Baz Faktörlerin Zmparalanm+ A-aç Malzeme Yüzey Pürüzlülü-üne Etkisi

Benzer belgeler
Cilt:12 Sayı: 1 s.55-60, 2009 Vol: 12 No: 1 pp.55-60, Abdullah SÖNMEZ, Cevdet SÖĞÜTLÜ ÖZET

Cilt:13 Sayı: 3 s , 2010 Vol: 13 No: 3 pp , Cevdet SÖĞÜTLÜ ÖZET

AKASYA (Robinia pseudoacacia L.) VE MEŞE (Quercus petraea L.) ODUNLARINDA YÜZEY DÜZGÜNLÜĞÜNE KESİŞ YÖNÜ VE ZIMPARALAMANIN ETKİSİ ÖZET

AĞAÇ MALZEMEDE YÜZEY DÜZGÜNLÜĞÜNE, RENDELEMEDE KESİŞ YÖNÜ, BIÇAK SAYISI VE ÇEŞİDİNİN ETKİLERİ ÖZET

MBD 2015, 4 (1 ): 27 38

Tornalama Tekniğinin Ağaç Malzeme Yüzey Pürüzlülüğüne Etkisi

Rendeleme İşleminde Kesiş Yönü, Kesici Sayısı ve Devir Sayısının Bazı Ağaç Malzemelerin Yüzey Düzgünlüğüne Etkileri

Kahramanmaras Sutcu Imam University Journal of Engineering Sciences

Odunun işlenmesinde yüzey pürüzlülüğü üzerine etkili faktörler. Effecting factors on surface roughness in wood machining

DEĞİŞİK KORUYUCULAR İLE İŞLEM GÖRMÜŞ BAZI YERLİ AĞAÇLARDA UV IŞINLARININ RENK DEĞİŞTİRİCİ ETKİSİ

MAÇKA-ÇATAK BÖLGESİ ANADOLU KESTANESİ (Castanea sativa Mill.) ODUNUNUN BAZI MEKANİK ÖZELLİKLERİ

Politeknik Dergisi, 2016; 19 (4) : Journal of Polytechnic, 2016; 19 (4) : Cevdet SÖĞÜTLÜ

Bazı Ağaç Malzemelerin Vida Tutma Mukavemetlerinin Belirlenmesi

PVAc Tutkalnda Viskozite De*i+iminin Baz A*aç Malzemelerde Yap+ma Direncine Etkileri

LİFLEVHALARIN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ ÜZERİNE BAZI ZIMPARALAMA FAKTÖRLERİNİN ETKİSİ EFFECT OF SOME SANDING FACTORS ON SURFACE ROUGHNESS OF FIBERBOARD.

Farklı Ağaç Malzemelerde Çekme Yönü Ve Tutkal Çeşidinin Kavela Çekme Direncine Etkilerinin Belirlenmesi

Sarıçam dan Üretilen Masif Panellerin Bazı Özellikleri

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNDE YETİŞEN ÖNEMLİ BAZI AĞAÇ ODUNLARININ VİDA TUTMA DİRENÇLERİ

TOMRUK HACMİNİN TAHMİNİNDE KULLANILAN CENTROID METOD VE DÖRT STANDART FORMÜLÜN KARŞILAŞTIRILMASI

DENEY 2 KESME HIZININ YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

MERMER VE TRAVERTEN TOZUNUN AHŞAP ÜST YÜZEY İŞLEMLERİNDE KULLANIMININ PARLAKLIK VE PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİ

Nurgül AY KTÜ Orman Fakültesi, Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü, TRABZON

MAVİLEŞMENİN SARIÇAM (Pinus silvestris L.) ODUNUNDA RENKLENDİRME VE VERNİKLEMEYE ETKİSİ ÖZET

A.I.3 TÜRK STANDARDLARI

Farklı Zımparalarla Zımparalanmış ve Poliüretan Tutkalı ile Yapıştırılmış Bazı Ağaç Malzemelerin Yapışma Dirençleri

Mobilya Üretiminde Kullanlan Çe,itli Ba.lant Elemanlarnn Mekanik Davran, Özellikleri

PVAc TUTKALI KULLANILARAK YAPIŞTIRILMIŞ LAMİNE AHŞAP YAPI ELAMANLARININ YANMA ÖZELLİKLERİ

AHŞAP PENCERE KANATLARINDA BİRLEŞİM YERLERİ MEKANİK ÖZELLİKLERİ

Vakumlu Membran Preste Üretilmiş Ahşap Lamine Elemanların Yapışma Performanslarının Belirlenmesi

FARKLI KOŞULLARDA ÜRETİLEN KIZILÇAM (Pinus brutia Ten.) KONTPLAKLARDA ÇEKME-MAKASLAMA DİRENCİ ÜZERİNE KAPLAMA LEVHALARIN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN ETKİSİ

Yüzey Pürüzlülüğü Ölçüm Deneyi

AhĢap Sertlik Değerlerinin Farklı Metodlar Kullanılarak KarĢılaĢtırılması. Comparison of Wood Hardness With Different Measuring Methods

BAZI AĞAÇ MALZEMELERDE KESİŞ YÖNÜ KESİCİ ADEDİ VE DEVİR SAYISININ YÜZEY DÜZGÜNLÜĞÜNE ETKİLERİ

The Effect of Machining Properties on Adhesion Strength of Coated Fir (Abies Nordmannian asubsp. ) and Beech (Fagus Orientalis Lipsk.

