2015 6
6
Du nya Su per Veb Ofset AŞ adına imtiyaz sahibi Didem DEMİRKENT Genel Yayın Yönetmeni Hakan GÜLDAĞ HAZIRLAYANLAR Ferit B. PARLAK DÜNYA Gazetesi Ankara Temsilcisi Filiz COŞKUN Gu l TAŞTI Merkez: Globus Du nya Basınevi, 100. Yıl Mah. 34204 Bağcılar-İSTANBUL Telefon: (0212) 440 24 24 Fax: (0212) 355 07 86 e-posta: dunya@dunya.com web: www.dunya.com Du nya Gazetesi Ankara Temsilciliği Üsku p Caddesi No:21 Çankaya / Ankara Tel: 0 312 438 55 00 (pbx) Faks: 0 312 438 94 00 ankara@dunya.com Baskı: İstanbul Basım Promosyon Basın Ekspres Yolu Cemal Ulusoy Cad. No:38/A 34620 Sefaköy-İstanbul info@istanbulprinting.com Tel: (0212) 603 26 20
4
Ferit B. Parlak Dünya Gazetesi Ankara Temsilcisi Birliktelik İNTES Başkanı Celal Koloğlu ve Mu teahhitler Birliği Başkanı Mithat Yenigu n ve iki kuruluşumuzun yönetim kurulu u yeleri, son gu nlerde birliktelik ile ilgili çağrılarını/mesajlarını arttırdılar. Mu teahhitlere ve inşaat sanayi temsilcilerine, birlikte iş yapın çağrısında bulunuyorlar. Devletten de bu konuda yardım beklediklerini dile getiriyorlar. * * * Su rekli kavga eden Temel ile Dursun u, her kavgadan sonra padişahın karşısına çıkarırlarmış. Son kavgada padişah, ikiliyi karşısına alarak, Bir daha kavga ederseniz ikinizi de astırırım. demiş. Birkaç gu n sonra yine kavga eden Temel ile Dursun için padişah Asın emrini vermiş. Son arzular önce Temel e sorulmuş. Temel, Ailemi son kez görmek için memlekete gitmek istiyorum. demiş. Dursun un son arzusu mu? Temel i memleketine göndermeyin! * * * Başkası başarmasında, ben başarmasam da olur mantığındaki; bu yu k başarıları gölgelemeye, olası başarıları engellemeye çalışan yaşam tarzını, millet olarak sadece fıkralarda su rmu yoruz. * * * Bu konuyu, başarılı çalışmalarıyla, yabancı u lkelerde diğer sektörlere de kapı aralayan mu teahhitlik sektöru u yelerimiz de sık sık dile getirdiği için anlatayım: Yurtdışında yapılan inşaat ihalelerine bakılıyor. Bu yu k bölu mu birbirine benziyor. Yu zlercesinden birini örnek verelim. Adı bizde saklı X u lkesindeki ihale sonucu: Birinci Tu rk firma. İkinci Tu rk firma Üçu ncu Tu rk firma. Dördu ncu Tu rk firma. Beşinci Japon firma. Dördu ncu ile birinci arasında 8 milyon dolar fark var. Yani iki firmamız birleşse 8 milyon dolar daha fazla kazanacak. Tu rkiye kazanacak. Son arzuları, Başkası kazanmasın, ku çu k olsun benim olsun. * * * Hu ku mete de görev du şu yor Almanya, Kore, Çin, İspanya, Fransa başta olmak u zere du nyanın birçok u lkesi, yurtdışı mu teahhitlik hizmeti yapan firmalarını su bvanse ediyor. Aynı u lkeler firmalarını birleşmeye ve çok gu çlu kuruluşlar olarak bu yu k işler almaya yönlendiriyor. Aynı işlerde ise birden fazla firmanın rekabetine izin vermiyor. Bizde ise eline çantasını alan herkes yurtdışına iş yapmaya gidiyor ve beraberinde ciddi sorunları u lkemize taşıyor. * * * Mu teahhitlerimizin son 40 yılda bu yu k bir görev u stlendikleri de biliniyor. Tehlikeli bölgelerde risk alarak diğer sektörlere kapı açması, takdirle anlatılıyor. Her yerde anlatıyorum, tekrarlayayım: Tarih 3 Ağustos 2011 Filipinler in başkenti Manila da, otelin kapısında, valeyle sohbet ediyoruz. Tu rk olduğumuzu öğrendikten sonra anlattıklarını dinliyoruz: Suudi Arabistan da bir Tu rk inşaat firmasında çalıştım 3 yıl önce. Sorumlularımız çok iyilerdi. Para biriktirip döndu m ve evlendim. Bugu nku durumumu Tu rklere borçluyum. Kuzenlerim halâ Tu rk firmalarının inşaatlarında çalışıyor. Buğdaylı ekmeği, makarnayı orada tattım, sevdim. Şimdi de eşime u ç gu nde bir Tu rk makarnası aldırıp, yaptırıyorum. * * * Diğer sektörlere de kapı açan mu teahhitlik sektöru, bugu n zor gu nler yaşıyor. Değişim için inşaat sektöru nu n temsilcilerinin yanı sıra hu ku mete de görevler du şu yor. 5
6
