İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR...XIII GİRİŞ...1 KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ VE SINIRLANDIRILMASI...1 KONUNUN TAKDİMİ VE ÖNEMİ...1 KONUNUN SINIRLANDIRILMASI...4 BİRİNCİ BÖLÜM FAİZ VE TEFECİLİĞE İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER, KAVRAMLAR ve TARİHİ SÜRE I. GENEL OLARAK...7 II. KAVRAMLAR ve FAİZ - TEFECİLİK İLİŞKİSİ...8 A. Faiz...8 1. Faizin Tanımı ve Hukuki Niteliği...8 a. Tanım...8 b. Hukuki Niteliği...10 (1) Faizin Asıl Alacağa Bağlı Olması (Fer-i Nitelikli Olması)..10 (2) İstisnai Olarak Faizin Asıl Alacaktan Bağımsız Olması...12 2. Faiz Çeşitleri...13 a. İradi (Akdi) Faiz - Kanuni Faiz...13 b. Anapara Faizi - Temerrüt Faizi...14 c. Basit Faiz - Mürekkep (Bileşik) Faiz...16 3. Faizin Meşruiyeti Problemi...17 B. Tefecilik...20 1. Türk Hukukunda Tefeciliğe İlişkin Yasal Düzenlemeler...20 a. 2279 Sayılı Ödünç Para Verme İşleri Kanunu...21 b. 90 Sayılı Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname...23 c. 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu...30 d. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu...31
X İçindekiler III. C. Faizin Tefecilik İle İlişkisi...32 TEFECİLİĞİN SÖZLEŞME SERBESTİSİ, KARZ AKDİ ve GABİN İLE İLİŞKİSİ...33 A. Sözleşme Serbestisi Açısından Tefecilik...33 1. Genel Olarak...33 2. Sözleşme Serbestisinin Sınırları...34 3. Tefecilik ve Sözleşme Serbestisi Arasındaki İlişki...36 B. Tefecilik Açısından Tüketim Ödüncü Sözleşmesi (Karz Akdi)...38 1. Genel Olarak...38 2. Tüketim Ödüncü Sözleşmesinin (Karz Akdi) Türleri ve Tefecilik Suçu Arasındaki Bağlantı...39 a. Genel Olarak...39 b. Kavram ve Hukuki Nitelik...40 c. Tüketim Ödüncü (Karz) Sözleşmesinin Türleri ve Bunların Tefecilik Suçu Bakımından Değerlendirilmesi...41 (1) Ticari Olmayan (Adi) Tüketim Ödüncü Sözleşmesi...42 (2) Ticari Tüketim Ödüncü Sözleşmesi...43 d. Kredi Açma Sözleşmesi - Tüketim Ödüncü Sözleşmesi İlişkisi ve Tefecilik Suçu Açısından Değerlendirilmesi...45 e. Kâra Katılmalı Ödünç - Tüketim Ödüncü Sözleşmesi İlişkisi ve Tefecilik Suçu Açısından Değerlendirilmesi...46 f. Banka Tasarruf Hesabı - Tüketim Ödüncü İlişkisi ve Tefecilik Suçu Açısından Değerlendirilmesi...46 C. Tefecilik Açısından Aşırı Yararlanma (Gabin)...47 1. Genel Olarak...47 2. Aşırı Yararlanma (Gabin) Kavramı...48 3. Aşırı Yararlanmanın (Gabinin) Unsurları...49 a. Objektif Unsur...49 b. Subjektif Unsur...50 (1) Zarar Gören Tarafın Özel (Zayıf) Durumu...51 (2) Subjektif Koşullardan Yararlanma (Sömürme) Kastı...52 4. Aşırı Yararlanmanın Sonuçları...53 5. Aşırı Yararlanma (Gabin) ve Tefecilik Suçu Arasındaki Bağlantı...53 IV. FAİZ VE TEFECİLİĞİN TARİHİ GELİŞİMİ...56 A. Faiz Tarihine Kısa Bir Bakış...56 1. Eski Yunan da Faiz...56 2. Roma da Faiz...57 3. Orta Çağ da Faiz...58 4. Osmanlı da Faiz...58 B. Semavi Dinlerde Faizin Yeri...61 1. Hristiyanlık'ta (İncil de) Faiz...61
