Su Yapıları II Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat Su, tüm canlılar için bir ihtiyaçtır. 1
Dünya Su Kaynakları Tuzlu Sular; 97,20% Tatlı Sular; 2,80% Nehirler, Göller; 1% Yeraltı Suları; 22% Buzullar; 77% Dünya Su Kaynakları Tatlı Sular 3810 6 km³ (% 2.8) Buzullar 29.210 6 km³ (% 77) Yeraltı Suları 8.610 6 km³ (% 22) Yüzeysel Sular 0.210 6 km³ (% 1) Toplam Su Miktarı 136010 6 km³ (% 100) Okyanuslar 132210 6 km³ (% 97.2) 2
Türkiye nin Su Kaynakları Akarsular ve Göller Türkiye de dağlarda bulunan küçük göllerle birlikte 120 den fazla doğal göl bulunmaktadır. Doğal göller dışında Türkiye de 733 kadar baraj gölü bulunmaktadır. Türkiye göllerinin yanısıra akarsuları açısından da zengin bir ülkedir. Kaynakları Türkiye topraklarında olan birçok akarsu değişik denizlere dökülür. Karadeniz'e Sakarya, Filyos, Kızılırmak, Yeşilırmak, Çoruh ırmakları; Akdeniz'e Asi, Seyhan, Ceyhan, Tarsus, Dalaman ırmakları; Ege Denizi'ne Büyük Menderes, Küçük Menderes, Gediz ve Meriç nehirleri; Marmara Denizi'ne Susurluk/Simav Çayı, Biga Çayı, Gönen Çayı dökülür. Ayrıca Fırat ve Dicle nehirleri Basra Körfezi'nde, Aras ve Kura nehirleri ise Hazar Denizi'nde son bulur. Türkiye nin Su Kaynakları 3
Türkiye nin Su Kaynakları Türkiye 25 adet hidrolojik havzaya ayrılmıştır. Havzaların ortalama yıllık toplam akışları 186 milyar m³ tür. Havza verimleri birbirlerinden farklı olup, Fırat ve Dicle havzalarının toplam ülke potansiyelinin yaklaşık %28.5 ine sahip olduğu görülmektedir. Türkiye nin Su Kaynakları 4
Türkiye nin Su Kaynakları Toprak Kaynakları Tarım alanı : 28.00 milyon ha Sulanabilir alan : 25.80 milyon ha Kuru tarım alanı : 17.25 milyon ha Sulanabilir alan hedefi : 8.50 milyon ha Sulanan alan : 5.73 milyon ha Türkiye nin Su Kaynakları SU KAYNAKLARI POTANSİYELİ Yıllık ortalama yağış : 643 mm/m² Türkiye nin yüzölçümü : 783 577 km² Yıllık yağış miktarı : 501 milyar m³ Buharlaşma : 274 milyar m³ Yeraltına sızma : 41 milyar m³ Yüzey Suyu Yıllık yüzey akışı : 186 milyar m³ Kullanılabilir yüzey suyu : 98 milyar m³ (yurt içi akarsularından 95 + yurt dışı akarsulardan 3 =98 milyar m³) Yer altısuyu Yıllık çekilebilir su miktarı : 14.7 milyar m³ Toplam Kullanılabilir Su (net) : 112.7 milyar m³ 5
Türkiye nin Su Kaynakları (DSİ: www.dsi.gov.tr) Su varlığına göre ülkeler aşağıdaki şekilde sınıflandırılmaktadır; Su fakiri < 1.000 m³/kişi Su azlığı < 2.000 m³/kişi Su zengini > 8.000 10.000 m³/kişi Türkiye: 1.519 m³/kişi ile Su Azlığı çeken bir ülke Türkiye nin Su Kaynakları (DSİ: www.dsi.gov.tr) m3/kişi başına yılda 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Nüfus 28 milyon 4000 Nüfus 67.8 milyon 1519 Nüfus 100 milyon 1120 1960 2000 2030 6
Türkiye nin Hidroelektrik Enerji Potansiyeli Enerji Kaynakları Bir ülkenin elektrik enerjisi tüketimi o ülkenin kalkınmışlığının bir göstergesidir. 2008 yılında elektrik enerjisi tüketimi Türkiye : 1.906 kwh/kişi/yıl Dünya ortalaması : 2.500 kwh/kişi/yıl Gelişmiş ülkelerde : 8.900 kwh/kişi/yıl Çin : 827 kwh/kişi/yıl ABD : 12.322 kwh/kişi/yıl Türkiye nin Hidroelektrik Enerji Potansiyeli 7
Türkiye nin Hidroelektrik Enerji Potansiyeli Çeşitli tipte santrallerin dezavantajlarının ölçülebilir gösterimi 8