Celal KOLOĞLU İNTES Yönetim Kurulu Başkanı Tu rk inşaat sektöru başarılarına her gu n yenilerini ekliyor. Sektöru n elde ettiği başarıda devletimizin yakın desteğinin rolu bu yu ktu r. Başta Sayın Cumhurbaşkanımız ve Başbakanımız olmak u zere Hu ku metimizde görev alan bakanlarımız, sorumluluk bilinciyle ve takdirle karşıladığımız bir anlayış ve özveriyle inşaat sektöru nu n hareket alanını genişletmek için yoğun çaba harcıyorlar. Onlara şu kran borcumuz var. Bilgi birikimi, teknik altyapısı, insan kaynakları ve eğitimli işçi gu cu yle inşaat sektöru mu zu n kalite ile inşa edemeyeceği proje yoktur. İnşaat sektöru mu z, özellikle yurt dışında çok daha seçici, örnek ve doğru projelerin sorumluluklarını u stlenerek uluslararası alanda marka olmayı başarmıştır. Hiç kuşku yok ki, marka olmanın sektöre yu klediği sorumluluğun bilincinde olmamız gerekiyor. Sektör bugu nlere kolay gelmedi. Ulaşılan noktada başarının doruk noktasına sadece bir adım kalmıştır. Atılacak bu adım, inşaat sektöru nu du nya birinciliğine taşıyacak olan adımdır. Hedefe doğru kararlı adımlarla yu ru rken, sektöru n dinamizmine fren olabilecek her tu rlu olumsuzluklardan kaçınmak zorundayız. Çalışmalarımızın çok daha dikkatli, bilinçli ve özverili olması kaçınılmaz göru nu yor. Yakın desteğini hiç esirgemeyen devletimizden aldığımız gu çle sektöru n tu m zorlukları aşabileceğine inanıyorum. Du nyayı İnşa Edenler Projesi nin inşaat sektöru mu zu n kararlılığını pekiştiren bir proje olduğunu biliyor, sektöru n başarısının u lkemizin başarısı olacağına da inanıyorum. Yolumuz ne kadar uzun olursa olsun, hedeflerimize mutlaka varacağız. Kararlılığımız, başarımızın anahtarı olacaktır. 7
Bakanlardan Görüşler
11 21 29 37 Faruk Çelik Çalışma Bakanı Nihat Zeybekci Ekonomi Bakanı Dr. Cevdet Yılmaz Kalkınma Bakanı Prof. Dr. Veysel Eroğlu Orman ve Su İşleri Bakanı
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun nun amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinde en iyi koşulları hedefleyerek, mevcut durumunun sürekli iyileştirmesidir. Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitimi olmayanların çalıştırılması da yasaktır. 10
FARUK ÇELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı İş Sağlığı ve Gu venliği tu m sosyal taraflar ve diğer paydaşlar tarafından desteklenen bir u lke politikası olarak ele alınması gerekmektedir İş Sağlığı ve Gu venliği Kanunu ile çağdaş du zenlemeler hayata geçiyor Çalışma ve Sosyal gu venlik bakanlığı olarak AB mu ktesebatının uyumlaştırılması su recinde, Ulusal Programda yer alan taahhu tleri bu yu k bir gayretle yerine getirdiğimizi ve mevzuat alt yapısını oluşturduğumuzu memnuniyetle söyleyebilirim. Bu çalışmalarla iş sağlığı ve gu venliği konusunda; koruyucu ve önleyici yaklaşımı esas alan, çalışma koşullarının su rekli iyileştirilmesi, çalışanların işyerinde yu ru tu len iş sağlığı ve gu venliği faaliyetlerine katılımı, çalışanların işyerinde karşılaşılabilecekleri riskler konusunda bilgilendirilmesi ve eğitimi gibi unsurları ön plana çıkaran çağdaş du zenlemeler hayata geçirilmiştir. Bu kapsamda ilgili kamu kurum/kuruluşlarının ve sosyal tarafların göru şu alınarak Bakanlığımız tarafından hazırlanan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Gu venliği Kanunu 30 Haziran 2012 de Resmi Gazete de yayımlanmış olup iş sağlığı ve gu venliği konusu ilk kez mu stakil bir kanunla ele alınmıştır. Kanun un amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve gu venliğinde en iyi koşulları hedefleyerek, işyerlerinin mevcut durumunun su rekli iyileştirmesi olmuştur. Bu amaçla, kamu, özel sektör ya da çalışan sayısı ayrımı yapılmaksızın tu m işyerleri ve çalışanlar Kanun kapsamına alınmış olup Kanun da genel bir önleme yaklaşımını benimseyen risk değerlendirmesi yapmak/yaptırmak yu ku mlu lu ğu getirilmiştir. Risk değerlendirmesi işyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönu şmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gereken çalışmalar şeklinde tanımlanmış olup işyerlerinde iş sağlığı ve gu venliğinin sağlanmasında genel önleme ilkeleri, risk değerlendirmesi ve risk yönetimi esas alınmış, işveren tarafından işyerlerinde alınması gereken tu m önlemlerin sistemli adımlar halinde planlanması öngöru lmu ştu r. Bu sayede, iş kazaları olmadan ya da meslek hastalıklarına yakalanmadan önce işyerinde iş sağlığı ve gu venliğine yönelik koruyucu ve önleyici tedbirler alarak çalışanların sağlıklı ve gu venli bir ortamda işlerini yu ru tmelerini sağlamak amaçlanmıştır. 11
