verimliliği Danışmanlık şirketlerini, k) GSYH: Gayri safi yurt içi hasılayı, İfade eder. 3. AMAÇ, HEDEFLER ve İLKELER Kişi başına enerji kullanımı yüksek, aynı zamanda da birim yurt içi hasıla başına az enerji kullanan ülkeler arasında yer almak temel amaçtır. Bu amaç doğrultusunda; 2023 yılında, 2000 Yılı ABD Doları değeriyle ve 1998 GSYH serisiyle 1.000 Dolarlık GSYH için yaklaşık 282 litre petrol eşdeğeri birincil enerji kullanımının 225 litreye, 1 Dolarlık GSYH için, 0.53 kwh civarında olan elektrik kullanımının ise 0.45 kwh e indirilmesi temel hedefler olarak kabul edilmiştir. Söz konusu hedeflerin gerçekleştirilmesinde aşağıdaki ilkelere uyum esas olacaktır: - Kamu kuruluşları arasında görüş ve eylem birliklerinin sağlanması, - Özel sektör ve sivil toplum işbirliklerinin sosyal sorumluluk anlayışı ile güçlendirilmesi, - Enerji verimliliği ve çevreye ilişkin faaliyetlerde uyumun sağlanması, - Ülke genelindeki gelişmelerin performans göstergeleri ile zamanında ölçülmesi, kamu oyu ile paylaşılması ve iyileştirme tedbirlerinin geniş katılımla planlanması, - Kamu harcamalarında ve desteklerinde enerji verimliliğinin öncelikle gözetilmesi. 4. ENERJİ ÜRETİMİNDE VE KULLANIMINDA VERİMLİLİK ARTIRICI UYGULAMALAR ENERJİ YÖNETİMİ Sanayi, hizmetler ve konut sektörlerinde standardına uygun enerji yönetimi uygulanacak, sertifikalı enerji yöneticisi sayısı 2012 yılı sonuna kadar 5.000 kişiye çıkarılacak ve faaliyetteki OSB lerde enerji yönetim birimleri kurulacaktır. - 2010 yılında, EİE işbirliği ile TSE tarafından enerji yönetimi konusunda zorunlu standart çıkarılacak ve uygulanması için gerekli mevzuat düzenlemesi yapılacak; - Mevzuat revizyonu ile, meslek odalarının ve üniversitelerin, hizmet kapasitesi yoğun şehirlerde ortak uygulamalı eğitim laboratuvarları kurmalarına imkan tanınacak; - OSB lerde enerji yönetim birimlerinin kurulmasında ve işletiminde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ilgili birimlerinin, meslek odalarının ve üniversitelerin işbirliği ile EİE tarafından teknik destek sağlanacaktır. ENERJİ ETÜDÜ ve VERİMLİLİK ARTIRICI PROJE FAALİYETLERİ Meslek odalarının, üniversitelerin ve enerji verimliliği danışmanlık şirketlerinin (EVD) yetkilendirilmesi ile söz konusu faaliyetler sanayi, hizmetler ve konut sektörlerine yayılacaktır. 2012 yılı sonuna kadar, kamuda, ağır sanayide ve ticari binalarda tasarruf potansiyelleri ve verimlilik artırıcı önlemler belirlenmiş olacaktır. - Ağır sanayi sektörlerinde ve kullanım alanı 20.000 m2 nin üzerindeki ticari binalarda enerji etüdü ve verimlilk artırıcı proje hazırlanması zorunlu tutulacak; - EVD lerin yurt dışı muadilleri ile işbirliği yapmaları yetkilendirme sürecinde özendirilecek;
