ÖZEL EGE LİSESİ PVC'SİZ YALITIM MÜMKÜNDÜR

ÖZEL EGE LİSESİ PVC'SİZ YALITIM MÜMKÜNDÜR HAZIRLAYAN ÖĞRENCİ: Zeynep CANLI DANIŞMAN ÖĞRETMEN: Pınar ÇALIK ÖZBAY İZMİR 2017

İÇİNDEKİLER Sayfa 1.ÖZET. 2. GİRİŞ.. 2.1 PPNedir?... 3 2.2 Kullanım Alanları Nelerdir?.. 3 2.3Yeni Bir Kullanım Alanı Üretmek. 3 2.4 Projenin Amacı.. 3 3. YÖNTEM... 4 3.1 1.düzenek... 4 3.2 2.düzenek... 4 4. BULGULAR.. 4 5. SONUÇLAR VE TARTIŞMA.. 7 6. ÖNERİLER. 7 KAYNAKLAR.... 8 2 1

PVC'SİZ YALITIM MÜMKÜNDÜR 1.ÖZET PVC günümüzde pek çok alanda kullanılmaktadır. Yalıtım, enerji, pencere, boru, zemin kaplamam, mobilya, kablo, şişe, medikal, bağlantı parçaları gibi birçok sektöre yayılmıştır. Ancak zararları nedeniyle günümüzde yavaş yavaş yasaklanmaya başlamıştır. Biz de bu projeyi yaparken ısı ve ses yalıtımında kullanılmakta olan PVC ürünü yerine bir atık maddeyi kullanmayı amaçladık. Bunun ilk nedeni ise PVC atıklarının artık yavaş yavaş yasaklanmaya başlaması. Seçtiğimiz ürün pet bardaklar oldu. Bunun nedeni içinde bulundurduğu poli propilen (PP) maddesinin ısı ve ses yalıtımı özelliğini ortaya çıkarmak istememizdi. Bununla birlikte kolay eriyip şekil alabildiğinden kullanıma çok uygundu. İlk aşamada bulduğumuz pet bardakların erimesini kolaylaştırmak adına bardakları küçük parçalara kestik. Daha sonra kestiğimiz parçaları erittik ve ince bir tabaka halinde bir tepsiye dökerek şekil verdik. İşlem bittiğinde hazırlamış olduğumuz bu ince tabakayı çatısı olmayan eve yerleştirdik. Öncelikle ısı kaynağı olarak özdeş lambaları aynı anda evlerin üstünde bir süre beklettik. Sonrasında hassas derece ile iki evin sıcaklıklarını ölçtük. Gerçekten de beklediğimiz gibi çıktı. Pet bardağın içindeki PP maddesi ısı yalıtımını sağladı. Proje sonunda gerçektende pet bardaklarla hazırladığımız ev umduğumuz gibi ısı yalıtımını çok iyi bir şekilde yaptığını gördük. Böylelikle hem geri dönüşüme çok büyük bir katkı sağlamış olduk hem de yeni bir yalıtım malzemesi keşfettik. Bu projeden Yaptığımız bu proje sayesinde PP maddesinin ses ve ısı yalıtımı özelliğinin olduğunu öğrendik. Aynı zamanda bu özellikten yararlanarak yeni bir yalıtım malzemesi geliştirdik. Kullandığımız ürün ise çalışması kolay bir madde idi. Bu proje sayesinde PVC nin çok farklı alanlarda kullanılabileceğini de fark ettik. 2.GİRİŞ PVC yaklaşık 50 yıldır sektörde çok başarılı bir şekilde kullanılmaktadır. Bu özelliği ile sektörde en çok kullanılan ve yaygın olan malzemedir. Avrupa da kullanımı son derce yaygındır ve poliolefin grubunu oluşturan PE ve PP den sonraki en büyük pazarı oluşturur. Gelişen pazar ile birlikte kaynaklarda değişkenlik gösteriyor. Üretim ve imalat süreçlerinde sürekli olarak kullanılan malzeme tipi ve katkılar konusunda değişiklikler yaşanmaktadır. Petrol esaslı ürünlerden önce monomer elde edilmesi ve daha sonra PVC den yapılan ürünlerin kullanım ömrü 20 yıl veya üzeri olabilir. Üretilen toplam PVC pazarındaki uzun süreli ürün miktarı toplam üretimin % 40 ı civarındadır. %30 u yaklaşık 10-20 yıla arası, % 15 i 2-10 yıl arası, % 15 i ise kullanım ömrü 2 yıldan dada az olan ürünler içindir. Bütün plastik malzemelerde olduğu gibi PVC de geri dönüştürülmesi ve tekrar ekonomiye geri kazandırılması gereken bir malzemedir. Normal kullanım sonrası hasar görmemiş parçaların ve ürünlerin tekrar ve direkt kullanımı mümkün olmaktadır. Ancak karışık atıkların ayıklanması işçilik maliyetleri açısından pahalı olacağı için bu tür geri dönüşümlerde mekanik uygulamalar ön plana çıkmaktadır. İkincil işleme sürecinde, karışık gruplar arasındaki stabilizasyon farkı tam olarak bilemeyeceğimiz için formüllerin mutlaka yeterli katkılar ile desteklenmesi gerekir. Çevresel faktörlerden dolayı elbette ki yakma veya toprak altı depolama gibi uygulamalar artık yasaklanmıştır. Yanma sürecinde, 2

