Kapsam MADDE 2 (1) Bu Usul ve Esaslar; gün öncesi piyasasına, gün içi piyasasına, dengeleme güç piyasasına ve mali uzlaştırma işlemlerine ilişkin, piyasa katılımcılarının sunmaları gereken teminatlara ilişkin usul ve ı kapsar. Kapsam MADDE 2 (1) Bu Usul ve Esaslar; gün öncesi piyasasına, gün içi piyasasına, dengeleme güç piyasasına ve bunların mali uzlaştırma işlemlerine ilişkin, piyasa katılımcılarının sunmaları gereken teminatlara ilişkin usul ve ı kapsar. Kapsamın mali uzlaştırma işlemlerinin tamamını içermesi amacıyla ifade çıkarılmıştır. Tanımlar MADDE 4 (1) Bu Usul ve Esaslarda geçen; a) Minimum nakit teminat: Gün öncesi dengeleme ve/veya gün içi piyasası kapsamında faaliyet gösteren piyasa katılımcılarının; gün öncesi dengeleme ve gün içi piyasası faaliyetlerine ilişkin olarak sunmaları gereken TL cinsinden toplam nakit teminat tutarını, b) Başlangıç teminatı: Piyasa katılımcılarının tüzel kişilik kayıtlarının tamamlanması için en az %25 i TL cinsinden nakit olmak üzere sunmaları gereken teminat tutarını, c) Ek teminat: Bir piyasa katılımcısının bir fatura dönemi içerisindeki dengesizliklerine ilişkin nihai uzlaştırma bildirimi yayımlanmamış olmasına rağmen; ilgili risk tespit faaliyetleri neticesinde, katılımcının uzlaştırma hesabına yansıması öngörülen faaliyetlerden kaynaklanan toplam riskinin arttığının tespit edilmesi halinde Tanımlar MADDE 4 (1) Bu Usul ve Esaslarda geçen; a) Minimum nakit teminat: Gün öncesi dengeleme ve/veya gün içi piyasası kapsamında faaliyet gösteren piyasa katılımcılarının; gün öncesi dengeleme ve gün içi piyasası faaliyetlerine ilişkin olarak sunmaları gereken TL cinsinden toplam nakit teminat tutarını, b) Başlangıç teminatı: Piyasa katılımcılarının tüzel kişilik kayıtlarının tamamlanması için sunmaları gereken teminat tutarını, c) Ek teminat: Bir piyasa katılımcısının, faturaya esas uzlaştırma bildirimi yayımlanmamış fatura dönemleri için, ilgili risk tespit faaliyetleri neticesinde, katılımcının uzlaştırma hesabına yansıması öngörülen faaliyetlerden kaynaklanan toplam riskinin arttığının tespit edilmesi halinde hesaplanan teminat tutarı ile aylık uzlaştırma bildirimleri sonucunda ortaya çıkan Fark tutarı hesaplamasının değişmesi ile birlikte işlem yapmayan katılımcılara fark tutarı yansımamaktadır. Aynı zamanda gün öncesi ve gün içi piyasaları için de nakit teminat bulundurulması gerektiğinden uygulamada karışıklığa yol açmamak adına ifade kaldırılmıştır. YEK teminatı ve diğer teminat kalemlerinin yansıtılabilmesi ile faturaya esas uzlaştırma bildirimi yayımlanmamış tüm fatura dönemleri için teminat talep edilebilmesini teminen ifade değiştirilmiştir. 1 / 9
hesaplanan teminat tutarı ile aylık uzlaştırma dengesizlik miktarlarına ilişkin olarak bildirimleri sonucunda ortaya çıkan hesaplanan teminat tutarının toplamını, dengesizlik miktarlarına ilişkin olarak ç) Toplam teminat tutarı: Teminat hesaplanan teminat tutarının toplamını, Hesaplama Prosedürü hükümleri ç) Toplam teminat tutarı: Teminat doğrultusunda bir piyasa katılımcısının Hesaplama Prosedürü hükümleri başlangıç teminatı, gün öncesi dengeleme ve doğrultusunda bir piyasa katılımcısının gün içi piyasası faaliyetlerine ilişkin olarak başlangıç teminatı, gün öncesi dengeleme ve gün içi