T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ENTEGRE KİRLİLİK ÖNLEME Halime BEDİRHANOĞLU Çevre Uzmanı Su ve Toprak Yönetimi Dairesi Başkanlığı
TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ENTEGRE KİRLİLİK ÖNLEME VE KONTROL TEBLİĞİ Tebliğ; 14 Aralık 2011 tarih ve 28142 sayılı R.G. Amaç ve kapsam Dayanak Tanımlar ve kısaltmalar Uygulama Esasları Görev, Yetki ve Sorumluluklar Temiz Üretim Planı Hazırlanması ve Uygulanması Çeşitli ve Son Hükümler ile Ekler den oluşmaktadır.
TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ENTEGRE KİRLİLİK ÖNLEME VE KONTROL TEBLİĞİ Tebliğ; 14 Aralık 2011 tarih ve 28142 sayılı R.G. EK 1. TESİS İÇİ MET UYGULAMALARI EK 2. TEKSTİL ENDÜSTRİSİ ATIKSULARI İÇİN BORU SONU MET UYGULAMALARI EK 3. EMİSYON VE ATIK YÖNETİMİ MET UYGULAMALARI EK 4. TEMİZ ÜRETİM PLANI EK 5. GELİŞME RAPORU
TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ENTEGRE KİRLİLİK ÖNLEME VE KONTROL TEBLİĞİ Tebliğin amacı; Tekstil sektörü faaliyetlerinin çevreye olabilecek olumsuz etkilerinin en aza indirilmesine, çevreyle uyumlu yönetiminin sağlanması için üretim sırasında suya, havaya ve toprağa verilecek her türlü emisyon, deşarj ve atıkların kontrolü ile hammadde ve enerjinin etkin kullanımına ve temiz üretim teknolojilerinin kullanımına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ENTEGRE KİRLİLİK ÖNLEME VE KONTROL TEBLİĞİ Tebliğin kapsamı, Kurulu kapasitesi 10 ton/gün üzerinde olan yıkama, ağartma, merserizasyon, haşıllama, baskı, haşıl sökme ve benzeri ön işlem, boyama ve son işlemlerinin gerçekleştirildiği tekstil tesisleri bu Tebliğ hükümlerine tabidir. 5
TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ENTEGRE KİRLİLİK ÖNLEME VE KONTROL TEBLİĞİ Tekstil üreticilerinin yükümlülükleri; 1) Temiz üretim planlarını hazırlamak/hazırlatmak ve onaylatmak, 2) Mevcut en iyi teknikleri uygulamak, 3) Temiz üretim planlarını uygulanmasına ait gelişme raporlarını hazırlamak ve İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüklerine sunmak, 6
TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ENTEGRE KİRLİLİK ÖNLEME VE KONTROL TEBLİĞİ Temiz üretim planı hazırlanması ve uygulanmasında; 1) Tesisler; a) EK-1 ve EK-3 te yer alan tesis içi temiz üretim teknikleri ile, b) EK-2 de verilen boru sonu arıtma MET uygulamalarından kendi tesislerine uygun olanları seçerek gerekçeleri ile birlikte temiz üretim planlarında sunmak zorundadırlar 7
TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ENTEGRE KİRLİLİK ÖNLEME VE KONTROL TEBLİĞİ Temiz üretim planı hazırlanması ve uygulanmasında; 2) Tesisler temiz üretim planlarını, her çevre izni başvurusunda revize ederek yeniden onaya sunup uygulamaya koymak, 3) Temiz üretim planlarının onaylanmasını müteakip her yıl gelişme raporlarını il çevre ve şehircilik müdürlüklerine sunmak zorundadır. 8
TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ENTEGRE KİRLİLİK ÖNLEME VE KONTROL TEBLİĞİ Yeni kurulacak tesisler; İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümleri kapsamında, çevre izni alınması aşamasında yapacakları başvuruda onaylı temiz üretim planlarını sunarlar. Tesisler bu Tebliğde belirtilen iş ve işlemleri, Çevre Görevlisi ve Çevre Danışmanlık Firmaları Hakkında Yönetmelikte belirlenen çevre danışmanlık firmalarına ve/veya çevre görevlisine yaptırmakla yükümlüdür. ÇED sürecinde, önceliğin temiz üretim tekniklerine verilmesini sağlamakla yükümlüdür. 9
TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ENTEGRE KİRLİLİK ÖNLEME VE KONTROL TEBLİĞİ Mevcut tesisler, 1) 31/12/2012 tarihine kadar, temiz üretim planlarını hazırlayarak il çevre ve şehircilik müdürlüğüne sunarlar. 2) 31/12/2014 tarihine kadar, EK-1 de yer alan C.2.1.1 ya da C.2.1.2 nolu kostik geri kazanımı ile ilgili belirtilen MET lerin uygulanmasından yükümlüdürler. 10
