TÜRKİYE VE İZMİR İLİNDE, İLERİ YAŞ NÜFUSU VE ÖZELLİKLERİ

Transkript

1 TÜRKİYE VE İZMİR İLİNDE, İLERİ YAŞ NÜFUSU VE ÖZELLİKLERİ Rıdvan YAKA* Burcu ELLİDÖRT** GİRİŞ Yaşlılık, insanın doğumu ile başlayan yaşam sürecinde, ölümden önce yaşanan ve kişinin gerek fiziksel, gerekse zihinsel yönden, bağımsızlıktan bağımlılığa geçtiği dönemdir. 7 Tanımı yapılan yaşlı nüfusun dünya genelindeki nüfusa oranı son yıllarda artış göstermekte ve gelecek yıllarda bu oranın ciddi boyutlara ulaşacağı beklenmektedir. Sağlık, sosyal hizmetler gibi pek çok konuda yapılacak öngörülerde de yaşlı nüfusun artışının göz önünde bulundurulması gerekecektir. Bu çalışmanın ilk bölümünde Birleşmiş Milletler in yayınından alınan dünya genelinde doğurganlığın azalışı ve doğuşta beklenen yaşam süresinin artışı ile ilgili rakamsal sonuçlar ve tahminler veren grafikler yer almaktadır. İkinci bölümde Türkiye ve İzmir İli için nüfus verileri ve bu verilerin yıllara göre değişimleri incelenmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise Türkiye İstatistik Kurumu nun yaptığı ve yaşlı nüfus hakkında bilgi veren Aile Yapısı Araştırması ile Huzurevi Memnuniyet Araştırması sonuçları kısaca anlatılmıştır. DÜNYA NÜFUSUNUN YAŞLANDIĞINA DAİR DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER 1 Küresel nüfusun yaşlanmasına temel olan süreç demografik değişim olarak bilinen, ölüm ve onu takiben doğurganlığın alçak düzeylere inmesidir. Azalan doğurganlık doğuşta beklenen yaşam süresinin artmasıyla birlikte nispi ağırlığı genç gruplardan yaşlılara kaydırarak dünyanın pek çok bölgesinde nüfusun yaş yapısını yeniden şekillendirmiştir. Uluslararası göçün yaş dağılımlarının değişimindeki rolü doğurganlık ve ölümünkinden çok daha az önemli olmuştur. Şekil 1 de yaşlı nüfusta önemli role sahip bu iki kavramın 50 yıllık gidişatı ve 50 yıllık tahmini gösterilmiştir: 1

2 Şekil 1: Toplam doğurganlık oranı ve doğuşta beklenen yaşam süresi: Dünya ( ) Son yıllarda doğurganlık oranının düşüşü nüfusun yaşlanmasının en önemli göstergelerindendir. Geçen 50 yılda doğurganlık oranı Dünya çapında neredeyse yarıya düşmüştür yıllarında kadın başına düşen çocuk sayısı 5,0 iken yılında 2,7 olmuştur yıllarında bu rakamın 2,1 e düşmesi beklenmektedir. Şekil 2 de de gösterildiği gibi gelişmiş ülkelerde bu rakam Dünya ortalamasından çok daha düşüktür. Gelişmiş ülkeler için yıllarındaki kadın başına düşen çocuk sayısı 2,8 iken yıllarında büyük bir düşüş ile 1,5 olmuştur. 2

3 Şekil 2: Toplam doğurganlık oranı: Dünya ve gelişmişlik oranına göre ülkeler ( ) Doğurganlık oranının düşüşü ile özellikle ileri yaşlardaki ölüm oranı nüfusun yaşlılığı konusunda artan bir önem kazanmıştır. Özellikle gelişmiş ülkelerde doğurganlık oranının zamanla azalması ile yaşlı nüfus artışı çoğunlukla ileri yaşlarda hayatta kalabilme ihtimali ile ölçülmektedir. 3

4 Şekil 3: Doğuşta beklenen yaşam süresi: Dünya ve gelişmişlik oranına göre ülkeler ( ) Şekil 3 de doğuşta beklenen yaşam süresinin Dünya ortalamasında yıllarında 46,5 olduğu ve 50 yılda yaklaşık 20 yıl uzayarak yıllarında 66,0 ya ulaştığı görülmektedir. Gelişmiş ülkelerde doğuşta beklenen yaşam süresi 50 yıllık sürede 9,4 yıl artış gösterirken, az gelişmiş ülkeler için bu rakam 23,1 yıl olmuştur. 4