piyasası faaliyetlerine ilişkin olarak sunması gereken teminat tutarı ve ek teminat sunması gereken teminat tutarı ve ek teminat tutarının toplamını ifade eder. tutarının toplamını ifade eder. Teminatların artırılmasına ilişkin MADDE 6 (1) Piyasa İşletmecisi aşağıdaki durumlarda sunulan teminat tutarının artırılmasını talep eder; a) Yeni bir uzlaştırmaya esas verişçekiş birimi kaydı, b) Dengeden sorumlu gruba yeni bir piyasa katılımcısının dahil olması, c) Üretim veya OSB üretim lisansı sahibi bir piyasa katılımcısının işletmedeki kurulu gücünün değişmesi, ç) Gün öncesi dengeleme ve/veya gün içi piyasaları kapsamında tarihsel alışkanlıklarına göre daha yüksek miktarda alım yapması, d) Dengesizlik uzlaştırması sonuçlarına göre hesaplanan teminat gereksiniminin daha Teminatların artırılmasına ilişkin MADDE 6 (1) Piyasa İşletmecisi aşağıdaki durumlarda sunulan teminat tutarının artırılmasını talep eder; a) Yeni bir uzlaştırmaya esas verişçekiş birimi kaydı, b) Dengeden sorumlu gruba yeni bir piyasa katılımcısının dahil olması, c) Üretim veya OSB üretim lisansı sahibi bir piyasa katılımcısının işletmedeki kurulu gücünün değişmesi, ç) Gün öncesi dengeleme ve/veya gün içi piyasaları kapsamında tarihsel alışkanlıklarına göre daha yüksek miktarda alım yapması, d) Dengesizlik uzlaştırması sonuçlarına göre hesaplanan teminat gereksiniminin daha 2 / 9
önceki faturalama dönemindeki hesaplanan gereksinimden daha yüksek olması, e) Bir piyasa katılımcısının, faturaya esas uzlaştırma bildirimi yayımlanmamış fatura dönemleri için, ilgili piyasa izleme faaliyetleri neticesinde, katılımcının uzlaştırma hesabına yansıması öngörülen toplam maliyetlerin sürekli bir şekilde artmakta olduğunun tespit edilmesi sonucunda, katılımcı riskinin mevcut teminat tutarı ile karşılanamayacağının öngörülmesi. önceki faturalama dönemindeki hesaplanan gereksinimden daha yüksek olması, e) Bir piyasa katılımcısının bir fatura dönemi içerisindeki dengesizliklerine ilişkin nihai uzlaştırma bildirimi yayımlanmamış olmasına rağmen; ilgili piyasa izleme faaliyetleri neticesinde, katılımcının uzlaştırma hesabına yansıması öngörülen toplam maliyetlerin sürekli bir şekilde artmakta olduğunun tespit edilmesi sonucunda, katılımcı riskinin mevcut teminat tutarı ile karşılanamayacağının öngörülmesi. YEK teminatı ve diğer teminat kalemlerinin yansıtılabilmesi ile faturaya esas uzlaştırma bildirimi yayımlanmamış tüm fatura dönemleri için teminat talep edilebilmesini teminen ifade değiştirilmiştir. Teminat işlemlerine ilişkin süreç MADDE 7 ( ) (9) Gün öncesi piyasasına ilişkin olarak hafta sonu ve/veya resmi tatil gününden bir önceki iş günü Piyasa İşletmecisi tarafından saat 11:00 da ve 17:00 da olmak üzere iki kez teminat kontrolü yapılır. Saat 17:00 da yapılacak teminat kontrolünde aynı gün saat 11:00 da yapılmış olan teminat kontrolündeki toplam teminat tutarı dikkate alınır. a) Piyasa katılımcıları, hafta sonu veya resmi tatilin ilk gününe ilişkin gün öncesi piyasasına sundukları tekliflerin değerlendirilebilmesi için hafta sonu veya resmi tatil gününden bir önceki iş günü en geç saat 10:30 a kadar teminat mektuplarını, Teminat işlemlerine ilişkin süreç MADDE 7 ( ) (9) Gün öncesi piyasasına ilişkin olarak hafta sonu ve/veya resmi tatil