DOK. KODU: SH.PR.01 YAYIN TARİHİ: 01.06.2017 REVİZYON NO: 00 REVİZYON TARİHİ: 00 SAYFA 1/8 1. AMAÇ: Özel Düztepe Yaşam Hastanesi Merkezi Sterilizasyon Ünitesi nin malzeme kabul şartlarını, sterilizasyon için yapılması gereken hazırlıkları, sterilizasyon şartlarını, patketleme, depolama ve dağıtım çalışma esaslarını belirlemek. 2. KAPSAM : Merkezi Sterilizasyon Ünitesini çalışanlarını kapsar. 3. KISALTMALAR: M.S.Ü: Merkezi Sterilizasyon Ünitesi 4. TANIMLAR: Antisepsi: Canlı doku üzerindeki veya içindeki mikroorganizmaların öldürülmesi veya üremelerinin engellenmesidir. Antiseptik: Canlı doku üzerindeki veya içindeki mikroorganizmaların öldürülmesi veya üremelerinin engellenmesi için kullanılan kimyasal ürünlerdir. Asepsi: Mikroorganizmaların korunmuş bir alana ulaşmalarının önlenmesi ve bunun devamlılığının sağlanmasına. Asepsi, bu amaçla yapılan işlemlerin tamamına da aseptik teknik denir. Kimyasal Ġndikatör: Sterilizasyon şartlarında karakteristik değişiklik gösteren (renk değişikliği vb.) kimyasal maddeler içeren kağıt şerit veya diğer test materyalleridir. Biyolojik Ġndikatör: Sterilizasyonun gerçekleştiğini belirlemek için kullanılan dirençli bakteri sporlarını içeren test materyalidir. Dezenfeksiyon: Cansız maddeler ve yüzeyler üzerinde bulunan mikrorganizmaların (bakteri sporları hariç) yok edilmesi veya üremelerinin durdurulması işlemidir. Bakteri sporları ve miko bakterileri etkileme seviyelerine göre yüksek, orta ve düşük düzey dezenfeksiyon olarak 3 kategoride değerlendirilir. Dekontaminasyon: Dezenfeksiyon / sterilizasyon öncesinde, fiziksel ve /veya kimyasal yöntemlerle bir yüzey veya malzemeden organik madde ve patojenleri uzaklaştırarak, güvenli hale getirme işlemidir. 4.10 HEPA Filtre (High Efficiency Particulate Air Filter):Yüksek etkinlikte partikül tutucu hava filtresi (% 99.97 etkinlikte>0.3μ büyüklükte). Minimal Etkin Konsantrasyonu: Yüksek düzey dezenfektanların sağlanabildiği en alt (asgari) konsantrasyon değeridir. Steril: Bütün yaşayan mikroorganizmalardan arınmış olma hali. Sterilizasyon: Fiziksel ya da kimyasal yöntemler ile herhangi bir maddenin ya da cismin üzerinde bulunan tüm mikroorganizmaların sporlar dahil öldürülmesidir. Sterilizasyon alanı: Bir sağlık kuruluşunun genellikle buharlı veya ETO sterilizatörleri veya her ikisinden oluşan sterilizasyon teçhizatının bulunduğu bölüm. Sterilizatör: Tıbbi cihazları, teçhizatı ve malzemeleri doğrudan sterilizasyon maddesine maruz bırakarak sterilize etmek için kullanılan bir aygıt Sterilizatör Ön Vakumlu Tip: Havayı çıkarmak için devrenin başında 1 veya daha fazla basınç vakum hareketini dayanan bir sterlizatör türü (134 C de 3 dakika ) FlaĢ Sterilizatör: 132 C de kısa süreli sterilizasyon işlemi Etilen Oksit Sterilizatörü: Isıya duyarlı malzemelerin gaz ile sterlizasyonunu sağlar BOWİE-DİCK Testi: Sterilizatörün hücredeki havayı çıkarma ve havanın yeniden girmesini önleme kabiliyetinin tanısal olarak test edilmesidir Vakum Kaçak Testi: Sterlizatörün her hangi bir hava kaçağı olup olmadığının anlaşılması testidir. Biyolojik Ġndikatör: izlenmekte olan sterilizasyon yöntemine dayanıklı oldukları bilinen standartlaştırılmış, yaşayabilir mikroorganizma popülasyonundan (genellikle bakteriyel sporlar) oluşan bir sterlizasyon işlemi izleme cihazıdır. Kimyasal Ġndikatör: Sterilizasyon hücresindeki bir veya daha fazla fiziksel koşulu belirli bir kimyasal veya fiziksel bir değişiklikle tepki vermek üzere tasarlanmış bir sterlizasyon işlemi izleme cihazıdır. Kimyasal indikatörün amacı yanlış ambalajlama, sterilizatörün yanlış yüklenmesi veya sterilizatörün arızalarından kaynaklanabilecek muhtemel sterlizasyon hatalarının belirlenmesidir. ĠĢlem Ġndikatörü (Maruziyet Bandı): İşleme girmiş veya girmemiş paketlerin ayrılmasını sağlar Enkübatör: Mikroorganizmaların gelişmesi ve üremesi için sabit ve uygun sıcaklık sağlayan bir cihaz. Sterilizasyon sisteminin ve işlemlerinin önceden belirlenmiş şartları sürekli sağladığının kanıtlanmasıdır. 5. SORUMLULAR: Merkezi Sterilizasyon Ünitesi Sorumlusu,Tüm Birim Çalışanları, Tüm Hastane Çalışanları
