DERS PLANI Ders Sınıf Ders Süresi Konu Öğrenci Tanımı : Görsel Sanatlar Dersi : 9.sınıflar : 40 + 40 dk (2 ders saati) :Sulu Boya Tekniği : 14 kız- 14 erkek öğrenci / Gelir Durumları Orta Amaçlar : Öğrenci için gerekli ortam sağlandığında çalışmalarında sulu boya tekniğini hatasız olarak kullanabilecektir. Kazanımlar Biçimlendirme) : 9. 1.4. Resim çalışmasını oluştururken rengi kullanır (Görsel İletişim ve 9.1.13. Resim sanatında kullanılan araç, gereç ve teknikleri bilir. (G.İ.B) 9.3.20. Kendisinin ve akranlarının çalışmalarını analiz eder.(sanat (Eser/Ürün) Eleştirisi ve Estetik) Hedefler : Sulu boya tekniğini ayırt edebilme (Bilişsel Hedef) Sulu boya tekniğini kavrayarak uygulama yapabilme (Psikomotor Hedef/Uygulamalı çalışma) Hedef) Sulu boya ile diğer tekniklerin arasındaki farkı açıklayabilme (Duyuşsal Yöntem ve Teknikler : Anlatım ve gösterme yöntemleri Uygulama için : Sulu boya kağıdı, sulu boya, fırçalar, su kabı, su ÖĞRETMENİN HAZIRLIĞI : Bir hafta önceden konuyu öğrencilere vererek, araştırma yapmalarını sağlamak Gerekli malzemelerin listesini vermek Sınıf düzenini sağlamak Ön test ve Son testleri sınıf mevcudu kadar çoğaltmak Çalışmayı yaptırmadan önce teorik ve uygulamalı anlatımda öğrenciyi güdülemek ÖĞRENCİNİN HAZIRLIĞI : Sulu boya hakkında gerekli bilgileri toplayarak sınıfa gelmektedir. Kullanacağı gerekli malzemeleri temin ederek derse katılım sağlamaktadır Değerlendirme : Süreç değerlendirilmesi
Aşama Aşama Ders Süreci : Sulu Boya Tekniği Sulu boya, içeriğinde renk pigmentleri ve zamk (arapzamkı) olan ve adından anlaşıldığı gibi su esaslı boyadır. Saydam veya örtücü olarak kullanılabilir. Sulu boya tekniğinin en belirgin özelliği renklerin saydam ve canlı kullanılmasıdır. Sulu boya tekniğinde resim yapmak için çok fazla malzemeye ihtiyaç olmamasına karşın malzemelerin tekniğin özelliklerini ortaya çıkaracak kalitede olması önemlidir. Piyasada sulu boyalar tüpte ve kavanozda, sıvı ve küçük tabletler halinde katı olarak bulunmaktadır. Sulu Boyanın Tarihçesi Bilinen en eski boyama tekniklerinden biri olan sulu boya kullanımı Eski Mısırlılara kadar dayanır. O dönemde kullanılan boyalar su ile inceltilmiştir. Ortaçağ döneminde dinsel konulu resimlerde ve el yazmalarında sulu boya tekniği kullanılmıştır. İngiltere de Victorian döneminde büyük rağbet görmüş John Everett Millais gibi sanatçılar yağlı boya çalışmalarının sulu boyalarını yapmışlar ve halk tarafından büyük rağbet görmüştür. Van Dyck, Gainsborougn, Constable gibi sanatçılar yağlı boya çalışmalarının ön eskiz çalışmalarını sulu boya ile yapmışlardır. Fransa da izlenimciler- geçici anı yakalamak için elverişli olduğundan- Gericault, Delacroiz, Decamp gibi sanatçılar sulu boya tekniğinden yararlanmışlardır. Daha sonraları Cezanne, Seurat, Signac gibi izlenimciler bu teknikle çalışmışlardır. Soyut ressamlardan Kandınsky ve Klee sulu boyanın rastlantısal leke oluşturma özelliğinden yararlanmışlardır. Osmanlı döneminde kitap resimlemede bu teknikten yararlanmışlardır. Tanzimat dönemi sanatçılarından Hüseyin Zekai Paşa, Osman Hamdi Bey, Hoca Ali rıza ve Malik Aksel. sulu boya tekniğinde eserler vermişlerdir. Sulu Boya Tekniğinde Kullanılan Araç ve Gereçler Kâğıtlar: Sulu boya kâğıtları hassas yüzeylere sahip olduklarından dikkatlice korunmalıdır. Tozlu ortamlar kâğıdın rengini bozabilir veya terlemiş elle dokunmak o bölgeye boya sürüldüğü zaman kâğıdın boyayı emmemesine yol açar. Bu nedenle kâğıtların kapalı bir alanda veya dosya içinde rutubet almayan yerlerde saklanması uygun olur. Kağıdın kalınlığı, kâğıdın yüzeyi kadar önemlidir. İnce kâğıtlar suyu emdiğinde çabuk kırışır. İnce kâğıtların kırışmasını önlemek için germe işlemi uygulanabilir. Kâğıt önce su dolu bir küvetin içinde ıslatılır, ıslanan kâğıt suyu süzüldükten sonra çizim tahtasının üzerine yerleştirilip kenarlarından bantlarla tutturularak kurumaya bırakılır. Başka bir yöntem ise kâğıt resim altlığına sabitlendikten sonra bir sünger yardımıyla nemlendirilir ve kuruması beklendikten sonra çalışmaya hazır hale gelir.
