3.ÜNĠTE: TÜRK TARĠHĠNE YOLCULUK. GİRİŞ GELİŞTİRME PEKİŞTİRME Islahat Fetih Değer

3.ÜNĠTE: TÜRK TARĠHĠNE YOLCULUK KAZANIMLAR 1. Türkiye Selçukluları döneminde Türklerin siyasal mücadeleleri ve kültürel faaliyetlerinin Anadolu nun Türkleşme sürecine katkılarını değerlendirir. 2. Kanıtlara dayanarak Osmanlı Devleti nin siyasi güç olarak ortaya çıkışını etkileyen faktörleri açıklar. 3. Osmanlı Devleti nin fetih ve mücadelelerini, Osmanlı da ticaretin ve denizlerin önemi açısından değerlendirir. 4. Osmanlı toplumunda hoşgörü ve birlikte yaşama fikrinin önemine dayalı kanıtlar gösterir. 5. Şehir incelemesi yoluyla, Türk kültür, sanat ve estetik anlayışındaki değişim ve sürekliliğe ilişkin kanıtlar gösterir. 6. Osmanlı- Avrupa ilişkileri çerçevesinde kültür, sanat ve estetik anlayışındaki etkileşimi fark eder. 7. Seyahatnamelerden hareketle Türk kültürüne ait unsurları örneklendirir. 8.Osmanlı Devleti nde ıslahat hareketleri sonucu ortaya çıkan kurumlardan hareketle toplumsal ve ekonomik değişim hakkında çıkarımlarda bulunur. KAVRAMLAR GİRİŞ GELİŞTİRME PEKİŞTİRME Islahat Fetih Değer Gaza Devlet İskan Dil Siyasi güç Din Estetik Gelenek Hoşgörü Kanıt Kültür Ticaret Kültürel öge Kronoloji Sanat Tören Vatan Yüzyıl ANADOLU YA ĠLK TÜRK AKINLARI 4.Yüzyılda Hunlar 6.Yüzyılda Sibirler 11. Yüzyılda Oğuzlar(Selçuklular) Selçukluların Anadolu ya akınları 1015 yılında Çağrı Bey komutasında başladı. 1071 Malazgirt Zaferine kadar bu akınların amacı Anadolu yu tanımak olmuştur. Anadolu'nun fethine katılan beyler burada aldıkları yerlere yerleşerek birer beylik kurdular. (Danişmentliler, Mengücekliler, Artuklular, Saltuklular.) ANADOLU'DA KURULAN ĠLK TÜRK BEYLĠKLERĠ Saltuklular (1072-1202) : Erzurum ve çevresinde Ebul Kasım Bey tarafından kuruldu. Anadolu'daki ilk Türk siyasi oluşum Saltuklulardır. PASİNLER SAVAŞI (1048) Selçuklu ordusu ve Bizans ordusu Erzurum yakınlarındaki Pasinler ovasında karşılaştı. Savaşı Selçuklu ordusu kazandı. Not: Bu zafer Selçukluların Bizans a karşı kazandıkları ilk büyük zaferdir. MALAZGİRT MEYDAN SAVAŞI (1071) Alparslan komutasındaki Selçuklu ordusu ile Romen Diyojen komutasındaki Bizans ordusu arasında olmuştur. Savaşı Selçuklu ordusu kazanmıştır. Sonuçları: Bizans'ın Anadolu'yu savunma gücü kırıldı. Türkler boylar halinde Anadolu'ya gelerek yerleşmeye başladılar. Böylece Anadolu Türklerin yeni yurdu oldu. Türkiye tarihi başladı. Türklerle baş edemeyen Bizanslıların Avrupa'dan yardım istemesi, Haçlı seferlerinin başlamasında etkili oldu. 1

DanişmentIiler (1080-1178): Danişment Gazi tarafından Sivas, Tokat, Amasya çevresinde kuruldu. Anadolu da Kurulan İlk Türk Devletlerinin Önemi: 1. Bu devletlerin hükümdarları Anadolu nun fethine katılarak Anadolu nun Türkleşmesine hizmet ettiler 2.Bulundukları bölgeleri Bizans, Ermeni ve Gürcülere karşı korudular. 3. Haçlılara karşı savaştılar. 4. Anadolu'da cami, medrese, türbe, kümbet, kervansaray, darüşşifa gibi mimari eserler yaparak Anadolu'yu bayındır hale getirmişler ve Türk kültürünün yerleşmesini sağlamışlardır. 5.Sonuçta Anadolu nun Türk yurdu olmasını hızlandırdılar. ANADOLU (TÜRKĠYE) SELÇUKLU DEVLETĠ Mengücekler (1080-1228): Mengücek Gazi tarafından Erzincan ve Kemah dolaylarında kuruldu. Anadolu Selçuklu Devleti Oğuz Türklerinin Kınık boyuna mensup Selçuklu hükümdar ailesinden Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından 1077 tarihinde kuruldu. İznik başkent oldu. KutalmıĢoğlu Süleyman ġah: Selçuklu devletinin kurucusudur. Bursa ve çevresini ele geçirdi. Artuklular (1102-1409): Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da Artuk Bey tarafından kuruldu. Bu beylik Hısn'ı Keyfa, Mardin ve Harput Artukluları olmak üzere üç kola ayrıldı. I. Kılıçarslan: Ülkenin sınırlarını doğuda Fırat nehrine kadar genişletti. I. Mesut: Anadolu da düzeni sağladı. Bizans ı doğu ve güney Marmara sahillerinden uzaklaştırdı. Birinci Haçlı seferi sırasında devletin başkentini İznik ten Konya ya taşıdı. II. Haçlı seferi başladığında Haçlıların Anadolu ya geçmesini engelledi. II. Kılıçarslan: 2 Bizans ile Eğirdir Gölü yakınlarında Miryokefalon Savaşını yaptı.