İçindekiler XI 2. Yahudilik'te (Tevrat ta) Faiz...62 3. İslamiyet te (Kur'an da) Faiz...63 C. Tefeciliğin Ortaya Çıkışı...65 İKİNCİ BÖLÜM TCK YA GÖRE TEFECİLİK SUÇU, SUÇUN MADDİ ve MANEVİ UNSURLARI, SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ, YAPTIRIM, ZAMANAŞIMI I. GENEL OLARAK...67 II. III. SUÇLA KORUNAN HUKUKİ DEĞER...67 A. Serbest Piyasa Ekonomisinin Korunması...69 B. İrade Özgürlüğünün Korunması...70 C. Karma Görüş ve Kanaatimiz...71 SUÇUN (TİPİKLİĞİN) MADDİ UNSURU...74 A. TCK m. 241 e Göre Hareketin (Suçun) Konusu...75 1. Kanuna Göre Durum ve Doktrindeki Görüşler...75 2. Hareketin (Suçun) Konusuna İlişkin Kanaatimiz...76 B. Fail ve Mağdur...79 1. Fail Kavramı...79 2. Tefecilik Suçunun Çok Failli Suç Olarak Değerlendirilip Değerlendirilemeyeceği...81 3. Tefecilik Suçunun Faili ve Kanaatimiz...82 4. Tartışmalı Bir Konu Olarak Tefecilik Suçunda Mağdur (Ödünç Para Alanın Sıfatı)...83 a. Genel Olarak Mağdur ve Suçtan Zarar Gören Kavramları...83 b. Doktrine Göre Tefecilik Suçunda Ödünç Para Alanın Sıfatı...84 c. Yargıtay a Göre Ödünç Para Alanın Sıfatı...86 d. Tefecilik Suçunda Ödünç Para Alanın Sıfatına İlişkin Kanaatimiz...88 C. Tefecilik Suçunda Fiil (Hareket)...89 1. TCK m. 241 e Göre Fiil: Ödünç Para Vermek...89 2. Tefecilik Suçunun Oluşması Bakımından Failin İşi Meslek Edinmesi ve Hareketin Sürekliliğinin TCK m. 241 Açısından Aranıp Aranmayacağı...91 a. Doktrinde Yer Alan Görüşler...91 b. Yargıtay Görüşü...94 c. Kanaatimiz...95 3. Tipiklikte Yer Almamasına Rağmen Fiil (Hareket) Unsuru Bakımından Kabul Edilen Özel Durumlar...98 a. Tefecilik Suçunun Kredi Kartlarının Araç Olarak Kullanılması Suretiyle İşlenmesi...98
XII İçindekiler (1) Genel Olarak...98 (2) Kredi Kartının Araç Olarak Kullanılması Suretiyle İşlenen Tefecilik Hakkında Hukukun Çeşitli Dallarına İlişkin Değerlendirmeler...100 i. Borçlar Hukuku Kapsamında Değerlendirmeler...100 ii. Ceza ve Vergi Hukuku Kapsamında Değerlendirmeler. 102 b. Kıymetli Evrakın Araç Olarak Kullanılması (Senet Kırdırma) Suretiyle Tefecilik...106 (1) Genel Olarak...106 (2) Suçun Senet Kırdırmak Suretiyle İşlenip İşlenemeyeceği Meselesi ve Kanaatimiz...107 IV. MANEVİ UNSUR...111 A. TCK m. 241 e Göre Suçun Manevi Unsuru...111 B. Tefecilik Suçunda Özel Kasta Yönelik Tartışma...113 1. Özel Kastın Varlığını Arayan Görüşler...113 2. Özel Kastın Varlığını Aramayan Görüşler...114 3. TCK m. 241 e Göre, "Kazancın" Gösterdiği Özellikler...115 a. Kazancın Maddi Nitelikli Olması...115 b. Elde Edilecek Kazancın Oranı...117 (1) TCK m. 241 e Göre Durum ve Doktrinde Yer Alan Görüşler...117 (2) Kanaatimiz...118 V. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU...120 A. Genel Olarak Hukuka Aykırılık...120 B. Tefecilik Suçu Bakımından Hukuka Uygunluk Sebepleri...120 1. Rıza...120 2. 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu...122 3. 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu Hükümleri...123 4. İzne Dayalı Ödünç Para Verme Eylemi (İkrazatçılık)...125 VI. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ...126 A. Teşebbüs...126 B. İştirak...128 C. İçtima...130 VII. YAPTIRIM...133 A. Gerçek Kişiler Bakımından Cezai Yaptırım...133 1. Hapis ve Adli Para Cezası...133 2. Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararlarının Tefecilik Suçu Bakımından Uygulanabilirliği...134 B. Müsadere...136 C. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbiri...138
İçindekiler XIII D. Zamanaşımı...139 SONUÇ...141 KAYNAKÇA...147