Bununla birlikte, 6331 sayılı Kanun; 01.01.2013 tarihinden itibaren bu tu n işverenlere aşağıda özetlenen yu ku mlu lu kleri getirmiştir: Acil durum planlarının hazırlanması, yangınla mu cadele ve ilk yardım çalışmalarının yapılması (Md. 11), Tahliye planının yapılması (Md. 12), İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildiriminin yapılması (Md. 14), Sağlık gözetiminin gerçekleştirilmesi (Md. 15), Çalışanların bilgilendirilmesi (Md. 16), Çalışanların iş sağlığı ve gu venliği eğitimlerinin verilmesi (Md. 17), Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışanların mesleki eğitim alma zorunluluğu (Md. 17), Çalışan temsilcisinin/temsilcilerinin görevlendirilmesi (Md. 20), Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla su ren su rekli işlerin yapıldığı işyerlerinde iş sağlığı ve gu venliği kurulu kurulması (Md. 22), Diğer işverenler ile iş sağlığı ve gu venliği çalışmalarında koordinasyonun sağlanması (Md. 23). Söz konusu Kanun da iş sağlığı ve gu venliğine ilişkin mevzuatın genel ilkeleri du zenlenmiş olmakla birlikte işyerleri ile ilgili teknik konuların ve ayrıntıların yer aldığı ve ilgili AB direktiflerinden daha kapsamlı ve gu çlu 36 adet yönetmelik ile 5 tebliğ Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Böylelikle, işyerlerinde çalışanların sağlık ve gu venliğinin korunması için uyulması gerekli asgari şartlar genel itibariyle belirlenmiştir. Ağır ve tehlikeli iş kapsamına giren sektörlerde faaliyet gösteren firmalar için uygulanan yaptırımlar Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu nun 85 inci maddesine dayanılarak hazırlanmış ancak 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Gu venliği Kanunu ile İş Kanunu nun 85 inci maddesi yu ru rlu kten kaldırılmıştır. Bu tu n işlerin az veya çok tehlike barındırma ihtimali bulunması nedeniyle işyerlerinde yapılan işler İş Sağlığı ve Gu venliği Kanunu nun 9 uncu maddesine dayanılarak çıkarılan tebliğe göre az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olmak u zere u ç ayrı tehlike sınıfına ayrılmıştır. 12
Yu ru rlu kten kaldırılan Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği nde yer alan işler söz konusu tebliğde tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işler arasında yer almaktadır. İş yerlerine işin durdurulması ve idari para cezası şeklinde iki çeşit yaptırım uygulanmaktadır. İşyerinde çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, işyerinin bir bölu mu nde veya tamamında iş mu fettişleri tarafından iş durdurulabilmektedir. Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya bu yu k endu striyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması da işin durdurulma sebebidir. Bunlarla beraber mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitimi olmayanların çalıştırılması da yasaktır. Uygulanan idari para cezalarından bir kaçına örnek olarak aşağıdakileri verebiliriz; İş gu venliği uzmanı çalıştırmamak 5.601 TL. İşyeri hekimi çalıştırmamak 5.601 TL. Diğer sağlık personeli çalıştırmamak 5.601 TL. Risk değerlendirmesi yapmamak veya yaptırmamak 3.361 TL. Çalışanlara sağlık gözetimi yaptırılmaması durumunda çalışan başına 1.120 TL. Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar için sağlık raporu alınmaması durumunda çalışan başına 1.120 TL. İşyerinin bir bölu mu nde veya tamamında verilen durdurma kararına uymayarak durdurulan işe devam ettirmek 11.203 TL. Durdurulan işyerinde faaliyete devam etmek 56.018 TL. İşletilmesine Bakanlıkça izin verilmeyen işyerini faaliyete geçirmek 89.629 TL. Gu venlik raporunu hazırlayarak Bakanlığa sunmadan işyerini faaliyete geçirmek 89.629 TL. 13