MİRYOKEFALON SAVAŞI (1176) Anadolu Selçuklu Ordusu ile Bizans ordusu Karşı karşıya geldi Savaşı Selçuklu ordusu kazandı. Not: Bu zaferden sonra Bizans ın Türkleri Anadolu dan çıkarma ümidi kalmadı. Anadolu nun Türk yurdu olduğu kesinleşti. Anadolu dan Türkiye diye söz edilmeye başlandı. I. Gıyaseddin Keyhüsrev: Samsun ve Antalya şehrini aldı ve böylece güneyde ve kuzeyde önemli birer ticaret limanı elde edildi. İlk Selçuklu parasını bastırdı. Anadolu da ilk kervansarayı yaptırdı. II. Gıyaseddin Keyhüsrev Anadolu da isyanlar başladı. 1243 yılında Moğollarla Kösedağ Savaşını yaptı. Baba Ġshak (Babailer) Ayaklanması: Doğu Anadolu ya yerleştirilen Türkmenler devletin ilgisiz kalması ve kötü yönetimi nedeniyle devlete karşı ayaklandılar. Anadolu Selçuklu devleti bu isyanı güçlükle bastırabildi. Bu olay Anadolu Selçuklu Devleti nin güçsüzlüğünü ortaya koydu ve Moğolları Anadolu yu işgal etmekte cesaretlendirdi. KÖSEDAĞ SAVAġI (1243) Baba İshak isyanı sırasında Selçukluların zayıf durumda olduğunu gören Moğollar, Anadolu ya girerek Erzurum'u aldılar. Selçuklu ordusu Kösedağ'da (Sivas) yapılan savaşta yenilgiye uğradı. Bunun sonucunda; 1-Anadolu'da Moğol istilası dönemi başladı. 2-Moğolların Anadolu'da kendilerine itaat etmeyen şehirleri yakıp yıkması ticaretin yapılmasına engel oldu ve birçok yerde kıtlık görüldü. Sarıhan-Aksaray 3-Anadolu Selçukluları Moğollara vergi vermeye başladı. Böylece Anadolu Selçukluları çöküş sürecine girdi. 4-Anadolu Türk siyasi birliği bozuldu. Ġzzeddin Keykavus: Bu yenilgiden sonra Anadolu Selçuklu devleti dağılma sürecine girdi. Anadolu Selçuklu Devleti 1308 tarihinde tamamen yıkıldı Sinop alındı. Böylece kuzeyde önemli bir ticaret limanı elde edilmiş oldu. HAÇLI SEFERLERĠ (11.-13.Yüzyıllar) I. Alaaddin Keykubat: Anadolu yu tek bir yönetim altında birleştirdi. Alaiye yi (Alanya) aldı ve bir tersane yaptırdı. Hıristiyanların birleşerek kutsal yerleri Müslümanlardan kurtarmak için yaptıkları seferlere Haçlı Seferleri denir Nedenleri: 1-Roma kilisesinin kendisinden ayrılmış olan Bizans kilisesini egemenliği altına almak istemesi (Dini Neden) 2-Hıristiyanlara bu seferlere katılmaları halinde ele geçirecekleri topraklara sahip olacakları ve öteki dünya ile ilgili ödüllere (Cennete) kavuşacaklarının vaat edilmesi (Dini Neden) 3-Avrupalı soyluların ve derebeylerinin toprak ve servet sahibi olma isteği. (Ekonomik Neden) 4-Senyör ve şövalyelerin maceraperestliği, macera arzuları. (Sosyal Neden) Alaiye Tersanesi 1230 yılında Harzemşahlarla Yassı Çemen savaşını yaptı ve kazandı. Mengüceklilerin Erzincan ve Kemah koluna son verdi. Not: I. Alaaddin Keykubat dönemi Anadolu Selçuklularının en parlak dönemidir. 5-Malazgirt Zaferinin Türkler tarafından kazanılmasıyla Anadolu'nun Türk yurdu olması. (Siyasi Neden) 6-Bizans'ın Türklere karşı Avrupa'dan yardım istemesi. (Siyasi Neden) 7-Hıristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs'ün Müslümanların elinde olması.(dini Neden) 8-Hıristiyan Kluni tarikatının çalışmaları.(dini Neden) 3

Haçlı Seferleri I.Haçlı Seferi:Anadolu Selçuklu sultanı I. Kılıçarslan Haçlı seferi başladığı sırada devletin başkentini İznik ten daha güvenli bir yer olan Konya ya taşıdı.haçlılar Anadolu dan geçerek Kudüs e ulaştılar.iznik, Antakya, Urfa ve Kudüs te derebeylik düzeni kurdular. II.Haçlı Seferi:Müslümanların Kudüs ü Haçlılardan geri alması üzerine başladı. Haçlılar başarılı olamadılar. III.Haçlı Seferi:Haçlılar başarılı olamadılar. IV.Haçlı Seferi:Bu sefer tamamen Bizans ın başkenti olan İstanbul üzerine yapıldı.haçlılar İstanbul da bir Latin İmparatorluğu kurdular. İstanbul dan kaçan Rumlar Trabzon a giderek Trabzon Rum Devleti ni kurdular. Haçlı Seferlerinin Sonuçları: 1- Bu seferler sona ererken Avrupa'da Rönesans dönemi filizlenmeye başladı. (Sosyal Sonuç) 2-Batıdaki genel hayat standartlarının yükselmesine neden oldu. (Sosyal ve Ekonomik Sonuç) 3-Doğu ve Batı arasındaki ticaret gelişti ve Akdeniz limanları önem kazandı. (Ekonomik Sonuç) 4-Derebeylik yönetimi zayıfladı ve krallıklar güçlendi.(siyasi Sonuç) 5-Kilise nüfuz ve kudretini kaybetti. Skolâstik düşünce zayıfladı. (Dini Sonuç) 6-Türklerin Avrupa'ya ilerlemesi gecikti. (Siyasi Sonuç) 7-Matbaa, kağıt, pusula, barut gibi yenilikler Avrupalılarca öğrenildi. (Bilimsel ve Kültürel Sonuç) 8-Türklerin, Haçlı seferlerini durdurdukları için İslam dünyasındaki önemi arttı. (Siyasi Sonuç) ANADOLU SELÇUKLULARI ve BEYLĠKLER DÖNEMĠNDE KÜLTÜR ve MEDENĠYET: güvenliğinin sağlanması ve ticaretin geliştirilmesi için Alanya ve Sinop'ta tersaneler kurulmuştu. Ekonomik Hayat: Ekonominin temeli tarıma dayanmaktaydı. Fakat zamanla liman şehirlerinin fethedilmesi ticari etkinlikleri önemli hale getirmişti. Ticaretin ekonomik hayattaki önemini iyi kavrayan Anadolu Selçukluları; ticaret yollarının güvenliğini sağlamışlar, Avrupalı tüccarlara vergi indirimi uygulamışlar, kervansaraylar yapmışlar ve tüccarlara can ve mal güvenliği sağlayarak ticaretin gelişmesini sağlamışlardır. Fikir, Dil ve Edebiyat: Anadolu Selçuklularında; edebiyat ve resmi dil Farsça, halk dili Türkçe, bilim dili ise Arapça idi. Bu dönemde Mevlana, Yunus Emre ve Hacı Bektaş-ı Veli gibi önemli şahsiyetler yetişmiştir. Sanat: Türkler Anadolu'ya geldikleri zaman Anadolu bakımsız ve harap bir durumdaydı. Türkler hemen bayındırlık işlerine başlayarak camiier, medreseler, kümbetler, kervansaraylar, külliyeler, hastaneler, hamamlar, köprüler... yaptırdılar. Bu yapıları daha güzel hale getirmek için hat, minyatür, tezhip, kabartma, çinicilik gibi süsleme sanatları da gelişti. Mimari Eserlerden Bazıları Konya'da; ince Minareli Medrese, Karatay Medresesi Aksaray ile Konya arasında; Sultan