gününden bir önceki iş günü Piyasa İşletmecisi tarafından saat 11:00 da ve 17:00 da olmak üzere iki kez teminat kontrolü yapılır. Saat 17:00 da yapılacak teminat kontrolünde aynı gün saat 11:00 da yapılmış olan teminat kontrolündeki toplam teminat tutarı dikkate alınır. a) Piyasa katılımcıları, hafta sonu veya resmi tatilin ilk gününe ilişkin gün öncesi piyasasına sundukları tekliflerin değerlendirilebilmesi için hafta sonu veya resmi tatil gününden bir önceki iş günü en geç saat 10:30 a kadar teminat mektuplarını, 3 / 9
11:00 a kadar ise teminat mektubu dışındaki diğer teminatlarını sunarak minimum nakit teminatlarını ve toplam teminatlarını tamamlar. b) Piyasa katılımcıları, hafta sonu veya resmi tatilin ikinci ve takip eden günleri ile hafta sonu veya resmi tatilden sonraki ilk iş gününe ilişkin gün öncesi piyasasına sundukları tekliflerin değerlendirilebilmesi için hafta sonu veya resmi tatil gününden bir önceki iş günü saat 17:00 da yapılacak olan teminat kontrolünden önce, en geç saat 16:30 a kadar teminat mektuplarını, 17:00 a kadar ise teminat mektubu dışındaki diğer teminatlarını sunarak minimum nakit teminatlarını ve toplam teminatlarını tamamlar. 11:00 a kadar ise teminat mektubu dışındaki diğer teminatlarını sunarak minimum nakit teminatlarını ve toplam teminatlarını tamamlar. b) Piyasa katılımcıları, hafta sonu veya resmi tatilin ikinci ve takip eden günlerinde gün öncesi piyasasına sundukları tekliflerin değerlendirilebilmesi için hafta sonu veya resmi tatil gününden bir önceki iş günü saat 17:00 da yapılacak olan teminat kontrolünden önce, en geç saat 16:30 a kadar teminat mektuplarını, 17:00 a kadar ise teminat mektubu dışındaki diğer teminatlarını sunarak minimum nakit teminatlarını ve toplam teminatlarını tamamlar. İlgili bütün günleri kapsamasını teminen ifade değiştirilmiştir. Başlangıç teminatı kontrolüne ilişkin genel MADDE 9 (1) Herhangi bir piyasa katılımcısı tarafından sunulması gereken başlangıç teminatı (TL), Piyasa İşletmecisi tarafından Teminat Hesaplama Prosedürü çerçevesinde belirlenerek, bu tutarlarının geçerlilik tarihinden en geç bir ay önce PYS aracılığıyla yayımlanır. (2) Bir piyasa katılımcısının işletmedeki kurulu gücünde değişiklik olması durumunda, ilgili piyasa katılımcısının bulundurması gereken başlangıç teminatı güncel kurulu güç Başlangıç teminatı kontrolüne ilişkin genel MADDE 9 (1) Herhangi bir piyasa katılımcısı tarafından sunulması gereken başlangıç teminatı (TL), Piyasa İşletmecisi tarafından Teminat Hesaplama Prosedürü çerçevesinde belirlenerek, bu tutarlarının geçerlilik tarihinden en geç bir ay önce PYS aracılığıyla yayımlanır. (2) Bir piyasa katılımcısının işletmedeki kurulu gücünde değişiklik olması durumunda, ilgili piyasa katılımcısının bulundurması gereken başlangıç teminatı güncel kurulu güç 4 / 9