Sulu boya kağıdı örneklerini öğretmen öğrencilere örnek gösterir. Sıcak preslenmiş kâğıtlar: Yüzeyi pürüzsüz, üzerinde doku olmayan kâğıtlardır. Daha çok sulu boya, mürekkep ve kalemlerle birlikte çalışmaya uygundur. Soğuk preslenmiş kâğıtlar: Yüzeyi pürüzlü, üzerinde dokusu olan kâğıtlardır. Sulu boyaya yeni başlayanlar için uygundur. Üzerinde çok amaçlı çalışma yapıldığı için sulu boya ustaları tarafından da çok tercih edilir. Sulu boyanın renkleri, kâğıdın dokusu üzerinde yumuşak bir dağılım oluşturur, fırça izleri çok belirgin olarak görülmez. Geniş homojen alanlar oluşturmak için uygun çalışma olanağı sağlar. Kalın ve dokusu belirgin kâğıtlar: Yüzeyi çok dokulu, kalın kâğıtlardır. Sulu boya çalışmalarında güçlü ve etkili fırça darbeleri oluşturmak için uygundur. Boya, kâğıda fırça darbesiyle çekilir, bu durum kâğıdın üzerinde beyaz boşluklar bırakarak dokusallık oluşturur. Diğer kâğıtlara göre daha pahalıdır. Fırçalar: Sulu boya çalışmalarında kullanılan fırçalar genelde samur fırçalardır. Kaliteli fırçalar suya batırıldığında suyu emerek uçları sivrileşir. Kâğıdın dokusuna zarar vermez. Çalışılacak konuya göre tek tip yerine farklı kalınlıkta ve şekilde fırçalar kullanmak doğru olur. Bunun yanı sıra tek tip fırçayla da çalışma yapılabilir. İnce uçlu fırçalar: Islandığı zaman uçları sivrileşen fırçalardır. Detaylar oluşturmaya uygundur. Yassı uçlu fırçalar: Islandıklarında uçları daralan karemsi şeklindeki fırçalardır. Geniş alanları, eğri hatlardan oluşan biçimleri boyamak ve keskin düz hatlar oluşturmak için uygundur. Yuvarlak fırçalar: Geniş alanları boyamak için uygundur.
Sulu Boya Tekniğinin de Boyama Yöntemleri Islak kâğıt üzerine çalışma: Bu tarz çalışmalarda çalışılacak alan fırça veya sünger ile önceden ıslatılır. Kâğıdı ıslatırken net ışık alan yerler ıslatılmaz buralarda kâğıdın kendi beyazlığından faydalanılır. Piyasada beyaz alanların boya almaması için maskeleme sıvıları satılmaktadır. Maskeleme sıvıları fırça ile istenilen bölgelere sürülür, çalışma bitince kâğıt üzerinden kolayca temizlenir. Renklerin arasında keskin sınırlama olmadan birbirine karıştığı, özgün ve rahat çalışma yöntemidir. Bu yöntemde renklerin yumuşak geçişler sağladığı, belli belirsiz gölgeler oluştuğu görülür. Bir rengin kâğıtta nereye kadar dağılacağı çalışmayı yapan kişinin hakimiyeti ile sağlanır. Eğer iki rengin birbirine karışması istenmiyorsa önceki sürülen boyanın kurumasını beklemek gerekir. Islak kâğıt üzerine çalışma yönteminde genelde geniş alanları boyarken homojen bir renk dağılımı oluşturmada yararlı olur. Kuru kâğıt üzerine çalışma: Bu tarz çalışmalarda kâğıt ıslatılmaz, sadece fırça sulu boyaya batırılır kâğıt üzerine sürülür. Bu yöntemde boya kâğıtta istenmeyen kısımlara yayılmaz. Bu yöntemle ayrıntılı çalışmalar yapılır, renkler arasında kesin sınırlamalar sağlanmış olur. Kuru ve ıslak yöntemleri birlikte kullanarak çalışma: Resim yaparken sadece ıslak veya sadece kuru zeminde çalışmak zordur. Islak zeminle renklerin birbirine kaynaşması, kuru zemin üzerinde fırça ile daha net