Hanı Sivas'ta; Gök Medrese Divriği'de; Ulu Cami Kayseri'de; Ulu Cami, Darüşşifa (Hastane) Erzurum'da; Çifte Minareli Medrese Alanya'da; Kızıl Kule Devlet Yönetimi: Anadolu Selçukluları devlet yapılanmasını Büyük Selçuklulardaki gibi gerçekleştirmişlerdir. Hanedanın her erkek üyesi tahta çıkma hakkına sahip olduğu için taht kavgaları sık yaşanmıştır. Eyaletlerde görev yapan Meliklerin anlaşma imzalama, para basma gibi yetkilerini merkezi yapıyı güçlendirmek için kaldırmışlardır. Toprak Yönetimi: Ülke toprakları yönetim bakımından üçe ayrılmıştı. a. Dirlik Arazi: iktalı arazi de denilen bu toprakların mülkiyeti devlete aitti Bu arazilerin vergi gelirleri devlet memurlarına hizmetleri karşılığında maaş olarak verilirdi. ikta sahipleri gelirlerinin belli bir kısmıyla asker beslemek zorunda idiler. (Tımarlı Sipahiler) b. Vakıf Arazi: Gelirleri medrese, hastane, aşevi gibi toplum yararına çalışan kurumlara verilen arazidir. c. Mülk Arazi: Kişilerin malı olan arazilerdir. Ordu ve Donanma: Anadolu Selçuklu ordusu; hassa ordusu. tımarlı sipahiler ve yardımcı kuvvetler olmak üzere üç bölümden oluşmuştu. Ayrıca donanmaya da önem verilmiş, kıyı İnce Minareli Medrese Çifte Minareli Medrese 4

ANADOLU TÜRK BEYLĠKLERĠ OSMANLI DEVLETĠ KURULUġ DÖNEMĠ 1299-1453 Osmanlı Devleti nin KuruluĢu (1299) Osmanlı Devleti'ni kuranlar Oğuzların Kayı boyundandır. Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu'ya gelen Kayılar Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubat tarafından Ankara'nın batısında Karacadağ'a yerleştirilmişlerdir. Bu sırada Kayıların başında bulunan Ertuğrul Gazi Bizanslılardan Söğüt ve Domaniç'i alarak yurt edinmiştir. Osmanlı Devleti'nin KuruluĢunu ve YükseliĢini KolaylaĢtıran Nedenler: 1. Karamanoğulları: Konya, Karaman, Niğde ve Aksaray çevresinde kurulmuştur. Osmanlı Devleti'ni en çok uğraştıran beyliktir. Anadolu'da Türkçeyi ilk defa resmi dil olarak kabul eden beyliktir. Bu durum Karamanoğullarının ulusal benliğine bağlı kaldığını göstermektedir. 2. Germiyanoğulları: Kütahya, Tavşanlı ve Emet civarında kurulmuştur. Kurucusu Yakup Bey'dir. 3. Karesioğulları: Karesi Beyliği Balıkesir ve Çanakkale çevresinde kurulmuştur. Denizcilikle uğraşan bu beylik Orhan Bey tarafından Osmanlı Devleti'ne katılmıştır. Karesioğulları Osmanlı ya katılan ilk beyliktir. Bu beyliğin Osmanlı Devleti'nin egemenliğine girmesiyle Osmanlı nın deniz gücü gelişmiştir. Böylece Osmanlı Devleti Rumeli'ye geçme imkanı bulmuştur. 4. Menteşeoğulları: Muğla ve çevresinde kurulmuştur. Denizcilikle uğraşmışlardır. 5. Candaroğulları: Kastamonu ve Sinop çevresinde kurulmuştur. Fatih Sultan Mehmet Dönemi'nde Osmanlı Devleti'ne katıldı. 6. Dulkadiroğulları: Maraş ve Elbistan çevresinde kurulmuştur. Yavuz Sultan Selim Dönemi'nde Turnadağ Savaşı yla Osmanlılara katılmıştır (1515). Osmanlılara en son katılan beyliktir. 7. Ramazanoğulları: Çukurova ve Adana çevresinde kurulmuştur. 8. Saruhanoğulları: Saruhan Bey tarafından Manisa merkez olmak üzere Menemen, Foça çevresinde kurulmuştur. Denizcilikle uğraşmışlardır. Çelebi Mehmet Dönemi'nde Osmanlı Devleti'ne katılmıştır. Osmanlı Devleti kurulduğu sırada Anadolu ve Balkanlarda kuvvetli bir devletin olmaması Anadolu ve Balkanlardaki devlet ya da beyliklerin birbirleriyle sürekli çatışma halinde olması Osmanlı yöneticilerin öncelikle zayıf olan Bizans'a karşı mücadele vermeleri Osmanlıların ele geçirdikleri yerlerde adil ve hoşgörülü bir yönetim kurmaları, buralardaki halkın din, dil ve kültürlerine karışmamaları. Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Bey'in, Ahi Şeyhi Edebali'nin kızıyla evlenmesi. Bu akrabalık sayesinde Anadolu'da siyasi ve ekonomik açıdan önemli bir güce sahip olan Ahilerin desteğinin sağlanması Uç Beyliği olması nedeniyle Doğudan gelen Türkmen göçlerinin beyliğin nüfusunu hızla artırması. Devlet yöneticilerinin yetenekli ve cesur olmaları. Osman Gazi (1281-1324) Bizans'ı Koyunhisar Savaşında yendi. Not: Koyunhisar Savaşı Osmanlıların Bizans'a karşı kazandığı ilk zaferdir. Yarhisar, İnegöl, Yundhisar, Yenişehir ve Bilecik'i aldı. Bilecik başkent oldu. Osmanlıların bağımsızlığını ilan etti.(1299) İlk Osmanlı parası Osman Bey zamanında bastırıldı. 9. Aydınoğulları: Aydınoğlu Mehmet Bey tarafından İzmir, Selçuk ve Tire çevresinde kurulmuştur. Güçlü bir donanmaya sahip olmuşlardır. II. Murat döneminde Osmanlı Devleti'ne katılmıştır. 10. Hamitoğulları: Isparta'da kurulmuştur. 12. Osmanoğulları: Söğüt ve Domaniç civarında kurulmuştur. Küçük bir uç beyliği iken zamanla güçlenerek, Anadolu Türk birliğini sağlamış ve tüm beylikleri yönetimi altına almıştır. Daha sonra üç kıtaya yayılan bir imparatorluk haline gelmiştir. 5

Orhan Gazi (1324-1362) Bizans imparatoru'nu Maltepe (Palekanon) Savaşı'nda yendi. İznik, İzmit ve Bursa'yı aldı. Bursa başkent oldu. Karesioğulları Beyliği alındı. Bu beyliğin donanmasıyla denizciliğe başladılar ve Rumeli'ye geçtiler. Şehirlere ilk defa kadı ve subaşılar atandı. İznik te ilk Osmanlı Medresesi açıldı. İlk Divan teşkilatı oluşturuldu. Divan-ı Hümayun: Padişah başkanlığında toplanan üst düzey devlet görevlilerinin devlet işlerini görüştükleri meclistir. Toplantılara katılan asil üyeler, sadrazam, vezirler, kazaskerler, defterdarlar ve nişancıdır. Sadrazam, padişahın vekili olup, devlet idaresinde büyük yetki sahibidir. Padişahtan sonra en yetkili devlet adamıdır. Büyük devlet memurlarının atamalarını yapar ve görevden alır. Padişah sefere çıkmadığı zaman orduya komuta ederdi. Padişahın mührünü taşırdı. Fatih Sultan Mehmet zamanında Divana başkanlık etmeye başladı. NiĢancı, padişahın yazılarına (ferman, berat vb.) onun imzası olan nişanını koymak ve tuğrasını