TÜRKİYE ÖZEL OKULLAR BİRLİĞİ DERNEĞİ YENİ EĞİTİM SİSTEMİ ve DİJİTAL EĞİTİMDE ÖĞRETMENİN YERİ ve ÖNEMİ Cem GÜLAN Turan EREN Prof. Dr. Emin KARİP Prof. Dr. Öktem VARDAR Yrd. Doç. Dr. Bekir S. GÜR Kayhan KARLI Batuhan AYDAGÜL Gökhan YÜCEL Mevlüt DİNÇ Prof. Dr. Petek AŞKAR Doç. Dr. Erdat ÇATALOĞLU Prof. Dr. Soner YILDIRIM Prof. Dr. Gonca Telli YAMAMATO Prof. Dr. Renee HOBBS Steve BARKLEY Prof. Dr. Davut AYDIN Doç Dr. Tolga ARICAK Yrd. Doç. Dr. Hamdi ERKUNT Doç. Dr. Nurdan KALAYCI Yrd. Doç. Dr. Ahmet AĞIR Satenik NİŞAN Metin FERHATOĞLU Emre FIRAT Rukiye ORMAN Necdet SARI Mehmet KÜÇÜK ISBN 978-975-00250-9-9
TÜRKİYE ÖZEL OKULLAR BİRLİĞİ DERNEĞİ YENİ EĞİTİM SİSTEMİ ve DİJİTAL EĞİTİMDE ÖĞRETMENİN YERİ ve ÖNEMİ Cem GÜLAN Turan EREN Prof. Dr. Emin KARİP Prof. Dr. Öktem VARDAR Yrd. Doç. Dr. Bekir S. GÜR Kayhan KARLI Batuhan AYDAGÜL Gökhan YÜCEL Mevlüt DİNÇ Prof. Dr. Petek AŞKAR Doç. Dr. Erdat ÇATALOĞLU Prof. Dr. Soner YILDIRIM Prof. Dr. Gonca Telli YAMAMATO Prof. Dr. Renee HOBBS Steve BARKLEY Prof. Dr. Davut AYDIN Doç Dr. Tolga ARICAK Yrd. Doç. Dr. Hamdi ERKUNT Doç. Dr. Nurdan KALAYCI Yrd. Doç. Dr. Ahmet AĞIR Necdet SARI Satenik NİŞAN Metin FERHATOĞLU Emre FIRAT Rukiye ORMAN Mehmet KÜÇÜK Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi 1
XII. GELENEKSEL EĞİTİM SEMPOZYUMU YENİ EĞİTİM SİSTEMİ, DİJİTAL EĞİTİMDE ÖĞRETMENİN YERİ VE ÖNEMİ (7-8-9 Şubat 2013, Antalya) SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU Cem GÜLAN Yusuf TAVUKÇUOĞLU Nurullah DAL Hayik NİŞAN Dr. Jale ONUR Ayşim İNCESULU Pınar Gözükara KARADENİZ Kemal NAKİPOĞLU Whitman SHEPARD Fatma GÜNAL Özlem KARSAN YAYINA HAZIRLAYAN Nalan TUĞ BANT DEŞİFRE ve REDAKSİYON Nalan TUĞ Erdoğan Can DİLEK TASARIM ve UYGULAMA ALF REKLAM BASKI FİDES MATBAA TÜRKİYE ÖZEL OKULLAR BİRLİĞİ DERNEĞİ İstiklal Cad. Odakule İş Merkezi No. 142 K. 5Beyoğlu / İstanbul TEL: 0212 249 00 00 (pbx) FAKS: 0212 249 00 10 www.turkozokbir.org.tr info@turkozokbir.org.tr 2 Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi
İÇİNDEKİLER SUNUŞ 7 I. BÖLÜM AÇILIŞ KONUŞMALARI Cem GÜLAN 11 Turan EREN 15 II. BÖLÜM KONFERANSLAR DİJİTAL EĞİTİMİ BÜTÜNDE ANLAMAK: YÖNETİM UYGULAMALARINDAN SINIF ORTAMINA DİJİTAL EĞİTİMDE GELİŞMELER Prof. Dr. Emin KARİP 19 BİZİM YETERSİZ ÜNİVERSİTELERİMİZ Prof. Dr. Öktem VARDAR 32 OYUN TABANLI EĞİTİMİN ÖNEMİ Mevlüt DİNÇ 44 DİJİTAL OKURYAZARLIK VE MEDYA OKURYAZARLIĞINDA SINIF-KÜLTÜR İLİŞKİSİNİN KURULMASI Prof. Dr. Renee HOBBS 53 ÖĞRETME, ÖĞRENME VE TEKNOLOJİ Steve BARKLEY 62 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN EĞİTİMDE KULLANILMASI VE ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ Prof. Dr. Davut AYDIN 69 Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi 3
III. BÖLÜM PANELLER 1. PANEL DİJİTAL ÇAĞDA ETKİLİ ÖĞRETMENİN/ÖĞRETMENLİĞİN YOL HARİTASI Kayhan KARLI 81 ÖĞRETMENLER İÇİN YENİ BİR ÖNGÖRÜ: HEMEN ŞİMDİ! Batuhan AYDAGÜL 85 ÖĞRETMENLERİN VASIFSIZLAŞTIRILMASI VE YENİDEN VASIFLANDIRILMASI Yard. Doç. Dr. Bekir S. GÜR 88 21. YÜZYILDA ÖĞRETMENLİK VE OKUL LİDERLİĞİ: TÜRKİYE İÇİN YENİ BİR MODEL ARAYIŞI Gökhan YÜCEL 99 2. PANEL DİJİTAL EĞİTİMDE ÖĞRETMEN Prof. Dr. Petek AŞKAR 105 DİJİTAL EĞİTİM: DİJİTAL GÖÇMENLER DİJİTAL YERLİLERİN DÜNYASINDA Doç. Dr. Erdat ÇATALOĞLU 112 DİJİTAL DÜNYA VE ÖĞRENME: YAKIN GELECEKTE ÖĞRENCİ, ÖĞRETMEN VE İÇERİK Prof. Dr. Soner YILDIRIM 119 DİJİTAL TEKNOLOJİYLE MODÜLER ÖĞRENME Prof. Dr. Gonca Telli YAMAMATO 128 3. PANEL GÜCÜMÜZÜN YETTİĞİ Mİ? GÖNLÜMÜZÜN ÇEKTİĞİ Mİ? BİR İKİLEM VE BİR AÇMAZ OLARAK TÜRKİYE DE EĞİTİM Doç. Dr. Nurdan KALAYCI 133 4 Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi
BİLGİ ÇAĞI İNSANINI YETİŞTİRECEK BİLGİ İNŞASI PEDAGOJİSİ VE TEKNOLOJİSİ Yrd. Doç. Dr. Hamdi ERKUNT 152 HİZMET ÖNCESİ ÖĞRETMEN EĞİTİMİNDE YENİ TEKNOLOJİLER VE UZAKTAN EĞİTİM Yrd. Doç. Dr. Ahmet AĞIR 163 ÇOCUK VE GENÇLERDE SİBER ZORBALIK Doç. Dr. Tolga ARICAK 173 4. PANEL EĞİTİMDE FATİH PROJESİ Satenik NİŞAN 181 ROBERT LİSESİ 1:1 ÖĞRENCİ LAPTOP PROGRAMI UYGULAMASI Metin FERHATOĞLU Emre FIRAT 185 FATİH PROJESİ VE EĞİTİMDE TEKNOLOJİ KULLANIMI Rukiye ORMAN 191 FATİH PROJESİ KAPSAMINDA EĞİTİMDEKİ GELİŞMELER Necdet SARI 195 IV. BÖLÜM KAPANIŞ KONUŞMALARI Mehmet KÜÇÜK 201 Cem GÜLAN 209 V. BÖLÜM SONUÇ BİLDİRGESİ 213 Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi 5