DOK. KODU: SH.PR.01 YAYIN TARİHİ: 01.06.2017 REVİZYON NO: 00 REVİZYON TARİHİ: 00 SAYFA 2/8 6. FAALĠYET AKIġI: 6.1 MSÜ ALANLARI MSÜ 3 bölüme ayrılmıştır. Bunlar; Kirli Alanlar Temiz Alanlar Steril Alanlar Kirli Alanlar: Sterilitesi bozulmuş(kirlenmiş) aletlerin üniteye kabul edildiği, alet ve malzemelerin sınıflandırıldığı, temizlendiği ve dekontamine edildiği alandır. Dekontaminasyon alanı, işlem bölümünün bütün öteki alanlarından fiziksel olarak ayrılmıştır. Temiz Alanlar: Dekontamine olmuş, temiz alet ve malzemelerin kontrol ve bakımlarının, sterilizasyon için paketlenme işlemlerinin yapıldığı, steril olmak üzere paketlenmiş malzemelerin depolandığı alanı kapsar. Bölüm ofisi, çalışanların kullanacakları dinlenme odası temiz alan veya destek alan içerisinde yer almaktadır. 6.1.3 Steril Alanlar: Steril ve temiz malzemelerin, kullanıcıya teslim edilmeden önce depolandığı alandır. Steril depolama alanı, sterilizasyon alanına yanında ve steril ve temiz malzemelerin saklanacağı şekilde kapalı ve girişi sınırlandırılmış bir bölümdedir. Havalandırma sistemi, merkezi havalandırma sistemi tarafından pozitif basınçla dışarı akışını sağlayacak şekilde yapılmaktadır. Steril malzeme depolarında malzeme rafları yerden 20-30 cm yukarda, tavandan 15cm aşağıda hava dolaşım için duvardan 5cm önde olacak şekilde düzenlendi. Yangın emniyeti için yangın alarmı ve muslukları bulunmaktadır. 6.1.4 Destek Alanlar: MSÜ dışında Ameliyathane ile birlikte kullanılan soyunma odaları, duş ve tuvaletler bulunmaktadır. 6.1.5 ÇamaĢır ve Tekstil Hazırlama Alanı: MSÜ de çamaşır ve tekstil hazırlama için ayrılan bölümdür. Çamaşır (tekstil) işlem alanı yeniden kullanılabilir tekstil malzemelerin muayene edildiği, katlandığı ve paketlere konulduğu oda temiz alan içine girer. 6.2 MSÜ Kıyafetleri MSÜ personel giysileri giyilmesi ve çıkartılması kolay, rahat, konforlu, kısa kollu bir gömlek ve pantolondan oluşur. Tüm ünitede çalışan personel saçları içine alan bone takar. Paketleme aşamasında ciltten olacak dökülmeleri önlemek için uzun kollu gömlek giyilir. Dekontaminasyon odasında çalışan personel tüm dekontaminasyon işlemi sırasında saçılma ve sıçramalardan korunmak için koruyucu gözlük ve maske (veya tüm yüzü koruyan siperlik), koruyucu sıvı geçirmez önlük ve eldiven kullanılır. Rahat, ayağı destekleyen ve koruyan bir ayakkabı/ önü kapalı terlik giyilir. Terlikler yıkanabilir özelliktedir. MSÜ gürültülü ortam olması nedeni ile, ses izolasyonu için kulaklık takılır. MSÜ giysileri gün aşırı veya kirlenmesi durumunda hemen değiştirilir. 6.3 MSÜ Sağlık kontrolleri: İşe yeni başlayan elemanların genel sağlık muayenesine ek olarak rutin kan sayımı ve biyokimyasal incelemeleri, işitme testi yapılır ve sonuçlara göre Hepatit B ve tetanoz aşılamaları uygulanır. Sağlık kontrolleri her yıl tekrarlanır. Gaz sterilizasyonu yapılan birimlerde çalışanların maruziyet kontrolü için cilt, göz, solunum sistemi, üreme sistemi, hematopoetik sistem kontrolü, nörolojik sistem kontrolü yıllık yapılır. (Sterilizasyon Çalışan Sağlığı Bilgi Takip Formu) Personel kesici delici alet yaralanmaları yönünden takip edilir. Personelin kulaklık kullanması sağlanır. 6.4 Havalandırma: Sterilizasyon Ünitesi havalandırması merkezi sistem tarafından yapılmaktadır. Hava saatte en az 15 filtre olacak şekilde hava değişimi sağlanmaktadır. Bakımı teknik servis tarafından yapılmaktadır. Filtre değişimi yılda bir kez yapılmaktadır. Tüm işlemler teknik servis ve kalibrasyon laboratuvarı tarafından kayıt altına alınmaktadır.