14
Bu yu k kaza önleme politika belgesini hazırlamamak 89.629 TL. Çalışanlara eğitim verme yu ku mlu lu ğu ne uymaması durumunda çalışan başına 1.120 TL. İş sağlığı ve gu venliği konusunda ortak ku ltu ru n oluşturulması Sosyal politika ve istihdam başlığı altında du nyada ve u lkemizde en önemli sorunlardan birini teşkil eden gu venlik ku ltu ru hususunun çok sayıda aktöru bulunmaktadır. İş sağlığı ve gu venliği konusunda ortak ku ltu r oluşturmak için; işçiler ve onları temsil eden işçi sendikaları ile işverenler ve onları temsil eden işveren sendikalarının yanında meslek odaları, sanayi ve ticaretle ilgili işadamı örgu tleri, özel sektör temsilcileri ve u niversiteler işbirliği yapmaları gerekmekte eğer işbirliği yapılmazsa sorunu çözmekte çok zorlanacağımızı ifade etmek isterim. Bu nedenle Bakanlığımız, işçi ve işveren kuruluşları, sivil toplum örgu tleri, u niversiteler, uluslararası kuruluşlarla işbirliği içinde, iş sağlığı ve gu venliği konusunda toplumsal bilinçlendirmeyi ön plana alan bir yaklaşımla çalışmalarını su rdu recektir. İş Sağlığı ve Gu venliği alanında mesleki eğitimlerin yaygınlaştırılması Mesleki eğitimden bahsettiğimizde tabi ki akla ilk Bakanlığımızın ilgili kuruluşu olan Meslekî Yeterlilik Kurumu gelmektedir. Kurumumuz 2006 yılından beri ulusal mesleki yeterlilikleri belirlemek u zere çalışmaları yu ru tmektedir. Tabi ki burada Kurumun koordinasyon görevinin bulunduğu, standardın hazırlığının sektöru n içinden gelen başta meslek örgu tleri olmak u zere diğer kurum ve kuruluşlar tarafından yu ru tu ldu ğu nu hatırlatmakta fayda bulunmaktadır. Mesleki eğitim konusu sadece iş sağlığı ve gu venliği değil aynı zamanda çalışma hayatımızın da kalifiye bir hale gelmesi için çok önemlidir. Ve tabi ki çalışanlarımızın; işverenlerin kendilerine sağladığı imkanlar dahilinde işlerini sağlıklı ve gu venli bir şekilde yu ru tebilmesi de alacakları ya da aldıkları mesleki eğitime bağlıdır. Çu nku eğitim, kişide davranış değişikliği oluşturmayı hedefleyen faaliyetler bu tu nu du r. Dolayısıyla kişi, mesleki eğitimini iş sağlığı ve gu venliği koşulları gözetilerek aldığında aslında mesleğini nasıl daha sağlıklı ve gu venli bir halde yu ru tebileceğini de öğrenmiş olacaktır. Yani bu eğitim sağlık ve gu venle davranışlarına yansıyacaktır. Bildiğiniz u zere İş Sağlığı ve Gu venliği Kanunu ile tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışacaklara mesleki eğitim alma zorunluluğu getirdik. Böylece doğası gereği yu ru tu mu tehlikeli hatta çok tehlikeli olan bu işlerde çalışacakların daha kalifiye olmasına imkan sağladık. Bu kişilerin yapacakları işin tehlikelerini bilerek bunları nasıl ön- 15
16 leyebilecekleri yani daha sağlıklı ve gu venli bir şekilde nasıl çalışabilecekleri konusunda önceden bilgileri olmasını istedik. Bu aslında Kanun un önleyici bir yaklaşımla hazırlanmasının en gu zel örneklerinden birisidir. Bunun özellikle altını çizmek isterim. Bir kaza meydana gelmeden, bir çalışan hastalığa yakalanmadan yapacağınız her mu dahale u lkemizi daha sağlıklı daha gu venli yarınlara taşıyacaktır. Mesleki eğitim alma yu ku mlu lu ğu ile ilgili yaptığımız alt du zenlemede hangi işlerde önceden bu eğitimin alınması gerektiği bir liste halinde verilmektedir. Burada şunu ayrıca belirtmek gerekir ki bu yu ku mlu lu k işyerleri özelinde değil işyerinde yapılan işler temelinde ayrıştırılmıştır. Yani az tehlikeli bir işyerinde de olsa eğer bu Yönetmelikte belirtilen işlerden birisi yapılıyorsa mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunmaktadır. Dolayısıyla inşaat ve maden sektörlerinde yu ru tu len pek çok iş bu kapsamda yer almaktadır. Bunların detayları Yönetmelikte bulunabilir. Bu mesleki eğitimlerin neler olduğu ve kimler tarafından verilebileceği de ayrıca Yönetmelikte detaylı olarak yer almaktadır. İş sağlığı ve gu venliği ku ltu ru nu n oluşturulması için sosyal taraflara du şen sorumluluklar kuralcı yaklaşımdan