çekmekle görevlidir. Devletin en önemli gelir kaynaklarından olan arazi kayıtlarını içeren tahrir defterlerindeki düzeltme ve değiştirmeleri de nişancı yapar. Vezirler, bakanlık ve valilik gibi önemli görevler yaparlar ve paşa unvanı taşırlar.defterdarlar, Osmanlı Devleti'nin maliye işlerinden sorumludur. ġeyhülislam (Müftü): Divandan çıkan kararların dine uygun olup olmadığını denetlerdi. Kazasker Adalet işlerine bakardı, Kadıların ve müderrislerin atamalarını yapardı, Divana gelen davalara bakardı. Reis-ül Küttab: Dış işleri ile ilgilenirdi. Kaptan-ı Derya: Donanma komutanıdır. Bizans ın isteği üzerine Rumeli ye geçildi ve Çimpe Kalesi alındı.1353 Orhan Bey'in temel politikası Rumeli'ye yerleşmekti. Ġskân Politikası Osmanlı Devleti, Rumeli'de fethettiği toprakların Türkleşmesine önem vermiştir. Bu iskan (yerleşme) politikasının amaçları; Balkanlarda kalıcı olmak. Fethedilen yerlerin siyasal, sosyal ve askeri güvenliğini sağlamak. Türkmenlerin yerleşik hayata geçmelerini sağlamak. Fethedilen bölgelerdeki halka hoşgörü göstererek onların devlete bağlılığını artırmak. İlk düzenli orduyu kurdu.(müsellem ordusu) Not: Orhan Bey döneminde devlet teşkilatlanması gerçekleştirilmiş, Osmanlılar Beylik düzeninden Devlet düzenine geçmişlerdir. OSMANLI ORDUSU Tımarlı Sipahiler: Tamamı atlı olduğundan savaşta hızlı hareket edebilirlerdi. Barış zamanında bulundukları yerlerde güvenliği sağlarlar, üretimi denetlerlerdi. Akıncılar: Sınır boylarında oturan birliklerdi. Orduya öncülük etmek, düşman birlikleri hakkında istihbarat bilgileri toplamak görevleriydi. Yeniçeri Ocağı: Savaş zamanında padişahın yanında yer alırlar. Barış zamanında onu korurlar ve İstanbul un güvenliğini sağlarlardı. Acemi Ocağı: Kapıkulu ocaklarına asker yetiştiren bir okul durumundaydı. Cebeci Ocağı: Orduya ait silahların yapımı, bakımı ve korunmasından sorumluydu. Topçu Ocağı: Savaş meydanlarında topları döken ve kullanan bir ocaktı. Humbaracı Ocağı: Savaşlarda humbara adı verilen el bombası ile havan toplarını kullanırdı. Lağımcı Ocağı: Kale kuşatmaları sırasında tüneller kazarak surların altına patlayıcılar yerleştirme veya kale içine tüneller açmakla görevliydi. I. Murat Edirne fethedildi ve Osmanlı Devletinin başkenti oldu.(1363) Not: Edirne Balkanlarda fethedilen topraklara yakın olduğundan dolayı başkent yapılmıştır. 6

Haçlılarla Sırp Sındığı savaşı yapıldı.bulgar Krallığı vergiye bağlandı. Trakya nın büyük bölümü ele geçirildi.(1364) Not: Sırp Sındığı Osmanlıların Haçlılarla yaptığı ilk savaştır. Yine Haçlılarla Çirmen SavaĢı yapıldı.(1371) Birinci Kosova Savaşı (1389) Avrupalılar Osmanlıların Balkanlarda ilerlemesini engellemek ve Türkleri Rumeli den çıkarmak için bir Haçlı ordusu hazırladılar. Bu savaştan sonra Türklerin Balkanlardan atılamayacağı anlaşıldı. Not: Osmanlı Devleti'nin Kuruluş döneminde Balkanlarda yaptığı savaşların temel nedeni Balkan Devletlerinin Osmanlıları Balkanlardan atmak için saldırmasıdır. Hamitoğulları beyliğinden Isparta ve çevresini satın aldı. Germiyanoğulları Beyliğinden Kütahya, Tavşanlı, Emet ve Simav ı çeyiz olarak aldı. I.Murat Yeniçeri Ocağı nı kurdu. Rumeli Beylerbeyliği kuruldu. İlk kez Tımar sistemi uygulandı. Tımarlı Sipahiler oluşturuldu. Tımarlı sipahiler: Osmanlı Devleti'nin en önemli askeri kuvveti tımarlı atlı birliklerdir. Tımar sahipleri kendine verilen dirliğin (toprağa bağlı köylüden alınan verginin) geliri karşılığında asker yetiştirirlerdi. Savaş zamanında tımarının azlığı veya çokluğuna göre "cebelü" denilen tam donanımlı silahlı ve zırhlı asker yetiştirmekteydi. Yıldırım Bayezid Niğbolu Savaşı (1396) Akıncılar: Hafif atlı birlikler olup uçlarda bulunurlardı. Ordunun öncü birliklerindendi. Ordunun keşif hizmetini görmek, düşman sınırlarındaki araziyi keşfederek yol açmak, düşmanın durumunu öğrenmek gibi görevleri vardı. Haçlılarla yapılan bu savaşta Osmanlı Ordusu başarılı oldu. İstanbul u kuşattı ancak Niğbolu Savaşı nedeniyle kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldı. Not: Yıldırım Bayezid İstanbul u kuşatan ilk Osmanlı padişahıdır. Candaroğulları ve Karamanoğulları beyliklerinin topraklarının bir kısmını aldı. Timur ile Ankara Savaşı nı yaptı. (1402) Ankara Savaşını kaybetti ve Osmanlı Devleti 11 yıl süren Fetret Devrine girdi. Fetret devri Osmanlı şehzadelerinin taht kavgalarıyla geçen karışıklık dönemidir. Yıldırım Bayezit'in oğulları Süleyman, İsa, Musa ve Mehmet hükümdarlık mücadelesine giriştiler. İstanbul'un fethi 50 yıl gecikti. Timur kendisine sığınan bazı Anadolu beylerinin topraklarını geri verdi. Anadolu siyasi birliği bozuldu. Fetret Devri 1. Mehmet in (Çelebi Mehmet) tahta geçmesiyle son bulmuştur. Bayezit Döneminde Anadolu Beylerbeyliği kuruldu. Gelibolu'da ilk tersane kuruldu. I.Mehmet (Çelebi Mehmet) (1413-1421) Anadolu Türk Birliğini yeniden sağlamak için mücadele etti. Venediklilerle ilk deniz savaşını yaptı. Henüz güçlenmemiş olan Osmanlı donanması bu savaşı kaybetti. Dini içerikli olan Şeyh Bedrettin isyanı bastırıldı. II. Murat(1421-1451) Germiyanoğullarının topraklarına son verdi. Amcası Mustafa Çelebi nin isyanını bastırdı ve onu öldürdü. Macar Kralı ile 1444 yılında Edirne-Segedin AntlaĢmasını yaptı. Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti Balkanlarda toprak kaybetti ve etkinliği azaldı. Varna SavaĢı 1444: Osmanlı Ordusu Haçlılarla yapılan bu savaşı kazandı ve Balkanlardaki hakimiyetini yeniden sağladı. II. Kosova SavaĢı: Varna yenilgisinin öcünü almak isteyen Haçlılarla yapıldı. Not: II. Kosova zaferiyle Osmanlıların Balkanlardaki hâkimiyeti kesinleşti. Haçlıların Türkleri Balkanlardan atma ümidi kalmadı. İstanbul'u kuşattı ancak alamadı. için: Yıldırım Bayezid Anadolu Türk birliğini sağladı. Bunun Saruhan, Aydın, Menteşeoğulları beyliklerine son verdi. 7

