PALYATİF BAKIM İzmir İl Sağlık Müdürlüğü Uzm.Dr.Bediha TÜRKYILMAZ N i s a n / 2 0 1 4
İçindekiler Sayfa No DSÖ 3 İzmir ve Palyatif Bakım (Palyatİzmir) 6 Palyatif Bakım Koordinasyon Kurulu Öncesi 7 Palyatif Bakım Koordinasyon Kurulu 9 Üyeler 10 Amaç 12 Hedefler 13 İşleyiş 16 Örgütlenme Çalışma Grubu 18 Eğitim Çalışma Grubu 20 Halk İçin Eğitim Programı 21 Sağlık Personeli İçin Eğitim Programı 26 Palyatİzmir 31 Çalışması Devam Edenler 45 2
DSÖ Palyatif Bakım; Yaşamı tehdit eden hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan problemlerle karşılaşan hasta ve ailede; ağrının ve diğer problemlerin, erken tanılama ve kusursuz bir değerlendirme ile fiziksel, psikososyal ve spiritüel gereksinimlerin karşılanması yoluyla acı çekmenin önlenmesi ve hafifletilmesine yönelik uygulamaların yer aldığı ve yaşam kalitesini geliştirmenin amaçlandığı bir yaklaşım".(dsö, 2006). 3
DSÖ 2002-2030 Yılları Arasında Yeryüzünde Gerçekleşecek Ölümlerin Tahmini Gerçekleşme Nedenleri Kanser Kalp Rahatsızlıkları Kaynak : Evidence and Information for Policy World Health Organization October 2005, Colin D. Mathers, Dejan Loncar 4
. Izmir 5
2013 - İzmir 65 + Yaş üstü Nüfus Oranı % 9.32 30 Senaryolara Göre Seçilmiş 65+ Nüfus Yüzdeleri, 2013-2075 27,7 25 20 15 20,8 18,7 17,6 20,7 17,5 10 5 7,7 10,2 10,1 0 2013 2023 2050 2075 Senaryo-1 Temel Senaryo Senaryo-2 Senaryo-3 TÜİK, Nüfus Projeksiyonları, 2013-2075 6
İzmir İli Palyatif Bakım Çalışmaları İzmir Palyatif Bakım Koordinasyon Ekibi 25.04.2013 Palyatif Bakım Evde ve Hastanede Çalıştayı İzmir Kuzey Kamu Hastaneleri Birliği nin Raporu 25.06.2013 İzmir İl Sağlık Müdürlüğü önderliği ve organizasyonu içinde konuyla ilişkili farklı meslek gruplarından oluşturulan bir komisyonun kurulması ve interdisipliner bir bakış açısıyla konuyu irdeleme kararı alınmıştır. 7
Palyatif Bakım Koordinasyon Kurulu 8
İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Müdürlüğü İzmir İl Sağlık Müdürlüğü Palyatif Bakım İl Koordinasyon Kurulu Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kuzey Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği Tepecik EAH. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Palyatif Bakım Uygulama ve Araştırma Mrk. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hast. Palyatif Bakım Uygulama ve Araştırma Mrk. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk EAH.Palyatif Bakım Merkezi Kuzey Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği Tepecik EAH. Palyatif Bakım Merkezi 9
