Kişisel Mahremiyet ve Taciz Eğer birileri zarar vermek veya kötülük amacı ile size ait bilgileri yasal olmayan yollardan elde etmek veya çalışmanızı engellemek için bilgisayarlar kullanıyorsa bu bir elektronik tacizdir. Bu kişilere siber zorba denir. Anayasa da, herkes, haberleşme özgürlüğüne sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır, yargıç kararı olmadıkça haberleşme engellenemez ve gizliliğine dokunulamaz demesine rağmen, ne yazık ki, yasal olmayan elektronik ortamda dinlemeler ve izlemeler çok yaygın bir şekilde yapılmaktadır. İstediğimiz bilgiye ulaşırken bir çok sayfayı gezdiğimiz için gereksiz bilgilere maruz kalırız. Hatta kötü niyetli kişilerin tuzaklarıyla bile karşılaşabiliriz. Sosyal Ağ Nedir? facebook, twitter, instagram, youtube, google+, blogger, whatsapp... gibi diğer insanlar ve arkadaşlarımızla paylaşım yaptığımız internet uygulamalarına genel isim olarak "Sosyal Ağ" denir. Oturum Nedir? Daha önce üye olduğumuz herhangi bir web sitesi veya cep telefonu uygulamasına kullanıcı adı ve şifre ile başarılı bir şekilde giriş yapmaya "Oturum Açmak" denir. Oturum açtığımızda web sayfası yada cep telefonu uygulaması bizim kim olduğumuzu bilir ve daha önce yüklediğimiz resim, video, yazılar ve arkadaşlarımızı gösterir. Oturumu Sürekli Açık Tutmak Daha önceden üye olduğumuz web sayfası yada cep telefonu uygulamasına giriş yaparken bu seçeneği seçerek giriş yaptığımızda ve bilgisayarı kapatıp açtığımızda daha önceki oturumumuza kullanıcı adı ve şifremizi yazmadan direk giriş yapabiliriz. Fakat bilgisayarı başkalarıda kullanıyorsa bizim hesabımıza o da şifresiz giriş yapar ve resimlerimize bakar, videolarımızı seyreder, mesajlarımızı okur, gönderdiğimiz paylaşımlarımızı görür. Bu yüzden oturumu sürekli açık tutmak internette özelimiz olmasına engel oluştura bilir. Bu şekilde giriş yapan bir kişi bizim hesabımızı silebilir. Oturumu Kapatmak Açtığımız oturumu, bilgisayar başından ayrıldığımızda kapatarak, oturumumuzun bizden sonra bilgisayara oturan kişilerin eline geçmesine engel oluruz. Oturumumuzu kapattığımızda genellikle "Oturumunuz Kapanmıştır" mesajı ekrana gelir. Oturum Açamamak Daha önceden üye olduğumuz web sitesine girerken kullanıcı adımızın veya şifremizin yanlış girilmesinden dolayı oturumumuza giriş yapamamamıza veya oturumumuzun silinmesinden dolayı Oturum Açılmayabilir. www.dijitalders.net Kişisel Mahremiyet ve Taciz 1
Kötü Niyetli Kişilerin Tuzaklarından Korunma Yolları 1. Ziyaret edilen her web sayfasının bilgilerinin tutulduğu küçük metin dosyaları oluşur. Bunlara çerez (cookie) lerdir. Cookie ler kötü niyetli kişiler tarafından bize ait kişisel bilgileri elde etmek için kullanılabilir. 2. Bir konuda fikirlerin paylaşıldığı ve kurallara uyulduğu taktirde, bilgi edinmek, farklı bakış açıları kazanmak amacıyla sohbet odaları yararlı ortamlar olabilirler. Bu ortamlardan yararlanabilmek ve güvende olabilmek için kuralları tanımlanmış ve bir yöneticisi olan odalarda sohbet etmeliyiz. Güvenli sohbet edebilmek için; a. Tanımadığımız kişilerle sohbet etmemeliyiz b. Gerçek ismimiz yerine bir takma isimle sohbet etmeliyiz. c. Dosya indirdiğimizde virüslerin bilgisayardaki diğer içeriklere zarar verebilme ihtimali hakkında bilgili olmalıyız d. Etik kurallara uygun bir şekilde, saygılı sohbet etmeliyiz. 5. Sosyal ağlar kullanılırken dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan birincisi zamanı kontrol edebilmek İkincisi ise yapılan paylaşımların kişisel verileri güvende tutacak şekilde paylaşılmasıdır. Paylaşım yaparken dikkat etmemiz gerekenler: a. Gizlilik ayarlarından herkes, sadece arkadaşlarım, sadece ben şeklinde seçenekleri değiştirmeliyiz. Gizlilik ayarları yapılmazsa paylaşımlarımızı herkesin göreceğini kabul etmiş oluruz. b. Tanımadığımız ve kötü niyetli kişiler tarafından kişisel bilgilerimizin elde edebileceği ve bu bilgileri kötü amaçlı kullanabileceklerini de bilmeliyiz. İnternette kolay yolla indirilebilen bazı programlar, kullanıcıların müzik dosyaları, filmler ve diğer programları kopyalamalarına, indirip paylaşmalarına izin verir. Bunun 2 önemli riski vardır: a. İndirilen ve paylaşılan programların virüslü olabileceği ihtimaliyle her zaman gerekli virüs taramalarını yapmalıyız. b. İzinsiz dosya indirilerek telif hakları yasası ihlal edilmiş olabileceğini bilerek hareket etmeliyiz. Oyun oynayacağımız siteleri seçerken bizim için yararlı ve eğlenceli olması gibi seçme kriterlerimizin olması bizi korur. Günde en fazla 1 saat oyunlar için yeterli bir süredir. Bedenimizin gelişebilmesi için hareketli oyunlara daha fazla ihtiyacı vardır. Oyun oynarken kişisel mahremiyet ve tacizden kendimizi korumak için şunları yapmalıyız: a. Yaşımıza göre uygun oyunlar seçmeliyiz b. Diğer oyuncularla kişisel verileri paylaşmaktan kaçınmalıyız c. Şiddet ve uygunsuz içerikler barındıran tehlikeli oyunlardan kaçınmalıyız www.dijitalders.net Kişisel Mahremiyet ve Taciz 2
6. İnternette bazı kişiler kimliklerini farklı tanıtarak kaba ve suçlayıcı bir şekilde konuşup bize rahatsızlık verebilir. Bu kişilere Sanal-Siber Zorba denir. Gerçek dünyada uyduğumuz kurallar ve sorumluluklar İnternet ortamında da vardır. Sanal Zorba Olmamak İçin Şunları Yapmalıyız: a. b. c. d. e. f. Nazik ve kibar bir dil kullanmalıyız Şaka yapmak amacıyla dahi tehdit edici kötü ve kaba sözler kullanmamalıyız İnternet her istediğimizi yapabileceğimiz bir ortam değildir. Başkalarını rahatsız etmemeliyiz Sana yapılmasını istemediğini sen de başkasına yapma! Hatalıysan özür dilemekten çekinme. Seni rahatsız eden kişilere karşılık verme, hemen çekinmeden ailene haber ver. İnternette Mahremiyet ve Kişisel Hakların Korunması İçin Yasal Güvence 1. 2. Eğer sosyal ağ oturumunuza izinsiz erişilip, sosyal ağ bilgilerinizde değişiklik yapılmış veya bir kısım bilgiler (veriler) yok olmuşsa, Eğer sosyal ağ oturumunuza izinsiz giren kişi aynı zamanda sizin arkadaşlarınıza gönderdiğiniz veya onlardan gelen mesajlarınızı da okuduysa, Sosyal ağ hesabınızın izniniz dışında bir başkası tarafından silinmiş olması, Eğer sosyal ağlara girdiğiniz bilgisayarı başkaları ile ortak kullanılıyorsanız ve bilgisayar başına oturduğunuzda bir başka kullanıcının sosyal ağ oturumu açık ise bu oturumu kapatmayıp izinsiz şekilde bu oturuma devam etmeniz, Türk Ceza Kanunu (TCK) gereğince suçtur ve bu suçu işleyenler altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilecektir. Sosyal Ağ Oturumunuza İzinsiz Erişimi Engellemede Alınacak Tedbirler 1. 