EĞİTİMİN GELİŞTİRİLMESİ ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARININ GELİŞMESİ KONUSUNDA GÖRÜŞLER Özel öğretim kurumları 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa göre faaliyetlerini sürdürürler. Kurumların gelişmesi konusundaki tekliflerin çoğu Özel Öğretim Kurumları Kanununda değişikliği gerektirecektir. Özel öğretim kurumlarının tümünde işlemler Özel Öğretim Kurumları Kanuna dayanılarak hazırlanan Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğine göre yürütülür. Bazıları bu yönetmelikteki bazı maddelerin değişmesi ile çözülebilir. Bazı teklifler bakanlıkça hazırlanmış kurum özel tip yönetmeliklerinde değişiklik gerektirir. (Bina standartları için yapılan teklifler Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesinde değişiklikle çözülebilir.) Bir kısmı ise Genelgeler ve Makam onayları ile çözülecektir. Teklifte ele alman bir kısım konular çok radikal gibi görünse de özel öğretim kurumlarının dünya standartlarında eğitim vermesini sağlayacağı gözardı edilmemelidir. Maliyetin Düşmesini Sağlayacak Önlemler 1- Özel öğretim kurumları bir çok ülkede katma değer vergisi ödememektedir. Ülkemizde özel öğretim kurumlarına KDV muafiyeti getirilmeli veya 0.04'e düşürülmelidir. 2- İlan edilen ücretten değil alman ücret üzerin den vergi ödenmelidir. 3- Özel öğretim kurumlarına gelir, kurumlar vergisi, harç ve ruhsat harcı muafiyeti getirilmelidir. 4- Özel öğretim kurumları ve çalışanları; beledi yeler, il özel idareleri, PTT, vergi daireleri ve benzeri kuruluşların verdiği hizmetlerden resmi okullarla eşit lik ilkesi içinde yararlanması sağlanmalıdır. 5- Özel kurslar, KOBİ'ler için uygulanan istisna ve teşviklerden aynen yararlanmalıdır. Mezunlarına istihdam olanağı bulan kurumlara istihdamını sağladığı her öğrenci için kurs ücreti işsizlik fonundan ödenmelidir. 6- Özel öğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilere devlet tarafından kamuya maliyeti kadar destek sağlanmalıdır. 7- Özel öğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin ücretlerinin tamamı veya bir kısmı velilerin gelir vergisinden düşülebilmelidir. 8-Özel öğretim kurumu çalışanlarına ödenen sosyal yardım kapsamındaki ödemelerden resmi okullarda olduğu gibi vergi kesilmemelidir. 9- Dünya Bankası, Avrupa Para Fonu ve Avrupa Birliğinden sağlanan kaynakların özel öğretim kurumları tarafından kullanımını sağlayacak adımlar atılmalıdır.
Özel öğretim kurumlarının maliyetlerinin düşürülmesi hem hizmetlerin daha uygun şartlarda verilmesini hem de bu konuya yatırım yapacakların teşvik edilmesini sağlayacaktır. Kapasite Artmasını Sağlayacak Önlemler 1- Yabancı dil ağırlıklı liseler için konulan not barajının özel öğretim kurumlarının kendileri tarafın dan belirlenmesi sağlanmalıdır. 2- Fen liselerinin sınavlarında giriş barajı düşürülmeli daha çok öğrencinin sınavlara girmesi sağlanmalıdır. 3- Özel okullardan üstün zekalılar için grup oluşturanlara devlet desteği verilmeli, üniversiteler ve resmi kuruluşların imkânlarından yararlanmaları sağlanmalıdır. 4- Resmi okullardaki fazla kapasite bir öğrencinin devlete maliyeti kadar olan kısmının devletçe, kalan kısmının velice ödenmesi özel okullarla yapılacak protokollerle aktarılabilmeli, hem resmi okulların eğitime uygun olmayan yoğunluğu azaltılmalı hem de özel okulların kapasiteleri artırılmalıdır. 5- Meslek liselerinden genel liselere öğrenci geçişinin önü açılmalı, öğrenciler başladıkları okullara mahkum edilmemelidir. Bu yolla özel okullara geçmek isteyenlere esneklik sağlanmalıdır. 6- Özel öğretim kurumlarının açık lise olarak faaliyet göstermesi sağlanarak açık lise öğrencilerinin akşam ve yaz dönemlerinde daha çok yüzyüze eğitimden yararlanması temin edilmelidir. 7- Akşam lisesi olarak faaliyet gösterme imkânı tanınarak hem daha geniş kitlelerin lise mezunu olmasını hem de özel öğretim kurumlarının kapasitelerinin artması sağlanmalıdır. 