ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ T. C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ 2 5 N i s a n 2 0 1 1 Özel Dedektiflik - Seminerleri 2011 - P r i v a t e D e t e c t i v e Se m i n a r s 2 0 1 1 YER: TARİH: KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ HEREKE O.İ.U. MYO. ÖZEL GÜVENLİK ve KORUMA BÖLÜMÜ HEREKE O.İ.U. MYO. ÖZEL GÜVENLİK ve KORUMA BÖLÜMÜ 25 NİSAN 2011 Pazartesi Saat: 13 15
Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ MODERATÖR Doç. Dr. GAZİ UÇKUN KOU HEREKE Ö.I.U. ÖZEL GÜVENLİK M.Y.O. ÖZEL GÜVENLİK ve KORUMA BÖLÜMÜ BAŞKANI YUSUF VEHBİ DALDA ÖDD ONURSAL BAŞKANI Emekli 1.Sınıf Emniyet Müdürü İSMAİL YETİMOĞLU ÖDD BAŞKANI Av. RAZİYE OYA SÖYLEMEZ ÖDD HUKUK DANIŞMANI Söylemez Hukuk Bürosu AYLA YORULMAZ ÖDD BAŞKAN YRD. Maviay Özel Dedektiflik Ltd. Şti. MESUT ÖZTÜRK ÖDD EGE BÖLGE TEMSİLCİSİ Odak Özel Dedektiflik MUSTAFA KAYGISIZ POLİS AKADEMİSİ ÖĞR. GÖREVLİSİ 3. Sınıf Emniyet Müdürü BİLAL BOĞAZ BİLAL BOĞAZ KOCAELİ EMNİYET MÜD. ÖZEL GÜV. ŞUBE MÜDÜRÜ 3. Sınıf Emniyet Müdürü 2
Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ 14. Yerel ve Bölgesel Çalışmalar CAN CESUR POYRAZ 15. Toplum & Ö.Dedektiflik İlişkisi ENGİN İLÇİN 12. Ö. Dedektiflik Tarihi ve Türkler 13. Ö Dedektiflik & Kamu İlişkisi MUSTAFA KAYGISIZ BİLAL BOĞAZ SUNUM PROGRAMI MODERATÖR : Doç. Dr. GAZİ UÇKUN 1. Özel Dedektiflik Tanımı 2. Türkiye de Özel Dedektiflik, 3. Özel Dedektifliğin Önemi İSMAİL YETİMOĞLU 4. Hukuki Durum, 5. Yasa Çalışmaları, Av. R.OYA SÖYLEMEZ YUSUF VEHBİ DALDA 6. Ticari Faaliyetler 7. STK ve Uluslararası İlişkiler İSMAİL YETİMOĞLU 10. Eğitim ve Seminerler 11. Korsan Yapılarla Mücadele YUSUF VEHBİ DALDA İSMAİL YETİMOĞLU 8. Özel Dedektiflik Çalışma Alanları, 9. Meslek Standartları ve Etik Kurallar AYLA YORULMAZ MESUT ÖZTÜRK 3
Özel Dedektiflik Tanımı Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ İsmail YETİMOĞLU Emniyet Genel Müdürlüğü - EGM Tanımı: Özel Dedektiflik, insanların kişilik hakları ve özel hayatına saygılı olmak kaydıyla, kişilere ilişkin suç teşkil etmeyen her türlü özel bilgiyi toplayan, derleyen, değerlendirdikten sonra konusu suç teşkil edenleri ilgili makamlara bildiren ve diğer bilgileri ise yapılan hukuki sözleşme çerçevesinde araştırma yapılmasını isteyen gerçek ve tüzel kişilere sunan çağdaş bir hizmet alanıdır. Türkiye de Özel Dedektiflik Kamuoyunda şahıs takibi gibi algılanan özel dedektiflik hizmetleri, hukuki ve ticari konularda uluslar arası meslek standartları kapsamında ve TC Yasaları sınırları içerisinde sürdürülmektedir.. Ahlaki ve hukuki dayanağı olan her türlü araştırmayı kişi veya tüzel kişilerin talepleri ve vekalet kanunları kapsamında amacına uygun olarak sürdürülen özel dedektiflik hizmetleri umuma açık bölgelerde ve açık bilgi kaynaklarından yararlanarak talepler karşılamaktadır. Özel Dedektifliğin Önemi Yaşamın içinde var olan her türlü araştırmanın bir şekilde yapıldığı gerçeği ile 100 yıllardır dünyada var olan özel dedektiflik hizmetleri ülkemizde de amacına uygun olarak sürdürülmeye başlanmıştır. Özellikle hukuki davaların kısa sürede sonuçlanması ve kişilerin mağduriyetlerinin giderilmesi anlamında çok gerekli ve ihtiyaç olduğu kaçınılmaz bir gerçektir. 4