- Yetki almış EVD lere bir kamu bina veya tesisinde enerji etüdü yaptırılacaktır. VERİMLİLİK ARTIRICI UYGULAMALARA MALİ DESTEK Sanayi ve hizmetler sektörlerinde; verimlilik artırıcı projelerin (VAP) ve enerji yoğunluğunu azaltmayı taahhüt eden gönüllü anlaşmaların EİE bütçesinden desteklenmesine devam edilecek, ayrıca ulusal / uluslararası fonların yönlendirilmesine çalışılacaktır. - Kanun revizyonu ile, hizmet sektöründeki VAP lar ve gönüllü anlaşmalar kapsama alınacak; - Desteklenmesi uygun görülen yüksek bedelli VAP lar kurumlar vergisi indiriminden yararlandırılacaktır. - EİE nin gönüllü anlaşma destek tavanının artırılması ve taahhüdünü yerine getiremeyenden katkı payı alınması kapsamında kanun revizyonu yapılacak; - Diğer uluslararası fonları özendirici ortamlar hazırlanacak ve - Desteklerin uygulanmasında elektrik tasarrufuna, atık enerjinin önlenmesine veya bundan yararlanılmasına öncelik tanınacaktır. AĞIR SANAYİDE ENERJİ VERİMLİLİĞİ Enerjiyi yoğun kullanan ağır sanayi sektörlerinde; tasarruf potansiyelleri ile birlikte uygulanabilecek önlemler TOBB ve EVD işbirlikleri ile EİE tarafından 2011 yılı sonuna kadar belirlenecek, işletmelerin enerji yoğunluğunu azaltmak üzere ikişer yıllık hedefler koymaları zorunlu tutulacaktır. Tasarruf potansiyelleri, önlemler, hedefler ve gerçekleşmeler TOBB ve EİE nin internet sayfalarında her yıl yayımlanacaktır. ELEKTRİK SEKTÖRÜNDE ENERJİ VERİMLİLİĞİ Elektrik enerjisi üretim tesislerinde yüksek verim gözetilecek, atık enerjiden yararlanılacak, iletim kayıpları azaltılacak, yerinden enerji üretimi özendirilecek ve talep tarafı yönetimi uygulanacaktır. - Termik santralların lisanslama sürecinde asgari çevrim verimi ve atık ısılardan yararlanılması (bölge ısıtması veya kojenerasyon) ile ilgili kriterlere yer verilecek; - Yüksek verimli kojenerasyon tesisleri veya yenilenebilir enerji kullanımı ile yerinden üretim yapılarak ulusal şebekeden talebin azaltılması, dengeleme ve uzlaştırma piyasası kapsamında özendirilecek; - Enerji ve güç miktarına ve kullanım saatlerine göre kademelendirilmiş tarife ile birlikte akıllı sayaç uygulamasını kapsayan talep tarafı yönetimi EPDK tarafından uygulanacak; - Dağıtım şirketlerinin talebin azaltılması yönünde faaliyette bulunmaları dağıtım özelleştirmeleri çerçevesinde temin edilecek; - Toplu Konut İdaresi, toplu konut projelerinde yenilenebilir enerji kaynaklarından, verimli kojenerasyon ve jeotermal ısı pompası sistemlerinden yararlanma imkanlarını öncelikle analiz ederek konut maliyetinin yüzde onunu geçmeyen uygulamaları yapacaktır.