ve ayrıntılı çalışmalar yapmak resme zenginlik katacaktır. Her ikisinin sağladığı etkiden dolayı genelde birlikte kullanılır. Tek sorun her iki çalışma yönteminde de boyanın kuruma zamanlarının farklılıklarına dikkat etmek gerekir. Aşağıdaki çalışmada gökyüzü ve dağlar önce kâğıt nemlendirilip boyanarak homojen bir dağılım sağlanmıştır. Daha sonraki aşamalarda kâğıdın kuruması beklenmiş ve dağların detayları boyanmıştır. Böylelikle boyanın zemin üzerinde dağılımı yani önceden sürülen renkle karışması önlenmiştir. Tek renk ile çalışma (Lavi tekniği): Lavi, resmi sulandırılmış tek rengin tonlarıyla boyamadır. Sulu boya tekniğinde çalışmaya başlarken lavi tekniği ile çalışmak faydalı olacaktır. Lavi tekniği ile yapılan çalışmalarda koyudan açığa veya açıktan koyuya boyama yöntemleri uygulanabilir. Koyudan açığa yönteminde tek renk boya (genelde koyu bir renk tercih edilir) palette fazla sulandırmadan hazırlanır. Gölgeli kısımlardan boyamaya başlanır ve açık bölgelere doğru fırça sulandırılarak boya yayılır. Bir rengin geçişi sağlanmış olur ve boya sulandıkça rengin açıldığı ve saydamlaştığı görülür. Çalışmada kullanılacak renkler bir deneme kâğıdı üzerine fırçayla sürülerek doğru renkleri kullanacağımızdan emin olmakta fayda vardır. Ekolin (Anilin) boya ile çalışma: Sıvı şeklinde yüksek yoğunlukta sulu boyalardır. Su ile karıştırılarak renklerin tonları ayarlanır. Sulu boya tekniğinde olduğu gibi aynı yöntemle çalışılır. Kuru sulu kalemlerle sulu boya etkisi veren çalışmalar yapma: Suda çözünen kalemler renkli veya grafit kalemlerdir. Sulu Boya Tekniğinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Çalışmaya başlamadan önce sulu boya kâğıdı resim altlığı üzerine bant veya raptiyeler ile sabitlenir. Eğer sadece sulu zemin üzerine çalışılacaksa bir fırça veya sünger yardımıyla kâğıdın nemlendirilmesi sağlanır. Konu resim kâğıdına ana hatları ile çizilir. Çizerken kalemi bastırmamalı ve zorunlu olmadıkça silgi kullanılmamadır. Koyu renkteki kurşun kalem izleri şeffaf olan sulu boyanın altından gözükebilir. Ayrıca silgi ile yıpranan yerlere sürülen renkler parlaklığını kaybeder ve kirlenir. Çalışma sırasında renkleri üst üste sürmekten kaçınmalı, kâğıdın yıpranmaması için fırçayla boyalı alan üzerinde sürekli düzeltme amaçlı çalışılmalıdır. Yanlış sürülen renkleri düzeltmek için önce o kısmı
temiz su ile ıslatıp, sonra sünger ya da kuru bir fırça ile silinmelidir. Resimde genelde geniş alanlar önce boyanır, daha sonra ayrıntıların boyanmasına geçilir. Açıktan koyuya doğru boyama yöntemi tercih edilmelidir. Koyudan açığa doğru bir yöntem izlemek, hatalar yapıldığında düzeltme şansını ortadan kaldırır. Çünkü açık alanı koyulaştırmak, koyu alanı açmaktan kolaydır. Resim yapılan konu ne olursa olsun gölgeli kısımları boyarken siyahtan yararlanmayı düşünmeyip amaca uygun sıcak soğuk renklerin yardımı ile çalışmalıdır. Kâğıt üzerinde çok sulandırılmış boya kâğıt havlu ile fazla bastırmadan alınabilir. Sulu boya çalışmalarında farklı kalemler ve malzemeleri birlikte kullanım olanağı vardır.