8-12 Yıllık zorunlu eğitim yasasında lise öğretimi tam zamanlı, yarı zamanlı veya uzaktan eğitim şeklinde yapılabilmesi sağlanarak özel öğretim kurumlarının Akşam Lisesi ve Açık Lise açmasının önü açılabilmelidir. 9- Dokuzuncu sınıfta iki yıl kalan öğrencileri sistem dışına atma yerine meslek lisesinde veya akşam liselerinde okuyup lise mezunu olma yolu açılmalıdır. 10-Eski meslek lisesi mezunlarına özel öğretim kurumlarında fark dersleri vererek lise mezunu olma şansı verilmelidir. 11-Özel öğretim kurumlarına, meslek liselerinden geçmek isteyenler için telafi eğitimi yapma imkânı verilmelidir. 12-İlköğretim 8 yıllık eğitimin ilk 5 yılı birinci kademe, son 3 yılı ikinci kademe veya orta öğretimin ilk devresi olarak ayrılmalı ve ikinci kademenin hem ilköğretim okulları bünyesinde hem de orta öğretim okulları bünyesinde açılabilmesi sağlanmalıdır. 13-Ülkemizin yabancı öğrenciler için (bilhassa Türk Cumhuriyetlerinden
gelecek öğrenciler) dil öğretim merkezi haline getirilmesi sağlanmalıdır. Bunun için yabancı öğrenci gelişi teşvik edilmeli ve işlemleri kolaylaştırılmalıdır. 14-Özel dershanelerin, üniversite öncesi bir yıllık oryantasyon programı uygulayan kurumlara dönüşmesi sağlanmalıdır. 15-Dershaneler de üniversite öncesi hizmet vermek için her bölüme özgü program çeşitliliği sağlanmalıdır. 16-Merkezi sınavdan veya oryantasyon sonrası alınacak belge ile üniversiteye giriş yöntemi kullanılmalıdır. 17-Üniversitelere girişte adaptasyon ve bölgesel farklılıkların ortadan kaldırılması üniversite temel bilgilerinin verilmesi gibi fonksiyonlar özel sektöre (dershanelere) bırakılmalıdır. 18-Kurs ve dershanelerin ayrımı kaldırılarak ortak işlev yapmaları sağlanmalı ve tümünün çeşitli programlarla üniversite öncesi oryantasyonda işlev görmeleri temin edilebilir. 19-Kurs, etüt merkezi ve dershanelerin öğretmen alımında esneklik sağlanarak özel ve resmi liseler, meslek liseleri ve üniversitelerin öğretim elemanlarından yararlanmaları sağlanabilir. Program çeşitliliği işlevleri de kolaylaştırılabilir. 20-Yatılı dershanecilik yapılması imkanı verilebilir. Yurt kısmı bir müdür yardımcısı ile yönetilebilir; okul pansiyonları gibi çalışmaları temin edilerek program çeşitliliği olmayan yörelerden başka yörelere öğrenci transferi sağlanabilir. 21-Dershanelerin devlet okulu öğretmenlerinden, devlet okullarının da dershane öğretmenlerinden yararlanması sağlanabilir. 22-Dershanelerde yapılan deneme sınavlarına dershanelere devam etmeyen öğrencilerin de katılması sağlanabilir. 23- Özel kurslar, meslek liselerine ait donanımı kira usulü ile kullanabilmeli, bir kursa ait atölye ve işlik diğer kurslar tarafından kullanılabilmeli, her kursun tüm donanımı kurma şartı kaldırılmalı ve daha az yatırımla hizmet verebilme imkanı verilmelidir. 24-Kurs ve dershanelerin özel kampus oluşturmaları özendirilmeli, her alanda faaliyet gösterecek eğitim ve kültür merkezleri açmaları teşvik kapsamına alınmalı, buralarda her tür faaliyetin yapılabileceği program esnekliği oluşturulmalıdır. 25-Belediye, Oda ve Derneklerin açtığı ücretsiz kurslar ile özel kursların rekabet edebilmesi için aynı esneklikler özel kurslara da tanınmalıdır. Özel Öğretim Kurumlarının Esneklik Sınırlarını Zorlamaları Özendirilmelidir. 1- Özel öğretim kurumlarının şimdiye kadar yapılmamış yeni uygulamaları