ÇEŞİTLİ AĞAÇ TÜRLERİNE AİT DOĞAL RENK VE PARLAKLIK DEĞERLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

THE EFFECT OF BORIC ACID MODIFICATION ON THE HARDNESS VALUE OF WATER-BASED VARNISH

YAĞ BAZLI TAHTA KORUYUCUNUN POLYESTER VERNİĞİN YAPIŞMA DİRENCİNE ETKİSİ. Mehmet BUDAKÇI 1, Hüseyin PELİT 1,*

The effects of heat treatment on shear strength of oak (Quercus petraea L.) wood

Vakumlu ve Klasik Kurutma Yöntemlerinin Ahşap Malzemenin Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerine Etkisinin Belirlenmesi

Nurgül AY Hamiyet ŞAHİN KTÜ Orman Fakültesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü, TRABZON. Geliş Tarihi:

Afyon Kocatepe Üniversitesi 7(2) Afyon Kocatepe University FEN BİLİMLERİ DERGİSİ ANKARA

HSS Torna Kalemindeki Talaş Açısının Kesme Kuvvetlerine Etkisi

M. Haluk ÇEL4K, Mehmet ORHAN, Ali Hikmet U8URLU Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yap Bölümü Teknikokullar, ANKARA ÖZET

ORMAN YANGINLARININ KIZILÇAM (Pinus brutia Ten.) ODUNUNUN BAZI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİSİ ÖZET ABSTRACT

Vacsol-Aqua ile Emprenye Edilmiş Bazı Ağaç Malzemelerin Yüzey Pürüzlülüğü ve Yapışma Direnç Özellikleri

ODUN YÜZEYLERİNDE PÜRÜZLÜLÜK VE PÜRÜZLÜLÜK ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ

YÜZEYLERİN BİRBİRİNE GÖRE DURUMU

Endüstri Meslek Lisesi Örencilerinin Yetenek lgi ve Deerleri le Okuduklar Bölümler Arasndaki li"ki

Çeşitli Masif ve Kompozit Ağaç Malzemelerin Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi

Proje Döngüsünde Bilgi ve. Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1

Ağaç Malzemede Su Çözücülü Vernik Uygulamalarının Sertlik, Parlaklık ve Yüzeye Yapışma Direncine Etkileri

BUHARLAMA İŞLEMİ YAPILMIŞ LADİN (Picea orientalis L.) ODUNUNUN BAZI FİZİKSEL VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNDEKİ DEĞİŞMELER

ÇeĢitli Ağaç Türlerine Ait Doğal Renk ve Parlaklık Değerlerinin KarĢılaĢtırılması

kili ve Çoklu Kar³la³trmalar

ç- çe Tasarmlar Birdal eno lu ükrü Acta³ eno lu & Acta³ statistiksel Deney Tasarm Giri³ ki A³amal ç- çe Üç A³amal ç- çe l A³amal ç- çe

İç basınç (P; atm), ozon oranı (O; %) ve sıcaklık (T; C) parametrelerinin değiştirilmesiyle elde edilmiştir.

Deneysel Verilerin Değerlendirilmesi

RENK AÇICI KİMYASAL MADDELERİN SAPSIZ MEŞE (Quercus sessiliflora Salisb.) ODUNUNUN YANMA ÖZELLİKLERİNE ETKİLERİ

YABANCI ÇITALI KUTU KONSTRÜKSİYONDA LEVHA VE TUTKAL ÇEŞİDİNİN DİYAGONAL BASINÇ VE ÇEKME DİRENCİNE ETKİLERİ

Anketler ne zaman kullanlr? Ünite 6 Anketlerin Kullanm. Temel Konular. Soru Tipleri. Açk-uçlu ve kapal anketler. Anketler. Anketler de0erlidir, e0er;

Çeşitli Bağlantı Elemanları ile Üretilen L Tipi Demonte Mobilya Köşe Birleştirmelerinin Moment Kapasitesi

Ahşap Boy Birleştirmelerde Farklı Bağlantı Tekniklerinin Çekme Mukavemetlerinin Karşılaştırılması

Homojen Sonlu evlerde Kritik Güvenlik Say s n n Pratik Ba nt larla Tahmin Edilmesi

INVESTIGATION THE RESISTANCE OF WOODEN VARNISHES TO STEAM AND WET HEAT

HAREKETL BASINÇ YÜKLEMES ALTINDAK HDROLK SLNDRN DNAMK ANALZ

EKG Sinyallerinde Gürültü Gidermede Ayrk Dalgack Dönüümünde Farkl Ana Dalgacklarn Ve Ayrtrma Seviyelerinin Karlatrlmas

1.1 FET Çal³ma Bölgeleri. Elektronik-I Laboratuvar 6. Deney. Ad-Soyad: mza: Grup No: JFET; jonksiyon FET. MOSFET; metal-oksit yar iletken FET

BAZI AHŞAP VERNİKLERİN FARKLI AĞAÇ MALZEME YÜZEYLERİNDEKİ YAPIŞMA DİRENCİNİN BELİRLENMESİ

TUTKAL HATTINA KATILAN SODYUMBORAT ÇÖZELTİSİNDE BAZI AĞAÇ TÜRLERİNİN YANMA DİRENCİNİN BELİRLENMESİ

T.C. Hitit Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Anabilim Dalı

Bazı Ahşap Esaslı Levhalarda Kaplama Yapışma Direncinin Belirlenmesi

Ta k n Hidrografi Pik Debilerinin Köprü Orta Ayaklar Etraf nda Meydana Gelen Nihai Oyulmalara Etkisinin Deneysel Olarak Ara t r lmas

