Kazakistan Cumhuriyeti Bilim ve Eğitim Bakanlığı Ahmet Yesevi Uluslararası kazak-türk üniversitesi Tıp Fakultesi Güney Kazakistan Eyaletinde Yaşlıların Sağlık ve Sosyal Hizmetlerinin Sorunları Danışman:Prof.DrNurdilla Tuzelbayev Halk sağlığı 2.sınıf doktora öğrencisi: Zhanar Yermakhanova
İçerileri: 1.Giriş 2.Amaç. 3.Yöntem... 4.Bulgular... 5.Sonuç...
GİRİŞ Nüfusun yaşlanma sorunları bilimsel topluluğun sürekli dikkatini çekiyor. Dünyadaki nüfusun yapısında yaşlı insanlar payının sürekli büyümesi yaşlılık ve yaşlanma toplumun gelişmesinde Yaşlı rolü değiştirmek için yeni yaklaşımların ortaya çıkmasına yol açtı. DSÖ tahminlerine göre Dünya nüfusunun gelecek 40 yılda, yani 2050 yılına kadar 40%, 6,9 milyardan 9,7 milyara artacağı tahmin edilmektedir. Bu, eskisi gibi doğum sayısı yüzünden değil, insan ömrü uzaklığının artması yüzünden meydana gelir. 2050'te, 5 yaşın altındaki çocuk sayısının 49 milyon azalacağı; 60 yaşın üzerindeki insanların sayısı 4 kat artarak, 400 milyon ulaşacağı tahmin edilmektedir. Şu anda, yaşlı nüfusun 64% gelişmekte olan ülkelerde yaşıyor, 2050 yılında bu oranın 80% ulaşması bekleniyor. İnsanlar artık uzun ve kaliteli yaşamak istiyorlar. Gelecekte, 80 yaşındakilerin sayısı 5 yaşın altındaki çocukların sayısına eşit olacak
Bireyler için uzun yaşamak sadece yaşanan çok yıllar sayısı değil, yaşlanınca karşılaşan kronik hastalıklar, unutkanlık ve diğer huzursuzluklarla karanlıkta kalmayan güçlü kuvvetli, değerli, kaliteli yıllar olarak düşünülmesi gerekmektedir. Rusya'da 60 yaş ve üzeri nüfusun oranı 27,1%dir. Ancak sağlık hizmetlerinden faydalanan 60 yaş ve üzeri sadece 33,2%dir. İngiltere'de, 75 yaş ve onun üstündeki bir kişiye hizmet maliyetleri 16-64 yaş arasındaki bir kişi maliyetlerinden 6 kat fazladır
Amaç Kazakistan Cümhüryetin Güney Kazakistan eyaleti örneğindeki yaşlıların temel sağlık, sosyal durumu ve bilimsel ıspatlanması.
Yöntem Çalışmanın ilk aşamasında Kazakistan nüfusunün yaşlanmasını etkileyen tıbbi ve demografik süreçleri analizinde 20 yıllık (1993-2013) doğurganlık ve ölüm oranındaki dinamik verileri araştırıldı. Polikliniklerde sosyal hizmetlerinin alanında kayıt olan nüfusun DSÖ nün sınıflandırılmasına göre 60-74, 75-89, 90 yaş üzerindeki ve cinsiyet gruplarının öz bakım, sosyal aktivite, hastalık konusunda coğrafi ve cevresel (şehir ve köy) özelliklerinin hastalık, ölüm oranı, sağlık ve sosyal hizmet verilerinin uygulaması araştırıldı. İkinci aşamada problem sebebini çözmek için özel 3 tip anket yapılmıştır. Güney Kazakistan bölgesinde farklı bölgelerde yaşayan yaşlıların 60-98 yaş arasındaki 2481 kişiye anket yapılmıştır.
Kazakistan Cumhuriyetin son 20 yıllık yaşlanma ve yaşam süresinin istatistikleri Yıllar Nüfus sayısı Milyon insan ortalama yaşam süresi (erkek) ortalama yaşam süresi (bayan) doğum oranı 1000 insana) ölüm oranı (1000 insana ) 1993 1997 2001 2005 2009 2013 16334,9 15188,2 14851,1 15219,3 16203 17160,8 60,1 58,4 60,5 60,3 63,5 65,8 70,8 69,9 71,3 71,8 73,2 75,1 19,3 15,2 14,9 18,4 22,2 22,7 9,5 10,4 10,0 10,4 8,9 8,0
Bulgular 7% Sosyal aktivite 26% 67% iyi 20% tatmin edici kendi-kendine hizmet etme 21% 59% kötü 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Şekil 1. Katılımcıların sosyal akiviteleri ve kendi-kendine hizmet etme değerlendirilmesi
60% Sağlık değerlendirilmesi 58% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 20% 22% kötü tatmin edici iyi