5 Şekil 4: Toplam nüfusun ve 60 yaş ve üstü nüfusun yıllık ortalama artış oranları: Dünya ( ) Şekil 4 de görüldüğü gibi yaşlı nüfus Dünya çapında tüm bölgelerde toplam nüfustan çok daha hızlı artmakta ve sonuç olarak yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı da yükselmektedir yıllarında hem yaşlı hem de toplam nüfusun büyüme oranı %1,8 civarında olmuştur yıllarında ise yaşlı nüfus için artış oranı %1,9 a çıkarken, toplam nüfus %1,2 ye düşmüştür. İleriki yıllarda bu farkın Amerika da II. Dünya Savaşı sonrasında doğan 'baby boom' (doğumların teşvik edildiği ve en yüksek seviyeye ulaştığı dönem) kuşağının büyük bir bölümünün yaşlı nüfusa dahil olması ile artacağı düşünülmektedir yıllarında yaşlı nüfusun artış oranı %2,8 lere çıkarken, toplam nüfus artışının %0,8 lere ineceği düşünülmektedir. Bu da yaşlı nüfusun bu yıllarda toplam nüfusun 3,5 katı hız ile artacağı anlamına gelir yıllarında yaşlı nüfus artış oranı %1,6, toplam nüfus artışı ise %0,5 olacağı öngörülmüştür. Genel olarak nüfus artış oranları düşecek gibi görünse de yaşlı nüfusun artışının toplam nüfus artışına göre 3 kat hızlı olacağı tahmin edilmektedir. 5

6 Şekil 5: 60 yaş ve üstü nüfusun yıllık ortalama artış oranları: Dünya ve gelişmişlik oranına göre ülkeler ( ) yıllarında 60 yaş üstü nüfusun artış oranı gelişmiş ve az gelişmiş ülkelerde yaklaşık aynı ve %1,8 civarı olmuştur. Zamanla büyüme oranı gelişmiş ülkelerde düşmeye başlamış, az gelişmiş ülkelerde ise artmıştır yılları verilerinden de görülebildiği gibi az gelişmiş ülkelerde yaşlı nüfus artış oranı %2,5, gelişmiş ülkelerde ise %0,9 olmuştur. Bu rakamlardan, az gelişmiş ülkelerde yaşlı nüfusun gelişmiş ülkelere göre 3 kat fazla arttığı söylenebilir. Bu yüzyılın ikinci çeyreğinin sonunda ( ) az gelişmiş ve gelişmiş ülkelerin yaşlı nüfus artış oranlarında düşüş beklense de az gelişmiş ülkelerin oranının (%2) gelişmiş ülkelerin oranından (%0,2) 10 kat daha fazla olacağı düşünülmektedir. Gelişmemiş ülkelerde yaşlı nüfus artış oranının sürekli artışta olacağı tahmin edilmektedir yıllarında ise bu oranın %3,7 lere ulaşarak aynı yıllardaki gelişmiş ülkelerin oranından (%0,2) 18 kat daha fazla olacağı öngörülmüştür. TÜRKİYE VE İZMİR NÜFUS VERİLERİ Son 80 yılda Türkiye nin nüfusu 5,2 kat artış göstererek 2007 yılında ya yükselmiştir. İzmir in nüfusu ise bu süre içinde 7 kat artış gösterip e ulaşmıştır

7 yılında İzmir ili ülke nüfusu içinde %3,9 luk paya sahipken 2007 yılında yaklaşık %5,30 luk paya sahip olmuştur döneminde yaş gruplarına göre nüfus artışındaki değişimi inceleyebilmek için TÜİK kaynaklarında toplam nüfus 0-14, ve 65+ olmak üzere üç ana gruba ayrılmıştır yaş grubundaki nüfus üretime katkı sağladığından, üretken nüfus olarak tanımlanmaktadır yaş grubundaki nüfus genç nüfus, 65+ yaş grubundaki nüfus ise yaşlı nüfus olarak tanımlanmakta ve bu iki grup genel olarak ekonomik anlamda bağımlı nüfus olarak kabul edilmektedir Türkiye 0-14 Türkiye Türkiye 65+ İzmir 0-14 İzmir İzmir Şekil 6: Yaş gruplarının toplam nüfusta aldığı yüzdeler: Türkiye-İzmir ( ) Türkiye için döneminde yaş gruplarına göre nüfus artışı incelendiğinde, genel olarak 3 farklı dönemin olduğu gözlenmektedir yılından 1970 yılına kadar olan dönem dikkate alındığında, genç nüfusun toplam nüfus içindeki payında artış, genç ve üretken nüfusun payında azalış ve yaşlı nüfusun nüfus içinde neredeyse sabit bir paya sahip olduğu gözlenmektedir döneminde çocuk nüfusun payında düşüşün başladığı, genç ve üretken nüfusun ise toplam nüfusta aldığı oranın ciddi oranda artığı ve yaşlı nüfusun payının ise durağanlığına devam ettiği anlaşılmaktadır. Üçüncü ve son dönem olan 1990 sonrası için ise genç nüfus oranındaki 7