İzmir İl Sağlık Müdürlüğü Palyatif Bakım İl Koordinasyon Kurulu Aile ve Sosyal Politikalar İzmir İl Md. Narlıdere Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Mrk. İzmir Büyükşehir Eşrefpaşa Hastanesi Konak Belediyesi Sağlık İşleri Müdürlüğü Bornova Belediyesi Sağlık İşleri Müdürlüğü Gaziemir Belediyesi Sağlık İşleri Müdürlüğü Özel Tınaztepe Hastanesi Evde Bakım Hizmetleri Birimi Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü Hayat Boyu Öğrenme Şube Müdürlüğü Sosyal Güvenlik Kurumu İzmir İl Müdürlüğü Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü İzmir Aile Hekimleri Derneği 10
Amaç İzmir ilinde palyatif bakım gereksinimi olan hastaların yaşamlarının bu döneminde yaşam kalitelerini arttırma ve semptom yönetimi amaçlı örgütlenme modeli geliştirmek. 11
Hedefler 12
Hedefler 1)İzmir ilinde Palyatif Bakım gereksinimi olan hastalara ilişkin fiziksel, sosyal ve tinsel gereksinimlerini belirleyerek destek sağlamak ve ailelere bu kapsamda destek vermek 2)Sağlık çalışanlarında Palyatif Bakım bilincini sürekli mesleki gelişim etkinlikleriyle geliştirmek, halk eğitimleri planlamak ve uygulamak 13
Terminoloji İşbirliği İdeal Hizmet Ekibi Kaynakların Etkin Kullanımı Veri Tabanı ve Kayıt Sistemi 14
İşleyiş İl Sağlık Müdürlüğü çatısı altında kurulan komisyon 30 günde bir toplanır. Kararlar oy çokluğuyla alınır. Oy eşitliği halinde İl Sağlık Müdürlüğü nihai karar verici olur. 15
Gerçekleşen Toplantılar 15.07.2013 İl Koordinasyon Kurulu Top-1 05.08.2013 İl Koordinasyon Kurulu Top-2 13.08.2013 Örgütlenme Çalışma Grubu Top-1 21.08.2013 Örgütlenme Çalışma Grubu Top-2 26.08.2013 İl Koordinasyon Kurulu Top-3 02.09.2013 Örgütlenme Çalışma Grubu Top-3 09.09.2013 Örgütlenme Çalışma Grubu Top-4 22.10.2013 İl Koordinasyon Kurulu Top-4 19.11.2013 İl Koordinasyon Kurulu Top-5 06.12.2013 Eğitim Çalışma Grubu Top-1 09.12.2013 Örgütlenme Çalışma Grubu Top-5 13.12.2013 Eğitim Çalışma Grubu Top-2 16.12.2013 Örgütlenme Çalışma Grubu Top-6 20.12.2013 Eğitim Çalışma Grubu Top-3 23.12.2013 Örgütlenme Çalışma Grubu Top-7 03.01.2014 Eğitim Çalışama Grubu Top-4 10.01.2014 Eğitim Çalışma Grubu Top-5 14.02.2014 Eğitim Çalışma Grubu Top-6 28.02.2014 Eğitim Çalışma Grubu Top-7 07.03.2014 Eğitim Çalışma Grubu Top-8 İl Koordinasyon Kurul Toplantısı Örgütlenme Çalışma Grubu Toplantısı Eğitim Çalışma Grubu Toplantısı 16
Palyatif Bakım Örgütlenme Çalışma Grubu 17
Çalışma Grubu Amacı Palyatif Bakım İl Koordinasyon Kurulu nun alt grubu olarak palyatif bakım örgütlenmesine yönelik çalışmalarda bulunmaktadır. Palyatif Bakım Hastalarını değerlendirmek amacıyla formlar oluşturmayı ve bu formları dijital kayıt altına almayı amaçlamıştır.