DOK. KODU: SH.PR.01 YAYIN TARİHİ: 01.06.2017 REVİZYON NO: 00 REVİZYON TARİHİ: 00 SAYFA 3/8 6.5 Sıcaklık ve Nem MSÜ çalışma alanlarında sıcaklık ve nem mikroorganizmaların üremesini artıracak düzeyin altında (18-22 o C) ve nem (% 35-60) olacak şekilde izlenmektedir. Sıcaklık ve Nem Takip Formu ile kayıt altına alınır. 6.6 ALETLERIN ÜNĠTEYE TRANSFERI VE KABUL ĠġLEMLERI 6.6.1 M.S.Ü. alet ve malzeme kabulü ; Ameliyathanede kullanılan alet ve malzemeler ameliyathane hemşiresi tarafından sayımı Malzeme Teslim ve Sayım formu doldurularak, Kirli tel sepetine konularak gönderilir. MSÜ görevlisi; formu kontrol eder ve alet malzeme sayımını yaparak teslim alır. Klinikler ve firmalardan gelen alet, malzeme ve protezler M.S.Ü görevli personel tarafından alet ve malzeme sayımı yapılarak kayıt defterine kaydı yapılıp teslim alınır. Kirli aletler ve malzemeler kirli konteyner ile M.S.Ü. gönderilir. (Kirli alet ve malzemelerin üzerine enfekte olup olmadığı not edilerek gönderilir.) Açılmış her set ve malzeme açıldıktan sonra kullanılmamış bile olsa, kontamine sayılır. Cerrahi aletler bekletilmeden MSÜ ne teslim edilmeli, hemen teslim edilemiyor ise; serviste bekletiliyorsa deterjan-dezenfektan/enzimatik solüsyon içinde bekletilmelidir. Kirli alet ve malzemeler kirli alan kullanılarak ön yıkama odasına getirilir. Çalışanlar maske, eldiven ve önlük kullanarak aletleri sayarak teslim alırlar. Her set içerisinde, mevcut olan aletlerin kayıtlı olduğu ve sayımlarının kaydedildiği bir liste bulundurulur. Aletlerin birbiri ile temas eden uçları açık pozisyona getirilir, bistüri takılı ise uçları sapından alet yardımı ile çıkarılıp atıldıktan sonra aletler yıkama-dezenfektör sepeti içine düzgün olarak yerleştirilir 6.6.2 Ön Yıkama- Dekontaminasyon ĠĢlemi: Ön yıkamada çalışan personel kişisel güvenlik önlemlerini almak ve uygulamak zorundadır.maske, gözlük, eldiven ve önlük giyilir, aletler üzerindeki uyarılara dikkat edilir. Dekontaminasyonda Kullanılan Malzemeler; Özel fırçalar, yumuşak bez, sünger Basınçlı tazikli su, Basınçlı hava tabancası, Ultrasonik yıkama cihazı Yıkama/ Dezenfektör cihazları Deterjan-dezenfektan / enzimatik solüsyon, Ön yıkama odasına gelen aletler ve malzemeler türüne göre ayrılar ve yıkama sepetine yerleştirilir. Aletlerin birbiri ile temas eden uçları açık pozisyona getirilir, bistüri takılı ise uçları sapından alet yardımı ile çıkarılıp atıldıktan sonra aletler yıkama-dezenfektör sepeti içine düzgün olarak yerleştirilir. Kaba kirlerin (kan, balgam, irin, kusmuk, vd.) giderilmesi için ön yıkama yapılır. Alet türüne göre ultrasonik ya da yıkama makinesine yerleştirilir. Yıkama makinesinde türe göre yıkama program seçilir. Yıkama süresi 75 ile 120 dakika arasında değişmektedir. 6.6.3 Elle Dekontaminasyon: Aletlerin (tel sepetler içinde) akan soğuk su altında kaba kiri akıtılır. Deterjan-dezenfektan/enzimatik solüsyona yerleştirilir, üreticinin önerileri doğrultusunda yeterli süre (5 yada 20 dk) bekletilir. Tüm kir ve organik artıklar yumuşak bir bez yada sünger ile alet lümenleri ise özel fırça kullanılarak yıkanır ve basınçlı hava tabancası yardımı ile temizlenir. Aletler akan su ile durulanır Basınçlı hava ile kurulanır 6.6.4 Ultrasonik Yıkama Makineleri Ġle Yıkama: Özellikle lümenli aletler ile temizliği zor olan alet ve malzemelerin üzerindeki kan, protein ve diğer organik maddelerin belli bir sıcaklıkta (40-50 0C ) ultrasonik dalgalar ile çözülmesini ve giderilmesini sağlayan dekontaminasyon işlemidir. 6.6.5 Ultrasonik Yıkamada Dikkat Edilmesi Gerekenler: Üretici firmanın önerileri doğrultusunda sıvı (enzimatik solüsyon, bakım solüsyonu) havuzu doldurulur. Temizlik ve/veya dezenfeksiyon işlemi 40oC nin üzerindeki sıcaklıklarda suyun içindeki gaz