PVC nin doğal yapısı gereği asidik ve aşındırıcı gaz çıkışı olmaktadır. Bu da hem çevre ve hem de insanlar için zararlı etkiler sahiptir. Avrupalı imalatçılar gönüllü olarak PVC de çevresel etkilerin azaltılması ve daha uygun PVC nin kullanılması konusunda görüş birliğine varmışlardır. Bu doğrultuda PVC hammadde üreticileri, plastifiyan üreticileri ve kullanıcıları, çevresel etkileri daha düşük seviyede tutulacağı katkılar ve proses yöntemlerinin geliştirilmesi konusunda çalışmalar yapmaktadırlar. Bu sorumluluk sadece imalatçılar açısında değil bütün son kullanıcılar açısından çevresel etkilerin azaltılacağı şekilde kullanım ve tüketimi zorunlu kılmaktadır. Daha temiz bir gelecek için, daha az atık ve daha verimli kullanım benimsenmelidir.(1) 2.1 PP NEDİR? Biz bu proje ile günlük hayatta 1 kere kullanılıp çöpe atılan petleri toplayıp tekrar doğaya yararlı bir şekilde geri kazandırmayı hedefledik. Aynı zamanda yoğun miktarda kullanılan bu atığın kullanımı da sakıncalıydı. Petlerde kullanılan maddenin içerisinde bulunan PP maddesinin ısı ve ses yalıtım özelliğine sahip olduğunu anlayıp bu özelliği ortaya çıkarmayı hedefledik. Böylelikle yapılan yalıtımla aynı zamanda geri dönüşümü de sağlamış olacağız. Aynı zamanda bu projede günümüzde yasak hale gelmeye başlayan pvc yerine yeni bir ürün geliştirerek ve daha faydalı bir amaç için kullanmayı hedefledik.(2,3) 2.2. KULLANIM ALANLARI NELERDİR? PVC, ürün olarak çok geniş bir yelpazeye hitap eder. Yalıtım, enerji, pencere, boru, zemin kaplamam, mobilya, kablo, şişe, medikal, bağlantı parçaları vefilm gibi birçok sektöre yayılmıştır. Hem enjeksiyon hem de ektrüzyon ile işlenebilen bir malzemedir. En önemli özelliği ise hem yumuşak hem de sert olarak çok geniş bir aralıkta formül hazırlamak ve kullanmak mümkündür.(1,4) 2.3 YENİ BİR KULLANIM ALANI ÜRETMEK Bizler bu projede evlerin çatılarında ısı ve ses yalıtım amaçlı kullanılan pvc yerine atıklardan yeni bir ürün geliştirmeyi hedefledik.pet seçmemizin nedeni ise hem doğaya geri dönüşümünü sağlamak hem de ısı yalıtım özelliğini göstermek olmuştur. 2.4 PROJENİN AMACI Amacımız okullarda,hastanelerde,yemekhanelerde kullanılan atık olarak çöpe giden pet bardakların doğaya yeni bir ürün olarak geri dönüşümünü sağlamak ve evlerde ısı ve ses yalıtım amaclı kullanılan hatta son zamanlarda zararlarından dolayı yasaklanmaya başlanılan pvc yerine yeni çatı yalıtım malzemesi üretmektir. Böylelikle hem doğaya hem de insan sağlığına zararlı ola pvc maddesi yararlı bir alanda kullanılıp yepyeni bir ürün elde dilecektir. Aynı zamanda eldeki zararlı maddeyle belki de şu anki yalıtıma göre çok daha başarılı bir yalıtım elde edilecektir. 3