değerine göre Piyasa İşletmecisi tarafından yeniden hesaplanır. Piyasa İşletmecisi ilgili piyasa katılımcısını, bu değişiklik sebebiyle bulundurması gereken başlangıç teminat tutarı ile ilgili olarak en geç PYS üzerinden güç artışı değişikliğinin onaylandığı günü takip eden iş günü saat 16:00 ya kadar PYS aracılığıyla bilgilendirir. Piyasa katılımcısı bu değişikliğe ilişkin olarak en geç bilgilendirildiği tarihi takip eden ikinci iş günü saat 10:30 a kadar teminat mektupları, saat 11:00 a kadar ise teminat mektubu dışındaki diğer teminatları sunarak teminat artırımı yapmakla yükümlüdür. değerine göre Piyasa İşletmecisi tarafından yeniden hesaplanır. Piyasa İşletmecisi ilgili piyasa katılımcısını, bu değişiklik sebebiyle bulundurması gereken başlangıç teminat tutarı ile ilgili olarak en geç PYS üzerinden güç artışı değişikliğinin onaylandığı günü takip eden iş günü saat 16:00 ya kadar bilgilendirir. Piyasa katılımcısı bu değişikliğe ilişkin olarak en geç bilgilendirildiği tarihi takip eden ikinci iş günü saat 10:30 a kadar teminat mektupları, saat 11:00 a kadar ise teminat mektubu dışındaki diğer teminatları sunarak teminat artırımı yapmakla yükümlüdür. Söz konusu bilgilendirmenin PYS üzerinden yapılabilmesini teminen ifade eklenmiştir. Ek teminat kontrolüne ilişkin genel MADDE 11 (2) Bir piyasa katılımcısının bir fatura dönemi içerisindeki dengesizliklerine ilişkin nihai uzlaştırma bildirimi yayımlanmamış olmasına rağmen; ilgili risk tespit faaliyetleri neticesinde, katılımcının uzlaştırma faturasında yer alan kalemlere ilişkin toplam riskinin arttığının tespit edilmesi halinde, katılımcıya Teminat Hesaplama Prosedürü gereğince PYS aracılığıyla bilgilendirme yapılır. (3) birinci ve/veya ikinci fıkra hükümleri doğrultusunda kendisine toplam teminat tamamlama çağrısı yapılan piyasa Ek teminat kontrolüne ilişkin genel MADDE 11 (2) Bir piyasa katılımcısının bir fatura dönemi içerisindeki dengesizliklerine ilişkin nihai uzlaştırma bildirimi yayımlanmamış olmasına rağmen; ilgili risk tespit faaliyetleri neticesinde, katılımcının faaliyetlerinden kaynaklanan ve uzlaştırma hesabına yansıması öngörülen toplam riskinin arttığının tespit edilmesi halinde, katılımcıya Teminat Hesaplama Prosedürü gereğince PYS aracılığıyla bilgilendirme yapılır. (3) Birinci ve/veya ikinci fıkra hükümleri doğrultusunda kendisine toplam teminat tamamlama çağrısı yapılan piyasa YEK teminatı ve eklenebilecek diğer teminat kalemlerinin yansıtılabilmesi için ifade değiştirilmiştir. 5 / 9
katılımcısı, teminat tamamlama çağrısının yapıldığı günü takip eden 3 üncü iş günü saat katılımcısı, teminat tamamlama çağrısının yapıldığı günü takip eden 3 üncü iş günü saat 10:30 a kadar teminat mektupları, saat 10:30 a kadar teminat mektupları, saat 11:00 a kadar ise teminat mektubu dışındaki diğer teminatları sunarak toplam teminatını tamamlamak zorundadır. 11:00 a kadar ise teminat mektubu dışındaki diğer teminatları sunarak toplam teminatını tamamlamak zorundadır. (4) Kendisine toplam teminat (4) Kendisine toplam teminat tamamlama çağrısı yapılan piyasa tamamlama çağrısı yapılan piyasa katılımcılarının teminat seviyelerinin, katılımcılarının teminat seviyelerinin, sunmaları gereken ek teminat tutarını sunmaları gereken ek teminat tutarını karşılamaması durumunda katılımcılara karşılamaması durumunda katılımcılara aşağıdaki süreç uygulanır: aşağıdaki süreç uygulanır: a) Teminat tamamlama çağrısının a) Teminat tamamlama çağrısının yapıldığı günü takip eden 3 üncü iş gününden itibaren piyasa katılımcısının satıcı olduğu uzlaştırmaya esas ikili anlaşma bildirimi girmesine ve gün içi piyasasına teklif yapıldığı günü takip eden 3 üncü iş gününden itibaren