Ağaç Malzemelerde Yağ, Tutkal Lekesi Temizleme ve Emprenye ĠĢleminin Vernik Katman Sertliği Üzerine Etkileri

ASMOLEN UYGULAMALARI

SERT LİF LEVHALARIN FİZİKSEL VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNE SICAKLIK VE BASINCIN ETKİSİ

Sait GEZGİN, Nesim DURSUN, Fatma GÖKMEN YILMAZ

Emprenye Yapılmış Ağaç Malzeme Üzerine Uygulanan Üstyüzey İşlemlerinin Isı İletkenliklerinin Belirlenmesi

AA5052 ALAŞIMININ İŞLENMESİNDE İŞLEME PARAMETRELERİNİN KESME KUVVETİ VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

Farklı Birleştirme Teknikleri ve Değişik Kalınlıklardaki Levhalarla Üretilmiş Kutu-Tipi Mobilya Köşe Birleştirmelerinin Moment Taşıma Kapasitesi

Farklı Elektrotlar ile Delik Delme İşlemlerinde Yüzey Pürüzlülüğünün İncelenmesi

CNC ile İşlemede Ahşap Malzemenin Yüzey Kalitesini Etkileyen Faktörler

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TALAŞLI İMALAT LABORATUARI DENEY FÖYÜ

1. Sabit Noktal Say Sistemleri

Elazığ İli Karakoçan İlçesinden Elde Edilen Sütlerde Yağ ve Protein Oranlarının AB ve Türk Standartlarına Uygunluklarının Belirlenmesi

KENARLARI MASİFLİ VE MASİFSİZ MDF LEVHALARINDA KAVELA ÇAPLARININ ÇEKME DİRENCİNE ETKİLERİ

ISLAKLIK ÖLÇÜMLERİ. a. Metalin paslanması b. Tahtanın çürümesi c. Ekmeğin küflenmesi. Şekil 1. Malzemeler üzerindeki bozulmalar

Farklı Numaralı Zımparalar le lem Görmü Çeitli Aaç Yüzeylerin Yapıma Direncinin Belirlenmesi

ICS TÜRK STANDARDI TS EN /Nisan Ön söz

İSTİFLENMİŞ TOMRUKLARDA KULLANILAN HACİM FORMÜLLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. Ramazan ÖZÇELİK

Türkiye - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1

Bor Yağının Ağaç Malzemenin Bazı Mekanik Özelliklerine Etkisi. Effect of Some Mechanical Properties on Wood Materials Impregnated with Waste Boron Oil

Teknik sistem kataloğu Taşıyıcı kol sistemleri

TUTKAL HATTINA KATILAN SODYUMBORATIN YAPI MA DİRENCİNE ETKİSİ THE EFFECTS OF BONDING STRENGTH WITH THE ADDED SODYUMBORAT TO GLUE LINE

KUTU KONSTRÜKSİYONLU MOBİLYADA DİŞLİ KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİN EĞİLME DİRENCİ ÖZET

VB de Veri Türleri 1

OPEN-END İPLİKÇİLİĞİNDE FARKLI ÇAPTA ROTOR KULLANIMININ İPLİK KALİTESİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

KAMA DİŞLİ GÖNYEBURUN KÖŞE BİRLEŞTİRMELERDE AĞAÇ TÜRÜ VE DİŞ TİPİNİN DİYAGONAL BASMA DİRENCİNE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

AHŞAP TUTKALLI BİRLEŞMELERDE YAPIŞMA PERFORMANSINA SICAKLIK ARTIŞININ ETKİLERİ ÖZET

Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi

Transkript:

Politeknik Dergisi Journal of Polytechnic Cilt: 8 Say: 4 s. 345-350, 2005 Vol: 8 No: 4 pp. 345-350, 2005 Baz Faktörlerin Zmparalanm+ A-aç Malzeme Yüzey Pürüzlülü-üne Etkisi Cevdet SÖ6ÜTLÜ Gazi Üniversitesi, Teknik E-itim Fakültesi, Mobilya ve Dekorasyon E-itimi Bölümü 06500 Teknikokullar, ANKARA ÖZET Bu çal+mada, zmparalanm+ a-aç malzeme yüzey pürüzlülü-üne kesi+ yönü ve zmpara çe+idinin etkileri ara+trlm+tr. Bu maksatla, ülkemizde yeti+en akasya (Robinia pseudoacacia L.), armut (Pirus communis L.), kestane (Castanea sativa Mill.), sapsz me+e (Quercus petraea Lieble) ve Toros sediri (Cedrus libani A. Rich) odunlarndan radyal ve te-et kesitli parçalar elde edilmi+tir. Bunlardan ASTM-D 1666-87 esaslarna göre 80 ve 120 numaral zmpara makinesinde i+leme tabi tutularak örnekler hazrlanm+tr. Örneklerin yüzey pürüzlülük de-erleri ISO 4287 esaslarna göre belirlenmi+tir. Ara+trma sonuçlarna göre, yüzey pürüzlülü-ü en yüksek me+ede, en dü+ük armutta elde edilmi+tir. Ayrca, te-et yön radyal yöne göre, 80 numara zmpara 120 numara zmparaya göre daha pürüzlü yüzeyler vermi+tir. Anahtar Kelimeler: A-aç malzeme, radyal kesit, te-et kesit, zmparalama, yüzey pürüzlülü-ü The Effect of Some Factors on Surface Roughness of Sanded Wood Material ABSTRACT In this study, the effect of section direction and kind of sand paper on surface roughness of sanded wood samples was investigated. For this purpose, radial and tangential parts were taken from acacia (Robinia pseudoacacia L.), pear (Pirus communis L.), chestnut (Castanea sativa Mill.), oak (Quercus petraea Lieble) and cedar (Cedrus libani A. Rich), which are commonly grown, trees in Turkey. Samples were prepared by processing the sanding machine for 80 and 120 numbers. Surface roughness were tested by using method of ISO 4287. The results of this study suggest that the highest value for surface roughness value was found on the oak samples while the lowest value was obtained from the pear samples. Furthermore, according to radial and tangential direction, the sanding paper of 80 numbered has given worst surface roughness in comparisons with using the sanding paper of 120 numbered. Keywords: Wood material, radial section, tangential section, sanding, surface roughness 1. GR Mobilya ve dekorasyon elemanlarnn üretiminde kullanlan a-aç malzeme, biçme, rendeleme ve zmparalama gibi de-i+ik i+lemlerden geçirildikten sonra üstyüzey i+lemlerine uygun duruma getirilmektedir (1). Ürünün ekonomik de-erinin belirleyicisi konumda olan üstyüzey i+lemlerinin ba+arsnda, a-aç malzemenin yüzey düzgünlü-ü önemli bir etkendir ve ürünün kalitesini belirleyen özelliklerden birisidir. Üretim sürecinde malzemeye uygulanan bir i+lemin ba+ka bir i+lem gerektirmesi veya i+lemin tekrarlanmas üretim maliyetini yükseltti-i ve ürün kalitesini olumsuz yönde etkiledi-i için üretim araçlarna ili+kin de-i+kenlerin do-ru seçilmesi gerekmektedir. Seçimin sürdürülebilirli-ini sa-lamak ise, onu, saysal veriler kullanarak ifade etmek ile mümkündür. Yüzey pürüzlülük de-erlerine ili+kin saysal verilerin elde edilebilece-i yöntemlerin homojen yapdaki malzemeler için geli+tirilmi+ olan standartlarda verildi-i ve bu standartlarn ah+ap yüzeyler için de kullanlabildi-i bildirilmi+tir (2-4). Yüzey pürüzlülü-ü ölçmede, günümüze kadar denenmi+ yöntemler içerisinde dokunmal i-neli taramann daha uygun oldu-u belirtilmi+tir (4). A-aç malzemenin makinede +ekillendirme sürecinde hücrelerinin de-i+ik kesiciler ile kesilmesi sonucunda; traheler, traheidler, öz+nlar, paran+im, reçine kanallar ve lifler arasnda oyuklar olu+tu-u, bu oyuklarn ölçüsünde a-aç türü, ilk bahar veya yaz odunu oran ve enine, radyal veya te-et yönde kesilmesinin etkili oldu-u, bunun da yüzey pürüzlülü-üne yansd- belirlenmi+tir (2, 3). Rendelenmi+ ve zmparalanm+ masif a-aç malzemede, dü+ük rutubet de-erlerinde daha pürüzsüz yüzey elde edildi-i bildirilmi+tir (5). Me+e ve akasya odunlarndan rendelenerek hazrlanan örneklerde yüzey pürüzlülü-ünün, sras ile 7,50 Im ve 4,46 Im elde edildi-i ve te-et yönde radyal yöne göre, 4 kesicili rendelemede 2 kesicili rendelemeye göre daha az oldu-u, kesi+ yönü kesici says etkile+iminin ise önemsiz çkt- bildirilmi+tir (6, 7). 345