OSMANLI DEVLETĠ YÜKSELME DÖNEMĠ 1453-1579 Fatih Sultan Mehmet Dönemi Ġstanbul un Fethi (29 Mayıs 1453) Ġstanbul un Fethinin Nedenleri 1-Osmanlı Devletinin Anadolu ve Rumeli deki toprakları arasında kopukluk olması. (Siyasi) 2-Osmanlı Devleti nin Balkanlarda ilerlemesi sırasında Bizans ın arkada tehlike oluşturması. Osmanlı topraklarına saldırması. (Askeri) 3-Bizans ın şehzadeleri kışkırtarak Osmanlı devletinde iç karışıklıklara neden olması. (Siyasi) 4- Bizans ın diğer Anadolu beyliklerini Osmanlı devletine karşı kışkırtması. (Siyasi) 5- Bizans ın Avrupa devletlerini Osmanlı devletine karşı kışkırtması. (Siyasi) 6- İstanbul un kara ve deniz ticareti açısından önemli bir konumda olması. (Ekonomik) 7- Hz Muhammed in İstanbul u fethedecek olan komutanı kutlamış olması. (Dini) Ġstanbul un Fethi Ġçin Yapılan Hazırlıklar Osmanlı Devleti: 1- Boğazın Avrupa yakasına ( Boğazdan İstanbul a gelebilecek yardımları engellemek için) Boğazkesen Hisarı yapıldı. 2- Surları yıkmak için büyük toplar döküldü. 3- Balkanlardan Bizans a gelecek yardımları engellemek için Balkanlara bir ordu gönderildi. 4- İstanbul a denizden gelebilecek yardımları engellemek için bir donanma hazırlandı. Bizans: 1- Haliç in ağzı zincirlerle kapatıldı. 2- Surlar onarıldı. 3-Papa ve diğer Avrupa devletlerinden yardım istendi. Not: Fatih Sultan Mehmet, 6 Nisan 1453 te kuşattığı İstanbul u 29 Mayıs 1453 te aldı. Ġstanbul un Fethinin Sonuçları: Türk Tarihi Açısından: 1-Osmanlı Devletinin Anadolu ve Rumeli deki toprakları arasında bütünlük sağlandı. (Siyasi) 2-Karadeniz ticaret yolu Osmanlı Devleti nin kontrolüne geçti. (Ekonomik) 3-II. Mehmet Fatih unvanı aldı. 4-İstanbul Osmanlı Devletinin yeni başkenti oldu. (Siyasi) 5- Osmanlı Devleti nin Balkanlarda ilerleyişi kolaylaştı.(askeri) 6- Devlet ten İmparatorluğa geçildi. (Siyasi) 7- Osmanlı Devleti nin İslam dünyasındaki itibarı arttı. (Dini) Dünya Tarihi Açısından 1-Bizans Devleti (Doğu Roma İmp.) tarihe karıştı. (Siyasi) 2-Ortaçağ kapandı Yeniçağ başladı.(kültürel) 3-Surların top gülleleri ile yıkılabileceği anlaşıldı. Avrupa da derebeylerine ait şatolar yıkıldı. Feodalite zayıfladı, merkezi krallıklar güçlendi. (Siyasi) 4-Doğu ticaret yolları (İpek ve Baharat Yolu) Türklerin eline geçince Avrupalılar yeni ticaret yolları aramaya başladılar. Böylece Coğrafi Keşifler başlamış oldu. (Ekonomik) 5- Fetih ten sonra İtalya ya kaçan Bizanslı bilginler ve sanatçılar, Rönesans ın başlamasında etkili oldu. (Kültürel) 8

5- Venediklilerle savaşıldı. (1463-1479). Bu savaşlar sonunda yapılan anlaşmayla Venediklilere Karadeniz ve Ege Denizinde ticaret yapma hakkı verildi. Bundaki amaç Karadeniz ticaretini yeniden canlandırmaktır. Fatih Sultan Mehmet Dönemindeki Diğer GeliĢmeler: 1-İlk Altın Osmanlı parası Fatih zamanında basılmıştır. Bu olay bize Osmanlı ekonomisinin çok güçlü olduğunu gösterir. 2- Divan teşkilatına Sadrazam (Vezir-i Azam) başkanlık etmeye başladı. 3- İstanbul da Sahn-ı Seman Medresesi açıldı. Fatih Sultan Mehmet in Batıda Yaptığı Fetihler 1- Sırbistan alındı. (1459) 2- Mora yarımadası alındı. (1460) 3- Bosna alındı. (1463) 4- Boğdan alındı. (1476 5- Hersek alındı. (1465). Böylece Osmanlı Devleti nin Balkanlardaki toprakları Tuna Nehrine kadar genişledi 6- Arnavutluk alındı.(1479) 4- Topkapı Sarayı yapıldı. 5- Cülus bahşişi geleneğini başlattı. 6- Saraydaki Enderun Mektebi yapıldı. 7- Devletin sürekliliği için kardeş katli yasallaştırılmıştır. 8- Şehzadelere sancağa çıkma uygulamasını başlattı. 9- Vezir, Kazasker ve Defterdar sayısını artırdı. Bunun nedeni ülke topraklarını genişlemesidir. II. BAYEZĠD (1481-1512) Fatih Sultan Mehmet in Anadolu da Yaptığı Fetihler 1- Amasra Cenevizlilerden alındı. (1459) 2- Sinop İsfendiyar oğullarından alındı. (1460) 3- Trabzon alındı. (1461) Böylece Trabzon Rum İmparatorluğuna son verildi. Osmanlı Devleti Karadeniz de önemli bir limana sahip oldu. 4- Akkoyunlu Devleti ile 1473 yılında Otlukbeli Savaşı yapıldı. Akkoyunlu Devletine son verildi. Doğu Anadolu nun güvenliği sağlandı. Fatih Sultan Mehmet in Denizlerde Yaptığı Fetihler 1- Ege adalarının alınması(taşoz, İmroz, Limni, Bozcaada,Gökçeada, Semadirek, Midilli, Eğriboz) (1456-1470) Bu fetihler sonunda Ege kıyıları ve boğazların güvenliği sağlandı. 2- Kırım alındı. (1475) Böylece Karadeniz bir Türk Gölü haline geldi. 3- İtalya daki Otranto şehri ele geçirildi. (1480) Ancak kısa bir süre sonra kaybedildi. 4-1479 yılında Adriyatik Denizindeki Zanta, Ayamavra ve Kefalonya adaları alındı. 9 Not: II. Bayezid kardeşi Cem Sultan ın ayaklanması ile uğraştığı için bu dönemde devletin sınırlarını fazla genişletme imkânı bulamamıştır. Cem Olayı: II Bayezid in kardeşi Cem, hükümdarlık iddiası ile Memlüklülerin de kışkırtmasıyla ayaklandı. Ancak yenilerek Rodos şövalyelerine sığındı. Rodos şövalyeleri de Cem i Papa ya teslim ettiler. Not: Cem Sultan Olayı Osmanlı Devleti nin bir iç meselesi iken dış mesele haline gelmiştir. Karamanoğulları Beyliğine son verildi. Memlüklülerle Cem Sultan olayı ve Hicaz su yolları meselesi yüzünden savaşıldı ancak bir sonuç alınamadı. Karadeniz kıyısında bulunan Kili ve Akkerman kaleleri alındı. Böylece Kırım ile Karadan bağlantı sağlanmış oldu. Venediklilerden Modon, Koron, İnebahtı ve Navarin kaleleri alındı. (Mora Yarımadasında) İran ın kışkırtmaları ile Anadolu da Şahkulu ayaklanması çıktı. Bu ayaklanma bastırıldı. İspanya da yaşayan Müslümanlar ve Yahudiler gemilerle Osmanlı topraklarına getirilerek soykırımdan kurtarıldı. Akdeniz'de faaliyet gösteren Türk korsanlarını devlet hizmetine alarak donanmayı geliştirdi.