8 keskin düşüş ve yaşlı nüfusun payındaki büyük artış dikkat çekmektedir. İzmir iline ait yaş gruplarının toplam nüfustaki oranları Türkiye ile benzer hareketler sergilemesine rağmen çocuk nüfusun toplam İzmir ili nüfusundaki oranının Türkiye deki çocuk nüfus oranına göre düşük, İzmir ili çalışan nüfusun oranının ise Türkiye oranına göre yüksek olduğu görülmektedir. Yaş gruplarının nüfus içindeki oranlarının eğilimleri hem Türkiye hem de İzmir de benzerlik göstermektedir. 80, , , ,87 66,14 71,31 71,96 70,67 60,00 50,00 40,00 30,00 26,41 27,05 25,76 20,00 20,52 21,09 19,95 10,00 7,08 6,08 8,09 8,17 6,95 9,39 0,00 Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın TÜRKİYE İZMİR Şekil 7: Cinsiyete göre yaş gruplarının toplam nüfus içindeki oranları: Türkiye-İzmir (2007) 2007 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına 4 bakıldığında İzmir ilindeki çocuk nüfus oranının toplam nüfusa oranının Türkiye oranına göre düşük olduğu netlikle görülmektedir. Şekil 7 de gösterilen sonuçlarda dikkat çeken bir diğer husus ise 65 yaş üstü nüfusa dahil olan kadınların erkeklere oranla hem Türkiye hem de İzmir için daha fazla olduğudur. 8

9 Türkiye Toplam Yaş Bağımlılık Oranı İzmir Toplam Yaş Bağımlılık Oranı Türkiye Yaşlı Bağımlılık Oranı (65 + yaş) İzmir Yaşlı Bağımlılık Oranı (65 + yaş) Şekil 8: Yaş bağımlılık oranları: Türkiye-İzmir ( ) Yaş bağımlılık oranları daha önce de belirtildiği gibi ekonomik anlamda bağımlı olan 0-14 yaş grubundaki genç nüfus ile 65+ yaş grubundaki yaşlı nüfusun, yaş grubundaki üretken nüfusa oranını ifade eder. Şekil 8 de yer alan toplam yaş bağımlılık oranı kavramı yaş grubundaki her 100 kişi için 0-14 ve 65 ve daha yukarı yaş grubundaki kişi sayısıdır. 65 Yaşlı bağımlılık oranı ise yaş grubundaki her 100 kişi için, 65 ve daha yukarı yaş grubundaki kişi sayısıdır. 2 Bu oranların değişimlerinden çıkarılabilecek sonuç, önceki şekillerdeki sonuçlar gibi zamanla yaşlı nüfusun arttığı ve çocuk nüfusunun azaldığı olacaktır. 9

10 Şekil 9: Nüfus piramitleri: Dünya ( ) 8, Türkiye-İzmir ( ) Kuşaklara göre nüfusun yaş ve cinsiyet yapısındaki değişim nüfus piramitleri ile daha ayrıntılı olarak yorumlanabilir. 2 Nüfusun yaş ve cinsiyet yapısında yaklaşık son 50 yılda meydana gelen değişim, bu yıllardaki nüfus piramitlerinin incelenmesi ile bulunabilir yılına ait nüfus piramitlerinin en önemli özelliği çocuk yaştaki (0-9 yaş) nüfusun fazla olmasıdır. Bu durum doğurganlık düzeyinin yüksek olduğunu göstermektedir. Yaşlı kuşaklardaki nüfus, her iki cinsiyet için de ölüm hızının bu yaşlarda yüksek olması nedeniyle hızla azalmaktadır. Kadınlar erkeklere göre daha uzun yaşadığı için ileri yaşlarda kadınların sayısı erkeklerin sayısından daha fazladır. 10

