Sayfa: 1/6 Revizyonun Açıklaması Madde No - Yeni yayınlandı. - KAPSAM: Tüm çalışanları kapsar. Hazırlayanlar/ Kontrol Eden Gülay YABA Kalite Yönetim Birimi Onay Gülsemin ACIOĞLU Hastane Müdürü Onay Yrd. Doç. Dr. Ersin BORAZAN Kalite Yönetim Temsilcisi Onay Doç. Dr. Murat Taner GÜLŞEN Başhekim
Sayfa: 2/6 1. TANIMLAR: 1.1. Güvenlik Raporlama Sistemi (GRS): Hasta ve çalışan güvenliğini tehdit eden veya edebilecek olayların bildirimine yönelik nasıl bir yol izlendiği, bildirimi yapılacak olayların neler olduğu ve nasıl bildirilmesi gerektiğini gösteren sistemdir. 1.2. Ramak Kala Olay: İşyerinde meydana gelen, çalışan, işyeri ya da ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olaydır. 2. UYGULAMA: 2.1. Genel İlkeler ve Uygulama: 2.1.1. Güvenlik Raporlama Sisteminin amacı kurumsal işleyişte ve güvenlik kültüründe aksayan yönleri tespit edip, sistemde gerekli iyileştirmelerin yapılmasını ve hataların tekrarlanmamasına yönelik önlemlerin geliştirilmesini sağlamaktır. 2.1.2. Güvenlik Raporlama Sistemi sağlık kurum ve kuruluşlarında etkin olarak işletildiğinde; hasta ve çalışan güvenliği kültürü oluşmasını sağlar. 2.1.3. Potansiyel olay ve hata bildirimleri kurumsal öğrenme sürecine katkıda bulunur, yapılan iyileştirici çalışmalar hakkında yapılan geribildirimler çalışanların kuruma aidiyetini arttırır. 2.1.4. Yöneticiler için, sağlık hizmeti sunumu sırasında zayıf ve güçlendirilmesi gereken hususların tespitinde önemli bir araçtır. 2.1.5. Potansiyel olayların bildirilmesi sayesinde daha ciddi sonuçları olabilecek hataların meydana gelmesini engeller. 2.1.6. Olayın sorumluları değil, sistemin kendisi odak noktasıdır. Gerekli düzenlemeler kişiler üzerinden değil, sistem üzerinden yürütülmektedir. 2.2. Güvenlik Raporlama Sistemi; Sistemin gizliliği, çalışanların kendilerini güvende hissetmeleri, sistemin gönüllülük esasına uygunluğu, bildirimlerin anonim olması esasına dayanmaktadır. Sağlıkta Kalite Standartları (SKS) Kapsamında Bildirim Yapılacak Olaylar: Hasta Güvenliği - Transfüzyon güvenliği, - Cerrahi güvenlik, - Düşme - İlaç Güvenliği ve İlaç Hataları - Diğer Çalışan Güvenliği - Kesici Delici Alet Yaralanması Ramak Kala Olaylar - Kan ve Vücut Sıvısı ile Temas - Diğer Gerçekleşmiş Ama Zarar olmamış İstenmeyen Olaylar Hukuka Yansımış İstenmeyen Olaylar Tesis Güvenliğine Bağlı Olaylar
Sayfa: 3/6 2.3. Güvenlik Raporlama Sistemine Yapılacak Bildirimlerde Konular İle İlgili Örnek Olaylar: İlaç Güvenliği ve İlaç Hatası Transfüzyon Güvenliği Cerrahi Güvenlik Hasta Düşmesi Ramak kala / Beklenmedik / Olası Olay Kesici Delici Alet Yaralanması - Yanlış ilaç istenmesi - Yanlış ilaç uygulanması - İlacın yanlış yolla uygulanması - İlacın yanlış zamanda uygulanması - Eczaneden yanlış ilaç gelmesi - Eczaneden ilaçların uygun şartlarda gelmemesi - Kayıtların yanlış olması. - Hasta kimlik doğrulamasının yapılmaması - Yanlış kan ve/veya kan ürünü; Kan ve/veya kan ürününün yanlış etiketlenmesi - Kan ve/veya kan ürününün uygun olmayan koşullarda depolanması - Transfüzyon