Cevdet SÖ6ÜTLÜ / POLLTEKNLK DERGLSL, CLLT 8, SAYI 4, 2005 Rendelemede kesici bçak says, zmparalamada ise zmpara numaras arttkça yüzey pürüzlülük de-erlerinin küçüldü-ü ve besleme hz arttkça yüzey pürüzlülü-ünün de artt- bildirilmi+tir (8). A-açi+leri endüstrisinde, perdahta uygulanan en yaygn i+lemin zmparalama oldu-u ve bunun, ürün haline gelen a-aç malzeme kalitesinde belirleyici konumda bulundu-u belirtilerek, zmparalamann el i+çili-i ile yaplmas durumunda zaman alc ve pahal bir i+lem oldu-u, makinede zmparalama i+leminde ise otomasyon bilgisi eksikli-i halinde istenilen yüzey kalitesinin elde edilemedi-i bildirilmi+tir (9, 10). Zmparalama i+leminin, ürün haline gelen a-aç malzeme kalitesinde belirleyici konumda bulundu-u belirtilerek, el i+çili-i ile yaplmas durumunda zaman alc ve pahal bir i+lem oldu-u, makine kullanmnda ise zmpara numaras, besleme hz gibi de-i+kenlerinin do-ru seçilememesi halinde istenilen yüzey kalitesinin elde edilemedi-i bildirilmi+tir (9, 10). vermesi dikkate alnarak i+lem, örne-in her iki yüzeyinde de ayn besleme yönünde yaplm+tr. 2.3. Yöntem A-aç malzeme yo-unluklar TS 2472 e göre belirlenmi+tir (14). Yüzey pürüzlülü-ünün ölçülmesinde ISO 4287 de belirtilen esaslara uyulmu+tur (15). Ölçümler, TS 971, TS 930 ve TS 6959 da belirtildi-i gibi, ard+k profil de-i+imini ölçebilen TIME TR 200 dokunmal (i-neli) yüzey pürüzlülü-ü test cihaz ile yaplm+tr (16-19). Ölçümler, her örne-in 5 ayr noktasnda liflere dik yönde yaplm+tr. Örnekler, Qekil 1 deki gibi i+aretlenmi+tir. Cihaz, 2,5 mm ölçme adm ve 3 ölçme saysna (cut off) ayarlandktan sonra ölçme kolu, aral- 20 mm olan iki çizgi arasna yerle+tirilmi+tir. Örne-in ve cihazn yer düzlemine paralellik durumu kontrol edildikten sonra ölçüm ba+latlm+tr. Sonuç, cihazn LCD ekranndan okunarak Ra cinsinden kaydedilmi+tir. 80 numara zmpara ile i+lem gören me+e ve akasyann yüzey pürüzlülük de-erlerinin sras ile te-et yönde 9,33 Im, 7,94 Im, radyal yönde ise 9,69 Im, 8,49 Im oldu-u belirlenmi+tir (11). ÖLÇÜMYÖNÜ 20 mm Bu çal+mada, zmparalanm+ akasya (Robinia pseudoacacia L.), armut (Pirus communis L.), kestane (Castanea sativa Mill.), sapsz me+e (Quercus petraea Lieble) ve Toros sediri (Cedrus libani A. Rich) odunlarnn yüzey pürüzlülü-üne kesi+ yönü ve zmpara çe+idi etkisinin belirlenmesi amaçlanm+tr. 2. MALZEME VE YÖNTEM 2.1. A&aç Malzeme Ülkemizde do-al olarak yeti+en akasya, armut, kestane, sapsz me+e ve Toros sediri deney malzemesi olarak kullanlm+tr. Deneylerde kullanlan a-aç malzemeler, Ankara Mobilyaclar Sitesi nden rastgele seçim yöntemi ile temin edilmi+tir. A-aç malzemenin budaksz, ardaksz, büyüme kusurlar bulunmayan, düzgün lifli ve diri odun ksm olmasna dikkat edilmi+tir. Qekil 1. Yüzey pürüzlülü-ü deney örne-i Ölçümler, örneklerin kar+lkl iki yüzeyinde yaplm+ ve iki de-erin aritmetik ortalamalar tek de-er olarak kaydedilmi+tir. Ölçmede hassasiyetin devamll- için, her 100 ölçüm sonunda, cihaza ait kalibrasyon levhasnda kontrol ölçümleri yaplm+tr. Cihaz, yüzey pürüzlülü-ünü, tarama i-nesinin 5 Im çapl elmas ucunu, örnek yüzeyinde a+a- yukar hareket ettirerek yüzeyde bulunan girinti ve çkntlarn profilini çkartarak ölçmektedir. Profil girintileri (vadi) ile çkntlar (tepe) arasnda bulunan merkez çizgisi ortalama pürüzlülük de-erini (Ra) göstermektedir (Qekil 2). Bu çal+mada da, yüzey pürüzlülü-ü Ra parametresi esasna göre de-erlendirilmi+tir. Profil tepesi Profil vadisi 2.2. Deney örneklerinin haz,rlanmas, Örneklerin hazrlanmasnda ASTM D 1666 87 esaslarna uyulmu+tur (12). Bu maksatla 18x60x600 mm boyutlarnda, a-aç türü, kesi+ yönü ve zmpara çe- +idi için 10 ar adet olmak üzere toplam 200 (5x2x2x10) adet taslak hazrlanm+tr. Taslaklar, scakl- 20±2 o C ve ba-l nemi %65±5 olan iklimlendirme dolabnda bekletilerek rutubetleri TS 2471 e göre (13) yakla+k %12±0,5 olmas sa-lanm+tr. Daha sonra kontak bant zmpara makinesinde 80 ve 120 numara zmpara ile yllk halkalara te-et ve radyal yönde zmparalanm+tr. Zmparalamada besleme hz 9 m/dk, kesme hz 18 m/sn seçilmi+ ve bu ayarlar i+lem süresince sabit tutulmu+tur. A-aç malzemenin farkl yönlerde kar+lk Ra Qekil 2. Tarama i-nesi ile belirlenen yüzey profili 2.4. Verilerin De&erlendirilmesi Sonuçlarn de-erlendirilmesinde, deney örnekleri üzerinde yaplan ölçümlerden elde edilen yüzey pürüzlülük de-erleri veri olarak kullanlm+tr. Varyans analizi (ANOVA) testleri ile faktör etkileri tespit edilmi+tir. Gruplar aras fark önemli çkt-nda, Duncan testi ile ortalama de-erler arasndaki fark kar+la+trlm+tr. Ba- +ar sralamalar, en küçük önemli fark (LSD) kritik de- 346