Lavi Mürekkep Çalışması Kullanılacak Araç Gereçler Sulu boya kâğıdı (gramajı yüksek) Resim altlığı Resim kalemi Silgi Bant Doğal obje Sulu boya Kuru- sulu kalemler Fırçalar Palet Su kabı Kâğıt havlu 1. Malzemelerinizi hazırlayınız. 2. Modelden çalışmaya başlamadan önce sulu boya kâğıt üzerine denemeler yapmak için önce kâğıdın bir kısmını fırça ile nemlendiriniz. Paletinizde hazırladığınız boyayı fırçanızla ıslattığınız alan üzerine yukarıdan aşağıya (koyudan açığa) boyayınız. Aşağılara indikçe fırçanızı sulandırarak rengin farklı tonlarının kâğıt üzerinde etkisini görünüz. 3. Kâğıdınızı ıslatmadan renginizi alıp koyudan açığa doğru fırçanızı sulandırarak sürünüz. 4. Aynı renk gurubunu, bu sefer her rengi uyguladıktan sonra kâğıdın fazla kurumasını beklemeden kâğıdınızı nemlendirerek boyayınız ve renklerin kâğıt tam kurumadan az da olsa birbirine kaynaştığını gözlemleyiniz. 5. Başka bir alanı nemlendiriniz ve aynı üç renk grubunu arka arkaya beklemeden uygulayınız ve renklerin daha çok birbirine karıştığını gözlemleyiniz. 6. Başka bir bölümü daha önceden nemlendirdiğiniz orandan daha çok su kullanarak nemlendirip renklerinizi bekletmeden uygulayınız ve renklerin birbirine kaynaşmasını gözlemleyiniz. 7. Objenizi ışığın geliş yönünü göz önüne alarak beyaz bir zemin üzerine yerleştiriniz.
Objenizin sizden uzaklığına dikkat ediniz. Sizden uzaklığı en fazla bir metre olacak şekilde objenizi yerleşiriniz. 8. Kağıdınızı resim altlığına bantla sabitleyiniz. 9. Objenizi kalemle fazla bastırmadan kâğıt üzerine çiziniz. 10. Çiziminizi lavi tekniğinde renklendireceğiniz için paletinize koyu bir sulu boya rengini hazırlayınız 11. Objenizin net ışık alanların dokunmayıp diğer bölgelerini fırçanızla nemlendiriniz. 12. Hazırladığınız boyayı paletin diğer kısmında sulandırarak açık bölgeye fırçanızla sürünüz. 13. Daha sonra daha koyu bölgelerde boyanızı daha az sulandırarak boyayınız. 14. Boyanızı fazla sulandırmadan koyulukları oluşturunuz. En son olarak objenin düşen gölgesinin oluşturduğu alanı nemlendirip boyayınız. Objenin gölgeyle birleştiği alanı koyulaştırarak çalışmanızı bitiriniz. 15. Objenizin kendi renklerini paletiniz de hazırlayınız. 16. İkinci çiziminizde objenizin net ışık alan bölgesine dokunmadan diğer yerleri fırçanızla nemlendiririniz. 17. Lavi tekniği ile renklendirme aşamalarını bu sefer tek renkle değil objenizin renklerini kullanarak renklendiriniz. Objenin düşen gölgesini boyamak için kırmızı rengin içine mavi ve biraz da sarı renk katarak boyanızı kirletebilirsiniz. Siyah renk kullanmayınız. 18. Üçüncü çalışmanızda objenizi kara kalem tekniğine uygun olarak grafit kalemle (siyah renkte kuru sulu kalem) açık bölgelerde fazla bastırmadan yumuşak bir gölgelendirme yapınız. 19. Daha sonra net ışık alanlarına dokunmadan fırçanızı suya batırarak çalışmanızın üzerinden geçerek sulu boya etkisi veriniz. 20. Çalışmanızda kontrastlıkları artırmak için kaleminizin ucunu ıslatarak koyuluklar oluşturacağınız yerlerin üzerinden geçiniz.
DEĞERLENDİRME Öğrencinin ADI VE SOYADI: TARİH: SINIFI: ÖLÇÜTLER DERECELER Çok iyi 5 İyi 4 Orta 3 Geliştirilebilir 2 Başarısız 1 1.Öğrenci Konu İle ilgili araştırma yaptı. 2.Öğrenci Yaptığı araştırmayı ve araştırdığı görselleri dosyaladı. 3.Öğrenci Dosyaladığı görsel ve dökümanları sundu. 4.Öğrenci ders Konusuna uygun malzeme getirdi. 5.Öğrenci Çalışmasını dersin konusuna uygun olarak tamamladı 6.Öğrenci verilen zamanı verimli olarak kullandı TOPLAM ALDIĞI NOT GENEL TOPLAM