Palyatif Bakım Eğitim Çalışma Grubu 19
Halk Eğitim Programı Geliştirme Hazırlıkları 20
Evde Bakım Veren Akrabalara Yönelik Temel ve Tamamlayıcı Palyatif Bakım Eğitim Programı 21
Eğitim Programı Tanımı İzmir İli Palyatif Bakım Örgütlenmesi kapsamında İzmir İl Sağlık Müdürlüğü, İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü ve Üniversitelerin işbirliğinde evde bakım hizmetine meslek olarak uygulamayan akraba ve yakınlara yönelik bilgi, beceri ve tutum kazandırmak amacıyla hazırlanan 80 saatlik temel, 80 saati tamamlayıcı bakım olmak üzere toplam 160 saatlik karşılıklı etkileşimli eğitim yöntemleri ile yapılacak olan eğitim programıdır. (toplam 13 modül) 22
MODÜL 1. İLETİŞİM VE PSİKOLOJİK DESTEK MODÜLÜ 1.İLETİŞİM BECERİLERİ (2 DERS SAATİ) Etkili iletişim teknikleri Telefon ile iletişim Hasta ile iletişim Etkin dinleme 3.TÜKENMİŞLİK (2 DERS SAATİ) Tükenmişlik Başa çıkma yöntemleri.. 8 Saat 2.STRES VE ÖFKE YÖNETİMİ (2 DERS SAATİ) Stres ve yönetimi Öfke ve yönetimi.. 4.AİLE İÇİ ŞİDDET (2 DERS SAATİ) Aile içi şiddet Kadına yönelik şiddet Çocuğa yönelik şiddet Yaşlıya yönelik şiddet Yasal mevzuat, başvuru yolları 23
Sağlık Çalışanlarına Yönelik Temel Palyatif Bakım Eğitim Programı 24
OTURUM BAŞLIKLARI Palyatif Bakımın Tanımı ve Felsefesi Evde Sağlık Hizmetleri Tanımı ve Felsefesi Palyatif Bakım Örgütlenme Yapısı Evde Sağlık Hizmetleri Örgütlenme Yapısı İletişim ve Danışmanlık Palyatif Bakımda Sosyal Hizmetler Evde Sağlık Hizmetlerinde Sosyal Hizmetler Etik ve Hukuk Palyatif Bakım Hastasının Değerlendirilmesi Güvenli Çevre, Hijyen ve Sanitasyon Evde Semptom Yönetimi Rehabilitasyon Kanserde Palyatif Bakım Kronik Hastalıklarda Palyatif Bakım Tedaviyi Sonlandırma / Durdurma 25
OTURUM BAŞLIKLARI Palyatif Bakım Hastasının Değerlendirilmesi Terminal Evrede Bakım ve İyi Ölüm Temel Yaşam Desteği ve Klinik Beceriler Nonfarmakolojik Yöntemler Psikososyal Destek Tükenmişlik, Stres İle Başa Çıkma Pediyatrik Palyatif Bakım Palyatizmir İşleyişi, Kullanılan Formlar Evde Palyatif Bakım Verilen Aileye Ev Ziyareti Palyatif Bakım Merkezi Gezisi 26
Palyatİzmir Örgütlenme Yapısı 27
. PalyatIzmir Hedef Brimler/ Koordinasyon Hastane Aile Hekimliği & TSM Üniversite İl Milli Eğitim Md.Hayat Boyu Öğrenme Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü Belediyeler Özel Sektör İl Halk Sağlığı Md. Evde Sağlık Hizmetleri Birimi Sivil Toplum Kuruluşları İŞKUR Çalışma ve Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü İl Müftülüğü
Hasta, Hasta Yakını, Vatandaş, Yetkilendirilmemiş Kurum ve Kuruluşlar Yazılı Başvuru Palyatİzmir şifresi bulunan yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar 1 2 Palyatİzmir Uzman ve/veya Eğitimli Personel 1 2 1 2 Palyatif Bakım Bildirim Formu Palyatif Bakım Gereksinim Bildirim Formu