BİNALARDA ENERJİ PERFORMANSI Mimari, ısı yalıtımı, ısıtma ve soğutma sistemi ve elektrifikasyon konularındaki standartları, asgari performans kriterlerini ve asgari uygulamaları sağlamayan yeni yapılara ruhsat verilmeyecek; binalarda Enerji Kimlik Belgesi uygulanacak; mevcut konutlarda ısı yalıtımı ve diğer verimlilik artırıcı uygulamalar ile birlikte sürdürülebilir ekolojik yapılar özendirilecektir. 2023 yılında, en az 10.000.000 konutun asgari standartlara uygun olarak yalıtımı yapılmış olacaktır. - Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından çıkarılan Binalarda Enerji Performans Yönetmeliğinin tebliğleri 2010 yılında yayımlanacak; - Mevcut konutlarda ısı yalıtımının ve verimli ısıtma sistemlerinin özendirilmesi için EİE koordinasyonunda, bankalar ve ilgili sektörlerin gönüllü katılımı ile cazip krediler ve ödüllü yarışmalar uygulanacak; - Yıllık azami birim enerji ihtiyacı ve zararlı çevre emisyonu EİE tarafından belirlenen sınır değerleri sağlayan binalar, emlak ve çevre temizlik vergilerinden muaf tutulacak; - Binalardaki uygulamalar, YİGM ve EİE işbirliği ile izlenecektir. ULAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ Yurt içinde üretilen araçların birim yakıt tüketimleri düşürülecek, araçlarda verimlilik standartları yükseltilecek, toplu taşımacılık yaygınlaştırılacak ve gelişmiş trafik sinyalizasyon sistemleri kurulacak, şehir içi ulaşım güzergahlarının planlamasında enerji verimliliği öncelikle gözetilecektir. Bu bağlamdaki mevzuat düzenlemelerinde aşağıdaki tedbirlere yer verilecektir: - Yüksek motor hacimli binek aracı vergisinin yükseltilmesi, - Araçlarda enerji verimliliği etiketi uygulanması ve etiketli araçlardan köprü ve yol ücreti alınmaması, - Yıl içerisinde ücretsiz toplu taşıma gün sayısının artırılması, - Sürücü eğitimlerinde enerji verimliliğine yer verilmesi, - Demiryolu ve deniz taşımacılığının özendirilmesi, - Kent içi ulaşım güzergahlarının düzenlenmesinde yakıt sarfiyatının öncelikle gözetilmesi, - Topografyası uygun bölgelerde bisiklet güzergahları düzenlenmesi, - Küçük motor hacimli ve hibrit araçlar ile yerli biyokütle kaynaklarından üretilebilen selülozik etanolün ve sentetik akaryakıtların vergi tedbirleri ile özendirilmesi, - Kamu kuruluşlarında 15 yılını doldurmuş araçların trafikten kaldırılması. KAMU KURULUŞLARINDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ Kamu kuruluşlarının bina ve tesislerinde enerji tüketimi, faaliyetleri olumsuz etkilemeksizin azaltılacak ve 2015 yılı sonuna kadar kamu sektöründe en az %15 tasarruf sağlanacaktır. - 2011 yılı sonuna kadar, kamu kuruluşlarının bina ve tesislerinde enerji etütleri yapılarak verimlilik artırıcı projeler hazırlanacak, bakım idameye ilişkin bütçe ödenekleri öncelikle bu projeler için kullanılacak;
- Eneri Verimliliği Kanununun ikincil mevzuatı ve Başbakanlık genelgeleri kapsamındaki uygulamalara özen gösterilecek, gelişmeler her yıl EİE tarafından derlenerek internet üzerinden yayımlanacak ve - Enerji kullanan mal alımlarında asgari verimliliğin zaruri kriter olarak kullanılması yönünde Kamu İhale Kanunu kapsamında düzenleme yapılacak - Kamu binalarının ve işletmelerinin, EVD Şirketleri ile yapılacak performans garantili sözleşmelerle ve yapılması gerekli yatırımın tasarruf edilecek enerji bedelleri ile uzun yıllar boyu ödenebilmesine imkan sağlayıcı altyapı oluşturulacak, kamu sektörünün borçlanmasına ve yıllara yaygın yüklenme yapabilmesine imkan sağlanacaktır. ENERJİYİ VERİMLİ KULLANAN ÜRÜNLER Enerjiyi verimli kullanan aydınlatma, beyaz eşya, elektrik motoru, ısıtma ve soğutma sistemleri gibi ürünlerin ülke genelinde yaygınlaşması temin edilecektir. - Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından; enerjiyi verimsiz kullanan ürün satışları AB uygulamaları paralelinde sınırlandırılacak, denetimler etkinleştirilecek, ürün satışlarındaki gelişim Bakanlığın ilgili biriminin