DOK. KODU: SH.PR.01 YAYIN TARİHİ: 01.06.2017 REVİZYON NO: 00 REVİZYON TARİHİ: 00 SAYFA 4/8 kabarcıkları uzaklaştığından 1 dk da temizleme işlemi yapılır. İşlem yapılacak materyalin tamamı sıvıya daldırılır. Kapaklı malzemelerin kapakları açılır. Ultrasonik titreşimleri önlememesi için tel ızgara kullanılır. Geniş yüzeyli, büyük cihazlar, ultrasonik dalgaların diğer araçlara ulaşmasını engelleyebilir. Sıvının içine aşırı miktarda alet konulmaz. Ultrasonik yıkama makinesinin sıvısı 15 günde ve kirlenirse beklemeden değiştirilir. 6.7 ALETLERIN SAYIMI BAKIMI VE KONTROLÜ Temiz alanda alet ve malzemelerin sayımı ve bakımı yapılır. Aletler malzemeler bölümü ve türüne göre tasnifi yapılır. Aletler ve malzemeler eksiklik, bozuk olanlar varsa tamiri yapılır. Uygun yağlar ile yağlanır. (Suda çözünen yağlar kullanılır.) Aletler ve malzemeler paketleme ve bohçalama bölümüne aktarılır. Eklemli cerrahi aletlerin korozyon paslanma ve işlevsel yönden kontrolü yapılarak gerek görüldüğünde bakım ve yağlama yapılır,kullanılamayacak şekilde hasar görmüş olan cerrahi aletler setten çıkarılarak ilgili birime tutanak karşılığı verilir.daha önce ilgili birimlerce istenmiş olan malzemeler kullanım talebine gore bir araya getirilerek setler oluşturulur. 6.7.1 Cerrahi Alet Setlerinin bakım ve hazırlanması: Parçalara ayrılmış uygun olan aletlerin montajı yapılır. Gerektiğinde medikal yağ ile yağlanır. Fazla yağ lifsiz yumuşak bir bez ile silinir. Ek yerleri sertleşen aletlere bakım spreyi uygulanır. Set listelerine göre setin içerisindeki aletler kontrol edilir. Arızalı aletler ayrılır. Paket bandı veya dokümantasyon etiketi üzerine set adı ve varsa sette eksik olan aletler yazılır. Aletlerin miktarına uygun büyüklükte tel sepet kullanılır. Tel sepetin tabanına uygun büyüklükte bir örtü serilir. (wrap veya kumaş). Set içeriği, Hazırlanan Set Listesi ne göre kontrol edilerek aletler bu sepetin içine yerleştirilir. Sterilizasyon Ünitesi Set Teslim Fişi ne tarih, set adı, alet sayısı ve isim yazılır, alet sepetinin sepetin içine yerleştirilir. Aletler birbirine paralel olacak şekilde yerleştirilir. Konteyner içerisine en az clas 4 kimyasal indikatör konulur Konteynerler çift kat yeşil kumaşa sarılır. Konteyner üzerindeki etiketlere sterilizasyon tarihi, paket içeriği, yükleme numarası etiket /maruziyet bandına yazılır ve yapıştırılır. 6.8 PAKETLEME ve BOHÇALAMA Paketleme bölümünde sterilizasyon poşetleri, tekstil malzemeler, konteyner bulunmaktadır. Tekstil paketleme malzemesi kullanılacaksa, Kullanım öncesi yıkanmış olmalı, Paketin bütünlüğü bozulmamış olmalı, Yırtılmaya ve delinmeye dirençli olmalı, Sterilizasyon metoduna uygun olmalı, Paket içindeki malzemeleri hasardan korunmalı, Sterilize edilecek tıbbı malzemeyi kontaminasyondan koruyacak etkili bir bariyer oluşturmalı, Toksik içeriği olmamalı, Tüy (hav) bırakmamalı, Havanın uygun şekilde boşalmasına müsaade etmelidir. Kauçuk, kablolar, mikro aletler sterilizasyon poşetleri ile paketlenir. Tekstil kumaşlar delik ve yırtık yönünden kontrol edilir. Paketler ve konteyner içerisine en az clas 4 kimyasal indikatör konulur.. Zarf veya dikdörtgen usulü paketleme çift paketleme malzemesi ile yapılır. Her kat ayrı paketlenir. 6.8.1 Tekstil örtüler; Işıklı masada delik, yırtık olup olmadığı kontrol edilerek en kolay açılabileceği şekilde katlanır. Katlarken üzerinde iplik, band atığı vs varsa bunlar alınır, gerekirse yapışkan