Palyatif Bakım Değerlendirme Formu 3 Skor ve Üzeri 2 Skor ve Altı Palyatif Bakım Hastası Palyatif Bakım Kayıt ve İzlem Formu Palyatif Bakım Danışman Değerlendirme Formu 1 Skor : Evde Sağlık Hizmetleri Birimi izleyip izlememe kararı verecek. 2 Skor : Evde Sağlık Hizmeti verilecek. Hastalar düzenli aralıklarla (1 Aylık) ziyaret edilerek Palyatif bakım hastası olanlar belirlenir. 30
PALYATİF BAKIM EKİPLERİ BİRİNCİ SEVİYE(Tüm birinci basamak ekipleri) A. Palyatİzmir Merkez Ekibi (İl Sağlık Müdürlüğü) 2 Hekim 10 Hemşire / Sağlık memuru Sosyal Hizmet Uzmanı Fizyoterapist Beslenme uzmanı Psikolog Bakım elemanı VHKİ Din görevlisi Danışman* 1. Seviye * Merkez ekibin değerlendirme ve yönlendirmesinde gereğinde belirlemiş ikinci ve üçüncü basamak palyatif bakım merkezi sorumlusu veya Palyatif Bakım İl Koordinasyon Kurulu ndaki ilgili kurum ve kuruluşlardan danışman olarak destek alınır. 31
PALYATİF BAKIM EKİPLERİ BİRİNCİ SEVİYE B. Mobil Ekipler* Hekim Hemşire/sağlık memuru Gereğinde Palyatİzmir merkezindeki sosyal hizmet uzmanı, fizyoterapist, beslenme uzmanı, psikolog, bakım elemanı Şoför Danışman** 1. Seviye * İl Sağlık Müdürlüğü Palyatİzmir, İl Halk Sağlığı Müdürlüğü Evde Sağlık Birimi*, Toplum Sağlığı Merkezi Evde Sağlık Birimleri*, İkinci ve Üçüncü Basamak Sağlık Kuruluşları Evde Sağlık Birimleri* (Sözkonusu ekiplerin örgütlenmesi, personel yapısı ve sayısı ilgili kurumun mevzuatına bağlıdır.) **Mobil ekibin değerlendirme ve yönlendirmesinde gereğinde danışman olarak belirlemiş ikinci ve üçüncü basamak palyatif bakım merkezi sorumlusu veya palyatif bakım il koordinasyon kurulundaki ilgili branşlardan destek almak için Palyatİzmir Merkez Ekibi bilgilendirilir. 32
PALYATİF BAKIM EKİPLERİ İKİNCİ SEVİYE (Palyatif Bakım Birimi) İkinci Basamak Sağlık Kuruluşları 1 uzman hekim (Tıbbi Onkolog Yoksa Diğer Uzmanlık Dalları) İnterdisipliner Anlayışla, Gereğinde İlgili Branş Uzmanları 2 Hemşire / Sağlık Memuru Sosyal Hizmet Uzmanı Fizyoterapist 2. Seviye Diyetisyen Psikolog Bakım Elemanı Din Görevlisi Meşguliyet Terapisti, Solunum Terapisti Yeteri Kadar İdari ve Teknik Personel 33
PALYATİF BAKIM EKİPLERİ ÜÇÜNCÜ SEVİYE (Palyatif Bakım Merkezi) İkinci Basamak Sağlık Kuruluşları 4 uzman hekim (öncelikli, dahiliye, anestezi, nöroloji dalları yoksa diğerleri) İnterdisipliner anlayışla, gereğinde ilgili branş uzmanları Hemşire/Sağlık Memuru Sosyal hizmet uzmanı Fizyoterapist Diyetisyen Psikolog Bakım elemanı Din görevlisi Meşguliyet terapisti, Solunum terapisti Yeteri kadar idari ve teknik personel 3. Seviye 34