ziyade, iyileştirici ve geliştirici bir yaklaşımın benimsenmesi; mevzuatın uyulması gereken bir zorunluluk olarak algılanması yerine, sağlık ve gu venliğimizi destekleyici bir araç olarak göru lmesi durumunda, İSG konusunda gelişme sağlanabileceği tu m çağdaş u lkeler tarafından kabul edilen bir gerçektir. Ayrıca bu aracın gereklerinin yerine getirilmesi için mutlaka mevzuat dışı araçların da kullanılması, konunun tu m sosyal taraflar ve diğer paydaşlar tarafından desteklenen bir u lke politikası olarak ele alınması gerekmektedir. Sağlıklı ve gu venli çalışma şartlarının sağlanması, devamlılığı, iş kalitesinin artırılması ve bunlara bağlı olarak iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesinin sadece yasal du zenlemelerle mu mku n olmadığı, konunun herkesin ortak sorumluluğu olduğu ve tu m toplumda gu venlik ku ltu ru nu n oluşturulması ile başarılabileceği unutulmamalıdır. Bu konuda oluşturacağımız politikalarda ise sağlıklı ve gu venli davranış bilinci oluşturmak amacıyla evden okula ve işyerine kadar hayatın bu tu n alanlarını kapsayacak şekilde vatandaşlarımızın gu venlik ku ltu ru bilincine ulaşmaları
17
18 ve bunu içselleştirmeleri en temel amacımız olmalıdır. Bu amaca yönelik olarak işverenlerin, işyerinde alacakları tedbirlerin, kendileri için ilave bir masraf olmaktan ziyade, daha sonra ortaya çıkabilecek iş kazaları ve meslek hastalıkları ile daha bu yu k kayıpları önleyeceği, sağlıklı ve gu venlikli bir işyerinde, çalışanların daha yu ksek bir moral seviyesine sahip olacakları, bunun da u retim artışı ve verimliliği getireceği, ku reselleşen du nyada sağlıklı ve gu venli bir işyerinin daha ön plana geçerek, rekabet edebilirliği artıracağı inancına sahip olmaları halinde, mevzuatın cezai hu ku mlerine gerek kalmaksızın iş sağlığı ve gu venliğine yönelik tedbirleri alacakları gerçeğini kabul etmeleri gerekmektedir. Ağaç yaşken eğilir Gu venlik ku ltu ru 7 den 70 e tu m vatandaşlarımıza kazandırmamız gereken toplumsal davranış biçimidir. Bu ku ltu ru oluşturmak için ku çu k yaşlardan itibaren çocuklarımıza kazandırılması gerekmektedir. Yaşamın her alanında gu venlik ku ltu ru nu benimsemiş bireyler yetiştirmek için ilk öğrenme yeri olan aileden başlayarak ilköğretim, ortaöğretim ve yu ksek öğretimle devam etmektedir. Çalışma ve Sosyal Gu venlik Bakanlığı olarak bu ku ltu ru n benimsenmesi için çalışanlarımıza ve işverenlerimize illerimizde eğitimler verilmiş olup meslek ve işveren örgu tleriyle çalışmalar yapılmış işverenlerimiz ve çalışanlarımız bilgilendirilmiştir. Bakanlığımız ve Milli Eğitim Bakanlığı arasında yapılan Meslek ve Teknik Öğretim Kurumlarında İş Sağlığı ve Gu venliği Eğitimi işbirliği Protokolu imzalanmıştır. Bu protokol çerçevesinde gençlerimiz ve eğitimcilerimize gu venli yaşam bilinci oluşturulması amaçlanmıştır. Gençlerimiz, çalışma hayatına atılmadan önce çalışma hayatıyla ilgili tehlike ve riskleri öğrenerek gu venli davranışları benimsemeleri için 40.000 öğrenciye eğitim verilmiştir. İlköğretim ve ortaöğretim ders kitaplarına iş sağlığı ve gu venliğinin entegre edilmesi için Milli Eğitim Bakanlığı ile ortak çalışmalar yu ru tu lmu ştu r. Bu kapsamda 6. sınıf ders kitaplarına iş sağlığı ve gu venliği ile ilgili hazırlanan görseller yerleştirilmiş 7. ve 8. sınıf kitaplarına da uygun iş sağlığı ve gu venliği bilgileri entegre edilmiştir. Ayrıca her yıl mayıs ayında kutlanan İş Sağlığı ve Gu venliği Haftasında ilköğretim ve ortaöğretimde kompozisyon ve resim yarışmaları du zenlenmektedir. Son olarak Bakanlığımız iş sağlığı ve gu venliğinin eğitim sistemine entegre edilmesi için çalışmalarına devam etmektedir. Bu çalışma ile okul öncesi eğitimden itibaren iş sağlığı ve gu venliği konusundaki farkındalığın arttırılmasına yönelik eğitimler ve ödu llu yarışmalar du zenlenerek, mu fredat çalışmaları yapılarak iş sağlığı ve gu venliği alanında bilinç oluşturulması ve gu venlik ku ltu ru nu alışkanlık haline getirilmesi hedeflenmektedir.
