EKONOMİK GELİŞMELER Ocak - 2012 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI 3 TURİZM GELİRİ ve GİDERİ. 4 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 5 ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE) 5 GRAFİKLER Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği.. 4 TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 1
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2011 yılı üçüncü döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla % 8,2 artış göstermiştir. Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2011 yılı üçüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %17,4 lük artışla 348 802 Milyon TL olmuştur. 2011 yılının üçüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 8,2 lik artışla 31 029 Milyon TL olmuştur. 2011 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 18,7 lik artışla 957 326 Milyon TL olmuştur. 2011 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 9,6 lık artışla 85 139 Milyon TL olmuştur. İstihdam İşsizlik ve İşgücü Hareketleri Ekim 2011 döneminde kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 140 bin kişi artmıştır. 2011 yılı Ekim döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 150 bin kişilik bir artış ile 72 milyon 724 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 1 milyon 140 bin kişi artarak 53 milyon 928 bin kişiye ulaşmıştır. Ekim 2011 döneminde işgücüne katılma oranı % 50 dir. 2011 yılı Ekim döneminde, Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 puanlık artışla % 50 olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,9 puanlık artışla % 71,7, kadınlarda ise 1 puanlık artışla % 29 dur. İşgücünün eğitim ve yaş dağılımları ise; Toplam işgücünün % 16,9'unu 15-24 yaş grubundakiler oluşturmaktadır. Lise altı eğitimlilerde işgücüne katılma oranı; erkekler için % 70, kadınlar için % 25,1 dir. Yükseköğretim mezunu erkeklerde % 85,2 olan işgücüne katılma oranı, kadınlarda % 70,7'dir. Tarım dışı istihdam 1 milyon 300 bin kişi artmıştır. Tarım dışı istihdam 1 milyon 127 bin kişi artmıştır. 2011 yılı Ekim döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 514 bin kişi artarak 24 milyon 486 bin kişiye yükselmiştir. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 387 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 1 milyon 127 bin kişi artmıştır. İşsizlik oranı % 9,1 dir. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 2
Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 447 bin kişi azalarak 2 milyon 454 bin kişiye düşmüştür. İşsizlik oranı ise 2,1 puanlık azalış ile % 9,1 seviyesinde gerçekleşmiştir. Kentsel yerlerde işsizlik oranı 2,5 puanlık azalışla % 11,1, kırsal yerlerde ise 1,1 puanlık azalışla % 5,3 olmuştur. Bu dönemde; İşsizler sıklıkla (% 30,1) "eş-dost" vasıtasıyla iş aramaktadır. İşsizlerin % 87,3 ü (2 milyon 142 bin kişi) daha önce bir işte çalışmıştır. Daha önce bir işte çalışmış olan işsizlerin % 51,7 si "hizmetler", % 20,7 si "sanayi", % 16,8 i "inşaat", % 6,9 u "tarım" sektöründe çalışmış, % 3,8 i ise 8 yıldan önce işinden ayrılmıştır. İşsizlerin; % 30,6 sını çalıştığı iş geçici olup işi sona erenler, % 12,9 unu işten çıkarılanlar, % 19 unu kendi isteğiyle işten ayrılanlar, % 5,9 unu işyerini kapatan/iflas edenler, % 9,6 sını ev işleriyle meşgul olanlar, % 12 sini öğrenimine devam eden veya yeni mezun olanlar, % 10 unu ise diğer nedenler oluşturmaktadır. İthalat İhracat ve Dış Ticaret Açığı Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; 2011 yılı Aralık ayında, 2010 yılının aynı ayına göre ihracat %5,6 artarak 12 484 milyon dolar, ithalat %0,2 artarak 20 590 milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı 8 736 milyon dolardan 8 107 milyon dolara geriledi. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2011 yılı Aralık ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracatın değişim oranı %5,6, ithalatın değişim oranı ise %4,3 oldu. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2011 Aralık ayında bir önceki aya göre ihracat %1,4 artarken, ithalat %5,5 azaldı. 2010 Aralık ayında %57,5 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2011 Aralık ayında %60,6 ya yükseldi. 2010 Aralık ayında %45,2 olan Avrupa Birliği nin (AB) ihracattaki payı, 2011 Aralık ayında %41,7 ye geriledi. AB ye yapılan ihracat, 2010 yılının aynı ayına göre % 2,5 azalarak 5 209 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2011 Aralık ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat 2010 Aralık ayına göre %4,9 artarak 1 191 milyon dolar olurken, Almanya yı sırasıyla Irak (933 milyon dolar), İngiltere (726 milyon dolar), ABD (573 milyon dolar) ve İtalya (545 milyon dolar) takip etti. Rusya Federasyonu ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat %1,5 artarak 2 546 milyon dolar olarak gerçekleşti. Rusya Federasyonu nu sırasıyla Almanya (1 931 milyon dolar) ve Çin (1 775 milyon dolar) izledi. 2011 Aralık ayında fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi, motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları (1 452 milyon dolar) olurken; bu fasılı kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksam-parçaları (1 114 milyon dolar), demir ve çelik (1 081 milyon dolar), elektrikli makina ve cihazlar, bunların aksam-parçaları (918 milyon dolar) ve örme giyim eşyası ve aksesuarları (691 milyon dolar) izledi. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 3