SUNUŞ Türkiye Özel Okullar Birliği nin geleneksel eğitim sempozyumlarının on ikincisi ülkemizin ve dünyanın önde gelen eğitimcileri ve uzmanlarının katılımı ile 7-9 Şubat 2013 tarihlerinde Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi başlığı altında bu yıl Antalya da gerçekleştirilmiştir. Sempozyumumuza değerli katkılarından dolayı M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanı Prof. Dr. Emin KARİP e, M.E.B. Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürü Sayın Mehmet KÜÇÜK e, Bakanlığımızın değerli bürokratlarına, İstanbul ve Manisa İl Milli Eğitim Müdürlerine, desteklerinden dolayı Antalya Vali Yardımcısı Turan EREN e teşekkür ediyorum. Ayrıca değerli görüşleriyle sempozyuma katkı sağlayan akademisyenlerimize, çalışmalarımıza katılımları ile daima destek veren Özel Öğretim Kurumlarını temsil eden Dernek Başkanlarına, tüm özel okul kurucusu dostlarıma, yöneticilerine ve öğretmenlerine de en içten teşekkürlerimi sunuyorum. Sempozyumun düzenlenmesinde emeği geçen Derneğimizin Yönetim Kurulu Üyeleri Yusuf TAVUKÇUOĞLU, Nurullah DAL, Hayik NİŞAN, Dr. Jale ONUR, Ayşim İNCESULU, Kemal NAKİPOĞLU, Whitman SHEPARD, Pınar GÖZÜKARA KARADENİZ, Fatma GÜNAL, Özlem KARSAN a ve Derneğimizin Müdürü Nalan TUĞ a teşekkür ediyorum. Sempozyumda; Bilgi çağı insanının teknolojiden yararlanırken, tehlikelerinin de farkında olmamız gerektiği, eğitim programlarımız bilgi çağı insanını yetiştirmek üzere yeniden düzenlenmesi gerektiği, dijital eğitimde en iyi teknolojik alt yapıya sahip olunmasının yeterli olunmadığı, öğretmenin bunları kullanamaması durumunda amaca ulaşılamayacağı, öğretmen yetiştiren fakültelerin teknolojiyi içselleştirmelerinin çok önemli olduğu, öğretmenlere, 21. yüzyılın hızına uyum sağlamalarına yardımcı olacak mesleki gelişim materyalleri sağlanması gerektiği, yeni beceriler kazanmalarına destek olunması ve daha vasıflı hale gelmeleri ve birbirlerinden öğrenmelerinin teşvik edilmesinin gerektiği, bu süreçte farklı strateji ve yöntemlerin planlanması ve gerçekleştirilmesi için zaman ve emek gerektiği üzerinde hem fikir olunmuş ve bu fikir ve görüşleri içeren konuşmalar, titiz bir çalışma ile hazırlanan bu kitapta bilgilerinize sunulmuştur Dijital çağda çocuklarımıza rehberlik etmenin, okullarımıza ve öğretmenlerimize düşen önemli bir görev olduğu bilinciyle Cumhuriyetimizin 100. yıldönümüne doğru eğitim anlayışımızda bazı değişikliklerin yapılması bakımından değerli öneriler içeren bu kitabın, eğitim sistemimize katkılar sağlayacağına inanıyor, saygılar sunuyorum. Cem Gülan Yönetim Kurulu adına Başkan Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi 7
YENİ EĞİTİM SİSTEMİ, DİJİTAL EĞİTİMDE ÖĞRETMENİN YERİ VE ÖNEMİ I. BÖLÜM AÇILIŞ KONUŞMALARI Cem GÜLAN Türkiye Özel Okullar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Turan EREN Antalya Vali Yardımcısı Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi 9
Cem GÜLAN Türkiye Özel Okullar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Türkiye Özel Okullar Birliği Derneği nin düzenlemiş olduğu Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi konulu, 12. Geleneksel Eğitim Sempozyumu na hoşgeldiniz. Her şeyden önce, bir kez daha yıllarca Türk Milli Eğitimi ne hizmet vermiş ve bugün aramızdan ayrılmış olan dostlarımızı saygıyla ve minnetle anmak istiyorum. Değerli büyüklerimiz, çalışma arkadaşlarımız, dostlarımız Sayın Ahmet Küstü, Sayın Yücel Kalınyazgan, Sayın Burçak Eyüboğlu, Sayın Yaşar Bayboğan ne yazık ki artık aramızda değiller. Ve yine ne yazık ki geçen yılın sonlarında çok değerli eğitimci, Ege Bölgesi Özel Okullar Birliği Derneği Başkanı, Doğanata Eğitim Kurumları ve İzmir Üniversitesi Kurucusu, TOBB Eğitim Meclisi Başkanı Sayın Necdet Doğanata yı da kaybettik. Hepsini özlemle anıyor ve Allah tan rahmet diliyorum. Evet, on ikinci kez tekrar bir araya geldik. Bu sempozyumların başlatılmasında ve geleneksel hale gelerek bu günlere taşınmasında emeği geçen tüm yönetim kurulu üyesi arkadaşlarıma ve eğitim sempozyumlarımızın fikir babası, Onursal Başkanımız Dr.Rüstem Eyüboğlu na teşekkür ediyorum. Bu yılki sempozyum temel olarak iki konu başlığını içeriyor. Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi. Takdir edersiniz ki birbiri içine geçmiş, son derece ilişkili iki başlığı ele almak üzere toplanmış bulunuyoruz. İlk olarak eğitim sempozyumu platformumuzda Yeni Eğitim Sistemi başlığı altında neyi tartışmayı amaçladığımızı belirtmek isterim. Kamuoyunda 4+4+4 diye bilinen kanun ile eğitim sistemimizde ciddi değişiklikler yapılmıştır. Bugün kanunun çıktığı dönemde görevde olan Sayın Prof.Dr. Ömer Dinçer in Milli Eğitim Bakanlığı sona ermiş olup kanunun meclisten geçtiği dönemde Meclis Eğitim Komisyonu Başkanı olarak konunun mimarları arasında sayılabilecek Sayın Nabi Avcı Milli Eğitim Bakanlığı görevine gelmiştir. Her iki bakanımıza da hayırlı olsun dileklerimizi sunuyorum. Sayın Dinçer in dönemini sadece bu kanun ile sınırlı tutmağa kalkarsak haksızlık etmiş oluruz. Sayın Bakan doğruluğuna inandığı konulara doğru, yanlış olduğuna inandığı konulara yanlış diyebilecek kadar şahsiyetli bir politikacıydı, çalışkan ve bilimsel verilere önem veren özetle strateji, yönetim ve organizasyon konularında bilim insanı yönü daha ağır basan bir kişilikti. Bu anlamda, Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat Kanunu, Ulusal Öğretmen Stratejisi, Mesleki Eğitim Stratejisi, Dijital Eğitim ve Fatih Projesi, Okullarda Kılık Kıyafet Yönetmeliği gibi pek çok önemli konuda çalışmaları oldu. Hiç şüphesiz yapılan çalışmaların toplumun tüm kesimlerince beğenilmesi veya kabul görmesi beklenilemez. Bu anlamda kendi açımızdan dikkatlice inceleyince tüm yapılanları onaylamamız mümkün olmayabilir. Ancak sivil toplum kuruluşlarının görevi de doğru olanlara destek vermek, daha iyiye gitmesi Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi 11
için çalışmak, eksik veya yanlış olduğuna inanılanların da değişmesi için süreçlere katkıda bulunmak, yapıcı ve uyarıcı nitelikteki destek çalışmalarını yürütmektir. Tekrar konumuza dönersek 4+4+4 Eğitim Sistemi çok önemli bir değişikliktir. Yeni bir eğitim anlayışıdır. Eğer bu sisteminin değişim odaklı bir eğitim reformu haline gelmesini istiyorsak çok çalışmalı ve gerekli değişiklikleri hayata geçirmeliyiz. İletişim kanallarını açık tutmaya önem vermeli ve genç sistemin varsa hatalı veya verimsiz yönlerini düzeltmeliyiz. İşte 12.Eğitim Sempozyumumuz bu anlamda ciddi bir fırsattır. Geçen hafta yapılan kabine değişikliği nedeni ile konunun Hükümet kanadındaki en önemli sorumlusu aramızda olamasa da konunun bürokrasi kanadındaki en önemli mimarları aramızdadır. Bilim dünyasından önemli akademisyenler ve sivil toplum önderleri konu hakkındaki düşüncelerini ve altı aylık uygulamanın ardından ilk izlenimlerini paylaşmak için burada bulunmaktadır. Yine saha olarak tabir ettiğimiz ve işin mutfağında yer alan özel okullarımızdan 730 temsilci de burada katkı vermek için aramızdalar. Az önce belirttiğim gibi Sayın Dinçer çok çalışkan ve STK ların görüşlerine önem veren bir bakandı. Görevde bulunduğu süreç içerisinde gerçekleştirilen tüm çalışmalarda ve öngörülen değişikliklere hazırlık aşamasında bizlerin de görüşlerini almışlardır. 4+4+4 e geçiş sürecinde ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim seviyelerinde yapılmış ve yapılacak değişikliklerle ilgili görüşlerimizi ve hassasiyetlerimizi Bakanlık la paylaşarak gerekli katkıda bulunduğumuzu gönül rahatlığı içerisinde söyleyebilirim. Dernek olarak tüm bu aşamalarda üzerinde durduğumuz noktalar arasında değişmeyen veya henüz sonuçlandırılmamış noktalara maddeler halinde kısaca değinmek isterim: İlk günden bu yana sürekli en az 69 ayını tamamlayan öğrencilerin ilkokul 1 inci sınıfa başlatılmasını, okul öncesi eğitimin en az 1 yıl zorunlu olmasını, bunun yanı sıra 36 ayını dolduran tüm çocuklarımızın kademeli olarak okul öncesi eğitim imkânına kavuşturulmasını savunduk. Biz bugün de hala 60 veya 66 ayın birinci sınıfa başlamak için erken olduğunu düşünenlerdeniz. Bu konuda çalışmalar devam etmekle birlikte, tüm kademelerde müfredatın hafifletilmesini, hedeflerin azaltılmasını, haftalık ders saatlerinin üst düzey eğitim performansı sergileyen ülkeler seviyesine çekilmesini, temel kazanımlara daha fazla zaman ve imkân ayrılmasını savunmaktayız. Okul çeşitliliği azaltma çalışmaları sürecinde Fen Liseleri, Sosyal Bilimler Liseleri ve özelliği olan Anadolu Liselerinin muhafaza edilmesinden yanayız. Ancak doğaları, öğrenci profilleri, amaçları ve vizyonları gereği bu okulların sayıları çok sınırlı kalmalıdır. Çeşitli nedenler altında, ki buna politik sebepleri de eklemek isterim, sayı artırımına gidilmemelidir. Yine tekrarlamak isteriz, ülkemizin bu güzide okullarına ve özel okullara giriş sınavla gerçekleşmelidir. Ancak bu sınavlar bugüne kadarki uygulamaların aksine sağlıklı ölçme değerlendirme araçları ile yapılmalıdır. 12 Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi
Öğrencilerin kademeler arası geçişlerinde örneğin 5 yıllık geçiş dönemi belirlenip bu dönemin sonunda okul notları kullanılmalıdır. Türk eğitim sisteminin ve Türkiye nin coğrafi büyüklüğü hepimizce malum. O yüzden, notların kalite olarak belirli standartlara bağlanma zorluğu göz önünde bulundurulduğunda bu 5 yıllık süreçte okullarda uygulanan notlama sisteminin ulusal ölçekte denklik kapasitesi güçlendirilmeli, mümkün olduğu kadar daha adil ve dürüst olması için çalışmalar yapılmalıdır. Tüm dersler için ulaşılması gereken asgari hedefler ve haftalık ders saatleri belirlenip bunun dışında okul yönetimlerine özgürlük tanınmalıdır. 4+4+4 sisteminin amaçları arasında sayılabilecek eğitimin bireyselleşmesi ayağının bu şekildedaha da güçlendirilebileceğini düşünüyoruz. Tüm özel okulların kâbusu haline gelen e-okul sisteminde ciddi esneklikler sağlanmalı ya da özel okullara bu sistem dışına çıkma hakkı verilmelidir. Eğer amacımız, Türk eğitim sistemini hep birlikte el ele vererek daha verimli işleyen bir yapı haline getirmekse bu esnekliğin gerekliliğine vurgu yapmak isteriz. Biraz önce de değindiğim gibi çağımızın en önemli kalite ve verimlilik araçlarından birisi şüphesiz iletişimdir. İletişim kanallarını kapamanın en başta ülkemize hiç bir faydası yoktur. Ülkemizin yararına hizmet edecek süreçleri ve geleceğimizi ilgilendiren eğitim konusundaki her türlü fikir-alış verişini gözetmek ve önemsemek hepimizin olmazsa olmaz görevidir. Belki sadece özel okullarla ilgili yapılacak değişiklik ve düzenlemelerde değil ama bilhassa özel okullarla ilgili düzenlemelerde, özel okulları temsil eden STK ların kesinlikle görüşü alınmalıdır. Sivil toplumun katılımı bu ülkeyi son dönemlerde ileriye taşıdığı gibi bundan sonra daha da ilerilere taşıyacaktır. Açık ve net konuşmak isterim, biz Türkiye Özel Okullar Birliği Derneği olarak, özel okullarla ilgili kritik kararların alınması aşamasında iletişimin daha kuvvetli gerçekleşmesini diliyoruz. Aksi durumlarda tüm samimiyetimle ifade ediyorum bazen tahammül sınırlarımızı zorlayarak üzülüyoruz ve gocunuyoruz. Sevgili misafirler, sempozyumumuzun ikinci konusu ise Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi. Bu alanda Türkiye pek çok gelişmiş ülkeye göre önde gitmektedir. Ancak kabul etmeliyiz ki eğitim verileri, bölgelerimiz, illerimiz hatta aynı ildeki ilçelerimiz arasında ciddi anlamda fırsat eşitliği sorunları yaşadığımızı gösteriyor. Ülke haritamızı gözümüzün önüne getirdiğimizde eğitimde kalite farklarımız mevzu bahis. Dijital alt yapıyı sadece kuru bir donanım, yazılım veya mecburiyet olarak görmeyelim. Onları okullarımıza, sınıflarımıza, öğretmenlerimize ve öğrencilerimize bütüncül bir yaklaşım dahilinde yirmi birinci yüzyıl becerilerinin temel aygıtları şeklinde götürerek, farklılıklar azaltılabilir ve gençlerimize çağ atlatılabilir. Öğretmenin de öğrenen bir birey olduğunu unutmayalım. Yenilikçi, güçlü çalışma motivasyonuna sahip, iletişim becerileri gelişmiş, liderlik vasıflarıyla donatılmış öğretmenlerimiz olsun istiyorsak ihtiyaçlarına kulak verelim. Sahadaki arkadaşlarımızın seslerini dinlemeye gayret gösterelim. Küresel gelişmeleri özellikle de dijital çağın gereklerini takip etmelerinin önünü açalım ve bu yolda tüm engelleri hep birlikte kaldırmak için uğraşalım. Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi 13