Araştırma sonuçlarına göre hastalıkların göstergeleri Hastalığın tespiti Toplam Erkek Kadın (genel hastaların toplamı) (n= 2481) (n=1037) (n=1444) 1 Kalp damar hastalıkları 41% 45% 39% 2 Sindirim sistemi hastalıkları 7% 10% 5% 3 Solunum sistemi hastalıkları 2% 3% 2% 4 Endokrin hastalıkları 2% 2% 1% 5 Kas-iskelet sistemi hastalıkları 2% 1% 1% 6 Onkoloji hastalıkları 0.5% 0.5% 0.1% 7 Karaciğer hastalıkları 0.04% 0.01% 0.04% 8 Üriner sistem hastalıkları 0.05% 0.04% 0.05% 9 Göz hastalıklari 0,02% 0.04% 0.01% 10 Sinir sistemi hastalıkları 0.02% 0.01% 0.02% 11 Psikiyatrik hastalığı 0.01% 0.01% 0.01% 12 İkili hastalıkların birleşimi(kalp damar ve başka 31% 28% 33% hastalık birleşimi) 13 Üçlü hastalıkların birleşimi 9% 7% 10% 14 4 ve 5 li daha fazla hastalıkların birleşimi 2% 2% 1%
*** Katılımcıların; % 7'si % 67 si sosyal olarak aktif. sosyal akivitelerinin tatmin edici olduğunu. % 26 sı ise toplumdaki faaliyetlerinde menmun olmadığını belirtti. *** Araştırma değerlendirmesinde yaşlıların yeteneği ve kendi-kendine hizmet etmeleri şöyledir: katılımcıların iyi % 20;orta % 59; kötü % 21 *** Araştırma sonuçlarında kendi-kendine hizmet etme, sosyal akivitelerinin ve sağlık durumlarının toplam entegre verisi %18 katılımcının iyi olduğu, tatmin edici %64 ve kötü %18 olduğunu gösterdi. *** Araştırma sonucunda yaşlıların hastalıkları saptandı. Sağlık durumlarının verilerine göre iyi %22, tatmin edici %58, kötü %20 olduğu belirlendi. ***Araştırma sonucunda katılımcıların yaşları ilerledikçe sağlığının oranı kötü ve sağlık durumunun olumlu değerlendirmelerinin payı azalmış kişilerin oranının arttığını gösterdi.
SONUÇ Araştırmada yaş ilerledikçe sağlık durumlarının kötüleşmesinden dolayı tıbbi bakım hizmetleri için yüksek talep ihtiyaçları saptanmıştır. Araştırma sonuçları; ileri yaş grubundakilerin sağlığının iyileştirilmesi, yaşlılarda sık bulunan hastalıkların önlemini alarak uzun ve kısa vadeli çevresel sağlık programlarının oluşumunu göstermektedir.
Kaynaklar 1. Kazakistan Cumhuriyeti " Sağlıklı Kazakistan " Sağlık Gelişimi Devlet Programı2011-2015yy.2010.11.29.Tarih Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Kararı 1113 Ile Onaylan.2. Şarmanov T.Ş. «Almata İnsan Gelişiminin Yeni Binyılında».Almata 2013. 201s.3. Safarova G.L.Rusya Nüfusu Yaşlanmasının Demografik Yönleri// Gerontolojide Gelişmeler. 1997. - 1. - S. 20-24.4. Dünya Kalkınma Raporu, 1993. Sağlık Yatırımları. Washington,Dünya Bankası Resmi Web Sitesi:http://www.worldbank.org/eca/russian.5.Rus ve Amerikan Geriatristlerinin Toplantısı/ E.S. Puşkova // Вестн. Общества РАН. 1998. - 3.-S.З.6. Demografik eğilimler: avantajlı fikirler. Kazakistan Cumhuriyeti İstatistik Acentası başkanı A. Smaylov la röportaj. Kazakistan Gerçeği gazetesi, 13.07.2013 y.7. «Bilgi Toplumuna Giden Yolda Kazakistan» Kazakistan Cumhuriyeti Başkanı N.A.Nazarbayevın «Nazarbayev Üniversitesi» Öğrencilerine Yaptığı Konuşma. «Kazakistan Gerçeği» Gazetesi, 09.06.2012y.8. «Strateji " Kazakistan 2050-Gelişmiş Devletin Yeni Politik Kursu» KC Cumhurbaşkanı N.A.Nazarbayevın Kazakistan Halkına Mesajı.«Kazakistan Gerçeği» Gazetesi, 07.13.2013y. 9. DSÖ Yaş Sınıflandırması 1998y. Web Sitesi: http://who.int/ru. 10.B.Klatterbak, A.Ayzek, B.Brindley, R.M.Wolters, M.Right. Sosyal istatistik. Moskova, Bütün Dünya.1998. 11. A.B. Kurlov, V.K. Petrov Bilgi Analistleri Metodolojisi. - М.: Prospekt, 2014. 384s. 12. Şoşin A.A.TıbbiCoğrafyaTemelleri.SSCB BilimlerAkademisibaskısıМ.-L., 1962.13. Istatistik Genel Teorisi Pratik Çalışması:M.R.Yefimova,O.İ.Gançenko,E.V.Petrova St. Petersburg, FinansVeİstatistik, 2007y.- 368s. 14. Mironova İ.İ. GenelKlinikTestler. - М.:Мeditsina,2009. 305s. 15. Gnedenko B.V., Belyayev Yu.K., Solovyov A.D. Güvenilirlik Teorisi Sosyolojik Araştırma. - М.: Nauka, 1965. 524s. 16. Kobzar A.İ.Uygulamalı İstatistik. Araştırmacılar İçin. - М.:FİZMATLİT, 2006. - 816 s.- ISBN 5-9221-0707-0. 17. İstatistiksel Modelleme Uygulamalı Yöntemleri. Yazar: Şalıgin A.S., Palagin Yu.İ.Baskı: Маşinostroyeniye Yıl: 1986
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM