İstanbul Ofis Pazarı Genel Bakış

Benzer belgeler
İstanbul Ofis Pazarı Genel Bakış 2011 ÜÇÜNCÜ ÇEYREK

İstanbul Ofis Pazarı Genel Bakış 2012 ÜÇÜNCÜ ÇEYREK

ĠKĠNCĠ ÇEYREK. İstanbul Ofis Pazarı Genel Bakış

2012 İKİNCİ ÇEYREK İSTANBUL OFİS RAPORU BASIN KİTİ GRAFİKLER

2014 İKİNCİ ÇEYREK İSTANBUL OFİS RAPORU BASIN KİTİ BASIN BÜLTENİ

2014 ÜÇÜNCÜ ÇEYREK İSTANBUL OFİS RAPORU BASIN KİTİ BASIN BÜLTENİ

İSTANBUL OFİS PAZAR RAPORU Aralık 2009 PEGA. Commercial Real Estate Services

2014 BİRİNCİ ÇEYREK İSTANBUL OFİS RAPORU BASIN KİTİ BASIN BÜLTENİ

Nisan. Yönetici Özeti Nisan Ayı Ofis Raporu İstanbul ofis piyasasındaki düşük talep ve yavaşlama devam etmektedir.

Neden RE/MAX ABC? 2001 Ağaoğlu My City 2004 Ağaoğlu My Village 2005 Ağaoğlu My Town 2006 Ağaoğlu My Country 2007 Ağaoğlu My World 2008 Eltes Güneşi

İSTANBUL OFİS SEKTÖR RAPORU 2016 II. ÇEYREK

Her hakkı saklıdır. İzinsiz çoğaltılamaz, dağıtılamaz ve amacı dışında kullanılamaz. Copyright 2011 Eva Gayrimenkul Değerleme Danışmanlık A.Ş.

OFİS PİYASASI RAPORU İSTANBUL Genel Bakış

2014 DÖRDÜNCÜ ÇEYREK İSTANBUL OFİS RAPORU BASIN KİTİ BASIN BÜLTENİ

Çeyrek. REIDIN Ofis Raporu.

Çeyrek. REIDIN Ofis Raporu.

Çeyrek. REIDIN Ofis Raporu.

INVESTMENT BROKERAGE ADVISORY DEVELOPMENT. Gayrimenkul Haberleri Çeyrek Türkiye Gayrimenkul Sektörü

TÜRKİYE KONUT SATIŞ BİLGİLERİ

ISTANBUL PAZAR RAPORU MAYIS 2009 PEGA. Commercial Real Estate Services

INVESTMENT BROKERAGE ADVISORY DEVELOPMENT. Gayrimenkul Haberleri Çeyrek Türkiye Gayrimenkul Sektörü

S v P. TORUNLAR GAYRĠMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.ġ. İSTANBUL İLİ ŞİŞLİ İLÇESİ 306 PAFTA ADA 7 NUMARALI PARSEL. Gayrimenkul Değerleme Raporu

NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER İLKBAHAR Sevgili Müşteriler ve Dostlar,

INVESTMENT BROKERAGE ADVISORY DEVELOPMENT. Gayrimenkul Haberleri Çeyrek / Türkiye Gayrimenkul Sektörü

NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER KIŞ 2010

2014 Yılı Ofis Piyasası Değerlendirmesi ve 2015 Beklentileri. Yeni Merkezi İş Alanları Fiyatları Sabitledi. Mart Sayı

GELECEĞE YATIRIM ORTAKLIĞI 2013 III.ÇEYREK

GELECEĞE YATIRIM ORTAKLIĞI 2013 I. ÇEYREK YATIRIMCI SUNUMU

Çeyrek. araştırma gayrimenkul haberleri TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ. ekonomide iyileşme belirtileri, artan enflasyon

Çeyrek. araştırma gayrimenkul haberleri TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ. sınırlı ofis talebi, perakendede artan boşluk

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 EKİM AYI SONUÇLARI 15 KASIM 2015

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 ARALIK AYI SONUÇLARI 15 OCAK 2016

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 NİSAN AYI SONUÇLARI 15 MAYIS 2015

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 HAZİRAN AYI SONUÇLARI 15 TEMMUZ 2015