Hatırlayacağınız gibi geçen yıl da dijital eğitim üzerinde durmuştuk. Dijital eğitim, teknolojik ihtiyaçlar, içerik ve benzeri konuları tartışmıştık. Bu yıl ise konumuz öğretmen ve öğretmenin ihtiyaçları. Dünyanın en iyi etkileşimli tahtalarını ve tabletlerini alabiliriz. En iyi alt yapıyı ve bağlantıları kullanabilir, en iyi içeriği satın alabiliriz. Eğer öğretmen bunları kullanmıyor, kullanamıyor, öğrencilerimiz bunlardan yararlanmıyorsa veya yararlanamıyorsa, amaç yerini bulmayacak, milli kaynaklarımız yanlış yönde kullanılmış olacaktır. Eğer dijital araçları etkili değerlendiremezsek, eğitim süreçleriyle doğru entegre edemezsek bu her birimize, en nihayetinde ülkemizin geleceğinin eksi hanesine not edilecektir. Oysa Türkiye mizin önündeki hedefleri gerçekleştirmek ve genç nüfusunun ihtiyaçlarına cevap verebilmek adına zaman ve kaynak kaybına tahammülü yok. Sonuç olarak bütüncül bir yaklaşım ve kalkınma felsefesiyle eğitim kalitemizin standartlarını yükseltmemiz şart. Çokça zikredilen 2023 hedeflerini de aynı çerçevede düşünmek gereklidir. İşte önümüzdeki üç gün boyunca Türkiye nin alanında uzman isimleri ve yabancı konuklarımızın da katılımıyla bu konular üzerinde arayışlarda bulunacağız. Sizlere ve emeği geçen herkese teşekkür ediyor, bu çalışmanın verimli ve hayırlı olmasını diliyorum. 14 Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi
Turan EREN Antalya Vali Yardımcısı Milli Eğitim Bakanlığı mızın çok değerli Talim ve Terbiye Kurulu Başkanı, Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürü, Türkiye Özel Okullar Birliği Derneği Yönetim Kurulu Başkanı ve üyeleri, değerli katılımcılar, değerli hocalarım, değerli basın mensupları, sizlerle burada eğitim gibi son derece anlamlı ve önemli bir konuda bir arada olmaktan büyük bir mutluluk duyuyorum. Ben, meslek hayatı 38 yıla dayanan ve Anadolu nun her köşesinde hizmet yaparken eğitimi birinci noktaya yazan ve başta okullaşma, eğitim ve öğretimin kalitesini arttırma çabalarını oradaki insanlarla; o ilçenin köylüsüyle, şehirlisiyle birlikte çözme gayretlerini meslek hayatı boyunca yaşayan bir insanım. Burada kendimi methetmek anlamıyla söylemiyorum ama Cumhuriyet tarihinde bir ilçede en çok okul yapan benim. Vezirköprü ilçesinde 85 yerleşim yerine okulu, valiliğin verdiği iki okul parası ile yılda 33-34 okulu devlet-vatandaş işbirliği ile yapan bir sürecin başında bulunan bir insan olarak geriye dönüp baktığımda gerçekten eğitim ve öğretim konusunda yapılması gerekeni tüm imkân ve kabiliyeti ile yapmaya gayret eden bir insan olarak eğitim ve öğretim konusu gündeme gelince farklı bir heyecan duyuyorum. Zaten kendi özel hayatımda da 1962 yılında, nere-deyse 40 yıl önce, Malatya nın Yazıbaşı köyünde, Manisa Akhisar da bulunan amcamın yanında okumak üzere o çocukluk çağında aileden, çevreden koparak gelen ve orada 6 sene hiç Malatya ya dönmeden (eğitim sürecinden kopmamak için) bir bakıma fedakârlık yapan bir insanım. O dönemde benim köylülerim Turan, Akhisar a amcasının yanına okumaya, adam olmaya gitti. derlerdi. O nedenle biz gerçekten baştan bugüne kadar hep eğitim ve öğretimi daha iyi insan olma, daha verimli insan olma ve çevresiyle kendisiyle daha olumlu ve uyumlu ilişkiler kurabilen, gelişen ve değişen Türkiye nin her alanda katkı yapabilen ve büyük önder Atatürk ün dediği çağdaş uygarlık seviyesine çıkmanın dinamiği olan bir insan olma çabası olarak gördük. 90 yıla dayanan Cumhuriyet tarihimize de baktığımızda; tabii ki sanayi alanında, sağlık alanında, alt yapı alanında büyük değişimler ve gelişimler yaşayan bir ülkeyiz. Ama bana sorarsanız 1923 yılında, %90 ı cahil olan bir toplumda bugünkü gibi bir gelişmiş, kalkınmış, hedefi ilk on ülke arasına girmek olan; ihracatıyla, ekonomisiyle, performansıyla gerçekten dünyada bir çok ülke tarafından örnek gösterilen bir duruma gelmesinin temel nedeni eğitimdir. Yani, gerçek mucizeyi %90 dan, cahil bir kesimden, bugün %98 e gelen bir ülke olma özelliğine kavuşmasındadır. Eğitim, öğretim en önemli konumuzdur. Çocuklarımızı yarına en iyi şekilde yetiştirmek durumundayız. Onları çağın bilgi ve becerisiyle donatmak, milli ve manevi değerlerimizi öğretmek, iyi bir insan olarak yetiştirmek zorundayız. Sistemler zaman içinde Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi 15