TEBLİĞ EKLERİ Tekstil Sektöründe Entegre Kirlilik Önleme Ve Kontrol Tebliği nde yer alan Mevcut En İyi Tekniklerin (MET) Tanıtımı ve Temiz Üretim Planları
İçerik MET nedir? Tebliğin Ekleri Temiz Üretim Planları
Temiz Üretim Teknikleri - MET ler MET Çevre Yönetim Sistemi Temiz Üretim Bakanlık vb denetleyici otorite Yasal çerçeve, izinlerle ilintili Çevre yönetim sistemi Organizasyon şeması, işletmenin bir parçası Kuruluşun çevre politikası Üretim, uygulanan teknolojiler Kaynakların verimli kullanımı
Önleme Azaltma Geri dönüşüm Boru sonu arıtma
MET ler Önleme Azaltma Geri kullanım Boru Sonu Teknikler KOMBİNASYONU
TÜP Hazırlanması 1 Proses akım şeması 2 Girdiler 3 Çıktılar 4 Enerji kullanımı Su Kullanımı 5 Enerji ve Su Kaynaklarının Verimli Kullanımı 6 7 Temiz Üretim Amaçlarımız TEKSTİL SEKTÖRÜNDE TEMİZ ÜRETİM SEMPOZYUMU 28-30 Mart 2012, Antalya
TÜP TABLO 1 Girdiler Malzeme Yıllık miktar Kullanım alanları Hammaddeler (paketleme dahil tüm üretim süreçleri için kullanılan tüm hammaddeler) Proseste kullanılan ikincil/yardımcı maddeler (temizlik maddeleri, yağlar, katalizörler, soğutucular, vb) Diğerleri (elektrik, doğal gaz, su, basınçlı hava, vs)
TABLO 5 Enerji ve Su Kullanımının Azaltılmasına Yönelik Önlemler ve Uygulanabilirlikleri Önlemler Firmanızda uygulanmış mıdır? (E/H/K) Sizin firmanız için uygulanabilir mi? (E/H/K) Enerji ve su politikası geliştirilmesi İlgili kişilere enerji ve su yönetimi ile ilgili sorumlulukların paylaştırılması Enerji ve su tasarrufu hedeflerinin belirlenmesi Enerji ve su kullanımının alt kullanımlarda detaylı sayaçlandırılması için gerekli ekipmanın kurulması Enerji ve su tüketiminin daha önceki dönemlerle (yıllar/aylar vb) karşılaştırılabilmesi için sürekli izleme sisteminin kurulması Enerji ve su tüketimini ölçen aletlerle ölçüm sonuçlarının sürekli olarak kaydedilmesi Enerji ve su tüketimindeki artışların belirlenmesi için sistem kurulması Enerji ve su tüketiminin üretime bağlı olarak karşılaştırılması için performans indikatörlerinin geliştirilmesi Enerji ve su verilerinin mevcut raporlama sistemi içerisine adapte edilmesi Enerji ve su tasarrufunun ilgili personel ile tartışılması Personelin enerji ve su tasarrufu konusundaki bilinçlenmesi Personelin enerji ve su tasarrufu konusundaki görüşlerinin alınması için bir mekanizma oluşturulması Verimli enerji ve su satın alma politikasının geliştirilmesi Satın almadan sorumlu personelin satın alınacak alternatiflerin uzun süreli işletme maliyetlerinin değerlendirilebilmesi için eğitilmesi Bütün ekipman/binalardaki tarifnamelerde enerji ve su verimliliğinin ilave edilmesi
TABLO 6 Uygulanacak Temiz Üretim Hedeflerimiz, Maliyetleri ve Beklenen Faydaları Temiz Üretim Seçeneklerimiz Amaç Hedef MET No: Ör: Solvent kullanımının azaltılması (Ör: 2014 e kadar solventlerin %90 ı geri kullanılacakt ır) Mevcut Durum Performans Göstergesi (Ör: her yıl satın alınan solventin miktarı) Bir Sonraki Gelişme Döneminde Beklenen İyileşme (Ör:Her yıl satın alınan solvent miktarı için sayısal hedef) Beklenen Toplam Yatırım Maliyeti Beklenen Toplam Yıllık Tasarruf Yatırımın Geri Dönüş Süresi, yıl Öncelik (yüksek/ orta/ düşük)
GELİŞME RAPORU Tablo 1 Ana Performans Göstergeleri Cinsinden Sağlanan Gelişme Ana Performans Göstergeleri Ortalama su tüketimi TÜP hedefiniz Birimi Hedef Yılı Mevcut Durum (TÜP de yer alan) Bu gelişme döneminde ulaşılan Bir sonraki gelişme dönemi hedefi Açıklama (m3/ton kumaş ya da m3/m kumaş) Ortalama enerji tüketimi (kwh/ton kumaş ya da kwh/m kumaş) Ortalama atıksu kirlilik yükü (kg KOI/ton kumaş ya da kg KOI/m kumaş) * Kostik geri kazanım yüzdesi (%)