DEĞERLEME VE DANIġMANLIK HĠZMETLERĠ: YATIRIM KARARLARI ĠÇĠN ÖNGÖRÜLER

TNL- LEADER IN COMMERCIAL REAL ESTATE TORUN CENTER MECİDİYEKÖY. tnl.com.tr - ofisarama.com

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 TEMMUZ AYI SONUÇLARI 15 AĞUSTOS 2015

S v P. TORUNLAR GAYRĠMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.ġ. ĠSTANBUL ĠLĠ BAġAKġEHĠR ĠLÇESĠ 858 ADA 1 ve 4 NUMARALI PARSEL. Mall Of Ġstanbul

REIDIN.com KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2012 NİSAN AYI SONUÇLARI 15 MAYIS 2012

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 OCAK AYI SONUÇLARI 17 ŞUBAT 2014

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 ŞUBAT AYI SONUÇLARI 17 MART 2014

3Ç 2016 Türkiye nin Makroekonomik ve Gayrimenkul Piyasası Verileri

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 NİSAN AYI SONUÇLARI 16 MAYIS 2014

Çeyrek. araştırma TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ. gayrimenkul haberleri. geciken talep, artan belirsizlik

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 ŞUBAT AYI SONUÇLARI 15 MART 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2013 EYLÜL AYI SONUÇLARI 21 EKİM 2013

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2018 TEMMUZ AYI SONUÇLARI SAYI 92

YATIRIMCI SUNUMU 08 MART 2016

YATIRIMCI SUNUMU 18 AĞUSTOS 2016

YATIRIMCI SUNUMU 09 MAYIS 2016

NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER YAZ Sevgili Müşteriler ve Dostlar,

TNL- LEADER IN COMMERCIAL REAL ESTATE TORUN CENTER MECİDİYEKÖY. tnl.com.tr - ofisarama.com

Ç. araştırma TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ. gayrimenkul haberleri. değişen trendler, gelişen perakende sektörü

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 KASIM AYI SONUÇLARI 15 ARALIK 2014

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2013 KASIM AYI SONUÇLARI 16 ARALIK 2013

LeventLIFE. Levent Kadar Cazibeli, Levent Kadar Vazgeçilmez

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2018 HAZİRAN AYI SONUÇLARI SAYI 91

GYODER Gösterge. Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek Raporu. Sayı: 1

S v P. PERA GAYRĠMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.ġ. 6. Vakıf Han. ĠSTANBUL ĠLĠ BEYOĞLU ĠLÇESĠ KEMANKEġ MAHALLESĠ 122 Pafta 80 Ada 21 Numaralı Parsel

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2013 MAYIS AYI SONUÇLARI 15 HAZİRAN 2013

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2013 NİSAN AYI SONUÇLARI 15 MAYIS 2013

YATIRIMCI SUNUMU 2016 / 1. Çeyrek

AKDAĞLAR GRUP AKPLAZA PİYALEPAŞA İSTANBUL UN KALBİNDEYİZ...

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2016 ŞUBAT AYI SONUÇLARI 15 MART 2016

YATIRIMCI SUNUMU 2018 / 1. Çeyrek

Çalışma Aralık 2012 tarihli olup bu tarihten sonra geliştirilen ve duyurulan projeler raporda görülmemektedir.

YATIRIMCI SUNUMU 07 KASIM 2016

Araştırma Raporu JLL Türkiye. Ekim 2017

İstanbul Taşınma Hareketliliği Raporu Çeyrek

YATIRIMCI SUNUMU 09 KASIM 2015

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 HAZİRAN AYI SONUÇLARI 17 TEMMUZ 2017

GELECEĞE YATIRIM ORTAKLIĞI

REIDIN.com KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2011 ARALIK AYI SONUÇLARI 15 Ocak 2012

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2016 ARALIK AYI SONUÇLARI 16 OCAK 2017

YATIRIMCI SUNUMU 18 AĞUSTOS 2015

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 NİSAN AYI SONUÇLARI 15 MAYIS 2017

YATIRIMCI SUNUMU 2017 / 2. Çeyrek

İstanbul daki en yüksek konut aidatı, İzmir deki en yüksek aidatın üç katını geçti

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 MAYIS AYI SONUÇLARI 15 HAZİRAN 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 MART AYI SONUÇLARI 17 NİSAN 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 MAYIS AYI SONUÇLARI 15 HAZİRAN 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 EYLÜL AYI SONUÇLARI 16 EKİM 2017