YAVUZ SULTAN SELĠM (1512-1520) Babası ve kardeşleriyle taht mücadelesine girişti ve yeniçerilerin yardımıyla tahtı ele geçirdi. Not: Yavuz Sultan Selim in dış politikadaki hedefi İslam Dünyasının liderliğini ele geçirmektir. Bu nedenle hep doğuda fetihler yapmıştır. 1- İran Safevi Devleti ile Çaldıran Savaşını yaptı.( 1514). Bu savaş sonunda Doğu Anadolu nun güvenliğini sağlamış oldu. 2-1526 yılında Mohaç Meydan Savaşı sonunda Macaristan ı fethetti. 1541 de Macaristan Osmanlı Devletine bağlı bir beylerbeylik haline geldi. 3-1529 yılında Avusturya nın başkenti Viyana kuşatıldı ancak büyük topların getirilmemesi ve kış mevsiminin yaklaşması nedeniyle alınamadı. 2- Dulkadiroğulları Beyliğini (1515) Turnadağ Savaşı ile ortadan kaldırdı. Böylece Anadolu Türk Birliği kesin olarak sağlanmış oldu. 4-1533 yılında Avusturya ile İstanbul Antlaşması yapıldı. Buna göre; *Avusturya Macar Krallığını tanıyacak. Mısır Seferi: a)memlüklülerle 1516 yılında Mercidabık Savaşını yaptı. Böylece Suriye yi ele geçirdi. b)memlüklülerle 1517 yılında Ridaniye Savaşını yaptı. Sonuçları: Mısır ve Hicaz Osmanlıların eline geçti Halifelik Osmanlılara geçti. Böylece Yavuz Sultan Selim ve sonrasında başa geçen padişahlar Halife oldular. Osmanlı devleti teokratik özellik (dine dayalı yönetim) kazandı. Kutsal emanetler İstanbul a getirildi. Baharat ticaret yolunun kontrolü Osmanlılara geçti. Mısır hazinesi Osmanların eline geçti. KANUNĠ SULTAN SÜLEYMAN (1520-1566) Yavuz Sultan Selim in tek oğludur. Taht kavgası ile uğraşmamıştır. En uzun süre tahtta kalan padişahtır. Batıda Yaptığı Fetihler 1-1521 yılında Belgrat ı aldı. Not: Belgrat Osmanlı Devleti nin Avrupa daki seferleri için önemli bir üs haline geldi. 10 *Avusturya kralı protokol bakımında Osmanlı Sadrazamına denk sayılacaktı. Not:Bu madde ile Avusturya ya siyasi üstünlük sağlanmış oldu. 5- Fransa ya ticari ayrıcalıklar (Kapitülasyonlar) verildi. Not: Kapitülasyonların verilme nedeni Fransa yı Avrupa Haçlı birliğinden uzak tutmak ve Akdeniz ticaretini yeniden canlandırmaktır. 6- Zigetvar kalesi alındı.(1566). (Kanuni bu sefer sırasında ölmüştür.) Doğudaki GeliĢmeler 1-İran ın Anadolu daki kışkırtıcı faaliyetleri nedeniyle İran a üç sefer düzenlendi. Bu seferlerin sonucunda1555 Yılında İran ile ilk resmi Antlaşma olan Amasya Antlaşması yapıldı. Bağdat, Erivan, Karabağ ve Nahcivan ın ele geçirildi. Not: Amasya Antlaşması İran ile yapılan ilk resmi antlaşmadır. Denizlerdeki GeliĢmeler: 1- Yavuz zamanında Osmanlı hizmetine giren Barbaros Hayreddin Paşa'yı kaptanıderya yaptı. Osmanlı donanması

Akdeniz'in en etkili gücü oldu. Barbaros Hayreddin Paşa nın Osmanlı hizmetine girmesiyle Cezayir in Osmanlı Devletine bağlandı. (1533) Not: Kaptan-ı Derya: Osmanlı Deniz kuvvetlerinin başkomutanıdır. Aynı zamanda divan toplantılarına katılırdı. 2- Rodos Şövalyelerinin Osmanlı ticaret gemilerine saldırması üzerine Rodos un alındı.( 1522) Böylece Anadolu, Suriye ve Mısır ticaret yollarını güvenliği büyük ölçüde sağlandı. 3- Sakız adasının alındı. 1566 5- Preveze Deniz SavaĢı-1538 Türklerin Akdeniz e hakim olmalarından rahatsız olan Avrupalılar bir Haçlı donanması hazırladılar. Yapılan Deniz Savaşını Osmanlı donanması kazandı. Not: Bu zaferle Osmanlıların Akdeniz deki hâkimiyeti pekişti. Karadeniz bir Türk gölü haline geldi. 6-Hint Deniz Seferleri (1538-1553) Portekizlilerin Kızıldeniz ve Basra Körfezinin girişini kapatarak Müslüman ticaret gemilerini engellemeleri nedeniyle Hint Okyanusuna dört deniz seferi düzenlendi. Yemen ve Aden de bazı kalelerin alınmasına rağmen Türk Denizcilerinin Hint Okyanusunu iyi tanımamaları ve bu seferlere gereken önemin verilmemesi nedeniyle istenilen sonuca ulaşılamadı. 7-Turgut Reis tarafından Trablusgarp İspanyollardan alındı. 1551 SOKULLU MEHMET PAġA DÖNEMĠ (1564-1579) Kanuni nin son zamanlarında sadrazamlığa getirilen Sokullu Mehmet Paşa Kanuni, II. Selim ve III. Murat a Sadrazamlık yapmıştır. Başarılı çalışmalarından dolayı bu döneme Osmanlı tarihinde Sokullu dönemi denir. 1-1566 tarihinde Sakız adası alındı. 2- Kıbrıs ın Alınması 1571: "Osmanlı Devleti, özellikle Anadolu, Suriye ve Mısır bölgelerine egemen olduğunda, bu ülkeler için stratejik ve merkezi bir üs konumunda olan Kıbrıs, Venedik'in idaresindedir. Kıbrıs kralı, zaman zaman Osmanlı aleyhine kurulan ittifaklara destek vermiştir. Ayrıca Akdeniz de ticaret gemilerini yağmalamışlardır. Bu nedenlerden dolayı Lala Mustafa Paşa komutasındaki ordu Kıbrıs adasını fethetti. Not: Kıbrıs ın fethiyle Doğu Akdeniz ticaret yollarının güvenliği tam olarak sağlandı. 3- Ġnebahtı Deniz SavaĢı 1571: Kıbrıs ın Osmanlılar tarafından alınması üzerine Avrupalılar bir haçlı donanması hazırladılar. Osmanlı donanması haçlı donanması tarafından tamamen yakıldı. Osmanlı Devleti kısa zamanda yeni ve daha güçlü bir donanma oluşturdu. 4-24 yıl süren kuşatmanın ardından Girit'in Osmanlı topraklarına katılması (1699) Doğu Akdeniz'de Venedik'in yüzyıllardır süren hakimiyetine son vermiştir. Osmanlıların, yeni fethedilen yerlere uyguladığı Müslüman nüfusu göç ettirme politikası buraya uygulanmamıştır. Not: Girit kuşatmasının 24 yıl sürmesi Osmanlı donanmasının bozulmaya başladığını gösterir. 5- Tunus İspanyollardan alındı. 1574 6- Lehistan Osmanlı Devleti ne bağlandı. (1575) 7- İspanyollarla yapılan Vadi-üs Seyl Savaşı sonunda Fas alındı. 1577 Not: Fas ın alınmasıyla Kuzey Afrika nın fethi tamamlandı. Osmanlı Devleti nin Atlas Okyanusuna kıyısı oldu. SOKULLU NUN KANAL PROJELERĠ a) Don-Volga Kanalı Projesi Don ile Volga (İdil) nehirlerinin birbirlerine en fazla yaklaştığı yerde Karadeniz ile Hazar denizlerinin birbirlerine bağlanması amaçlanmıştır. b) SüveyĢ Kanalı Projesi Akdeniz ile Kızıldenizi birbirine bağlamaktır. c)ġzmit-sapanca Kanalı Projesi: İzmit Körfezi-Sapanca Gölü- Sakarya Nehri üzerinden Karadeniz'e alternatif bir boğaz açmayı düşünmüştür. 17. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETĠ (DURAKLAMA DÖNEMĠ 1579-1699) 1579 Sadrazam Sokullu Mehmet Paşa nın ölümünden 1699 Karlofça antlaşmasına kadar geçen döneme Osmanlı Devleti nin duraklama dönemi denir. Bu dönemde; 1. Devletin sınırlarının genişlemesi durmuştur. 2. Devlet yönetiminde, orduda, donanmada, maliyede bozulmalar görülmeye başlamıştır. 3. Devşirme sistemi bozulmuştur. Yeniçeriler devlete karşı gelmeye başlamışlardır. 4. Savaşlar kaybedilmeye başlanmıştır. 11