Aralık ayında; en yüksek ithalatı olan fasıl mineral yakıtlar ve yağlar (5 018 milyon dolar) oldu. Bu fasılı; kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksam-parçaları (2 388 milyon dolar), demir ve çelik (1 728 milyon dolar) ve motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları (1 663 milyon dolar) izledi. Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği Milyon Dolar 2010-2011 Aralık Ayı Dış Ticar eti 30 000 25 000 20 559 20 590 20 000 15 000 11 823 12 484 10 000 5 000 Milyon Dolar 2010-2011 Ocak -Aralık Dış Ticar eti 300 000 240 833 250 000 200 000 185 544 150 000 134 954 113 883 100 000 50 000 2010 2011 2010 2011 İhracat İthalat 2010 2011 İhracat 2010 2011 İthalat Turizm Geliri ve Gideri Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 1 azaldı. Ekim, Kasım ve Aralık aylarından oluşan IV. Dönemde turizm geliri, geçen yılın aynı dönemine göre % 1 azalarak 5 208 904 274 $ oldu. Turizm gelirinin % 73 ü yabancı ziyaretçilerden, % 27 si ise yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilmiştir. Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu dönemde yapılan harcamaların 4 473 883 979 $ ını kişisel, 735 020 295 $ ını ise paket tur oluşturmaktadır. 2011 IV. Dönemde kişi başına ortalama harcama 702 $ dır. Bu dönemde yabancıların ortalama harcaması 592 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ortalama harcaması ise 1 389 $ dır. Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre % 5,5 arttı. 2011 yılı IV. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 7 423 747 kişidir. Bunun 6 401 709 kişisini yabancı, 1 022 038 kişisini ise yurt dışında ikamet eden vatandaşlar oluşturmaktadır. Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre % 3,6 arttı. Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre % 3,6 artarak 1 408 802 538 $ olmuştur. Bunun 947 656 236 $ ı kişisel, 461 146 302 $ ı ise paket tur harcamalarıdır. Yurt dışını ziyaret eden 1 283 815 vatandaşın kişi başı ortalama harcaması 1 097 $ dır. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 4
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) TÜFE de aylık değişim % 0,56 olarak gerçekleşmiştir. EKONOMİK RAPOR OCAK 2012 2012 yılı Ocak ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %0,56, bir önceki yılın Aralık ayına göre %0,56, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,61 ve on iki aylık ortalamalara göre %6,95 artış gerçekleşmiştir. Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış % 2,06 ile ulaştırma grubunda gerçekleşmiştir. Ocak ayında endekste yer alan gruplardan çeşitli mal ve hizmetlerde %1,79, ev eşyasında %1,58, konutta %1,32, gıda ve alkolsüz içeceklerde %1,13, eğlence ve kültürde %0,83, lokanta ve otellerde %0,75, sağlıkta %0,09, alkollü içecekler ve tütünde %0,02 artış, haberleşmede %-0,01, eğitimde %-0,05, giyim ve ayakkabıda %-7,88 düşüş gerçekleşmiştir. Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE de en yüksek artış %18,53 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşmiştir. Çeşitli mal ve hizmetler (%17,63), ulaştırma (%12,90), gıda ve alkolsüz içecekler (%11,67), ev eşyası (%11,65) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ÜFE de aylık değişim % 0,38 olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılı Ocak ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %0,38, bir önceki yılın Aralık ayına göre %0,38, bir önceki yılın aynı ayına göre %11,13 ve on iki aylık ortalamalara göre %11,11 artış gerçekleşmiştir. Aylık değişim tarım sektöründe %0,97, sanayi sektöründe %0,26 olarak gerçekleşti. Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %0,97, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,44 ve on iki aylık ortalamalara göre %4,91 artış gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre %0,26, bir önceki yılın aynı ayına göre %11,71 ve on iki aylık ortalamalara göre %12,47 artış gerçekleşmiştir. ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en yüksek aylık artış % 4,78 ile maden kömürü ve linyit alt sektöründe gerçekleşmiştir. Sanayinin üç sektöründen, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %1,42, elektrik, gaz ve su sektöründe %1,07, imalat sanayi sektöründe %0,11 artış gerçekleşmiştir. Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, maden kömürü ve linyit (%4,78), kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı (%2,98), ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (%2,75), motorlu kara taşıtları imalatı (%1,60), diğer ulaşım araçlarının imalatı (%1,57), ağaç ve mantar ürünleri imalatı (%1,36), elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (%1,13) alt sektörleridir. Buna karşılık giyim eşyası imalatı (%-4,82), taşocakçılığı ve diğer madencilik ürünleri (%-2,05), iletişim teçhizatı imalatı (%-1,35), tekstil ürünleri imalatı (%-0,91), plastik ve kauçuk ürünleri imalatı (%-0,85) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler olmuştur. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 5