YATIRIMCI SUNUMU 28 ŞUBAT 2017

YATIRIMCI SUNUMU 2017 / 3. Çeyrek

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 AĞUSTOS AYI SONUÇLARI 15 EYLÜL 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 HAZİRAN AYI SONUÇLARI 17 TEMMUZ 2017

Gayrimenkul Piyasası. Ekonomi. Yatırım Piyasası

SAĞLAM GAYRĠMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.ġ. 1 ÜÇ AYLIK RAPORU

REIDIN EMLAKENDEKS 2018 AĞUSTOS AYI SONUÇLARI SAYI 117

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2014 ŞUBAT AYI SONUÇLARI. Sayı: 39

Colliers Türkiye deki Değişiklikler

ĠZMĠR ĠLĠ, KONAK ĠLÇESĠ, ÇINARLI MAHALLESĠ, 1507 ADA 102 PARSEL ĠLE 8668 ADA 1 PARSELE ĠLĠġKĠN NAZIM ĠMAR PLANI DEĞĠġĠKLĠĞĠ

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2013 ARALIK AYI SONUÇLARI. Sayı: 37

Türkiye Gayrimenkul Pazarı Yılı Genel Değerlendirme

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2014 AĞUSTOS AYI SONUÇLARI. Sayı: 45

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 EYLÜL AYI SONUÇLARI 16 EKİM 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2013 AĞUSTOS AYI SONUÇLARI 16 EYLÜL 2013

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 AĞUSTOS AYI SONUÇLARI 15 EYLÜL 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2013 OCAK AYI SONUÇLARI 15 ŞUBAT 2013

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 ŞUBAT AYI SONUÇLARI 15 MART 2017

Transkript:

2011 ĠKĠNCĠ ĠLK ÇEYREK ÇEYREK İstanbul Ofis Pazarı Genel Bakış

Değerli MüĢterilerimiz ve Dostlarımız, Ġstanbul Ofis Pazarı 2011 Ġkinci Çeyrek Raporu, Nisan - Mayıs - Haziran 2011 dönemini kapsıyor. İstanbul Ofis Piyasası ndaki verileri sizler için güncelleyip, yorumladık. GeçmiĢ dönemlerdeki raporlarımıza yaptığınız geri dönüģler ve takdirlerinizden dolayı sizlere çok teģekkür ederiz. Raporumuzdaki bilgilerin sizler için faydalı olması dileğiyle Propin Ekibi ÖZET VE ÖNGÖRÜLER 2011 Ġlk Çeyrek Dönemi nde süren hareketlilik Ġstanbul ofis piyasası ikinci çeyrek döneminde de devam etti. Büyük metrekare kullanıcısı uluslararası firmaların yer arayıģ süreçlerinin devam ediyor olması ve stokta bulunan sınırlı sayıdaki binaların ihtiyaçları karģılayamaması, yatırımcıların yeni ofis projelerine baģlamasına neden oldu. Merkezi ĠĢ Alanı ndaki (MĠA) A sınıfı ofis binalarında genel boģluk oranı %9,8, B sınıfı ofis binalarında genel boģluk oranı %7,2 seviyesinde oldu. BoĢluk oranları, piyasadaki binaların ofis kullanıcılarının taleplerini karģılayamadığını açıkça göstermektedir. Özellikle MĠA da inģaatı devam eden, 2012 de iģletmeye açılacak binaların hızla kiralanacağını öngörmekteyiz. MĠA daki A sınıfı ofis binalarının genel kira ortalaması 27,6 ABD doları/ m 2 / ay seviyesindeyken B sınıfı ofis kira ortalaması 17,0 ABD Doları/ m 2 / ay olarak gerçekleģti. Geçtiğimiz döneme göre az da olsa bir artıģ gösteren MĠA DıĢı - Asya da A sınıfı ofis binalarının genel kira ortalaması 19,5 ABD Doları /m 2 /ay, MĠA DıĢı - Avrupa da A sınıfı ofis binalarının genel kira ortalaması 18,3 ABD Doları /m 2 /ay olarak gözlendi. B sınıfı ofis binalarının kira ortalamaları ise MĠA DıĢı Asya da 13,5 ABD Doları /m 2 /ay, MĠA DıĢı Avrupa da 9,6 ABD Doları /m 2 /ay olarak belirlendi. Merkezi ĠĢ Alanlarına yakınlığıyla ilgi çeken ve Ġstanbul un önemli kentsel dönüģüm alanlarından Kağıthane Cendere Yolu Aksı nda önümüzdeki iki sene içerisinde inģası tamamlanacak nitelikli konut, ofis ve alıģveriģ merkezi projeleriyle kısa süre içinde Ġstanbul un parlayan yeni ofis bölgesi olacağını öngörüyoruz. 2