11 1955 yılı nüfus piramitleri doğurganlık ve ölümlülüğün yüksek olduğu yaş yapısını yansıtmaktadır yılı nüfus piramitlerinin bir diğer önemli özelliği de, ülke genelinde olduğu gibi, Cumhuriyet öncesi savaş döneminde doğan ve 1955 yılında yaş grubunu oluşturan kuşağın, kendisinden daha genç ve yaşlı kuşaklardan daha az nüfusa sahip olmasıdır. Bu durum, savaş döneminde doğurganlık düzeyinin düşük olmasından kaynaklanmaktadır yılarına ait nüfus piramitleri 1955 yılı piramitlerine göre çok farklı bir yapı sergilemektedir. Bu piramitlerin en önemli özelliği, 15 yaşından küçük kuşaklarda yaş küçüldükçe o kuşakların nüfusunun azalmasıdır. Bu tip nüfus piramidi, doğurganlık hızının azaldığı durumlarda görülür yılları piramitlerinin diğer önemli özelliği de, ölüm oranındaki düşüşe bağlı olarak, ileri yaşların nüfusundaki azalmanın 1955 yılındakinden daha yavaş ve düzenli olmasıdır. Genel olarak, Türkiye ve İzmir iline ait 2007 nüfus piramitleri gelişmiş ülkelerin piramidine benzer bir yapı göstermektedir. 33,00 31,00 Türkiye İzmir 29,00 27,00 25,00 23,00 21,00 19,00 17, Şekil 10: Medyan yaş: Türkiye-İzmir ( ) 11

12 Şekil 11: Medyan yaş: Türkiye (2007) 4 Medyan yaş, nüfusun yaş yapısının yorumlanmasında kullanılan göstergelerden biridir. 2 Bir nüfusu oluşturan kişilerin yaşları küçükten büyüğe doğru sıralandığında ortada kalan kişinin yaşı medyan yaş olarak tanımlanmaktadır. Buna göre, nüfusun yarısı bu yaştan küçük, diğer yarısı da bu yaştan büyüktür. 2 Türkiye de medyan yaş yılları arasında genel olarak 20 civarında değişmekte iken İzmir ilinde 24 e yakın rakamlar olmuştur yılından sonra ise Türkiye ve İzmir ili için bu değerler hızlı bir artış göstermiştir. Bu yıldan sonra da İzmir ilinin medyan yaş değerleri Türkiye nin değerlerine göre ortalama 4 yaş fazla olmuştur. Şekil 11 de Türkiye genelindeki medyan yaş değerleri görülmektedir. Buna göre nüfusun batıya ve kuzeye doğru yaşlandığı açıkça anlaşılmaktadır. 12

13 Türkiye İzmir Şekil 12: Çocuk-Kadın oranı ( ) Genel nüfus sayımlarında, 1970 yılından itibaren kadının yaşamı boyunca doğurduğu çocuk sayısı derlenerek, doğurganlık ile ilgili bilgi elde edilmeye başlanmıştır. Bu bilgi ile birlikte 1980 yılından itibaren güncel doğurganlık düzeyinin belirlenmesi amacıyla sayımdan önceki son bir yılda gerçekleşen doğumlar derlenmeye başlamıştır. 2 Uzun dönemde doğurganlık düzeyinde gerçekleşen değişim, çocuk-kadın oranına (doğurgan çağdaki yaş- her 1000 kadın için 0-4 yaş grubundaki çocuk sayısı) göre incelenmiştir. 2 Türkiye de doğurgan çağdaki kadın başına düşen ortalama çocuk sayısı döneminde sürekli artarken, 1960 yılından sonra sürekli bir azalma göstermektedir yılında doğurgan çağdaki her 1000 kadına 698 çocuk düşerken, 2000 yılında her 1000 kadına 362 çocuk düşmektedir. Kadın başına düşen çocuk sayısı son 40 yıl içinde yaklaşık %48 oranında azalma göstermiştir. İzmir ilinde doğurgan çağdaki kadın başına düşen ortalama çocuk sayısı 1955 yılına kadar yükselirken, bu yıldan sonra azalma göstermektedir yılında doğurgan çağdaki her 1000 kadına 515 çocuk düşerken, 2000 yılında her 1000 kadına 254 çocuk düşmektedir. Kadın başına düşen çocuk sayısı son 45 yıl içinde yaklaşık %51 oranında azalma göstermiştir. 13