internet sayfasından izlenebilecek; - Asgari verime sahip buzdolaplarında, klimalarda, lambalarda ve elektrik motorlarında TSE işbirliği ile EİE tarafından gönüllülük esasıyla enerji verimliliği etiketi uygulanacaktır. BİLİNÇLENDİRME VE ÖZENDİRME FAALİYETLERİ Başbakanlığın 2008/2 sayılı Genelgesi ile başlatılan Ulusal Enerji Verimliliği Hareketi doğrultusundaki faaliyetler EİE koordinasyonunda, kamu, özel ve sivil toplum işbirlikleri ile etkinleştirilerek sürdürülecektir. - Görsel medya ve halkla iletişim etkinlikleri artırılacak; bilinç düzeyi ve uygulamalardaki gelişim, her yıl yapılacak hane halkı anketleri ile izlenecek; - İllerde; sizil toplum kuruluşlarının katılımı ile valilikler tarafından enerji verimliliği eylem planları uygulamaya konulacak, enerji verimliliği haftası etkinlikleri her ilde gerçekleştirilecek; - Enerji kültürü, verimlilik bilinci, yenilenebilir enerji kaynakları ve çevre ile ilgili konulara milli eğitim müfredatında, kamu kuruluşlarının internet sayfalarında ve cami hutbelerinde yer verilecek; - Sanayide enerji yoğunluğunun azaltılması, ekolojik yapılar ve ısı yalıtımı konularında TOBB, sektör ve banka işbirliği ile ödüllü yarışmalar organize edilecek ve - Toplu taşım araçlarında, duraklarda ve kamu kuruluşlarının bina ve tesislerinde bilinçlendirme afişleri/panoları bulundurulacaktır. YENİ TEKNOLOJİ UYGULAMALARI Enerji verimliliğinin artırılması ile yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik uygulamalı AR-GE projeleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakalığının yayınlayacağı AR-GE Master Planı doğrultusunda TÜBİTAK tarafından öncelikle desteklenecektir. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenmiş olan AR-GE projelerinde geliştirilen özgün ürün veya proseslerin uygulamaya aktarılması vergi indirimleri ile özendirilecektir.
5. YAPILANMA ve KAPASİTE OLUŞUMU GÖRÜŞ ve EYLEM BİRLİĞİ Kanun ve ikincil mevzuat kapsamındaki uygulamaların değerlendirilmesinde, iyileştirici tedbirlerin tasarlanmasında ve ortak eylemlerin yürütülmesinde kamu ve sivil toplum kuruluşları arasındaki görüş ve eylem birliğinin güçlendirilmesi için; Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu üst düzey katılımla etkinleştirilecek ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile diğer ilgili bakanlıklar arasında işbirliği protokolları imzalanacaktır. EİE NİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI Genel Müdürlük, yenilenebilir enerji kaynakları, enerji verimliliği ve enerji teknoljileri alanlarında daha etkin ve verimli çalışmalar yapabilmesi, nitelikli insan gücü istihdamı ve diğer kuruluşlarla olan faaliyet benzerliklerinin giderilmesi için yeniden yapılandırılacaktır. ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME EİE nin ölçme ve değerlendirme altyapısının geliştirilmesi ve ilgili faaliyetlerin ülke genelinde etkinleştirilmesi bağlamında; - EİE de TÜBİTAK işbirliği ile başlatılan ölçme ve değerlendrme sistemi projesi (ÖDES) kapsamında, bilgi toplama, konsolidasyon, analiz, simülasyon ve projeksiyon araçları geliştirilerek 2011 yılında hizmete alınacak; - Faaliyetlerin ülke genelinde sürdürülmesi için yerel yönetimler ve meslek odaları görevlendirilecek veya yetkilendirilecek; - Muhatap kuruluşların bilgi verme yükümlülüğü ve denetimler etkinleştirilecektir. FİNANSMAN MEKANİZMALARI Enerji verimliliğinde kamu desteklerinin yanısıra, banka kredilerinin yönlendirilmesi, uluslararası fonlardan yararlanılması ve Türkiye de karbon borsasının kurulması yönünde çalışmalar yapılacak; 2011 yılı ilk yarısı sonuna kadar karbon borsası konusunda ayrı bir strateji belgesi hazırlanacaktır. ENERJİ SEKTÖRÜNDE ÇEVRE EMİSYONLARININ YÖNETİMİ Enerjinin arz ve talep tarafındaki emisyon gelişiminin yönetilmesi için, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığının katılımı ile Enerji ve Çevre Kurulu oluşturularak ortak eylemler yürütülecektir.