ĠSTANBUL MERKEZĠ Ġġ ALANI SINIRLARI & TERIMLER ĠSTANBUL MERKEZĠ Ġġ ALANI SINIRLARI TERĠMLER Uluslararası standartlar çerçevesinde ofis bölgelerini incelerken Merkezi ĠĢ Alanı (MĠA) ve Merkezi ĠĢ Alanı DıĢı (MĠA DıĢı) olmak üzere sınıflandırmaya gidilir. MĠA, profesyonel ofis binalarının yoğunlaģtığı ve talebin en yüksek olduğu ofis bölgelerini kapsar. Propin Ofis Pazarı Genel BakıĢ ta sıklıkla kullanılan bazı terimlerin genel açıklamaları aģağıdadır: Ġstanbul da ofis binalarının yoğunlaģtığı oniki ofis bölgesi bulunuyor. Ġstanbul un MĠA sı, Barbaros Bulvarı ndan baģlayarak, Büyükdere Caddesi boyunca devam eder ve Maslak ile son bulur. MĠA olarak tanımlanan bu aks; Levent, Etiler, Maslak, Zincirlikuyu-Esentepe-Gayrettepe ve BeĢiktaĢ-Balmumcu bölgelerini kapsar. Bu alanlar dıģında kalan ofis bölgeleri, MĠA DıĢı olarak tanımlanmaktadır. Ġstanbul un coğrafi yapısından da kaynaklanan nedenlerle MĠA DıĢı bölgeler, Asya ve Avrupa olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılır. Bu doğrultuda MĠA DıĢı-Avrupa; Taksim, NiĢantaĢı, ġiģli, Fulya, Otim ve Havaalanı bölgelerini kapsar. MĠA DıĢı-Asya ise; Kozyatağı, Altunizade, Kavacık ve Ümraniye bölgelerini kapsar. A sınıfı bina: Modern teknik ve mekanik altyapı, yangın güvenliği, jeneratör, otopark alanı ve profesyonel bina yönetimine sahip binalardır. Ġçinde bulundukları pazarda en iyi konuma, en yüksek kira değerine sahiptir. B sınıfı bina: Ortalama seviyede teknik ve mekanik altyapıya ve yönetime sahiptir. Zaman içinde yıpranan eski A sınıfı binalar veya eski teknolojiyle yapılan binalar bu sınıftadır. BoĢluk oranı: Toplam boģ alanların, toplam ofis alanına oranıdır. Kira ortalaması: BoĢ olan alanların kirasının ağırlıklı ortalamasıdır. Toplam ofis alanına ve boģ alana bağlı olarak kira bedellerinin ağırlık katsayısı hesaplanmaktadır. Hesaplamalarda liste fiyatları kullanılır. Liste fiyatı: Kiralanacak alan için istenen ve pazarlık sonucu değiģiklik gösterebilen kira bedelidir. KapanıĢ fiyatı: Mal sahibi ile kiracı arasında pazarlık sonucu anlaģılan, sözleģmede yer alan kira bedelidir. 3