14 YAŞLI NÜFUSA İLİŞKİN DİĞER ÇALIŞMALAR 2006 yılında yapılan Aile Yapısı Araştırması sonuçlarında 5 hanelerden yaşlılık ile ilgili bilgiler de derlenmiştir. Bu bilgiler doğrultusunda aşağıdaki tablolar verilebilir: Diğer 1 1,4 Kadın Erkek Huzurevine giderim 8,2 10,4 Fikrim yok 16,6 19 Evimde bakım hizmeti alırım 15,8 17,7 Çocuklarımın yanında kalırım 53,8 56, Şekil 13: Cinsiyete göre bireylerin yaşlılığıyla ilgili yaşam tercihi: Türkiye (2006) 60 yaş altı nüfusun yaşlılıklarındaki tercihleri incelendiğinde her iki cinsiyet grubunun da yaşlılıklarında çoğunlukla çocukları ile kalmayı tercih ettiği görülmektedir. Yaşlılığındaki yaşam şekli konusunda fikri olmayanlar genel tabloda azımsanmayacak bir yüzdeye sahiptirler. Huzurevine gitmek konusunda nüfusun genelinin istekli olmadığı yine de huzurevine gitme fikrine kadınların erkeklere oranla daha yatkın olduğu söylenebilir. 14

15 Diğer 0 0,2 Kadın Gelinim/damadım benimle birlikte yaşamak istemeyebilir 3,2 2,9 Erkek Bakacak kimsemin olmadığını düşünüyorum 5,4 7,7 Tekbaşıma yaşamaktansa kendi yaşıtlarımla birlikte olmak isterim 7,3 9,2 Huzurevlerindeki imkanlar daha rahat 9,4 13,1 Çocuklarım benimle birlikte yaşamak istemeyebilir 14,4 17,3 Çocuklarıma yük olmak istemem 53,9 56, Şekil 14: Cinsiyete göre bireylerin yaşlılığında huzurevini tercih etme sebepleri: Türkiye (2006) Huzurevini tercih edeceğini belirten 60 yaş altı bireylerin çoğunun nedeni çocuklarını rahatsız etmeme isteğidir. İkinci büyük neden ise çocuklarının kendileri ile yaşamayı istemeyebileceği düşüncesidir. Şekil 13 ve Şekil 14 ün birlikte değerlendirilmesi ile ülkemizde bireylerin yaşlanınca çoğunlukla çocukları ile yaşamayı istediğini, diğer tercihlerini ise çocuklarının kendilerini istememesi ya da çocuklarını rahatsız etmeme düşüncesi doğrultusunda yaptığı söylenebilir. Yaşadığım çevreyi değiştirmek istemiyorum, onlar da buraya gelemiyorlar 28,7 Eşimle ben kendimize yetebiliyoruz 25,3 Ben çocuklarımla kalmak istemiyorum 16,8 Çocuklarımın maddi imkanları zayıf 7,8 Çocuklarımın evi uygun değil 7,6 Çocuklarım beni istemiyor 3,5 Evleri küçük benim için yer yok 2,7 Diğer 2,6 Gelinim/damadım/torunlarım beni istemiyor 2,6 Çocuklarımın evinde benim bakımımı yapabilecek kimse yok 2, Şekil 15: Yaşlı nüfusun çocuklarından ayrı evde yaşama nedenleri: Türkiye (2006) 15