Hukuki Durum Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ Av. Raziye Oya SÖYLEMEZ Özel Dedektifler Derneğinin Kurumsal Firmaları Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve diğer yasalarda ifade edilen kişi hak ve özgürlüklerin korunması ve özel yaşama saygı temelinde ödün vermeden hizmet vermektedir. Özel Dedektifler Derneği Mesleki Etik Kurallar ve Çalışma Yönetmeliği ilkelerine bağlı kalınarak hizmet sunulmaktadır. Özel Dedektiflik Yasasının kanunlarla belirlendiği sürecin başlangıcına kadar yürütülen çalışmalara gereken özen ve titizlik gösterilmekte olup, hukuksal dayanaktan yoksun başvurular kabul edilmemektedir. Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarına göre açıkça suç olan, Genel Kolluğa dahi çok sınırlı ve ancak Yargı kararı ile izin verilen, hukuka aykırı elde edilmesi halinde Mahkemelerce hiçbir şekilde delil olarak kabul edilmeyen uygulamalar ile özel hayatın ihlali gibi suç içeren isteklere kesinlikle cevap verilmemektedir. Hukuksal dayanağı olmayan hiçbir iş talebi kabul edilmemektedir. 5
Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ Özel Dedektiflik Kanunu Çalışmaları Yusuf Vehbi DALDA 2007 yılında kurulan ÖDD ilk çalışma olarak Onursal Başkanımız Yusuf Vehbi DALDA Koordinatörlüğünde bir komisyon kurarak ÖZEL DEDEKTİFLİK KANUNU taslağını hazırlamak olmuştur. Yabancı ülkelerde var olan özel dedektiflik kanunları temin edilerek çevirileri yapılmıştır. 1994 yılında veto edilen Özel Dedektiflik Kanunu esas alınarak özellikle Avrupa ülkelerinde yürürlükte olan yasalar dikkate alınarak Özel Dedektiflik Yasa Tasarısı hazırlanmış ve başta konunun muhatabı olan İçişleri Bakanlığı ve diğer tüm resmi kurum ve kuruluşlara sunulmuştur. 30 Ekim 2007 tarihinde İçişleri Bakanlığı komisyonunda ela alınan yasamız Anayasa Komisyonu tarafından incelenmektedir. Bürokraside tüm alt yapısı hazır olan Özel Dedektiflik Kanununun yasallaşması için hükümet ve bürokrasi ile sürekli diyalogumuz devam etmektedir. 6
Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ Özel Dedektiflik Şirketleri Kuruluşu İsmail YETİMOĞLU Özel dedektiflik hizmetleri 1980 lı yıllardan beri araştırmacılık veya danışmanlık gibi ticari unvanlarla sürdürülürken ilk limitet şirket 30 Ekim 2003 tarihinde İstanbul da kurulmuştur. MAVİAY ÖZEL DEDEKTİFLİK (Imb Ajans Finans Dedektiflik Danışmanlık Sn. Tic. Ltd. Şti.) şirket ana sözleşmesinde özel dedektiflik hizmetlerini açıkça yazdırmış ve şirket unvanında özel dedektiflik ismini onaylatarak Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayınlanması ile gerçekleştirilmiştir. Daha sonrasında ÖDD nin öncülüğünde sırasıyla İzmir, Ankara ve Denizli illerinde limitet şirketlerin kuruluşu yapılmıştır. Ayrıca ÖDD girişimi ile Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığınca ÖZEL DEDEKTİFLİK HİZMETLERİ adı ile FAALİYET ADI ve MESLEK KODU oluşturulmuştur. 7
ÖDD ve ÖGF Kuruluşu Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ İsmail YETİMOĞLU 03.05.2007 Tarihinde İsmail YETİMOĞLU önderliğinde İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü onayı ve 34 141 / 164 kayıt no ile Özel Dedektifler Danışmanlar ve Araştırmacılar Derneği - ÖDD - resmen kurulmuş ve İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı kayıtlarında özel dedektiflik alanında Türkiye de ilk olma özelliği ile STK olarak yerini almıştır. Ankara, İzmir ve Adana da temsilcilikler açarak Türkiye genelinde faaliyet gösteren 9 Kurumsal Firma ile özel dedektiflik hizmetlerini koordine etmektedir. Hukuki sınırlar ve mesleki etik kurallar çerçevesinde özel dedektiflik mesleğinin gelişmesi yönünde ciddi çalışmalar yapan ÖDD birinci hedefi olan Özel Dedektiflik Kanununun yasalaşması yönünde faaliyet sürdürmektedir. Özel Güvenlik Federasyonu ÖGF Kuruldu İkiz kardeş olarak gördüğümüz özel güvenlik sektörünün öncü STK kuruluşları GUSOD, GESİDER, AGEHİD, ÖGHİD ve ÖDD bir araya gelerek ÖZEL GÜVENLİK FEDERASYONU ÖGF kuruluşunu 19.04.2011 tarihinde gerçekleştirdik. 8