DOK. KODU: SH.PR.01 YAYIN TARİHİ: 01.06.2017 REVİZYON NO: 00 REVİZYON TARİHİ: 00 SAYFA 5/8 maddenin temizlenmesi için çamaşırhaneye gönderilir. Paketin ne çok sık ne de çok gevşek olmamasına dikkat edilir. Renk vermemelidir. Yıkama işleminden sonra küçülmemelidir. Maksimum deneme süresi 40 yıkama olmalıdır. Paketlerin üzerine; sterilizasyon tarihi, paket içeriği, kişinin isminin baş harfleri ve yükleme numarası etiket/maruziyet bandına yazılır ve yapıştırılır. Sterilizasyon poşetlerine sterilizasyon tarihi, paket içeriği, kişinin isminin baş harfleri ve yükleme numarası etiket /maruziyet bandına yazılır ve yapıştırılır. Paketlenmiş alet setinin ( tepsi, aletler ve bohçanın toplamı ) ağırlığı 7 kg ı geçmeyecek şekilde yapılır. Paketlenecek alet ve malzemeler temiz ve kuru ve tam olarak çalıştığı kontrol edilir. Keten veya pamuklu bir havlu tek katlı ve tamamen açılmış olarak tepsi tabanına yerleştirilir. Tepsiden taşan havlu aletlerin üzerine katlanır. Lümenli aletler çapına ve uzunluguna bağlı olarak tek kat veya çift kat etilen oksit ile steril edilerek paketlenerek steril edilir. 6.8.2 Kağıt/Plastik PoĢetlerle Paketleme: Paketlenecek malzemeye uygun büyüklükte kağıt / plastik poşet seçilir. Paket ağırsa veya birden fazla alet paketlenecekse çift kat paketleme yapılır. Poşetler içerisine clas 6 kimyasal indikatör konulur. Paket yapıldıktan sonra iyi yapışıp yapışmadığı kontrol edilir. Paketin ısı ile yapıştırılan bölümün dış kısmına tarih atılır. Havanın genişlemesine ve paketin yırtılmasına yol açabileceği için poşet içerisindeki hava paket ısı ile kapatılmadan önce boşaltılabildiği kadar boşaltılır 6. 9 STERĠLĠZASYON ĠġLEMĠ Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Basınçlı Buhar Sterilizasyonu için EN 285 standardına göre de en az 30x30x60cm büyüklüğündeki bir kutunun girebileceği kazana sahip 3 set üstü buhar otoklav. 1 Etilen Oksit sterilizatörü vardır. 6.9.1 Basınçlı Buhar Sterilizasyon Yöntemi: Otoklavlar Otoklav Kullanma Talimatı uygun olarak çalıştırılır. Otoklavlar hafta başı kaçak testi yapılır sonuca göre takip eden günde devam edilir veya bir hafta sonra yenilenir. Bow-Dick testi her gün tekrarlanır ve kayıt altına alınır. Haftada bir kez biyolojik kontrol testi yapılır. Kontrol formuna kayıt altına alınır. Implant malzemede her yüklemede biyolojik indikatör uygulanır. (Otoklavda) yüksek sıcaklık ve basınç) steril edilmeyecek alet ve malzemeler etilenoksit sterilizatöründe sterilizasyon işlemi yapılır. Buhar Sterilizasyon Uygulama Sıcaklık ve Süreleri: 134 C de 3-3,5 dakika (önvakumlu otoklavlarda) 121 C de 15 dakika (önvakumlu otoklavlarda) 6.9.2. Buhar Sterilizatörü Yükleme: Dokuma ve büyük paketler alttaki rafa, küçük paketler üst rafa yerleştirilir. Otoklava malzemeler ve aletler türüne uygun şekilde yerleştirilir. Konteynerler alt rafta, bohçalar üst rafta ve aralara buharın geçebileceği şekilde yerleştirilir Kağıt kağıda, plastik plastik yüzeye karşılık getirilir. Paketler sıkışık yerleştirilmez. Bohçalar dikey/eğik/pozisyonda olmalı, alet tepsileri alt rafa yatay yüklenir. Alet tepsisi steril edilmek üzere sterilizatöre yatay konacak ise steril edilecek setin buhar geçişine izin verebilecek tel sepetler olması koşulu ile 2 set üstüste konulur. Bohçaların kendi aralarında boşluk olmalı ve sterilizatörün duvarıyla arasında 5-10 cm lik boşluk bırakılır. Kazan hacminin en fazla % 70 i doldurulur. Kumaş setler, içi çukur olanlar yan yana hafif aşağı bakacak şekilde yerleştirilmelidir.