değişebilir ama bu hedef asla değişemez. Tabii ki çağın değişen ve gelişen şartları içinde eğitimde de sistem değişiklikleri yapılmaktadır. Son yıllarda ülkemizde bunları fazlasıyla yaşıyoruz, daha da yaşayacağız. Ama amaç, çok iyi insanları yetiştirmek, bilim insanı yetiştirmek, soran, sorgulayan, araştıran insanlar yetiştirmektir. Biraz önce sayın başkanın da dediği gibi, ezberleyen ve basmakalıp şeyleri öğrenen insanlar değil. Ben, eğitim öğretim konusunda biraz önce de belirttiğim gibi Cumhuriyetin büyük atılımlar yaptığına, neredeyse bir mucizeyi gerçekleştirdiğine inanan insanlardan biriyim. Tabii bu nasıl oldu? İşte, bu salonu dolduran siz çok değerli insanların, yaptığı katkı gibi Cumhuriyetin ilk yılından bu güne kadar bu katkılarla, bu çabalarla, bu eğitimle ilgili tüm ülkenin, insanların gayretleriyle gelindi. Onun için gerçekten bir düşündüğümüzde büyük bir mutluluk duyuyoruz. Yeterli mi, tabii değil. Okullaşmada olsun, kalitenin arttırılmasında olsun, daha iyi bir eğitim sistemiyle çocuklarımızı daha iyi bilgi ve beceriyle donatmada olsun ve daha iyi bir insan olarak yetiştirmede olsun yapacağımız birçok konular vardır. Daha atacağımız birçok adımlar vardır. İşte bu tip sempozyumlarda daha iyiyi, daha güzeli, daha doğruyu bulmak konusunda da bize rehberlik edecek ve ışık tutacaktır. Eğitim öğretim konusunda gerçekten bugün vali yardımcısı olarak görev yaptığım Antalya nın, gayret ve çabalarını da büyük bir takdirle izliyoruz. Başta sayın valimiz, İl Milli Eğitim Müdürümüz Osman Bey ve onun değerli kadroları, öğretmenleri, öğrencileri ve velileriyle bundan 5-6 yıl önce Türkiye sıralamasına baktığımızda, 30-35 lerde olan sırasının ilk başlara; 1., 3., 5. gibi noktalara geldiğini memnuniyetle görüyoruz. Ben eğitim ve öğretime katkı yapan başta sizler olmak üzere, herkese ve Antalya milli eğitim teşkilatına huzurunuzda teşekkür ediyorum. Bu sempozyumun başarılı olacağına, yolumuza ışık tutacağına, Türkiye nin eğitim sistemine katkı yapacağına yürekten inanıyor, hepinizi sevgiyle, saygılarımla selamlıyorum. 16 Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi
YENİ EĞİTİM SİSTEMİ, DİJİTAL EĞİTİMDE ÖĞRETMENİN YERİ VE ÖNEMİ II. BÖLÜM KONFERANSLAR DİJİTAL EĞİTİMİ BÜTÜNDE ANLAMAK: YÖNETİM UYGULAMALARINDAN SINIF ORTAMINA DİJİTAL EĞİTİMDE GELİŞMELER Prof. Dr. Emin KARİP M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanı BİZİM YETERSİZ ÜNİVERSİTELERİMİZ Prof. Dr. Öktem VARDAR TED Üniversitesi Rektörü OYUN TABANLI EĞİTİMİN ÖNEMİ Mevlüt DİNÇ Türkiye Dijital Oyunlar Federasyonu Başkanı DİJİTAL OKURYAZARLIK VE MEDYA OKURYAZARLIĞINDA SINIF-KÜLTÜR İLİŞKİSİNİN KURULMASI Prof. Dr. Renee HOBBS Harrington School of Communication and Media University ÖĞRETME, ÖĞRENME VE TEKNOLOJİ Steve BARKLEY Executive Vice-President of Performance Learning Systems BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN EĞİTİMDE KULLANILMASI VE ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ Prof. Dr. Davut AYDIN Anadolu Üniversitesi Rektörü Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi 17
Prof. Dr. Emin KARİP M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanı DİJİTAL EĞİTİMİ BÜTÜNDE ANLAMAK: YÖNETİM UYGULAMALARINDAN SINIF ORTAMINA DİJİTAL EĞİTİMDE GELİŞMELER Sayın Valim, çok değerli katılımcılar, çok değerli eğitim yöneticileri, saygıdeğer basın mensupları hepinizi saygıyla selamlıyorum. Sayın Bakanımız dün Ankara dan ayrılmadan önce kendileriyle görüştüm. Katılamadığı için üzüntülerini bildirdi. Sizlere selam ve sevgilerini iletmemi söyledi. Sayın Bakanımızın selam ve sevgilerini sizlere getirdim. Aramızda olmayı çok arzu ediyordu. Ancak yoğunluk sebebiyle maalesef bugün burada bulunamayacaklarını size iletmemi istedi. Sayın Başkan, benim bir akademisyen olduğumu unutarak, bir bürokrat olduğumu düşünerek ucu açık bir zaman verdi bana. Bence şöyle bir arkanıza yaslanın, rahat bir nefes alın. Çünkü içinizde çok sayıda akademisyen meslektaşım var. Onlar biz akademisyenlerin bu kadar büyük bir dinleyici ile karşı karşıya olduğunda ne yapacağını çok iyi bilirler. Türkiye de son yıllarda dijital eğitim alanında çok ciddi gelişmeler var. Bunu sadece Fatih Projesi yle sınırlı tutmamak gerekir. Çünkü Fatih Projesi daha henüz aslında uygulamaları çok sınırlı bir alanda olan ve oldukça sınırlı bir alanda pilot uygulamalarını görebildiğimiz bir çalışma. Ancak arka planda devam eden pek çok çalışma var. Fakat