BAZI FAKTÖRLERLN ZIMPARALANMIQ A6AÇ MALZEME YÜZEY PÜRÜZLÜLÜ / POLLTEKNLK DERGLSL, CLLT 8, SAYI 4, 2005 -erine göre homojenlik gruplarna ayrlmak suretiyle yaplm+tr. Veriler, PC için yazlm+ MSTAT C paket programnda 0,95 güven düzeyinde de-erlendirilmi+tir. 3. BULGULAR A-aç malzemelerin hava kurusu yo-unluk de- -erleri ve yllk halka geni+likleri Çizelge 1 de verilmi+tir. Ölçümlerde elde edilen ortalama yüzey pürüzlülük de-erleri Çizelge 2 de verilmi+tir. Buna göre, a-aç türleri ve kesi+ yönü düzeylerinde ortalama yüzey pürüzlülük de-erleri arasnda farkllklar bulunmaktadr. Farkllklarn kayna-n belirlemek üzere varyans analizi yaplarak sonuçlar Çizelge 3 de verilmi+tir. Çizelge 1. Ortalama yo-unluk de-erleri ve yllk halka geni+likleri FZKSEL ÖZELLK Hava Kurusu Yo&unluk (g/cm 3 ) 0,768 0,713 0,499 0,623 0,484 Y,ll,k Halka Geni<li&i (mm) 9,60 1,04 4,60 2,11 1,63 Çizelge 2. Yüzey pürüzlülü-ü (Ra) de-erleri (Im) Akasya Armut Kestane Me<e Toros Sediri KES YÖNÜ ZIMPARA ÇED 80 NUMARA 120 NUMARA X min X maks X s X min X maks X s RADYAL 6,551 9,391 7,754 0,922 4,223 8,926 4,917 0,584 TE6ET 6,738 9,126 7,710 0,818 3,536 3,774 4,304 0,710 RADYAL 5,492 8,926 7,013 0,942 3,830 4,621 4,222 0,292 TE6ET 6,327 9,034 7,333 0,722 3,528 4,415 4,091 0,317 RADYAL 6,474 9,218 7,614 0,803 4,237 4,452 5,239 0,759 TE6ET 6,893 10,480 8,432 1,263 3,810 6,903 4,595 0,809 RADYAL 6,722 11,355 8,627 1,346 4,971 8,263 6,108 1,078 TE6ET 7,250 10,220 9,096 1,013 5,103 7,082 6,119 0,849 RADYAL 6,761 8,160 7,353 0,547 3,901 4,733 4,359 0,316 TE6ET 7,050 10,056 8,297 0,891 4,333 6,488 5,107 0,618 X min :En dü+ük de-er X maks :En yüksek de-er X : Aritmetik ortalama s : Standart sapma Çizelge 3. A-aç türü, kesi+ yönü ve zmpara çe+idinin yüzey pürüzlülü-üne etkisine ili+kin varyans analizi sonuçlar VARYANS KAYNA/I Serbestlik Derecesi Kareler Toplam, Kareler Ortalamas, F De&eri P 0,05 A&aç Türü (A) 4 358,709 89,677 130,1267 0,0000* Kesi< Yönü (B) 1 8,847 8,847 12,8369 0,0004* Etkile<im (AB) 4 36,018 9,004 13,0659 0,0000* Z,mpara Çe<idi (C) 1 2275,439 2275,439 3301,7872 0,0000* Etkile<im (AC) 4 4,834 1,209 1,7537 0,1360** Etkile<im (BC) 1 24,601 24,601 35,6977 0,0000* Etkile<im (ABC) 4 11,798 2,949 4,2798 0,0019* Hata 980 675,371 0,689 Toplam 999 3395,616 * : Fark 0,05 e göre önemli ** : Fark 0,05 e göre önemsiz 347

Cevdet SÖ6ÜTLÜ / POLLTEKNLK DERGLSL, CLLT 8, SAYI 4, 2005 Yüzey pürüzlülü-üne a-aç türü, kesi+ yönü, zmpara çe+idi, a-aç türü kesi+ yönü, kesi+ yönü zmpara çe+idi, a-aç türü kesi+ yönü zmpara çe+idi etkile+imleri istatistiksel anlamda önemli, a-aç türü zmpara çe+idi kar+lkl etkile+imleri ise önemsiz çkm+tr (=0,05). A-aç türü, kesi+ yönü ve zmpara çe+idi düzeyinde yaplan Duncan testi kar+la+trma sonuçlar Çizelge 4 de verilmi+tir. Yüzey pürüzlülü-ü; en fazla me+ede te-et yönde, en az armutta radyal yönde elde edilmi+tir. Akasya ile kestanenin radyal yönünde, armutta ise radyal ve te-et yönlerdeki fark önemsiz çkm+tr. Kesi+ yönü zmpara çe+idi düzeyinde yaplan Duncan testi kar+la+trma sonuçlar Çizelge 6 da verilmi+tir. Yüzey pürüzlülü-ü te-et yönde 80 numara ile yüksek, 120 numara zmpara ile dü+ük bulunmu+tur. Çizelge 4. A-aç türü, kesi+ yönü ve zmpara çe+idi düzeyinde Duncan testi kar+la+trma sonuçlar (Im) X HG X HG X HG X HG X HG 6,171 C 5,665 D** 6,470 B 7,487 A* 6,279 C LSD ± 0,1629 KES YÖNÜ ZIMPARA ÇED RADYAL TE/ET 80 NUMARA 120 NUMARA X HG X HG X HG X HG 6,321 B 6,509 A* 7,923 A* 4,906 B LSD ± 0,1629 LSD ± 0,1030 Yüzey pürüzlülü-ü en fazla me+ede elde edilmi+ bunu srasyla kestane, akasya, Toros sediri ve armut izlemi+tir. Akasya ile Toros sediri arasndaki fark önemsiz çkm+tr. Ayrca, pürüzlülük; te-et yönde radyal yöne göre ve 80 numaral zmparalamada 120 numaral zmparalamaya göre fazla bulunmu+tur. 120 numara zmpara kullanld-nda radyal ve te-et yönler arasndaki fark önemsiz çkm+tr. A-aç türü kesi+ yönü zmpara çe+idi üçlü etkile+imine göre sralama yapmak için yaplan Duncan testi kar+la+trma sonuçlar Çizelge 7 de verilmi+tir. A-aç türü kesi+ yönü düzeyinde yaplan Duncan testi kar+la+trma sonuçlar Çizelge 5 de verilmi+tir. Çizelge 5. A-aç türü kesi+ yönü düzeyinde Duncan testi kar+la+trma sonuçlar (Im) KES YÖNÜ X HG X HG X HG X HG X HG RADYAL 6,335 D 5,617 F** 6,427 D 7,367 B 5,856 EF TE/ET 6,007 E 5,713 F 6,514 CD 7,608 A* 6,702 C LSD ± 0,2304 Çizelge 6. Kesi+ yönü zmpara çe+idi düzeyinde Duncan testi kar+la+trma sonuçlar (Im) KES YÖNÜ ZIMPARA ÇED RADYAL TE/ET X HG X HG 80 NUMARA 7,672 B 8,174 A* 120 NUMARA 4,969 C 4,843 C** LSD ± 0,1457 348