TM TM TM Engineering for a better future ACCREDITED BSI BSI BSI ACCREDITED A A A A S SME SME SME M E (FS 57544 ISO 9001) (FS 71388 ISO 14001) (FS 71389 ISO 1001) S A U U2 INTRODUCING ENKA 57 years of engineering and construction experience worldwide More than 50 subsidiaries operating in 6 major geographical areas: Middle East, CIS, Asia, Europe, Africa, Turkey Contracted 470 projects in 43 countries, with historical value of US$ 40,5 billion Amongst the top 100 international construction contractors of the World since 1982. Ranked # 52 in ENR Top 250 International Contractors and # 1 in Turkey in year 2014. Traded publicly in Istanbul Stock Exchange, Market Cap US$9 billion Holds ISO 9001, ISO 14001, OHSAS 18001 and ASME certificates. Employs worldwide 25,000 people of which 3,300 are technical and 2,000 are administrative personnel. Group 2013 Turnover is USD 6,6 billion as follows: Engineering & Construction (USD 2,6 billion) Power Generation (USD 3,3 billion) Real Estate (USD 0,4 billion) Manufacturing (USD 0,3 billion) FIELDS OF ACTIVITY ENGINEERING & CONSTRUCTION Oil and Gas Facilities Petrochemical Plants Power Plants Motorways, Bridges, Tunnels New Towns and Housing Complexes Business and Cultural Centers, Administrative Centers Airports, Harbors, Dams Industrial Plants, Cement Plants Offshore Construction Shopping Malls, Hotels, Embassy Compounds Hospitals and Health Centers MANUFACTURING IPP ÇİMTAŞ - 5 fabrication shops over 100,000 tons/year total capacity Power generation as Independent Power Producer 4000 MW CCPP built, owned & operated by ENKA REAL ESTATE Developer, owner & operator of 1.35 million m² A-class offices and shopping malls in Moscow Balmumcu Mah., Zincirlikuyu Yolu No: 10, 34349, Besiktas, Istanbul, Turkey, Phone: +90 - (212) 376 10 00 (pbx), Fax: +90 - (212) 272 88 69 web: www.enka.com, e-mail: enka@enka.com 19
Müteahhitlik şirketlerimizin yatay ve dikey entegrasyonlara gitmeleri; yerel ve uluslararası bazda satın alma/birleşmelere yönelmeleri bir zorunluluktur. 20
NİHAT ZEYBEKCİ Ekonomi Bakanı Tu rk yurtdışı mu teahhitlik hizmetleri (YDMH) sektöru, yurtdışına açıldığı 1972 den bugu ne kadar muazzam bu yu me rakamları kaydetmiş ve yakın coğrafyasında haklı bir itibar kazanmıştır. Tu rk YDMH sektöru, u lkemizin yetişmiş insan gu cu, teknik birikimi ve teknolojiye adaptasyonu, iş deneyimi ve disiplini, coğrafi konumu, bölge u lkeleri ile siyasi ve ku ltu rel yakınlığı gibi avantajlarının kullanılması ve kamu kuruluşları ile özel sektör arasındaki koordinasyon, işbirliği ve ortak hareket etme bilincinin sağlam bir şekilde yerleştirilmesi sayesinde, 2006 yılından beri 20 milyar doların u zerinde bir performans sergilemektedir. 2013 yılında u stlenilen 32,6 milyar dolarlık proje bedeli ise, bu sektörde ulaşılan en yu ksek rakam Du nyada yaşanan siyasi ve ekonomik dalgalanmalara rağmen böyle bir başarının gerçekleşmesi önemlidir. Sektör, 1972 den 2014 yılı Kasım ayı sonu itibariyle, toplam 104 u lkede 298 milyar dolar değerinde 7.637 proje u stlenmiştir. Tu rk YDMH sektöru yurtdışında her yıl, u lkemizin yıllık mal ihracatının ortalama %20 si bu yu klu ğu nde proje u stlenmektedir. Vurgulanması gereken önemli hususlardan birisi de, 2000 li yılların başında ortalama proje bedeli yaklaşık 20 milyon dolar olarak gerçekleşirken, bu rakam 2013 yılında 80,1 milyon dolar, 2014 Ocak-Kasım döneminde ise 97,5 milyon dolar olarak kaydedilmiş olmasıdır. Ortalama proje bedelindeki bu önemli artış, mu teahhitlerimizin bugu n havalimanı, metro, endu striyel tesisler, doğalgaz-petrol rafinerileri, otoyol ve enerji santralleri gibi bu yu k ölçekli ve katma değeri daha yu ksek projeleri u stlenmelerinden kaynaklanmaktadır. Diğer taraftan, Tu rk YDMH sektöru, ödemeler dengesi içerisinde, sadece inşaat kalemi altında değil, lojistik, işçi gelirleri ve mal ihracatı kalemleri altında da ciddi gelir kaynakları yaratmakta, lojistikten ihracata pek çok alt sektöru n de yurtdışına açılımına yardımcı olmaktadır. Bu çerçevede, YDMH sektöru, su rdu ru lebilir bu yu me açısından Tu rk ekonomisinin lokomotif sektörlerinden biri olup, Tu rkiye nin hizmet ihracatının hâlihazırda en olgunlaşmış, en rekabetçi ve en kapsamlı bölu mu nu oluşturmaktadır. Bununla birlikte, du nya mu teahhitlik pazarındaki gelişmeler ve yönelimler değerlendirildiğinde du nya mu teahhitlik piyasasında rekabetin esas unsurlarının; finansman, teknoloji u retimi ve yenilikçilik ile su rdu ru lebilirlik çerçevesinde geliştiğini söylemek mu mku ndu r. Bu çerçevede, Tu rk YDMH sektöru, ağırlıklı olarak BDT, Ortadoğu ve Kuzey Afrika coğrafyasında faaliyet göstermektedir. Anılan coğrafyadaki u lkelerin bu yu k kısmında sosyal altyapı sektörlerinde