dijital eğitim dediğimizde sadece bunun eğitim öğretim boyutunu ele almamalıyız. Aynı zamanda bunun bir yönetim boyutu var. Bunu bir bütün olarak ele almamız gerekiyor. Öğrencilerin öğrenmesini destekleyen etkili bir yönetsel yapı ve işleyişin oluşturulması gerekiyor. Nihai olarak biz Milli Eğitim Bakanlığı olarak konuya şöyle yaklaşıyoruz: Aslında 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile birlikte yapılan düzenlemeler çerçevesinde yapıya baktığımız zaman o yapı içinde oluşan birimlerin işlevsel olarak okulda öğrenme için karşılıklarını buluyoruz. Örneğin; bütün hizmet birimlerine baktığımızda bu hizmet birimlerinin hepsinde öğretim programları ve öğretim materyalleri grup başkanlıklarını görüyoruz. Yine aynı şekilde izleme değerlendirme grup başkanlıklarını da görüyoruz. Bu yapının okulda karşılığının olması gerekiyor. Çünkü merkez ya da taşra teşkilatındaki yönetim birimlerinin tamamının nihai amacı; okuldaki öğrenmeyi desteklemek ve çocukların daha iyi öğrenmesini sağlamaktır. Hepimiz bunun için varız ve bugün de bunun için buradayız. Nihai olarak amacımız bu. O zaman bu yapının daha etkili hale gelmesi için, bilişim teknolojilerini çok iyi kullanabilmesi gerekiyor. Aslında Milli Eğitim Bakanlığının kendi içine baktığınızda Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi 19
birçok bilgi sisteminin olduğunu görüyoruz. Peki, bu bilgi sistemlerinin verimliliğini, etkinliğini engelleyen şey neydi? Dönüp buna baktığımızda bunların birbiriyle entegre olması probleminin var olduğunu görüyoruz. Bu bilgi sistemlerinin birbiriyle iletişimlerinin, etkileşimlerinin olması gerekiyor ve bunları etkili bir şekilde kullanmamız gerekiyor. Biraz sonra öncelikle bunlara değineceğim. Buna karşın sunumun daha çok önemli bir kısmında, müfredat yönetimi, ders kitapları ve eğitim araçlarının geliştirilmesi ile eğitim içeriklerine erişimde bilişim teknolojilerinin etkili kullanımına odaklanacağım. Bilişim teknolojilerinin kullanımını yaygınlaştırarak, etkinliğini geliştirerek fırsat eşitliğini arttırabiliriz. Eğitim ya da kaliteli eğitim, kaliteli eğitime erişim, kaliteli eğitim içeriklerine erişim sadece belirli imkânlara sahip vatandaşlarımızın satın alabildiği bir meta olmaktan çıkmak zorunda. Aslında dijital çağ bize bu fırsatı sunuyor. Dijital çağ, bütün öğrencilerin kaliteli eğitime, kaliteli içeriklere erişebilme fırsatını sunuyor. Yine eğitimin kalitesinin geliştirilebilmesi için bir fırsat olarak bilişim teknolojilerini kullanabiliriz. Fakat bilişim teknolojilerini kullanırken bazı geleneksel varsayımlarımızdan da vazgeçmemiz gerekiyor. Örneğin; yetişkinler olarak çoğu zaman bilişim teknolojilerini çocuklara, öğrencilere öğretmek gibi bir iddia içindeyiz. Sanırım içinizde birçoğunuzun çocukları, torunları var. Akıllı telefonları kullanırken bize nasıl davrandıklarını görebilirsiniz o çocukların. Bırak, bırak. Ben hallederim diyor. Oysa biz o çocuklara teknolojiyi kullanmayı öğretmek gibi bir iddiada bulunuyoruz çoğu zaman. Bu çok abartılı bir iddia diye düşüyorum. Öğrencilerin öğrenmesini destekleyen bir yönetsel yapı ve işleyiş için kullandığımız bir takım yazılımlar ve bilgi sistemleri var. E-imza belki dışarıdan çok fazla gözükmeyen, çok fazla fark edilmeyen bir uygulamadır. Ama inanın sizlerin işlerinin hızında, verimliliğinde, etkililiğinde, Bakanlığın işleyişinde, Bakanlığın bütün birimleri arasında iletişimin etkililiğinde o kadar bariz, o kadar somut sonuçlarını görüyoruz ki biz. Yine Tefbis, Mebbis, e-okul. Mebbis le ilgili Sayın Başkan biraz önce şikâyetlerini dile getirdi. Mebbis le ilgili hususlara geçmeden önce şunu söylemekte yarar var: Bence hiçbir okul Mebbis in dışında kalmamalı, hiçbir çocuk da bu sistemin dışında kalmamalı. Ancak bu sistemin işleyişinde özellikle sadece özel okullar açısından değil bugün ilkokullardaki ve ortaokullardaki yeni düzenlemeler çerçevesinde oluşan yeni düzenlemelerin hayata geçirilmesinde bir takım problemlerimiz varsa bunlar teknik problemlerdir. Bunların üstesinden gelebiliriz, bunlar çözüme kavuşturulabilir diye düşüyorum. Bu veri tabanları arasında şu anda tam bir iletişim var. Yani bu veri tabanları birbirinden bilgi alıp verebiliyor. Sadece bu veri tabanları değil aynı zamanda örneğin Mebbis le bizim e-müfredat yazılımı arasında da, veri tabanı arasında da bir iletişim var. Bu iletişim bizim işimizi çok kolaylaştırıyor. Bu iletişim, bizim sunduğumuz hizmetlerin kalitesinin geliştirilmesine çok önemli katkılar sağlıyor. Bütün bunlar aslında bir amaca hizmet ediyor. Milli eğitim bakanlığı olarak bizim veriye dayalı tanılama, problemleri belirleme, politikaları oluşturma, karar verme ve eylem planları oluşturmamıza katkı sağlıyor. 20 Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi
Daha hızlı ve esnek hareket etmemizi, daha etkili, daha verimli çalışmamızı sağlıyor. Örneğin e-imza uygulaması: Burada Milli Eğitim Bakanlığından arkadaşlarımız da var. Şunu hepimiz yaşıyoruz: E-imza dediğimiz basit bir uygulama aslında alışkanlıkları değiştirdi. Örneğin hiç kimse dünkü tarih ve sayıyla bir işlem yapamaz, dünün işi dün yapılmak zorunda idi. Dolayısıyla herkes işini ne zaman yapacağını bilmek zorunda. Hesap verebilirlik. Hangi işlemin, hangi evrakın kimde, kaç dakika, kaç saniye, kaç saat ya da kaç gün beklediğinin kayıtları var. Dolayısıyla bu doğrudan doğruya davranışları değiştirdi ve şöyle bir durumla karşılaşıyoruz: Her gün aslında o masa üstünde bilgisayarda bekleyen, artık klasörlerde yığılan diyelim evraklar varsa bunlar mutlaka imzalanıyor ve o günün işi kapatılıyor. Daha fazla beklerseniz zaten mesaj gönderir; Şu kadar saat, şu kadar dakikadır bekleyen bir evrakınız var, henüz imzalamadınız diye bir uyarı gönderir. Şimdi hizmet sunduğunuz kesim açısından düşündüğünüz zaman aslında bu burada hızı ve verimliliği arttırmada çok önemli bir araç. Tasarruf açısından baktığınızda aslında bu sistem yatırım maliyetin birkaç aylık kısa bir sürede karşılar. Yani bırakın birkaç yılı, birkaç ay içinde maliyetini karşıladı. Artık birimler arasında evraklar dolaşmak zorunda değil. Bir yerden imzaladığınız zaman elektronik olarak bir sonraki imza neredeyse orada ekrana düşüyor ve en önemlisi de az önce de ifade ettiğim gibi klasik bürokratik davranışlarda bir değişmeyi meydana getirdi. Yani o klasik evrakların birikip bir süre sonra imzalanması, evrakların gecikmesi artık bunlar mümkün değil. Çünkü sistemde yapılan çok ufak bir değişiklik ki maliyeti olmayan bir değişiklik, çok ciddi bir davranış değişikliğini beraberinde getirdi. Şimdi önümüzdeki dönemde bu sistemin taşra teşkilatı içinde yaygınlaştırma çalışmaları devam ediyor. Yani bir Milli Eğitim Müdürlüğü, Türkiye nin neresinde olduğu önemli değil, bir belgeyi elektronik olarak imzaladığında nihayetinde ki bir okul yöneticisi, okul müdürü imzaladığında bu evrak dakikalar içinde Bakanlıkta olabilir. Bu evrak günlerce postada ya da elektronik ortamda gelecek, çıktısını alçaksınız falan bütün bu süreçler kendiliğinden ortadan kalkıyor. Eğitim maliyeti ile ilgili belki de elimizde son derece sınırlı veri vardı ve maliyeti tam olarak bilmiyorduk yani finansal ölçüde çok büyük bir sorunumuz vardı. Biz genel bütçeden ayrılan miktarı takip edebiliyoruz. Ama sadece bunlarla sınırlı değil eğitime yapılan harcamalar. Bütün bu gelir ve giderleri kontrol altına alabilmemiz için TEFBİS diye bir sistem kuruldu. Bu sistem ne sağlıyor? Okul aile birliklerinin gelirleri, tüm harcamaları; okul öğrencilerine yapılan ayni ve nakdi yardımlar, okulların döner sermaye gelirleri, merkezi yönetimden okullara gönderilmiş ödemeler, dikkat ederseniz burada Maliye Bakanlığı ile veri alışverişi var, özel idare ve belediyelerin eğitime yaptığı harcamalar ve nihayetinde hane halkının eğitime yaptığı harcamaları izleyebiliyoruz. Bütün bu verilere sahip olmak daha doğru ve daha hızlı karar verebilmeyi ve nerede neye ihtiyacımız olduğunu çok daha kısa sürede görmeyi ve önleyebilmeyi sağlıyor. MEBBİS hepimizin kullandığı bir sistem. Aslında bu kapsamda pek çok farklı konuda veri elde ediyoruz ve bunlar anlık olarak takip edilebilir veriler. Burada gerçekten Milli Eğitim Bakanlığı nın sahip olduğu bilgilere baktığınızda müthiş bir veri kaynağı var. Ama şu anda yaptığımız şey bu verileri etkin olarak kullanabilmek ve veri kaynaklarının etkileşiminin ve iletişimin sağlanması. Yeni Eğitim Sistemi ve Dijital Eğitimde Öğretmenin Yeri ve Önemi 21