DOK. KODU: SH.PR.01 YAYIN TARİHİ: 01.06.2017 REVİZYON NO: 00 REVİZYON TARİHİ: 00 SAYFA 6/8 6.9.3 Depolama ve Dağıtım Steril malzeme rafları yerden 20-30 cm yukarda ve tavanda 15 cm aşağıda olmak duvardan 5 cm önce hava sirkülasyon sağlayacak şeklinde olmalıdır. Yere düşen her malzeme paketin delinmesi ve içeriğinin zarar görmesi açısından gözden geçirilir. Toz koruyucu şeffaf örtü içindeki ısı ile kapatılmış steril poşet hala kapalı ise bu paket kontamine olmamış var sayılır eğer zarar görmüşse paketin tekrar işleme tabi tutulur. Steril olarak kullanılması planlanan her malzeme bir kontrol numarası ile belirlenmeli ve kaydı tutulmalıdır. Bu kontrol numarasında malzemenin hangi sterilizatörde steril edildiği, sterilizasyon tarihi, çevrim sayısı belirtilir. Etiketler hasta dosyasına yapıştırılır. Steril edilen malzemenin paketi ıslanır yırtılır veya delinir veya son kullanma tarihi geçerse kullanılmaz. Steril depolama alanında kemirgen ya da böcek bulunmasını engelleyecek önlemler alınır. Bu amaçla ilaçlama yapılırsa steril malzemenin ilaçlara maruz kalması engellenir. Kullanımda ilk steril edilip depolanan malzemeler önce kullanılır. Steril disposible malzemenin son kullanma tarihi geçer ise, tekrar steril edilmez. Tek kullanımlık olmayan steril edilmiş malzemelerin son kullanma tarihi geçer ise, malzeme açılıp yeni paketleme malzemeleriyle tekrar paketlenip yeniden steril edilmelidir. Steril alet ve malzemeler uygun raflara yerleştirilir. Deponun ısı ve nem kontrolü günlük kontrol edilir ve kayıt altına alınır. Depodaki tüm malzemeler ilk giren ilk çıkar kuralına uygun şekilde düzenlenir. Depodaki sterilitesi sağlanmış malzemeler Ameliyathaneye taşıma konterynırlarıyla kapalı bir şekilde transfer edilmektedir. Kliniklere ise paketlenmiş olarak teslim edilir. 6.9.4 Uygun Depolama KoĢullarinda Saklama Süresi: Polipropilen tyveck poşet ile paketlenen malzemeler 1 yıl Sterilizasyon poşetleriyle paketlenen paketler çift paket 6 ay Sterilizasyon poşetleriyle paketlenen paketler tek paket 1 ay Çift kat tekstil ile paketlenmiş malzemeler 30 gün Çift kat wrap ile paketlenmiş malzemeler 30 gün 6.10. ETILEN OKSIT (ETO) STERILIZASYON, ÇALIġAN VE ÇEVRE GÜVENLIĞI Isıya ve neme duyarlı plastik malzemeler (sentetik, fiberoptik, PVC), uzun ve lümenli, çapı dar malzemeler kullanılır. Yanıcı, patlayıcı ve toksik bir gaz olduğundan havalandırma sistemi olan ayrı bir oda kullanılır. Dışarıya açık havaya açılan bir bacası vardır.insanların kullanım alanları ve diğer binalara uzaktır. ETO ( Etilen Oksit) sterilizasyonu için nem en az % 35, sıcaklık 37-35 C, süre sterilizatör üreticisinin talimatına göre saattir. ETO sterilizasyonda paketlemede kumaş, emici meteryal ve sıvılar dışındaki tüm metaryal dışındaki tüm materyaller kullanılır. Cihaza yükleme yapılırken paketler sepetin içine dik olarak yerleştiriliyorsa birbirine paralel olarak plastik taraflar plastiğe, kağıt kısımlar kağıda gelecek şekilde yerleştirilir. Paketlerin düz konulması gerekiyorsa kağıt kısım tabana gelecek şekilde yerleştirilir. ETO ile sterilizasyonda her yükte biyolojik indikatör kullanılır. Cihazı başlatırken, gaz monitorizasyonu yapılmadığından eldiven, uzun kollu gömlek, gaz maskesi kullanılır. ETO ile sterilizasyonda havalandırma süresi steril edilen malzemenin kullanılacağı yer, lümenin inceliği, uzunluğu gibi kriterler göz önünde bulundurularak 48 saat / 2 hafta arasındadır. İşlemler kayıt altına alınır. ETO ile sterilizasyonda çalışan personelin sağlık takipleri yapılır ve kayıt altına alınır. Çalışma alanlarında saatlik çalışma süresi içinde maruziyet limiti 1 ppm, kısa süreli (15 dak. kısa) maruziyet sınırı 5 ppm olmalıdır. (Occupational Safety and Health Administration - OSHA ya göre) Bu standarta göre İSG Uzmanı tarafında personel takipleri yapılır. ETO ile sterilizasyon yapılan odanın kapısına aşağıdaki yazı ve işaretler asılır. Toksik Gaz Sadece Yetkili Personel Girebilir Koruyucu Elbise Ve Solunum Cihazi Gerekebilir Sigara İçilmez Yanici Maddeler Bulundurulmamalidir. ETO kartujları, yangın ve patlama tehlikesini azaltmak için konteyner veya saklama tankı içinde muhafaza edilmelidir.