sırasında uygun takip yapılmaması - Uygulama sonrası reaksiyon gelişmesi - Hasta kimlik doğrulamasının yapılmaması - Ameliyat taraf işaretleme yapılmaması - Yanlış taraf/organ cerrahisi - Güvenli Cerrahi Kontrol Listesi'nin yanlış doldurulması - Cerrahi işlem sırasında oluşan istenmeyen olayların gerçekleşmesi (Yanık gelişmesi gibi) - Hastanın yatağından düşmesi - Hastanın sedyeden düşmesi - Hastanın banyoda düşmesi - Hastaların düşme riski yönünden değerlendirilmemesi - Düşme riski değerlendirilmesi sonucunda uygun önlemlerin alınmaması - Neredeyse kaza olacaktı, - Kaza sıyırdı geçti, - Allah esirgedi yoksa kaza olacaktı, - Ucuz atlattık gibi tabirler ile tanımlanan, çalışanı, hastaları ve ekipmanları zarara uğratma potansiyeli olan olaylardır. - Hastadan örnek alma sırasında iğne batması - Ameliyat sırasında bistüri batması - Laboratuvarda lam/lamel batması
Sayfa: 4/6 - Hastaya katater takma sırasında kateter batması - Kesici delici alet kutularının fazla doldurulması - Tıbbi atık poşetlerinin taşınması sırasında kesici delici alet batması Kan ve Vücut Sıvısı ile Temas - Hastaya müdahale sırasında kan ve vücut sıvılarının sıçraması ya da enfeste materyale maruz kalınması Ramak Kala / Beklenmedik / Olası Olay - Neredeyse kaza olacaktı, - Kaza sıyırdı geçti, - Allah esirgedi yoksa kaza olacaktı, - Ucuz atlattık gibi tabirler ile tanımlanan, çalışanı, hastaları ve ekipmanları zarara uğratma potansiyeli olan olaylardır. - Gerçekleşmiş ama zarar olmamış istenmeyen olaylar - Hukuka yansımış istenmeyen olaylar, 2.4. Bildirim Sisteminde Temel Kurallar: 2.4.1. Güvenlik raporlama sisteminin kilit noktalarından biri bildirimlerin yapılacağı formlardır. Hastanemizde kullanılan Güvenlik Raporlama Sistemi Bildirim Formu KYS sayfasında; Bildirimin konusu, Olayı anlatınız, Varsa görüş ve önerilerinizi yazınız, şeklinde bölümlerden oluşmaktadır. 2.4.2. Güvenlik raporlama sisteminde hasta güvenliğini tehdit eden olayların bildirimleri, ilgili form doldurularak yapılır. 2.4.3. Tüm birimler ilgili forma KYS sayfasından ulaşabilirler. 2.4.4. Güvenlik raporlama sistemi bildirimleri basit, anlaşılır olarak doldurulmalıdır. 2.4.5. Kesici-delici alet yaralanmalarında ve kan ve vücut sıvısı ile bulaşlarda enfeksiyon kontrol hemşirelerine bildirim yapılır. Enfeksiyon hemşireleri personelleri takibe alarak GRS bildirimleri yapar. 2.5. Analiz, Raporlama ve Bilgilendirme / Olayın Sebeplerinin Araştırılması (Kök Neden Analizi): 2.5.1. Bildirim formları, Kalite Yönetim Biriminin sorumluluğunda olup, doldurulan formlar bu birimde toplanır. 2.5.2. Toplanan bildirim formları, Kalite Yönetim Birimi tarafından değerlendirilerek, ilgili kişi veya komitelere (Hasta Güvenliği, Çalışan Güvenliği Komitesi vb.) iletilir. 2.5.3. Toplanan bildirimlerin belirli aralıklarla yapılan komite toplantılarında kök neden analizleri yapılıp, gerekirse düzeltici önleyici faaliyet başlatılarak, bölüm veya süreç bazlı kalıcı iyileştirmeler planlanır, ilgili düzenlemeler hakkında çalışanlar bilgilendirilir.