Uluslararası İlişkiler Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ İsmail YETİMOĞLU Uluslararası Özel Dedektifler Dernekleri Federasyonu - IKD International Federation of Associations of Private Detectives www.i-k-d.org Dünyada alanında tek yapı olan ve merkezi Viyada da bulunan IKD ye2008 yılında Türkiye adına 22. Ülke olarak üye olduk. Uluslar arası Meslek Standartlarını benimseyerek Türkiye de özel dedektiflik hizmetlerinin Etik Kurallarını belirledik. IKD 18. Genel Kurulu 25-27 Ağustos 2011 tarihinde İstanbul da yapılması planlanmıştır. Dünya özel dedektifleri ülkemizde toplanacaktır. 1960 yılında Almanya da kurulmuş ve aynı zamanda IKD nın üyesi olan Bund Internationaler Detektive BID- e.v. İle ÖDD kardeş kuruluş olduklarını ilan etmişlerdir. IKD ve BID in 2011 yılı Genel Kurulları Türkiye de toplanacak. 25-7 Ağustos 2011 tarihinde ÖDD nin ev sahipliğinde Dünya Dedektifleri İstanbul da toplanacak ve mesleğin geleceğine yönelik yol haritası belirlenecektir. 9
[1] Hizmet listesi tam değildir, ilave olunabilir. Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ Özel Dedektiflik Çalışma Alanları Ayla YORULMAZ Bir ücret ve sözleşmeye dayalı olarak, hukuki sınırlar içinde kişi hak ve özgürlüklerine müdahale etmeden, umuma açık bölgelerde ve açık bilgi kaynaklarından yararlanılarak amacına uygun olarak aşağıdaki konularda araştırma yapılmaktadır. ÖZEL DEDEKTİFLİK ULUSLAR ARASI ÇALIŞMA ALANLARI AŞAĞIDAKİ HİZMETLERİ KAPSAR Kaza Araştırmaları, Şantaj Araştırmaları, Sahte Muhasebe Araştırmaları, Sahtekârlık Araştırmaları, Kayıp Araştırmaları, Yasal Bilgilendirme, Menşei tespiti Aile Hukuku Araştırmaları, Dolandırıcılık Araştırmaları, Fikri Mülkiyet Hakkı Araştırmaları, Hukuki Destek Geri alma Durum Raporları Hırsızlık Araştırmaları Gözlem/takip İz Bulma 10
Etik Kurallar ve Uygulanışı Meslek Standartları Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ Mesut ÖZTÜRK Uluslararası meslek standartları ve etik kurallar belirlenerek Türkiye de faaliyet gösteren ÖDD üyelerinin yol haritası belirlenmiştir. Hukuki ve ahlaki dayanağı olmayan hiçbir iş talebinin kabul edilmemesi ilkesi ile hareket eden özel dedektiflik şirketleri Türkiye Cumhuriyeti Yasalarında belirlenen kişi hak ve özgürlüklerini, özel yaşama saygıyı prensip edinerek hizmet sunumunun planlanması koordine edilmektedir. Mesut ÖZTÜRK Özel Dedektiflik mesleğinin gereklerinin kabul edilebilir standartlarda yerine getirilebilmesi için ihtiyaç duyulan asgari bilgi, beceri, tutum ve davranışları gösteren normların belirlenmesi gerekiyor. Meslek standartları ayrıca, başta çalışanlar, eğitimciler ve işverenler olmak üzere, ilgili bütün kesimlere, özel dedektiflik mesleğinin başarı ile yürütülebilmesi için gerekli olan niteliklerin belirlenmesini sağlamak gerekir. Özel Dedektiflik Kanunu yasalaştığında Özel Dedektiflik Lisansı alabilmek için aranacak ölçme ve değerlendirme kriterlerini şimdiden belirlemek ve buna uygun kurumsal yapıların oluşturulması gerekiyor. Bu sebeple ÖDD üyeliği için meslek standartları olmazsa olmak kriter olarak kabul edilmiştir. 11