yadırganmamalı bu tür uygulamaların yapılabileceği kolaylaştırıcı bir yöntem geliştirilmelidir. 2- Bakanlık ve taşra teşkilatı yeni uygulamalara açık olmalı, kurumlara deneme uygulaması yapma imkânı verilmelidir. Program çeşitliliği, etkinlik çeşitliliği konusunda özendirici yaklaşımlar sergilenmelidir. 3- Yanlış uygulamalar ceza ile caydırma yerine, yanlışlıkların tespiti ve ıslahı ile faydalı uygulamaların önü açılmalıdır. 4- Şikâyetlerle yeni uygulamaların önü tıkanmamak, her bir uygulama gerekçeleri ile ele alınıp tüm kurumlara faydalı hale getirme yöntemleri geliştirilmelidir. 5- Yaz dönemlerinde özel öğretim kurumlarının eğitim ve kültür merkezi olarak faaliyet göstermesi sağlanmalı, her türlü hobi faaliyetleri yapma için imkan tanınmalıdır. 6- Aynı binada farklı kurum açma şartları kolaylaştırılmalı, mekanların ortak kullanımı sağlanmalı ve aynı şirkete ait kurumların bir müdüriyete bağlı müdür yardımcıları tarafından yönetilebilmesine imkan verilmelidir. 7- Özel öğretim kurumlarının yapacağı reklamlarda valilik izni kaldırılmalı, valiliklere bilgi verme yeterli olmalı, her faaliyetin televizyon reklamına sokularak kurumların cezalandırılmasına yol açan anlamsız TV reklam yasağı kaldırılmalıdır. 8-Sene içi ve yaz dönemlerinde kitap okuma programlarından sportif faaliyetlere kadar her türlü etkinlik yapılabilmeli, bu konuda yasakçı tutumlardan vazgeçilmelidir. 9- Yapılacak etkinliklerde; Üniversite öğrencilerinden özel yeteneği olan ancak diploması olmayanlara kadar her türlü elemanın kullanılabilmesi sağlanma lıdır. 10-Etüt eğitim merkezleri ile özel dershanelerin öğretmen alım şartları aynı düzeye getirilerek etüt merkezlerinin lise öğrencisi alabilmesi sağlanmalı, kurs ve dershane gibi çalışması engellenmemelidir. (etüt merkezlerinin açılış şartları ve öğretmenlik şartları çok esnektir.) Boş ve Ders Dışı Zamanlarda Eğitime Aykırı Olmayacak Etkinlikler Yapılabilmelidir. 1- Bu tür etkinlikler için izin işlemleri kolaylaştırılmalıdır. 2- Boş zaman etkinlikleri için belediyelerin ve devlet kuruluşlarının diğer özel sektör kurum ve kuruluşlarından ücretli veya ücretsiz yararlanma imkanı verilmelidir. 3- Özel hobi faaliyetlerinde devlete ait imkânlar eğitim kurumlarının hizmetine sunulmalı, devlet memurlarından becerisi olanların, tam ya da yarı zamanlı olarak çalışmaları sağlanmalıdır.
4-Özel öğretim kurumlarına ait bina ve tesislerin eğitime aykırı olmayacak etkinlikler için mesela insan kaynakları şirketlerinin hizmet içi eğitimlerinde kullanılması, kurumun yapacağı bir protokolle izne tabi olmadan sağlanabilmelidir. 5- Boş zaman etkinliklerinde çalışacak personel konusunda esneklik sağlanmalı, diploma ve sigorta şartı aranmamalıdır. 6-Etkinlikler için sınır konulmamalı, yöreye uygun, kurum imkânlarına uygun, her türlü etkinlik yapılabilmelidir. 7-Boş zaman etkinlikleri konusunda öğrenci, veli, öğretmen, yöre halkı ve devlet görevlileri dahil her kesimin katılabileceği çalışmalar yapılabilmeli, her fert endişe taşımadan katılabilmelidir. Boş zaman etkinliklerine tüm kesimlerin katılımını sağlamak için kılık kıyafet şartı aranmamalıdır. 8- Özel öğretim kurumları dahil tüm eğitim kurumları için sınıf öğretmenlerinin, öğrencilerin boş zaman etkinliklerini takip etmesini sağlayacak mekanizma geliştirilmelidir. 9- Tüm öğretim kurumlarının bu tür etkinlikleri daha ucuza mal edebilecekleri birer kültür merkezi gibi çalışmaları öğretici nitelikli eğlence ve etkinliklere yer vermeleri sağlanmalıdır. 10-Okul servislerinin zamanları tüm kurumlarda etkinliklerden sonra olacak şekilde planlanmalı, böylece her öğrencinin etkinliklere katılımı için şartlar hazırlanmalıdır. 11-Kol faaliyetleri için kaynak ayrılmalı, özel öğretim kurumları ilave ücret alabilmeli, tesis araç gereç temininde resmi-özel ayırımı yapılmamalı, her kol için sabit rehber öğretmenlerin yetiştirilmesi sağlanmalı, kollar yöresel ihtiyaçlara, öğrenci ilgi ve ihtiyaçlarına göre belirlenmeli, halk eğitim merkezleri ve kültür merkezleri kol faaliyetlerine göre dizayn edilmeli, kol rehber öğretmenlerinin okulda bulunmasını sağlayacak sistem geliştirilmelidir. 12-Özel öğretim kurumlan, kamu kurum ve kuruluşları ile ortak çalışma yapabilmeli, büyük kurum ve kuruluşlara boş zaman etkinlikleri için kültür merkezi açma görevi verilmelidir. Güven-Der tarafından hazırlanmıştır.