Sayfa: 5/6 2.5.4. Analiz yapılırken ilgili komite, sisteme ilişkin değerlendirmelerde bulunmalı, sistemin aksayan yönleri, düzeltilecek alanların olup olmadığını irdelemelidir. 2.5.5. Oluşturulan sistemin işlevselliği çalışanların sisteme bildirim yapmaları ile mümkün olacaktır. Bu nedenle; çalışanlara bildirim sisteminin önemi, formun nasıl doldurulacağı, bildirimlerin nasıl yapılacağı hakkında bilgilendirme yapılmaktadır. 2.6. Güvenlik Raporlama Sistemine Yönelik Eğitimler: Bu sisteme ilişkin eğitimlerde asgari; 2.6.1. Güvenlik Raporlama Sisteminin amacı, önemi ve sorumluluklar 2.6.2. Sistemin, çalışanların kendilerini güvende hissetmelerine yönelik kurgulanmış yapısı 2.6.3. Sistemin odağı olan hatalardan öğrenme ve sürekli iyileştirme amacının vurgulanması 2.6.4. Güvenlik Raporlama sisteminde hangi olayların bildirim kapsamında ele alınacağı 2.6.5. Bildirim yapılma şekli, uyulması gereken kurallar ve gizlilik 2.6.6. Örnek olaylar üzerinden, bildirim formlarının nasıl doldurulacağı 2.6.7. Bildirimlerin nasıl değerlendirildiği ve analiz dildiğinde ilişkin genel bilgi konularına yer verilir. 2.7. Hasta Güvenliğini Olumsuz Etkileyen İstenmeyen Olaylar: 2.7.1. Hasta güvenliğini olumsuz etkileyen istenmeyen olaylar meydana geldiğinde Güvenlik Raporlama Sistemi ilgili formu ile Kalite Birimine bildirim yapılır. 2.7.2. Kalite birimi hasta güvenliği ve çalışan güvenliği komitelerini toplayarak, kök neden analizinin yapılmasını sağlar. 2.7.3. Olayın neden kaynaklandığı ve bir daha oluşmaması için neler yapılması gerektiği görüşülür. Hastane personeline konu ile ilgili eğitim verilerek bilgilendirme sağlanır. 2.7.4. Hasta ve/ veya hasta yakınlarına istenmeyen durum anlatılırken: 2.7.4.1. Ortamın uygun olması sağlanmalıdır. (Başhekimlik veya başhekim yardımcısının odası görüşme için belirlenmiştir). 2.7.4.2. Hastane yönetimi tarafından bilgilendirme ekibi oluşturulur. Ekipte; Başhekim, (hata bir sağlık personeli hatası ise) hastane müdürü ve birim sorumlusu bulunmaktadır. Hata yapan personelinin ekibe dâhil olup olmayacağı o anki durum ve koşullara göre belirlenir. 2.7.4.3. Görüşmeye başlanırken herkesin birbirini tanıması sağlanmalıdır. Personeller kendilerini tanıtmalı ve hasta yakınlarına da kendilerini tanıtma fırsatı verilmelidir. 2.7.4.4. Hasta ve yakınlarının olay hakkında ki güncel bilgileri sorgulanır. Hastanın durum hakkındaki bilgi veya şüpheleri görüşmenin gidişatını belirleyecektir. 2.7.4.5. Görüşme hasta değil yakınları ile yapılacaksa, olay ile ilgili bilginin hangi ayrıntıda hastaya iletileceği belirlenmelidir. 2.7.4.6. Acele etmeksizin, basit sözcüklerle ve tıp terminolojisi kullanmaksızın ne olduğu, nerede ve ne zaman olduğu anlatılır. Basit sözcüklerle olayı anlatmak kaygı düzeyini düşürecektir.
Sayfa: 6/6 2.7.4.7. Hatanın etkisini azaltmak ve /veya hatayı düzeltmek için ne yapılacağı konusunda bilgi verilir. 2.7.4.8. Hasta ve yakınlarının destek gereksinimleri belirlenip destek önerilir. 2.7.4.9. Soru sormaları için cesaretlendirilir ve sorulara doğru ve anlaşılır cevaplar verilir. 2.7.4.10. Olay ciddi ise, açıklama zaman kaybetmeden yapılır. Var olan bilgi sınırlı da olsa bunu hasta ve yakınlarını gelişmelerden haberdar etmek koşulu ile bundan sonra olması muhtemel durumda belirtilerek paylaşılır. 2.7.4.11. Duyarsız bir görünüm sergilemekten ziyade empatik bir yaklaşım oluşturulmalıdır. 2.7.4.12. Hasta ve yakınlarının konu ile ilgili olası soru ve sorunları olduğunda kiminle iletişim kuracağı konusunda bilgilendirilmelidir.