BAZI FAKTÖRLERLN ZIMPARALANMIQ A6AÇ MALZEME YÜZEY PÜRÜZLÜLÜ / POLLTEKNLK DERGLSL, CLLT 8, SAYI 4, 2005 Çizelge 7. A-aç türü kesi+ yönü zmpara çe+idi düzeyinde Duncan testi kar+la+trma sonuçlar (Im) KES YÖNÜ RADYAL TE/ET ZIMPARA ÇED X HG X HG X HG X HG X HG 80 NUMARA 7,754 C 7,013 E 7,614 CD 8,627 B 7,353 DE 120 NUMARA 4,917 GH 4,222 J 5,239 G 6,108 F 4,359 IJ 80 NUMARA 7,710 C 7,334 DE 8,432 B 9,096 A* 8,297 B 120 NUMARA 4,304 IJ 4,091 J** 4,595 HI 6,119 F 5,107 G LSD ± 0,3258 Yüzey pürüzlülük de-eri; en yüksek me+ede te- -et yönde 80 numara, en dü+ük ise armutta te-et yönde 120 numara zmpara ile elde edilmi+tir. 80 numara zmpara ile zmparalamada akasyann te-et ile radyal yönü; kestane ve Toros sedirinin te-et yönü ile me+enin radyal yönü; armudun te-et yönü ile Toros sedirinin radyal yönündeki pürüzlülük de-erleri, di-er taraftan 120 numaral zmparalamada me+enin radyal yönü ile te-et yönü; akasyann te-et yönü ile Toros sedirinin radyal yönlerine ait pürüzlülük de-erleri arasndaki fark önemsiz çkm+tr. 4. SONUÇ VE ÖNERLER Yüzey pürüzlülü-ü (Ra) a-aç türü bakmndan en fazla me+ede (7,487 Im) bulunmu+, bunu sras ile kestane (6,470 Im), Toros sediri (6,279 Im), akasya (6,171 Im) ve armut (5,665 Im) izlemi+tir. Akasya ile Toros sediri arasndaki fark önemsiz çkm+tr. Me+enin en pürüzlü yüzeyi vermesi odununun kaba tekstürlü ve trahe çaplarnn büyük olmasndan, armudun en az pürüzlü yüzeyi vermesi ise trahe çaplarnn küçük ve ince tekstürlü olmasndan kaynaklanm+ olabilir. Kesi+ yönü bakmndan yüzey pürüzlülü-ü te-et yönde (6,509 Im), radyal yöne (6,321 Im) göre; zmpara çe+idi bakmndan ise 80 numara ile zmparalamada (7,923 Im), 120 numara ile zmparalamaya (4,906 Im) göre daha fazla bulunmu+tur. Te-et yönün radyal yöne göre daha pürüzlü yüzeyler vermesi, odun dokularnn büyüklük ve dokunu+ özelliklerinin bu yönlerde farkl olmasndan kaynaklanm+ olabilir. A-aç türü kesi+ yönü etkile+iminde yüzey pürüzlülü-ü, en fazla me+ede te-et yönde (7,608 Im), en az ise armutta radyal yönde (5,617 Im) elde edilmi+tir. Armutta radyal yön ile te-et yön arasndaki fark önemsiz çkm+tr. Kesi+ yönü zmpara çe+idi bakmndan pürüzlülük, en fazla te-et yönde 80 numara zmpara ile (8,174 Im), en az ise te-et yönde 120 numara zmpara ile (4,843 Im) elde edilmi+tir. 120 numara zmpara kullanmnda radyal yön ile te-et yön arasnda fark önemsiz çkm+tr. A-aç türü kesi+ yönü zmpara çe+idi bakmndan yüzey pürüzlülü-ü en fazla me+ede te-et yönde 80 numara zmpara ile (9,096 Im), en az ise armutta te-et yönde 120 numara zmpara ile (4,091 Im) elde edilmi+tir. 120 numara ile zmparalamann 80 numara ile zmparalamaya göre daha pürüzsüz yüzey vermesi, a-aç malzeme yüzeyini a+ndrarak i+lem yapan zmparann sahip oldu-u tanecik saysnn fazla olmas ile tanecik ba+na dü+en i+ miktarnn azalmas ve bu taneciklerin, i+lem esnasnda yüzeyde olu+turdu-u vadilerin ölçüsünde etkili olmasndan kaynaklanabilir. Literatürde, 80 numara zmpara ile i+lem gören me+e ve akasyann yüzey pürüzlülük de-erleri sras ile te-et yönde 9,33 Im, 7,94 Im, radyal yönde ise 9,69 Im, 8,49 Im olarak verilmi+tir (11). Deney sonuçlar literatür ile uyumludur. Ancak, kesi+ yönleri bakmndan literatür verileri ile bir uyumsuzluk söz konusu olup, bunun nedeni yüzey pürüzlülü-üne etki eden faktörlerden (pürüzlülük ölçme yöntemi, a-acn yeti+me yeri ve örne-in alnd- ksmn a-açta bulunu+ yeri) kaynaklanm+ olabilir. Sonuç olarak kaba tekstürlü a-aç malzemeler ince tekstürlülere göre daha pürüzlü yüzey vermektedir. Pürüzlülük te-et yönde daha fazla olup, 120 numara zmpara kullanmnda kesi+ yönleri arasndaki fark önemsizdir. Bunlara göre, yüzey pürüzlülü-ünün önemli oldu-u durumlarda, kesi+ yönleri arasndaki pürüzlülük farknn giderilmesinde ve üstyüzey i+lemlerinden önce yüksek numaral zmparalarn kullanlmas önerilebilir. Ayrca, farkl makinelerde ve de-i+ken +artlarda yaplan zmparalama i+leminin yüzey pürüzlülü-üne etkilerinin ara+trlmas, endüstriye ve bilimsel çal+malara +k tutmas anlamnda faydal olabilir. 5. KAYNAKLAR 1. Sönmez, A., A-açi+lerinde Üstyüzey L+lemleri 1 Hazrlk ve Renklendirme, Çizgi Matbaac+l+k, Ankara, 70 74 (2000). 2. Strumbo, D. A., Surface Texture. Measurement Methods. Forest Products Journal, 12(7): 299 303 (1963). 3. Peters, C.C., Cumming, J.D., Measuring Wood. Surface Smoothness: A Review, Forest Products Journal, 20(12): 40 43 (1970). 349