Özel Dedektiflik Eğitimi Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ Yusuf Vehbi DALDA Türkiye de ilk kez 2010 2011 Öğretim Yılında Bir Devlet Üniversitesinde Özel Dedektiflik Eğitiminin verilmesine başlanacaktır. 2010 yılında iki ayrı seminer düzenlediğimiz T.C.Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) ile Özel Dedektifler Derneği (ÖDD) arasında Eğitim İşbirliği Protokolü imzalanmıştır. KOÜ Hereke Ö.İ.U. Meslek Yüksek Okulu Özel Güvenlik Koruma Bölümü ile ÖDD nin ortaklaşa planladığı özel dedektiflik eğitimi ile ilgili aşağıdaki konular uygulanmaya konulmuştur. 2010 2011 eğitim öğretim döneminde uygulanmak üzere müfredata konulan "Özel Dedektiflik Araştırma Teknik ve Metotları" konulu derslerin eğitim notları ve Uzman Eğitmenleri ÖDD tarafından sağlanacaktır. Özel Güvenlik Koruma Bölümü öğrencilerine ÖDD üyesi Özel Dedektiflik Firmalarınca yaz dönemi staj imkanları sunulacaktır. Bologna Süreci kapsamında hazırlanacak projelerde KOÜ ile ÖDD birlikte çalışma yapmayı kararlaştırmıştır. 12
Seminerler ve Çalıştay Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ Yusuf Vehbi DALDA ISAF Uluslararası Güvenlik Fuarı kapsamına 3. kez Özel Dedektiflik Semineri düzenlenmiştir. Başta Çirağan Sarayı Güvenlik Personeli olmak üzere Çeşitli sektörlerde çalışan kişilere özel dedektiflik mesleği ve uygulanan yöntemler konusunda sunumlar yapılarak mesleğin tanıtımı sağlanmıştır. EGM, Polis Akademisi, Gazi Üniversitesi ve Özel Güvenlik Dergisinin organize ettiği 1. Özel Güvenlik Çalıştayı kapsamında ÖZEL DEDEKTİFLİK HİZMETLERİ dahil edilmiştir. Özel Dedektiflik Hizmetleri konunun muhatabı resmi makamlar ile sektör temsilcilerinin buluştuğu bu çalıştayda Özel Dedektiflik Yasa Taslağı dâhil tüm boyutlarıyla ele alınmıştır. 13
Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ Korsan Özel Dedektiflerle Mücadele İsmail YETİMOĞLU Geçmişte İş takibi yapılır gibi gazete ilanları veya danışmanlık adı altında ticari faaliyetlerle varlığını sürdüren dolandırıcılar şimdilerde özel dedektif adı altında web siteleri kanalıyla internette eylemlerine devam ediyorlar. Sorununa çözüm arayan ihtiyaç sahipleri bu art niyetli kişiler ile girdikleri iş ilişkilerinde tehdit veya şantaja uğruyor veya dolandırılıyorlar. Özel Dedektiflik Kanununun olmaması sebebiyle yasal boşluktan yararlanan bu kişiler ağına düşürdüğü herkesi mağdur ederek mesleğimize zarar veriyor. ÖDD üyelerinin kabul etmediği hukuksal dayanağı olmayan araştırma talepleri dahil her türlü hukuk dışı araştırmaları yapan ve bu araştırmalardan elde ettiği özel bilgileri amacı dışında kullanma yolları arayarak haksız kazanç sağlayanların oluşturduğu korsan özel dedektiflerin önlenmesinin tek çözümü Özel Dedektiflik Kanununun ivedilikle yasalaşması ile mümkündür. 14
Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ Dedektiflik / Özel Dedektiflik Tarihi ve Türkler Her insan bir dedektiftir. Mustafa KAYGISIZ Her arayan bulamaz ama bulanlar ancak arayanlar arasından çıkar (atasözü). Bir bilim adı; Benim altı tane dürüst hizmetçim vardır. Bütün bildiklerimi onlar bana öğretmişlerdir. Bunların isimleri; Ne, Niçin, Ne Zaman, Nasıl, Neresi ve Kimdir? Üç özellik kim de varsa onun işleri rast gitmez: Birincisi tembellik ve ihmal, ikincisi fırsatları kaçırmak, üçüncüsü her habere inanmak. Öyle duyurucular vardır ki getirdiği haberi anlamış, lakin doğru olup olmadığını bilmeden inanıvermiştir ona! Halk içinde böyle davranan üç zümre vardır: 1. Başkasının tecrübe yoluyla inandığı şeye kendisi de o tecrübeyi yaşamış gibi inanan, inanmaya devam eden. 2. Aslı nedir, hiç bilmeden tecrübe ettiği şeylere tamamen inanan. 3. Çözemediği, karmaşık bulduğu şeylere inanan (Kelile ve Dimne,) İnsanlık tarihinin başlangıcından günümüze kadar insanların araştırma ve bilinmeyenler üzerine kafa yorma isteği her zaman var olmuştur. Klan ve kabileler olarak yaşayan ilk insan topluluklarında bile grup normlarına uymayan kişilerin takibi söz konusudur. Bununla birlikte şüphe ve merak duygusu insanları araştırmaya ve çevresindeki olan bitenlere karşı ilgi duymaya yöneltmiştir. Bu açıdan baktığımızda dedektiflik insanlık tarihinin en eski mesleklerinden birisi olarak değerlendirilebilir. 15
Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ Özel Dedektiflik & Kamu İlişkisi Bilal BOĞAZ Özel Dedektiflik hem kamu hizmeti hem de kişi hak ve özgürlüklerinin korunması bakımından hassas bir konudur. Bu sebeple özel dedektiflik hizmetleri ile kamu düzeninin sağlanması açısından yasal sınırlarının iyi belirlenmesi gerekiyor. Savunma hakkı, hak arama özgürlüğü kapsamında, anayasal güvence altında olan bir temel haktır. Bu hakkı kullanmak için kişi kendisi veya bir başka uzman kişi tarafından araştırma yaptırma hakkına sahiptir. Özel dedektiflik hizmetleri bu noktada önemlidir. Kişilerden aldıkları vekaletle onlar adına araştırma yapılabilir ve varsa mağduriyetlerin giderilmesi sağlanır. Ancak bu hakkı kullanırken T.C. Yasaları sınırları içinde kişi hak ve özgürlüklerine müdahale etmeden yapılması esas alınmalıdır. Özel dedektiflik hizmetleri hem adlı hem de güvenlik birimlerinin işini kolaylaştırıp muhtemel mağduriyetlerin önlenmesi yanında adli ve kolluk kuvvetlerine destek sağlaması, iş yükünün hafifletilmesi açısından da son derece önemlidir. 16
Yerel ve Bölgesel Çalışmalar Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ Özel Dedektiflik &Toplum İlişkisi Can Cesur POYRAZ 03 Mayıs 2007 tarihinde kurulan Özel Dedektifler Derneği İstanbul merkezli olmak üzere Ankara, İzmir ve Adan Bölge Temsilcilikleri açarak örgütlenmiştir. ÖDD nin kurumsal üye firmaları Türkiye geneli araştırma hizmetlerini sürdürürken bölgelerde faaliyet gösteren firmalar ile ortaklaşa çalışmalar planlıyor ve yerel araştırmaların daha hızlı ve daha kapsamlı yapılması sağlanıyor. Engin İLÇİN Toplumun her kademesinde özel dedektiflik hizmetlerine her geçen gün daha çok ihtiyaç duyulmaktadır. Her hangi bir sebeple mağdur olan veya suçlanan kişi mağduriyetini veya masumiyetini kanıtlaması gerekiyor. Bu sebeple hayatın içinde var olan bu tür araştırmaların günümüzde artık özel dedektiflerden hizmet satın alınarak yapılması gerekiyor. Özellikle batı toplumlarında yüzyıllardır yerini almış özel dedektiflik hizmetleri ülkemizde de yeni yeni gelişmektedir. Özel dedektiflik bir iş değil onurlu ve ihtiyaç duyulan bir meslektir. 17
Ö Z E L D E D E K T İ F L E R D E R N E Ğ İ Bir Sonraki Seminerde Görüşmek Üzere Katılımcılara Teşekkür Ederiz. Özel Dedektifler Derneği Ekibi 25.04.2011 18