5. Osmanlı merkez yönetimi bozulmuş, sık sık padişah değişiklikleri yaşanmaya başlamış, yeteneksiz padişahlar işbaşına gelmiştir. 6. Osmanlı Devleti 17. Yüzyılda Batıda Avusturya, Lehistan, Venedik ve Rusya ile, Doğuda ise İran ile savaşlar yapmıştır. 7. 17. Yüzyılda isyanlar çıkmıştır. Bu isyanların nedenleri; *Devlet otoritesinin bozulması. *Adalet sisteminin bozulması. *Ekonominin bozulması. *Uzun süren savaşlar *Vergi toplanmasındaki adaletsizlikler *Taşra yönetiminin bozulması. *Devlet adamlarının yanlış tutumlarıdır. Bu isyanların sonucunda; *Devlete olan güven sarsıldı. *Ekonomik durum bozuldu. *Şehirlere göç arttı. Not: Osmanlı Devlet adamları bu isyanlara karışanları şiddetle cezalandırmıştır. Osmanlı Devlet adamları kötü gidişi durdurmak amacıyla ıslahatlar (yenilikler) yapmışlardır. 17. Yüzyılda yapılan yenilikler; II. Osman (Genç Osman) Yeniçerileri kaldırmayı düşündü ancak yeniçeriler tarafından öldürüldü. Yeniçerileri kaldırma fikri Hotin Seferindeki başarısızlık üzerine ortaya çıktı. II. Osman yeniçeriler tarafından öldürülen ilk Osmanlı padişahıdır. İlmiye (Bilim Adamları) sınıfını siyasetten uzak tutmaya çalıştı. Şeyhülislam ın yetkilerini sınırlandırdı. Tarhuncu Ahmet PaĢa Bütçeyi ve maliyeyi düzeltmek için çalışmalar yaptı. Bilinen ilk Osmanlı bütçesini hazırladı. Gereksiz harcamaları engellemeye çalıştı. IV. Murat İsyancıların elebaşılarını cezalandırdı. 12 İçkiyi yasakladı. Kapıkulu ve Tımarlı sipahileri düzene soktu. Yapılacak ıslahatlar için Koçi Bey e rapor hazırlattı. Köprülü Mehmet PaĢa Orduyu disiplin altına aldı. Maliyeyi düzeltti. Çanakkale boğazını Venediklilere karşı korudu. Köprülü Fazıl Ahmet PaĢa Bütçe açığını kapattı. Orduyu güçlendirdi. Uyvar kalesini aldı. Girit Adası onun zamanında fethedildi. Duraklama döneminin en iyi dönemi Fazıl Ahmet Paşa Dönemidir. Not: Bu yeniliklerin amacı; 16. yüzyıldaki başarılı ve parlak dönemi yeniden yakalamaktır. Yenilikler yapılırken problemlerin temel nedeni araştırılmamış sadece yüzeysel yenilikler yapılmıştır. Yenilikler ordu ve Ekonomi ağırlıklıdır. 18. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETĠ (GERĠLEME DÖNEMĠ 1699-1792) 1699 Karlofça Antlaşmasıyla başlar, 1792 Yaş Antlaşmasına kadar devam eden dönemdir. 1. Osmanlı Devletinin sınırları daralmaya başlamıştır. 2. Bu dönemde Avusturya, Rusya, İran Venedik ile savaşlar yapılmıştır. 3. Savaşların pek çoğu kaybedilmiştir. 4. Devlet yapısında 17. yüzyılda görülen bozulmalar artarak devam etmiştir. 5. Osmanlı Devlet adamları devletin gerilemesini durdurmak için birtakım ıslahatlar (yenilikler) yapmışlardır. 18. Yüzyılda Yapılan Islahatlar: 18. yüzyılda Osmanlı Devlet adamları Avrupa nın gerisinde kaldıklarını fark etmişler ve yeniliklerde Avrupalı devletleri örnek almışlardır. Lale Devri(1718-1730) Padişah III. Ahmet ve Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa Paris,Viyana ve Moskova ya yapılan yenilikleri takip etmek amacıyla geçici elçiler gönderildi. (Siyasi) İlk Osmanlı matbaası İbrahim Müteferrika tarafından kuruldu.(kültürel) Yalova da kağıt fabrikası açıldı. (Kültürel) İstanbul da kumaş fabrikası açıldı.(ekonomik) İlk itfaiye teşkilatı kuruldu.(sosyal)

İlk kez çiçek aşısı uygulandı. (Sosyal) Yabancı eserler Türkçe ye çevrildi. (Kültürel) Kütüphaneler açıldı. (Kültürel) Lale Devri Patrona Halil İsyanı ile sona erdi. I. Mahmut (1730-1754) Humbaracı Ahmet Paşa topçu ve Humbaracı ocaklarını kurdu. Subay yetiştirmek için Kara Mühendishanesi açıldı. Orduda Alay, tabur, Bölük şeklinde düzenlemeler yapıldı. Bu yeniliklerin faydaları 1736-39 Osmanlı-Rus Savaşında görülmüştür. III. Mustafa (1757-1774) Topçu sınıfını güçlendirmek için aslen Fransız olan Baron dö Tod görevlendirildi. Sürat topçuları adıyla yeni bir birlik oluşturuldu. Deniz Mühendishanesi açıldı. I. Abdülhamit (1774-1789) İstihkâm okulu açıldı. Sürat topçuları yeniden kuruldu. Yerli malı kullanımı teşvik edildi. III. Selim (1789-1807) Avrupa daki gelişmeleri takip etmek amacıyla Avrupa ya sürekli elçiler gönderdi. Yeniçerilere eğitim mecburiyeti getirdi. Nizam-ı Cedit adıyla yeni bir ordu kurdu. Bu ordunun masraflarını karşılamak amacıyla İrad-ı Cedit adıyla yeni bir hazine oluşturdu. (Kurulan bu yeni ordu Fransızlara karşı Akka da başarılı oldu.) İlk Devlet matbaası kuruldu. Paranın korunması için tedbirler alındı, yerli malı kullanımı teşvik edildi. III. Selim in yaptığı yenilikler Kabakçı Mustafa İsyanı ile son buldu. 19. ve 20 YÜZYILLARDA OSMANLI DEVLETĠ II. Mahmut Dönemi Islahatları (1808-1839) 1826 tarihinde Yeniçeri Ocağını kaldırdı. Onun yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye adında bir ordu kurdu. ( Vaka-i Hayriye) 1838'de, Tıp okulunu açtı. Devlet memurlarına batı tarzında ceket ve pantolon giyme zorunluluğu getirdi. İlk defa nüfus sayımı yapıldı. Sayım askeri amaçlı olduğundan sadece erkekler sayıldı. İlk resmi gazete olan Takvim-i Vekayi çıkarıldı. Divan teşkilatı kaldırılarak nezaretler (bakanlıklar) oluşturuldu. 13 İlköğretim zorunlu hale getirildi. Posta teşkilatı kuruldu. Karantina uygulaması başlatıldı. I. Abdülmecit Dönemi Islahatları (1839-1861) 1839 yılında Tanzimat Fermanını yayınladı. Bu Fermanla kanun önünde herkes eşit sayıldı. Padişah da kanunlara uyacağını kabul etti. Tanzimat Fermanı Osmanlı Devletinde demokrasi hareketlerinden birisidir. Tanzimat Fermanında yer alan konular: 1)-Azınlıkların, can, mal ve namus güvenliği sağlanacak. 2)-Vergi sistemi yeniden düzenlenerek, herkesten gelirine göre vergi alınacak. 3)-Askerlik OCAK görevinden, VATAN görevi haline getirilecek. Azınlıklarda askere alınacak. 4)-Kanunların her gücün üstünde olduğu kabul edilecek. Not: Tanzimat Fermanı'nın okunmasından I. Meşrutiyet'in ilanına kadar geçen dönem, Osmanlı tarihinde Tanzimat Dönemi olarak anılır. 1856 yılında Islahat Fermanı yayınlandı. Bu Fermanla azınlıklara geniş haklar verilmiştir. Islahat Fermanı Osmanlı Devletinde demokrasi hareketlerinden birisidir. Islahat Fermanına göre; 1-Hristiyanlara Bedel-i Nakdi (Bedelli askerlik) hakkı tanındı 2-Vergiler herkesin gelirine göre toplanacaktı. 3-Mahkemeler herkese açık olacak, herkes kendi inancına göre yemin edecekti. 4-Gayri müslimler devlet memuru olabilecekti 5-Gayri müslimlere kendi okul, kilise ve hastanelerini açma hakkı verilecekti. 6-Herkes din ve inancında özgür olacak 7-Hıristiyanlar da il genel meclislerine seçilebilecek. 8-Türk demir yolu tarihi, 1856 yılında başladı. ilk demir yolu hattı olan İzmir-Aydın hattının yapımı bir İngiliz şirketine verildi. Çünkü İzmir- Aydın yöresi diğer yörelere göre nüfus bakımından kalabalık ve ticari potansiyeli yüksekti. Ayrıca İngiliz sanayisinin ihtiyaç duyduğu ham maddeye kolay ulaşılabilecek bir bölgeydi. Sultan Abdülaziz Dönemi (1861-1876) İlk kez posta pulu kullanıldı. Sahillere deniz fenerleri inşâ edildi. Osmanlı Bankası açıldı. Bugünkü Sayıştay ve Danıştay seviyesinde kurumlar oluşturuldu. Lise ve sanayi okulları açıldı. Orman madencilik ve tıp okulları açıldı.