16 Çocukları ile aynı evde yaşamayan 60 yaş üstü bireylere birlikte yaşamayı tercih etmeme nedenleri sorulmuştur. Bireylerin %28,7 si kendilerinin ve çocuklarının yer değiştirmek istememesini neden olarak belirtirken, %25,3 ü eşiyle birbirlerine yettiklerini belirtmişlerdir. Tabloda dikkat çeken bir husus da bireylerin % 7,8 nin çocuklarının maddi imkanı nedeni ile onlarla birlikte yaşamadığıdır. Haftada bir ya da daha sık 42,6 46 Hafta sonlarında 10,7 10,4 Erkek çocuğu Ayda bir 15,7 13,9 Kız çocuğu Sadece bayramlarda 6,2 5,5 Yılda bir iki kez 18,6 17,3 İşleri düştükçe 0,5 0,9 Bir yıldan uzun süredir görüşmüyoruz 3,2 3 Hiç ziyarete gelmiyorlar 2, Şekil 16: Çocukların cinsiyetine göre 60 yaşından büyüklerin çocukları tarafından ziyaret edilme sıklığı: Türkiye (2006) Şekil 16 incelendiğinde ziyaret sıklığının cinsiyete göre ciddi farklılıklar göstermediği ve genel olarak çocukların 60 yaş üstü ebeveynlerini düzenli ziyaret ettiği söylenebilir. Şehir dışında yaşayan çocukların mevcudiyeti yılda bir iki kez seçeneğinde birikme olmasının bir nedeni olarak gösterilebilir. TÜİK tarafından yayınlanan ve yaşlı nüfus hakkında bilgi veren bir diğer önemli kaynak da İzmir İli SHEÇ Çocuk Yuvaları Yetiştirme Yurtları ve Huzurevleri Memnuniyet Araştırması dır. İzmir İli Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu na bağlı Huzurevlerinde yapılan Sosyal Hizmetler Memnuniyet Araştırmasında kısaca aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir 6 : 16

17 Şekil 17: İzmir ili huzurevi memnuniyet araştırması sonuçları: İzmir (2006) Huzurevi Memnuniyet Araştırmasında, huzurevlerinde daimi olarak yatılı kalan toplam 304 yaşlıdan 132 si ile yüz yüze anket yapılabilmiştir. Huzurevinde yaşayan yaşlıların %49,3 ünü erkek, %50,7 sini de kadınlar oluşturmaktadır. Huzurevinde yaşayan yaşlıların %27,9 unu arası yaşlarda, %20,9 unu ise arası yaşlarda olduğu ve %56,1 inin eşinin öldüğü, %26,5 inin de boşanmış olduğu görülmektedir. Araştırmaya göre kurumda kalanların %76,5 inin il-ilçe merkezi, %9,9 unun yurtdışı doğumlu olduğu dikkat çekmektedir. Yaşlıların huzurevinde yaşama konusundaki memnuniyet durumunda %77,3 ile memnun en çok seçilen seçenek olmuştur. 17

18 Huzurevinde kalan yaşlıların %80,3 ünün sosyal güvencesi varken, %19,7 sinin herhangi bir güvencesi bulunmamaktadır. Huzurevine ziyaretçilerin gelme sıklıkları incelendiğinde haftada bir gelme oranının %31,9 ile en büyük paya sahip olduğu, hiç ziyaretçisi gelmeyenlerin ise %24,2 ile 2. sırada yer aldığı söylenebilir. Her gün ziyaretçi gelme sıklığı ise %3 ile sonuncu sıradadır. SONUÇ Dünya da, özellikle gelişmiş ülkelerde, yaşlı nüfusun oranının hızlı bir şekilde yükselmesi bu konunun öneminin artmasına neden olmuştur. Birleşmiş Milletler in 2050 yılına ait tahminlerine göre gelişmişlik düzeyinin doğuşta beklenen yaşam süresi ve doğurganlık oranı üzerinde ciddi bir etkisinin olması beklenmemektedir. Bu nedenle yaşlanma global bir sorun olarak nitelendirilebilir. Türkiye ve İzmir verilerinin 50 yıllık gelişimleri incelendiğinde ise Türkiye nin de dünya ülkelerindeki değişimi takip ettiği söylenebilir. *TÜİK İzmir Bölge Müdürü, e posta: ridvanyaka@tuik.gov.tr **TÜİK İzmir Bölge Müdürlüğü Uzman Yrd., e posta: burcuellidort@tuik.gov.tr KAYNAKÇA (1) Birleşmiş Milletler, World Population Ageing, , New York (2) DİE, 2000 Genel Nüfus Sayımı Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri Türkiye, Ankara (3) DİE, 2000 Genel Nüfus Sayımı Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri İzmir, Ankara (4) TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2007 (5) TÜİK, Aile Yapısı Araştırması, Ankara (6) TÜİK, İzmir İli SHÇEK Çocuk Yuvaları Yetiştirme Yurtları ve Huzurevleri Memnuniyet Araştırması, Ankara (7) UNCU, Yeşim; ÖZÇAKIR Alis, Yaşlı Hastaya Birinci Basamakta Yaklaşım, Cilt 6, Sayı 1, s , (8) Birleşmiş Milletler, World Population Prospects, 2006 Revision. 18