2. 5. 6. 7. 8. 9. Sosyal ağ sitesine giriş yaparken Oturumumu sürekli açık tut seçeneğinin işaretlenmemesi gerekir Şifrelerinizin en az üç ayda bir güvenli bir şifre ile değiştirilmesi gerekir Kapsamlı bir anti virüs programı kullanılmalıdır TC Kimlik Numarası paylaşılmamalıdır. Kredi kartı bilgilerinizi kesinlikle paylaşmayın. Sosyal paylaşım ağlarında her şeyi herkesle paylaşmayın. Sohbet programları kullanırken dikkat edin. Tanımadığınız ve güvenmediğiniz emaili (e-posta) açmayın Sahte sitelere karşı sadece bir e-posta mesajında veya bir web sitesinde yer alan bağlantılar üzerinden tıklanarak ağlara erişmeye çalışılmamalıdır. Sonuç ve Değerlendirme Günümüzün gelişen teknolojisi dikkate alındığında kişisel verilerin eskisine oranla daha büyük bir hızda ve oranda gizliliğinin, mahremiyetinin ve bütünlüğünün riske girdiği aşikardır. Dolayısı ile kişilerin bu hususa yeterince özen ve önem göstermeleri son derece önemlidir. Bu çerçevede kişilerin ve kurumların bilgi güvenliği konusunda bilinçlendirilmesi ve bilgilendirilmesi, olabilecek muhtemel sorunların en aza indirilmesine katkı sağlayacaktır. Sorular: Günde en fazla kaç saat bilgisayar oyunlarına zaman ayırmalıyız? Oyun oynarken kişisel mahremiyet ve tacizden kendimizi korumak için neler yapmalıyız? Sanal Zorba nedir? www.dijitalders.net Kişisel Mahremiyet ve Taciz 3
İnternette bazı kişiler kimliklerini farklı tanıtarak kaba ve suçlayıcı bir şekilde konuşup bize rahatsızlık verebilir. Bu kişilere ne denir? Sanal Zorba olmamak için ne yapmalıyız? Sosyal ağ ne demektir? Güvenli sohbet edebilmek için neler yapmalıyız? Hangi tür odalarda sohbet etmeliyiz? (Kuralları tanımlanmış ve bir yöneticisi olan odalarda sohbet etmeliyiz) Paylaşım yaparken dikkat etmemiz gerekenler nelerdir? Sosyal ağ ne demektir? Ne zaman paylaşımlarımızı herkesin göreceğini kabul etmiş oluruz? Gizlilik ayarları yapılmazsa paylaşımlarımızda neyi kabul etmiş oluruz? Oyun oynayacağımız siteleri seçerken neye dikkat etmeliyiz? Oturum Açmak Ne demektir? Oturum Kapatmak Ne demektir? Oturumu sürekli açık tutmanın tehlikesi nedir? Oturum neden açılmayabilir? Türk Ceza Kanunu gereğince İnternette mahremiyet ve kişisel hakların korunması cezası gerektirir? Şifrelerimizi en az ne kadar zamanda bir güvenli bir şifre ile değiştirilmesi gerekir? İnternette hangi suçu işleyenler altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilecektir? Sosyal ağ hesabınızın izniniz dışında bir başkası tarafından silinmiş olması TCK'nunda ne kadar ceza gerektirir? ( TCK'ya göre altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilecektir.) Sosyal Ağ Oturumunuza İzinsiz Erişimi Engellemede Alınacak Tedbirlerden birisi nedir? Çerez (cookie) nedir? Eğer birileri zarar vermek veya kötülük amacı ile size ait bilgileri yasal olmayan yollardan elde etmek veya çalışmanızı engellemek için bilgisayarlar kullanıyorsa bu bir elektronik tacizdir www.dijitalders.net Kişisel Mahremiyet ve Taciz 4
www.dijitalders.net Kişisel Mahremiyet ve Taciz 5