piyasa katılımcısının satıcı olduğu uzlaştırmaya esas ikili anlaşma bildirimi girmesine ve gün içi piyasasına teklif vermesine izin verilmez, ileriye dönük vermesine izin verilmez, ileriye dönük yapılmış olan satış yönündeki ikili anlaşma bildirimleri ve eşleşmemiş gün içi piyasası teklifleri iptal edilerek durum hakkında tüm piyasa katılımcılarına bilgi verilir. b) Piyasa katılımcısının adına kayıtlı yapılmış olan satış yönündeki ikili anlaşma bildirimleri ve eşleşmemiş gün içi piyasası teklifleri iptal edilerek durum hakkında tüm piyasa katılımcılarına bilgi verilir. b) Piyasa katılımcısının adına kayıtlı serbest tüketicilerin kayıtları, teminat serbest tüketicilerin kayıtları, teminat tamamlama çağrısının yapıldığı fatura tamamlama çağrısının yapıldığı fatura döneminden itibaren geçerli olacak şekilde döneminden itibaren geçerli olacak şekilde silinir ve Piyasa İşletmecisi tarafından TEİAŞ silinir ve Piyasa İşletmecisi tarafından veya ilgili dağıtım şirketine, TEİAŞ veya ilgili dağıtım şirketi tarafından da aynı gün içerisinde ilgili görevli tedarik şirketine ve iki iş günü içerisinde ilgili serbest tüketicilere TEİAŞ, dağıtım lisansına sahip ilgili OSB veya ilgili dağıtım şirketine, TEİAŞ, dağıtım lisansına sahip ilgili OSB veya ilgili dağıtım şirketi tarafından da aynı gün içerisinde ilgili 6 / 9
görevli tedarik şirketine, dağıtım lisansına sahip ilgili OSB için enerji tedarik eden piyasa katılımcısına ve iki iş günü içerisinde ilgili serbest tüketicilere bilgi verilir. Piyasa katılımcısının portföyünde yer alan ve kendi tüzel kişiliğine ait olmayan serbest tüketiciler ve ilgili dağıtım şirketinin enerji sağladığı serbest olmayan tüketiciler hariç olmak üzere, portföyünde bulunan tüm uzlaştırmaya esas veriş çekiş birimlerine ilişkin olarak; sisteme bağlantı durumuna göre ilgili dağıtım şirketine, dağıtım lisansına sahip ilgili OSB ye ve TEİAŞ a ilgili katılımcının sistem bağlantısının kesilmesi için Piyasa İşletmecisi tarafından bildirim yapılır. c) Yaptırım uygulanan piyasa katılımcısının portföyünde yer alan serbest tüketiciler için, görevli tedarik şirketi ve dağıtım lisansına sahip ilgili OSB ye enerji tedarik eden piyasa katılımcısının ilgili serbest tüketicilerin yapmış olduğu çekişler sebebiyle, dengesizlik olarak almış olduğu enerji miktarı, ilgili ayın başlangıcından Piyasa İşletmecisi tarafından ilgili taraflara yapılan bildirimi takip eden 2 nci iş günü dahil olmak üzere belirlenen uzlaştırma dönemleri için piyasa takas fiyatı üzerinden değerlendirilir. ç) Piyasa katılımcısının bir dengeden sorumlu grubun dengeden sorumlu tarafı bilgi verilir. Piyasa katılımcısının portföyünde yer alan ve kendi tüzel kişiliğine ait olmayan serbest tüketiciler ve ilgili dağıtım şirketinin enerji sağladığı serbest olmayan tüketiciler hariç olmak üzere, portföyünde bulunan tüm uzlaştırmaya esas veriş çekiş birimlerine ilişkin olarak; sisteme dağıtımdan bağlı olması durumunda ilgili dağıtım şirketine, iletimden bağlı olması durumunda TEİAŞ a ilgili katılımcının sistem bağlantısının kesilmesi için Piyasa İşletmecisi tarafından bildirim yapılır. c) Görevli tedarik şirketinin portföyüne düşen serbest tüketicilerin yapmış olduğu çekişler sebebiyle, görevli tedarik şirketinin dengesizlik olarak