ĠSTANBUL OFĠS PAZARI BOġLUK ORANLARI GENEL BOġLUK ORANLARI 2011 Ġkinci Çeyrek 100% Kiralık - Satılık Ofis Katları / KAĞITHANE 1 80% 60% 0% 30,4 16,9 16,2 15,5 9,8 7,2 MİA MİA Dışı- Avrupa MİA Dışı- Asya Grafik 1 I Kaynak:Propin A Sınıfı B Sınıfı 2011 ikinci çeyreğindeki Genel BoĢluk Oranları Grafiği yukarıdadır. MĠA daki A sınıfı ofis binalarında boģluk oranı %9,8, B sınıfı ofis binalarında boģluk oranı % 7,2 seviyesindedir. MĠA DıĢı - Avrupa da A sınıfı ofis binalarının boģluk oranı % 16,9, B sınıfı ofis binalarının boģluk oranı %30,4 seviyesinde gözlenmektedir. Papirus Plaza Mesa / Ferko Güvencesiyle Kağıthane de yatırım fırsatı! MĠA DıĢı - Asya da A sınıfı ofis binaları için boģluk oranı % 16,2, B sınıfı ofis binaları için boģluk oranı % 15,5 seviyesindedir. BÖLGELERE GÖRE BOġLUK ORANLARI 2011 Ġkinci Çeyrek ¹ 100% 100% 80% 80% 60% 60% 40,9 40,9 42,5 42,5 32,7 38,9 32,7 38,9 32,2 32,2 22,6 22,6 15,3 15,3 24,7 24,7 13,5 2,3 9,4 6,6 13,8 17,3 13,5 4,3 12,6 11,5 10,0 11,8 2,3 9,4 13,8 17,3 6,6 4,3 4,0 5,3 2,2 7,7 12,6 11,5 10,0 11,8 4,0 5,3 2,2 7,7 5,5 5,5 0% 0% Levent Levent Etiler Etiler Maslak Maslak Zincirlikuyu Zincirlikuyu Beşiktaş Beşiktaş Taksim Taksim Şişli Fulya Şişli Fulya Havaalanı Havaalanı Kozyatağı Kozyatağı Altunizade AltunizadeKavacık KavacıkÜmraniye Ümraniye Esentepe Esentepe Balmumcu Balmumcu Nişantaşı Nişantaşı Otim Otim Grafik Grafik 2 I Kaynak:Propin 2 I Kaynak:Propin Gayrettepe Gayrettepe A Sınıfı B Sınıfı Ġstanbul daki on iki ofis bölgesindeki ortalama boģluk oranlarını gösteren grafik yukarıda gösterilmektedir. Levent te A sınıfı binalardaki boģluk oranı %2,3 seviyesine arttığı gözlemlenmektedir. Etiler de A sınıfı boģluk oranlarının %9,4 seviyesine yükselmiģ olduğu grafikte oldukça dikkat çekmektedir. Kavacık taki boģluk oranlarının bir önceki döneme göre yükseldiği gözlenmektedir. Kavacık ta inģaatı tamamlanarak piyasaya katılan binalar, bölgedeki boģluk oranlarında yükseliģe neden olmuģtur. 2011 ikinci çeyrek döneminde hareketli olan Maslak ta 2,000 m² üzeri kiralamalar gerçekleģmesine rağmen inģası tamamlanıp stoğa dahil olan binalardan dolayı 2011 Ġkinci Çeyrek te bir önceki döneme göre %3.5 artıģ gerçekleģmiģtir. ġiģli-fulya-otim de ise bu dönemde gerçekleģen kiralamalardan dolayı boģluk oranı % 13,5 seviyelerine gerilemiģtir. MĠA DıĢı-Asya da yer alan Kozyatağı nda büyük ofis kullanıcılarının ana merkezlerini Ümraniye ye taģımalarından dolayı boģluk oranları düģmüģtür. ¹ Tat Towers stoka katılmadığında Zincirlikuyu - Esentepe - Gayrettepe deki A sınıfı boşluk oranı %3,6 seviyesine gerilemektedir. Ciner Binası stoka katılmadığında Taksim - Nişantaşı daki A sınıfı boşluk oranı % 6,2 seviyesine gerilemektedir. 4