DOK. KODU: SH.PR.01 YAYIN TARİHİ: 01.06.2017 REVİZYON NO: 00 REVİZYON TARİHİ: 00 SAYFA 7/8 Kartujlar cihazdan çıkarıldıktan sonra imha edilir. 6.10.1 ETILEN OKSIT KAÇAĞI VARSA: ETO odasında ETO kaçağı ve havalandırma yetersizliğini belirleyen sesli ve ışıklı uyarı veren sensörler vardır. Gaz kaçağı halinde havalandırmayı takiben kaçağın ciddiyeti belirleninceye kadar bölgeden uzaklaşılır. Acil bir durumda koridor ve çıkışlar engel bulunmayacak şekilde ayarlanır ve işaretler yönünde tahliye sağlanır. Etilen Oksit Maruziyet Olursa: ETO solunumu olursa çalışanın güvenliğini sağlamak için gerekli önlemler alınır.(uygun koruyucu giysi,maske,gözlük). Kontaminasyon kaynağı ortamdan uzaklaştırılır. Maruz kalan kişi temiz havaya çıkarılır. Hemen tıbbi yardım çağırılır. ETO cilde bulaşırsa 5 dakika boyunca ılık ve yavaş akan suya tutulur. Maruz kalan kişi rahatlatılır, ısıtılıp dinlendirilir ve en yakın zehirlenme merkezine başvurulur. 6.11. KAYIT ve VALĠDASYON Kayıt sisteminde yapılan işlemlerin ve testlerin kayıtları temizlik kaydı, dekontaminasyon performans testleri, arıza tamir bakım ve validasyon poperler kayıt altına alınır. Kayıtlar 1 yıl süre ile saklanır. M.S.Ü set teslim fişini M.S.Ü tarafından toplanır ve saklanır. Malzemeler üzerinde bulunan indikatörlü etiketler hasta dosyasına yapıştırılır. Hasta dosyalarına steril malzeme steril tarihi, son kullanma tarihi, çevrim numarasını içeren etiketler yapıştırılır. 6.12 ÇALIġANLAR TARAFINDAN KIġISEL KORUYUCU EKIPMAN Sterilizasyon ve Etilen oksit için tanımlanan kişisel koruyucu ekipmanlar kullanılır. Kişisel koruyucu ekipman yerleri kolay ulaşılabilir, belirlenen dolapta bulunmaktadır. Kişisel koruyucu ekipman hakkında personele yıllık eğitim planı doğrultusunda eğitimleri yapılır. 6.13. TIBBI CIHAZLARIN YÖNETIMINE YÖNELIK DÜZENLEME Tıbbi cihazların bölüm bazında envanteri vardır. Tıbbi cihazların bakım, onarım, ölçme, ayar ve kalibrasyonlarına yönelik planımız yıllık anlaşmayla hastanemiz Teknik Servis tarafınadan yapılmaktadır. Aylık ve haftalık periyotlar halinde bakımları ve kalibrasyonları yapılıp kayda girmektedir. Firma tarafından kalibrasyonu yapılan cihazlara etiketlendirme yapılmaktadır. Sterilizasyon ünitesindeki tüm tıbbi cihazların anlaşmalı firma tarafından aylık bakım ve onarımları, yıllık olarak ise kalibrasyonları yapılmaktadır. Bakım evrakları dosyalanmaktadır. 6.14. STERILIZASYON ÜNITESININ TEMIZLIĞINE YÖNELIK DÜZENLEME Steril alanda yapılan temizlikle aynı eşdeğerde olduğu için steril Alan temizliği yapılmaktadır. Saatlik temizlik yapılmakta, kayda alınmaktadır. Temizlik klor tablet dezenfektanla yapılmaktadır. Risk düzeylerine göre temizlik kuralları enfeksiyon kontrol komitesinin direktifi altında yapılmaktadır. Temizlik malzemeleri her oda için ayrı tutulmaktadır. Tüm temizlik alanları sorumlu kişi tarafından kontrol edilerek takibi yapılır. 6.15 ATIKLARIN KAYNAĞINDA AYRIġTIRILMASINA YÖNELIK DÜZENLEME Sterilizasyon ünitesinde her bölüm atıkları ayrıştırılmaktadır. Uygun atık kovaları bulunmaktadır. Enfeksiyon kontrol komitesinin belirlemiş olduğu saatlerde atıklar toplanıp transferi sağlanmaktadır.