3.YÖNTEM Pet bardaklar pp içeren maddelerdir.bizler PPnin ısı ve ses yalıtımı özelliğini göstermek amaçlabu projeyi planladık. Pet bardak kullanmamızdaki neden ise çok rahat bir şekilde eriyip şekil alabilmesiydi. Öncelikle pet bardakların erimesini kolaylaştırabilmek amacıyla çalıştığımız arkadaşımla birlikte aldığımız 100 adet pet bardağı küçük parçalara kestik.daha sonrasında fırında bir tepsinin içinde erittik. Dışarı çıkınca dondurup şekli almasını sağladık.dikdörtgen şeklinde yaptığımız bu plakanın ölçüleri 10cm 20cm civarında olmuştur.bu plakayı evin çatısına yerleştirdik ve uygun ortamda sıcaklık ölçüm sürecine başladık. Bir diğer evin çatısı ise evin yapım malzemesiyle aynıydı. Böylelikle iki ayrı ev arasındaki farkı anlayabildik. 4.BULGULAR Bu projede 2 tane kontrollü değişken elde ettik. Bağımlı değişken:sıcaklık değişimi Bağımsız değişken:evin çatı malzemesi Kontrollü değişken:evin yan ve taban döşeme malzemeleri,dış ortam şartları 1.kontrollü değişkenimizde normal kartondan yapılmış bir maket ev tasarladık ve dışarıdan tuttuğumuz ısı kaynağının içerde oluşturduğu ısı miktarını hassas termometre ile ölçtük. 2.kontrollü değişkenimizde ise atık pet bardaklardan oluşturduğumuz çatı kaplama malzemesi ile kapladık ve yine dışarıdan tutulan ısı kaynağı ile ikinci evde meydana gelen ısınma miktarını ölçtük. Her iki evin iç sıcaklığı ile dış ortam sıcaklığı arasındaki farkı hesapladığımızda aradaki fark bize ısı yalıtımı hakkında bilgi vermiş oldu.ve bu deneyden şunu görmüş olduk ikinci yaptığımız maket ev modelimizde dış ile iç ısı farkı oldukça az çıktı bu da kullanılan malzemenin bize daha iyi bir yalıtım sağladığı sonucuna ulaştırdı. 4

ŞEKİL 1. PP içeren pet bardakların küçük parçalara ayrılması ve 200 0 Cde15 dk da eritilmesi ŞEKİL 2.Yapılan model evler 5

ŞEKİL 3.Kontrollü değişkenlerin oda sıcaklığındaki ilk sıcaklıkları ŞEKİL 4. 15 dk süre sonra 2 ev arasında meydana gelen sıcaklık değişimleri 6

5. SONUÇ VE TARTIŞMA Yaptığımız bu proje sayesinde PP maddesinin ses ve ısı yalıtımı özelliğinin olduğunu öğrendik. Aynı zamanda bu özellikten yararlanarak yeni bir yalıtım malzemesi geliştirdik. Kullandığımız ürün ise çalışması kolay bir madde idi. Bu proje sayesinde pvcnin çok farklı alanlarda kullanılabileceğini de fark ettik. Günümüzde her ne kadar zararlarından dolayı kullanımı onaylanmasa da araştırılarak çok yeni ve yararlı özellikleri keşfedilebilir. Böylelikle de aynı bizim elde ettiğimiz yeni üründe olduğu gibi pek çok ayrı alanda kullanılabilir. Laboratuar ortamında yaptığımız denemelerde ise de pek çok yeni deneyim edindik.(5) 1.kontrollü değişkenimizde normal kartondan yapılmış bir maket ev tasarlamıştık ve dışarıdan tuttuğumuz ısı kaynağının içerde oluşturduğu ısı miktarını hassas termometre ile ölçünce son sıcaklığı 22.5 0 C ölçtük. 2.kontrollü değişkenimizde ise atık pet bardaklardan oluşturduğumuz çatı kaplama malzemesi ile kaplamıştık ve yine dışarıdan tutulan ısı kaynağı ile ikinci evde meydana gelen ısınma miktarını ise 25 0 C ölçtük.bu ölçüm bize ısı kaybının daha az olduğunu yani yalıtım sağlandığını gösterdi. 6.ÖNERİLER Günlük hayatta aslında atık olarak değerlendirdiğimiz bir çok maddenin yeni bir kullanım alanı oluşturabileceğini öğrendik ve bundan sonra atıkları çöpe atmadan önce ne gibi durumlarda fayda sağlayabileceğini düşünmemiz gerektiğinin farkına vardık. Öneri olarak bunun gibi başka kullanım alanlarına sahip olabilen atıkların ne gibi durumlarda işimize yarayacağını araştırmak olabilir. 7

KAYNAKÇA (1) http://www.keremplast.com/pvc_3.html (2) http://www.pp.com/ (3) https://en.wikipedia.org/wiki/personal_protective_equipment (4) acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/bitstream/ (5) www.uniplast.com.tr/pvcnedir/ 8

ÖZEL EGE LİSESİ ŞİFALI BİTKİLERİN GÜCÜ HAZIRLAYAN ÖĞRENCİ: Aslı KOTUROĞLU DANIŞMAN ÖĞRETMEN: Pınar ÇALIK ÖZBAY İZMİR 2017