bu yu k bir açık bulunmaktadır. Diğer taraftan, Rusya Federasyonu, Tu rkmenistan, Azerbaycan, Irak, S. Arabistan ve diğer Körfez Ülkelerinin du nya enerji rezervlerinin önemli bir kısmına sahip bulunmaları, sözkonusu enerji kaynaklarının du nya piyasalarına arzına yönelik olarak önemli yatırımların da planlanmasını sağlamaktadır. Anılan u lkelerin, du nya enerji fiyatlarının mevcut ve öngöru len yu ksek seviyeleri de dikkate alınarak, enerji, ulaşım, sosyal altyapı (su, atık su, konut) sektörlerindeki bu yu k çaplı projelerin kamu kaynaklarından karşılanması adına önemli bir zorlukla karşılaşmayacakları değerlendirilmektedir. Dolayısıyla, bu coğrafya, Tu rk YDMH sektöru nu n gelecek dönemdeki bu yu mesi için bu yu k bir potansiyele sahiptir. Ku resel ölçekte Kamu Özel Ortaklığı (PPI), Yap İşlet Devret (BOT) vs. gibi alternatif finansman yöntemleri alt ve u styapı yatırımları için giderek daha fazla gu ndeme gelmektedir. Bu durum finansman kısıtları nedeniyle Tu rk mu teah- 21
22 hitlik sektöru nu n daha bu yu k atılım yapmasının önu nde bir engel olarak yer almaktadır. Ayrıca, bazı u lkelerde yerel hu ku metlerce veya işveren firmalarca ödemelerin geciktirilmesi, bu u lkelerde faaliyet gösteren firmalarımız için kısa dönemli finansman sorunlarıyla karşılaşmaları performanslarını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenlerden ötu ru, YDMH sektöru nu n değer zincirleri yoluyla ekonominin diğer sektörleri u zerindeki etkileri de göz önu nde bulundurularak, sektöru n finansman kapasitesinin artırılması amacıyla gerekli politikaların geliştirilmesi ve uygulanması zorunludur. Mu teahhitlik şirketlerimizin artık anahtar teslim işler olarak tanımlanan, katma değerin çok yu ksek olduğu kontratlara, yani mu hendislik-malzeme satınalımı-kontrat yönetimini içeren kapsamlı EPC (engineering-procurement-construction) projelerine yönelmesi gerekmektedir. Bu alanda ilerleme gösterilmesi, finansmanın yanısıra; sektörle ilgili u st du zey teknolojileri takip edip, uygulayabilecek noktaya ulaşmak bu yu k önem taşımaktadır. Daha açık bir ifade ile, teknoloji u retimine yönelmek ve firmalarımızın taşeronluktan öteye geçerek, tu mu yle bir proje u stlenip sonlandırabilme seviyesine yu kselmeleri, yani proje yönetimi konularında aşama kaydedilmesi bu yu menin sağlıklı yolu olarak göru lmektedir.. Bu konuda, son dönemde olumlu gelişmeler yaşanmakla birlikte, (ortalama proje bedelimizin yıllık yaklaşık 100 milyon dolara yaklaşması) su rdu ru lebilirlik bağlamında, tu m firmalarımızın bu bilinçle çalışması başarıyı daha çabuk getirecektir. Yenilikçi finansman modellerinin geliştirilmesine ve firmalarımızın bireysel bazda finansal açıdan belirli bir gu ce ulaşmalarına kadar geçecek su re zarfında, Tu rk mu teahhitlik firmalarının gerek yabancı, gerek farklı alanlarda ihtisaslaşmış yerli firmalarla proje bazında ortaklıklar kurmaları başarının yolunu açacaktır. Ne yazık ki, bu yu k önem taşıyan kurumsallaşmayı sağlama konusunda Tu rk mu teahhitlik sektöru nde önemli eksiklikler bulunmaktadır. Açıkca ifade etmek gerekirse, sektördeki firmaların çoğunluğu aile şirketi göru nu mu ndedir. Şirketlerimizin hızla bu göru nu mden sıyrılarak profesyonel yönetim kadrosuna kavuşması, uluslararası kuruluşlar tarafından denetlenebilir şeffaf bir mali yapıya ulaşması, yönetim ve proje yu ru tme su reçlerinde uluslararası kalite gu vence sistemlerini ve sektörde uygulanmakta olan HSE standartlarını uygulamaları şarttır. Altı çizilmesi gereken bir başka husus ta, Tu rkiye de inşaat sektöru nde ciddi bir konsolidasyon ihtiyacının olduğudur. ENR Top 250 Listesi nde 62 firmayla ilk sırada yer alan Çin den sonra 42 firmayla ikinci sırada yer alan Tu rk YDMH sektöru nu n, 2013 yılında liste kapsamındaki toplam yurtdışı geliri olan 20,4 milyar dolar, listenin 3. sırasında yer alan firmanın bir yıllık yurtdışı gelirinden daha azdır. Mu teahhitlik firmalarımızın ölçekleri yurtdışında yetersiz kalmakta ve bu da rekabet konusunda başarılarının sınırlı kalmasına yol açmaktadır. Uluslararası rekabette avantaj sağlamak için, daha bu yu k boyutlu, rekabet gu cu daha yu ksek olan şirketlere ihtiyacımız var. Bunu yolu ise, şirketlerin birleşmesi ya da ortak hareket etmelerinden geçmektedir. Söz konusu birleşmeler, rekabet avantajı yanında teknoloji ve kabiliyetlerin gu çlendirilmesine de yardımcı olacaktır. Bu bağlamda, sektörde bu yu k projelerin kazanılması açısından firmalarımız arasında yapılabilecek bir ku melenme ve/veya ortaklıklar, u lkemizin bu sektörde daha fazla ve nitelikli iş almasını sağlayacaktır. Konuyla ilgili başarılı örneklerden birisi olarak, iki gu zide firmamızın Doha metrosunun yapımı için yaptıkları konsorsiyumu gösterebiliriz.