almış olduğu enerji miktarı, ilgili ayın başlangıcından Piyasa İşletmecisi tarafından ilgili dağıtım şirketine yapılan bildirimi takip eden 2 nci iş günü dahil olmak üzere belirlenen uzlaştırma dönemleri için sistem gün öncesi fiyatı üzerinden değerlendirilir. ç) Piyasa katılımcısının bir dengeden sorumlu grubun dengeden sorumlu tarafı olması durumunda, dengeden sorumlu grup, teminat tamamlama çağrısının yapıldığı fatura döneminden itibaren geçerli olacak şekilde dağıtılır. Dağıtılan dengeden sorumlu grupta yer alan piyasa katılımcıları için yeni duruma Bağlantı durumuna göre serbest tüketicinin organize sanayi bölgesi (OSB) içerisinde olması durumuna ilişkin olarak ifade genişletilmiştir. Portföy boşaltılması halinde serbest tüketicinin OSB içerisinde olması durumunda yapılacak uygulama belirtilmiştir. 7 / 9
göre teminat tamamlama çağrısının yapıldığı fatura dönemini kapsayacak şekilde ek teminat hesabı yapılır. Teminat yükümlülüğünü yerine getirmemiş olan dengeden sorumlu tarafın ek teminat hesabı ise dengeden sorumlu grubun dağıtılmasını olması durumunda, dengeden sorumlu grup, teminat tamamlama çağrısının yapıldığı fatura döneminden itibaren geçerli olacak şekilde dağıtılır. Dağıtılan dengeden sorumlu grupta yer alan piyasa katılımcıları için yeni duruma göre teminat tamamlama çağrısının yapıldığı müteakiben yayınlanan ilk faturaya esas fatura dönemini kapsayacak şekilde ek uzlaştırma bildirimine ait fatura son ödeme teminat hesabı yapılır. Teminat tarihinden bir sonraki iş günü yeni duruma yükümlülüğünü yerine getirmemiş olan göre hesaplanır. Hesaplanan ek teminat tutarı, piyasa katılımcılarına Piyasa İşletmecisi tarafından PYS aracılığıyla bildirilir. Hesaplanan ek teminat tutarı, teminat bildirim tarihini izleyen üçüncü iş günü yapılacak olan toplam teminat hesabında kullanılır. dengeden sorumlu tarafın ek teminat hesabı ise dengeden sorumlu grubun dağıtılmasını müteakiben yayınlanan ilk faturaya esas uzlaştırma bildirimine ait fatura son ödeme tarihinden bir sonraki iş günü yeni duruma göre hesaplanır. Hesaplanan ek teminat tutarı, piyasa katılımcılarına Piyasa İşletmecisi tarafından PYS aracılığıyla bildirilir. Hesaplanan ek teminat tutarı, teminat bildirim tarihini izleyen üçüncü iş günü yapılacak olan toplam teminat hesabında kullanılır. Teminat kontrolüne ilişkin genel MADDE 12 (1) Bir piyasa katılımcısının sunmakla yükümlü olduğu, gün öncesi dengeleme ve gün içi piyasası işlemlerine ilişkin teminat tutarı ile başlangıç teminat tutarı, ilgili piyasa katılımcısı tarafından; dengesizliklerin uzlaştırılmasına ilişkin olarak sunmakla yükümlü olduğu teminat tutarı, ilgili dengeden sorumlu tarafça Teminat kontrolüne ilişkin genel MADDE 12 (1) Bir piyasa katılımcısının, sunmakla yükümlü olduğu gün öncesi dengeleme ve gün içi piyasası işlemlerine ilişkin teminat tutarı, başlangıç teminatı tutarı ve faturasına yansıması öngörülen tutarlara ilişkin olarak hesaplanan teminat tutarları, ilgili piyasa katılımcısı tarafından; dengesizliklerin uzlaştırılmasına YEK teminatı ve eklenebilecek diğer teminat kalemlerinin yansıtılabilmesi için ifade değiştirilmiştir. 8 / 9
karşılanır. ilişkin olarak sunmakla yükümlü olduğu teminat tutarları, ilgili dengeden sorumlu tarafça karşılanır. 9 / 9