1863 tarihinde Ziraat Bankası kuruldu. Sultan II. Abdülhamit (1876-1909) 1876 tarihinde I. Meşrutiyeti ilan etti. I. Meşrutiyetle birlikte; - Anayasal düzene geçildi. Türk Tarihinin ilk Anayasası Kanun-i Esasi uygulamaya konuldu. - Meclis-i Mebusan açıldı. Böylece halk yönetimde ilk defa temsil edildi. Not: I. Meşrutiyet in ilanı Osmanlı Devletinde demokrasi hareketlerinden en önemlisidir. Osmanlı Toplumunda HoĢgörü Osmanlı yı Anadolu'da kurulan diğer beyliklere göre daha güçlü ve daha uzun ömürlü yapan unsurlardan biri hoşgörülü olmasıdır. Osmanlı Devleti sınırlarının genişlemesiyle farklı din, dil ve ırka mensup milletleri bir araya toplamıştır. Osmanlılar kazandıkları topraklardaki halka hoşgörülü ve adaletli bir politika izlemişlerdir. Bu politika sayesinde Osmanlı Devleti uzun süre siyasi varlığını sürdürmüştür Osmanlı Devleti'nin egemenliği altındaki halkın; İnanç ve kültürlerini istedikleri gibi yaşamalarına izin vermesi Mal ve mülk edinebilmeleri ve bunların güvenliğinin sağlanması. Adalet konusunda Müslümanlarla gayr-i Müslimlerin eşit olması Fatih'in İstanbul u fethettikten sonra Ortodoks Patrikhanesi'ni himaye altına alması. II. Bayezid, ispanya'da soykırıma uğrayan Yahudileri ve Müslümanları gemiyle aldırarak Osmanlı topraklarına yerleştirmesi. II. Mahmut'un din bakımından halkı arasında hiçbir fark gözetmediğini söylemesi Osmanlılarda hoşgörülü bir politika izlendiğinin göstergesidir. OSMANLI KÜLTÜRÜ MEHTER Mehter Dünyanın ilk ve en eski alaturka Ordu bandosudur. Hun'lardan beri Türk savaş tekniğinin vazgeçilmez unsuru olan askeri müziğin amacı, çok uzaklardan duyulan ve gitgide yaklaşan gök gürültüsüne benzer yabancı bir müzmin sesiyle düşmanın moralini bozup savaşacak güç bırakmamak, düşmanı teslim almak suretiyle harbi en kısa zamanda bitirmek ve böylece bir bakıma insan kıyımını önlemektir. Mehterin aynı makamda birçok parçayı art arda çalıp söylemesine nevbet vurma denirdi. Önceleri günde beş kez her namazdan önce nevbet vuran Mehterhane-i Hakanı, II. Mehmet döneminde yalnız ikindi namazlarından önce çalmaya başladı. Bunun dışında cüluslarda, kılıç alaylarında, zafer müjdesi geldiğinde, arife divanlarında, şehzade ve sultanların doğum ve sünnet düğünlerinde de çalardı. Barış zamanında özel yerinde çalan Mehterhane-i Hakanı, seferde padişahın (o yoksa serdarın) çadırı önünde nevbet vururdu. Osmanlı nın Avrupa ya Etkileri 15. yüzyıldan başlayarak Avrupa'da Türk müziğine, tekstiline, halılarına, yaşam tarzına gösterilen ilgi giderek artmıştır.o yüzyılların en önemli sosyal ve kültürel faaliyetleri sahnelenen opera, tiyatro ve bale eserleriydi. Türkler ilgili eserler sayesinde her gece tiyatroları dolduran seyirciler, sahnede Türk giyim-kuşamını, yaşayışını, saray yaşamını canlı bir biçimde görebiliyordu. Mozart'ın ünlü 'Saraydan Kız Kaçırma' ve Topkapı Sarayı'nda geçen 'Zaide' operaları; yine Mozart'ın Topkapı Sarayı'nda geçen ve kahramanı Kanuni Sultan Süleyman olan 'Saray Kıskançlıkları' adlı balesi; Rossini'nin dört operası önemli örneklerdir. 14 ve 15. yüzyıllar süresince Türk kilim tasarımları Avrupalı birçok ünlü sanatçının resimlerinde yer almıştır. 16. yüzyıl başlarında neredeyse Avrupalı her prensin kendine ait özel bir koleksiyonu vardı. Türklerin Viyana'yı terk etmesinden sonra Türk kilimleri, halıları çadırlar içinde kalmıştır. Bu sayede Türk halıları ve kilimleri Avrupa halkı tarafından tanınmıştır. Osmanlı Devleti nin Avrupa dan Etkilenmesi ve Yenilikler Avrupa da 16. Yüzyıldan itibaren Rönesans ın etkisiyle sanat edebiyat, mimari ve bilimsel alanlarda hızlı gelişmeler başladı. Osmanlı Devleti, Viyana'yı ikinci kez kuşattığında kaybeden taraftı. Ardından geçen Savaş dönemi sonucunda 1699 yılında Avusturya, Venedik ve Lehistan ile Karlofça Antlaşmasını imzaladı. ( Bu Antlaşma ile Osmanlı Devleti Gerileme Dönemine girmiştir.) Osmanlı Devleti bu durumdan kurtulabilmek için Avrupa yı örnek almaya başladı. Osmanlı Devleti Avrupa yı yakalayabilmek için birtakım yenilikler yaptılar. 14