Cevdet SÖ6ÜTLÜ / POLLTEKNLK DERGLSL, CLLT 8, SAYI 4, 2005 4. Sieminski, R., Skarzynska, A., Surface Roughness of Different Species of Wood After Sanding, Forest Product Journal, (1989). 5. Baykan, L., Rendelenmi+ ve Zmparalanm+ Masif A-aç Malzeme Yüzeylerinde Yüzey Pürüzlülüklerine Lli+kin Ara+trmalar, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, (1996). 6. Gürleyen, L., Mobilyada Kullanlan Masif A-aç Malzemelerde Yüzey Düzgünlü-ünün Kar+la+trlmas, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara 38 45 (1998). 7. Örs, Y., Gürleyen, L., A-aç Malzemede Yüzey Düzgünlü-üne, Rendelemede Kesi+ Yönü, Bçak Says ve Çe+idinin Etkileri, G.Ü. Teknik E4itim Fakültesi Politeknik Dergisi, 5 (4): 335 339 (2002). 8. Örs, Y., Baykan, L., Masif A-aç Malzemede Rendeleme ve Zmparalamann Yüzey Pürüzlülü-üne Etkileri, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23 (Ek Say 3): 577 582 (1999). 9. Taylor, J. B., Carrano, A.L., Lemaster, R.L., Quantification of Process Paramerers in a Wood Sanding Operation, Forest Products Journal, 49 (5): 41 46 (1999). 10. Fujiwara, Y., Fujii, Y., Sawada, Y., Okumura, S., Development of a Parameter to Reflect the Roughness of a Wood Surface That Corresponds to Tactile Roughness. A Novel Filter to Exclude Local Valley Effects, Holz als Roh und Werkstoff, 59 (5): 351 355 (2001). 11. Örs, Y., Demirci, S., Akasya ve Me+e Odunlarnda Yüzey Düzgünlü-üne Kesi+ Yönü ve Zmparalamann Etkisi, G.Ü. Teknik E4itim Fakültesi Politeknik Dergisi, 6 (2): 491 495 (2003). 12. ASTM D 1667 87, Standard Methods for Conducting Machining Tests of Wood and Wood Base Materials, ASTM Standards, USA, (1999). 13. TS 2471, Odunda Fiziksel ve Mekaniksel Deneyler Lçin Rutubet Miktar Tayini, TSE Standard+, Ankara (1976). 14. TS 2472, Odunda Fiziksel ve Mekaniksel Deneyler Lçin Birim Hacim A-rl- Tayini, TSE Standard+, Ankara (1972). 15. ISO 4287, Geometrical Product Specifications Surface Texture Profile Method Terms, Definitions and Surface Texture Parameters, International Standart Organization, (1997). 16. TS 971, Yüzey Pürüzlülü-ünün Parametreler ve Pürüzlülük Tespiti Kurallar, TSE Standard+, Ankara (1988). 17. TS 930, Yüzey Pürüzlülü-ünün Profil Metodu Lle Ölçülmesinde Kullanlan Aletler Sürekli Profil De-i+imini Ölçen De-meli (L-neli) Aletler ve Profil Kaydeden Aletler, TSE Standard+, Ankara (1989). 18. TS 6959, Yüzey Pürüzlülü-ünün Terimler Yüzey Pürüzlülü-ü Parametrelerinin Ölçülmesi Lçin, TSE Standard+, Ankara (1989). 19. Anonim, TR 200 Surface Roughness Tester, Time Technology Europe, Cihaz Kullanma Klavuzu 18 22. 350