PALYATİF BAKIM EKİPLERİ DÖRDÜNCÜ SEVİYE (Kapsamlı Palyatif Bakım Merkezi ) Üçüncü Basamak Sağlık Kuruluşları Özel daldaki uzmanlar (öncelikli olarak Tıbbi Onkoloji, Geriatri, Radyasyon Onkolojisi, Fizik Tedavi ve Rehab., Algoloji Anestezi ve Rean., Psikiyatri, Dahiliye, Genel Cerrahi, Nöroloji v.b ) İnterdisipliner anlayışla, gereğinde ilgili branş uzmanları Hemşire/sağlık memuru Sosyal hizmet uzmanı Fizyoterapist Diyetisyen Psikolog Bakım elemanı Din görevlisi Meşguliyet terapisti, Solunum terapisti Yeteri kadar idari ve teknik personel 4. Seviye 35
Güney Kamu Hastaneler Birliği Palyatif Bakım Örgütlenme Model Örneği* Basamak 1 Palyatİzmir ve Mobil Ekipler Basamak 2 PBB (Kiraz DH) Basamak 3 PBM (Ödemiş DH) Basamak 4 KPBM (Bozyaka EAH) *Hastanenin Ulaşım Durumu - Fiziki Durumu - Donanım Düzeyi - Uzman Hekim Durumu ve Kurum Rolü ne Göre Planlanacaktır. 36
Kuzey Kamu Hastaneler Birliği Palyatif Bakım Örgütlenme Model Örneği* Basamak 1 Palyatİzmir ve Mobil Ekipler Basamak 2 PBB (Foça DH) Basamak 3 PBM (Menemen DH) Basamak 4 KPBM (Tepecik EAH) *Hastanenin Ulaşım Durumu - Fiziki Durumu - Donanım Düzeyi - Uzman Hekim Durumu ve Kurum Rolü ne Göre Planlanacaktır. 37
İzmir de Palyatif Bakım Hizmeti Sunan Yerler (2013) Kurum Adı Kuruluş Tarihi Yatak Sayıları Palyatif Bakım Merkezi Yıllara Göre Hasta Sayısı Bayındır Devlet Hastanesi 07.11.2013 8 2013 / 14 Kişi Necat Hepkon Seferihisar Devlet Hastanesi 21.10.2013 10 2013 / 9 Kişi İzmir Katip Çelebi Üniversitesi EAH (Kanser Hastalarında Palyatif ve Destek Bakım Servisi) 29.07.2013 10 2013 / 94 Kişi Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi* (Palyatif Bakım Merkezi) 01.06.2013 28 (15 Aile Hekimliği ve 13 Dahiliye) 2013 / 277 Kişi 38
İzmir de Palyatif Bakım Hizmeti Sunan Yerler (2013) Kurum Adı Kuruluş Tarihi Yatak Sayıları Palyatif Bakım Merkezi Yıllara Göre Hasta Sayısı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi (Ege Üniversitesi Palyatif Bakım ve Uygulama Merkezi - EÜPBM) 02.03.2011 YÖK Kurul onayı (2005 EÜ Rektörlük onayı) 6 2005 / 9000 (her yıl ortalama 1000) 2011 yılı 1000 yatarak tedavi 2012 yılı 1200 yatarak tedavi 2013 yılı 1500 yatarak tedavi Dokuz Eylül Tıp Fakültesi Hastanesi (Dokuz Eylül Üniversitesi Palyatif Bakım Uygulama ve Araştırma Merkezi) 07.09.2013 YÖK Kurul onayı (Mayıs 2010 DEÜ Rektörlük onayı) İlgili servislerde hizmet sunulmakta 2013 Yılı İzmir Palyatif Bakım Merkezleri 6 Merkez, 62 Yatak, 4.274 Hasta Aylık Yatarak tedavi = 25 yetişkin + 5 çocuk Ayaktan tedavi = 200 yetişkin + 10 çocuk Toplam aylık = 240 Yıllık = 2.880 39
Çalışması Devam Edenler 1. Palyatif Bakım Çocuk Çalışma Grubu 2. Mevzuat Çalışması 3. Palyatİzmir Örgütlenme Yapısı 4. Halk ve Hizmet İçi Eğitimler 5. Dijital Kayıt ve İzlem Sistemi 40
Teşekkürler
Olgu 1 Olgu 2 Olgu 3