DOK. KODU: SH.PR.01 YAYIN TARİHİ: 01.06.2017 REVİZYON NO: 00 REVİZYON TARİHİ: 00 SAYFA 8/8 Tablo-1: Tıbbi Alet ve Gereçlerin Sınıflaması Sınıf Kritik malzeme (Steril doku veya vasküler sisteme giren) Yarı kritik Malzeme (Mukozalara temas eden) Kritik olmayan malzeme (Sağlam deri ile teması mukoza ile teması olmayan) olan, Cihaz, alet ve malzeme Cerrahi alet ve malzemeler, bronkoskop, laparoskop, artroskop, sistoskop, sinüskop, kriyoproblar, diş hekimliği malzemeleri (ayna, amalgam kondansatörü), diyaliz makinesinin diyaliz atıkları ile temas eden yüzeyleri, endotrakeal tüp, laringeal aletler, prostat ultrason probu, tonometre, enjektör iğneleri, implante edilen malzemeler, akapunktur iğneleri, kardiyak-üriner kateterler, biyopsi forsepsi, transfer forsepsi Yöntem Sterilizasyon - Buhar, Plazma, ETO, Nemli ısı Fleksible endoskoplar, laringoskoplar, vaginal-rektal ultrasonografi probları, transözefagial EKO probu, endotrakeal tüpler, nazal kanüller, ventilatör bağlantı hortumları, nemlendiriciler ve filtreler, nebülizer kapları, aspirasyon sondaları, beslenme sondaları, laringoskop bleytleri, larengeal tüpler, fiberoptik bronkoskop, airway, bazı oftalmik araçlar, kulak şırınga hortumu, amalgam kondansörü Civalı cam termometreler Hidroterapi tankları Sıvı sporisidal kimyasal; Uzun süreli temas (6-10 saat) Yüksek düzey dezenfeksiyon (sporisidal kimyasal ile 12-20 dk. temas) Orta düzey dezenfeksiyon ( 10 dak. Temas) Stetoskoplar, tansiyon aletinin manşeti, kulak spekulumu, diyalizat Düşük düzey ile temas halindeki hemodiyaliz dezenfeksiyon yüzeyleri, yatak çarşafı, EKG ( 10 dak. Temas) elektrotları, sürgüler, yemek kapları, tekrar kullanıma mahsus diğer malzemeler,ağız Diş Sağlığı Merkezi Muayene Koltuğu,Lambaları,Ekipmanları 7. ĠLGĠLĠ DÖKÜMANLAR: 7.1 Etilen Oksit Sterilizasyon Kullanım Formu 7.2 Buhar Sterilizatör Kullanım Formu 7.3 Biyolojik İndikatör Formu 7.4 Set Teslim Kayıt Defteri 7.5 Sterilizasyon Günlük Dokümantasyon Formu 7.6 Alet Yıkama Mak. MEK Strip Takip Formu 7.7 Sterilizasyon Cihazların Temizlik Formu 7.8. Sterilizasyon Ünitesi Günlük Temizlik Takip Formu 7.9. Sterilizasyon Isı/Nem Takip Form 7.10. Otoklav Kullanım Talimatı 7.11. Ultrasonik Yıkama Makinesi Talimatı 7.12. Etilen Oksit Cihazı Kullanma Talimatı 7.13. Alet Yıkama Makinesi Kullanım Talimatı 7.14. Endoskopik Cihazların Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon Talimatı Ġnfeksiyon riski Yüksek Düşük Ürün Sınıflaması Sterilan/Dezenfekt an Sterilan/Dezenfekt an Tüberkülosidal Aktiviteli hastane dezenfektanı Tüberkülosidal aktivite göstermeyen hastane dezenfektanı HAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN STERİLİZASYON SORUMLUSU KALİTE YÖNETİM DİREKTÖRÜ BAŞHEKİM