23
24 Bu tarz örneklerin daha da artması, hem alınan işlerin niteliğini daha da yu kseltecek hem de bu yu k çaplı projelerde u lkemiz firmalarının daha fazla seçilmesi için örnekleri oluşturacaktır. Öte yandan, firmalarımız arasında ortaklıktan öte bazı dönemlerde yaşanan yıkıcı rekabet, u lkemizin daha fazla ve nitelikli iş almasını da önlemektedir. Bu hususun da önu ne geçilmesi gerektiği du şu nu lmektedir. Gu nu mu zde kapsamlı mu teahhitlik projelerinin u stlenilmesinin, ihalenin teknik şartnamesinin hazırlanmasına, hatta projenin dizaynına bağlı olduğu bir vakıa olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu anlamda, teknik mu şavirlik sektöru nu n gu çlendirilerek mu teahhitlik sektöru mu zu n önu nu açacak bir yapıya kavuşması önem arz etmektedir. Hedef pazarı oluşturan u lkelerde; öncelikle altyapı ihtiyaçlarının tespit edilmesi, planlar hazırlanması ve proje modelleri geliştirilmesinin Tu rk teknik mu şavirlik şirketleri ile sağlanması, entegre bir yaklaşım ile Tu rk mu teahhitlik firmalarının istikrarlı ve kalıcı şekilde pazar paylarını artırabilmeleri ve katma değeri yu ksek projelere geçiş yapabilmeleri adına gerekli göru lmektedir. Bu çerçevede, teknik mu şavirlik sektöru mu zu n gu çlendirilmesi için 2012 yılından bu yana devlet yardımları programı uygulanmaktadır. Sonuç olarak, Tu rk YDMH sektöru nu n bölgesinde lider, du nya mu teahhitlik sektöru nde etkin bir aktör konumuna yu kselmesi gerekmektedir. YDMH sektöru nu n bugu n geldiği konum, gerçekleştirdiği ciro ve u stlendiği projeler, anlamlı bir parasal devlet teşviği sağlanması imkanını ortadan kaldırmış bulunmaktadır. Zira sektör parasal teşviklerle desteklenebilecek seviyeyi çoktan aşmıştır. Ancak, sektöru n kendi dinamikleri çerçevesinde yakalayabileceği ivmenin devlet tarafından sahiplenilmesi ve gu çlendirilmesi her zaman söz konusu olacaktır. Bu kapsamda, sektöru n du nyadaki trende de paralel bir biçimde, finansman, yenilikçilik ve teknoloji u retimi konularında muhakkak surette atılım gerçekleştirmesi ve firmalarımızın global hareket etme yeteneği kazanması zaruret arz etmektedir. Bu çerçevede, sektörde yer alan firmalarımızın kurumsallaşmaya yönelik çalışmalarını hızlandırmaları, mali-insani ve teknolojik altyapılarını geliştirmeye yönelik Ar-Ge faaliyetlerine başlamaları, öte yandan, geliştirdikleri projelerde yenilikçi yaklaşımlara önem vererek emek-yoğun projelerden bilgi ve teknoloji yoğunluklu projelere geçiş yapmaları yaşamsal önemdedir. Ayrıca, firmalarımızın bugu ne kadar özellikle yakın pazarlarda gösterdikleri etkinliğin, gerek daha nitelikli projeler u stlenmek yönu ndeki eksiklikleri, gerek anılan pazarlara yeni giriş yapan rakiplerin sayısı ve etkinlikleri dikkate alındığında tehdit altında olduğu bir gerçektir. Bu bağlamda, firmalarımızın iş yapabilirliklerinin su rdu ru lebilmesi adına yatay ve dikey entegrasyonlara gitmeleri ve gerek yerel gerek uluslararası bazda satın alma/birleşmelere yönelmeleri bir zorunluluktur.