ĠSTANBUL OFĠS PAZARI BOġLUK ORANLARINDAKĠ DEĞĠġĠMLER A SINIFI BĠNALARDAKĠ BOġLUK ORANLARI DEĞĠġĠMĠ Son Dört Çeyrek 50% 30% 10% 0% 20,0 18,6 19,4 16,9 14,4 12,8 13,3 16,2 11,5 11,3 8,8 9,8 '10-3.Ç '10-4.Ç '11-1.Ç '11-2.Ç MİA (BUYUKDERE AKSI) MİA DIŞI-ASYA MİA DIŞI-AVRUPA Grafik 3 Kaynak:Propin Propin in verileriyle hazırlanan ve A sınıfı ofis binalarındaki genel boģluk oranlarının son dört çeyrek dönemdeki değiģimini gösteren grafik yukarıdadır. MĠA daki A sınıfı binaların genel boģluk oranları bu çeyrekte, 2011 birinci çeyrek dönemine göre yükselmiģtir. Özellikte Kavacık ta inģası tamamlanan nitelikli A sınıfı ofis binalarının stoğa katılması, MĠA DıĢı-Asya da boģluk oranının artmasına neden olmuģtur. MĠA DıĢı-Asya daki genel boģluklar bir önceki çeyrekte %13,3 iken, ikinci çeyrekte % 16,2 seviyesinde gözlenmiģtir. MĠA DıĢı-Avrupa da A sınıfı binaların genel boģluk oranları 2011 birinci çeyrek döneminde bir önceki çeyrek döneme göre % 2,5 seviyesinde düģüģ göstermiģtir. Bu düģüģle MĠA DıĢı-Avrupa geçtiğimiz yılın en düģük seviyelerine inmiģtir. MİA Dışı-Asya da boşluk oranının artmasında en büyük etken Kavacık ta inşası tamamlanan büyük metrekareli binaların stoğa dahil olmasıdır. Kiralık veya Satılık Ofis Binası / KAVACIK 2 Kiralık Ofis Binası / MECĠDĠYEKÖY 3 Mecidiyeköy ün en yeni A sınıfı ofis projesi Rönesans Mecidiyeköy Ofis Projesi B SINIFI BĠNALARDAKĠ BOġLUK ORANLARI DEĞĠġĠMĠ Son Dört Çeyrek 50% 30% 10% 0% 30,5 33,9 17,3 15,1 15,3 12,6 9,2 7,6 31,5 30,4 '10-3.Ç '10-4.Ç '11-1.Ç '11-2.Ç 15,5 7,2 MİA (BUYUKDERE AKSI) MİA DIŞI-ASYA MİA DIŞI-AVRUPA Grafik 4 Kaynak:Propin B sınıfı binalardaki genel boģluk oranlarının son dört çeyrek dönem boyunca değiģimi yukarıdaki grafiktedir. 2011 ikinci çeyrek döneminde MĠA ve MĠA DıĢı- Avrupa daki B sınıfı ofis binalarındaki boģluk oranında düģüģ gözlenmiģtir. Özellikle MĠA daki B sınıfı bina boģluk oranının son üç çeyrek dönemde de azalarak son bir senenin en düģük seviyelerine düģmüģtür. YeĢil bina sertifikalı Smart Plaza da reklam avantajı yüksek ofisler MĠA B sınıfı ofis binalarındaki boģluk oranı %7,2 olarak gerçekleģmiģtir. MĠA DıĢı Avrupa daki B sınıfı bina boģluk oranı geçen çeyreğe göre azalarak %30,4 olmuģtur. MĠA DıĢı-Asya da ise B sınıfı binaların boģluk oranı geçtiğimiz çeyrekte %15.3 iken, bu çeyrekte %15,5 seviyesinde gerçekleģmiģtir. 5

$ / m2 / ay $ / m2 / ay ĠSTANBUL OFĠS PAZARI KĠRA ORTALAMALARI GENEL KĠRA ORTALAMALARI 2011 Ġkinci Çeyrek Kiralık Ofis Katları/ ÜMRANĠYE 4 50 $ 40 $ 30 $ 27,6 20 $ 17,0 40,9 38,9 5,3 24,7 10 $ 13,5 13,8 7,7 0 $ taş mcu 18,3 19,5 42,5 13,5 9,6 32,2 17,3 12,6 11,5 10,0 11,8 5,5 Taksim Şişli Fulya MIA Havaalanı Kozyatağı MIA DIŞI - Avrupa Altunizade MIA Kavacık DIŞI - AsyaÜmraniye Nişantaşı Otim Grafik 5 I Kaynak:Propin A Sınıfı B Sınıfı Grafik 5, Ġstanbul Ofis Piyasası 2011 ikinci çeyrek dönemi, genel kira ortalamalarını yer almaktadır. MĠA da B sınıfı ofis binalarının ortalama kira bedelleri geçtiğimiz döneme göre artarak 17,0 ABD Doları /m 2 /ay olarak gerçekleģmiģtir. A sınıfı binalarda ise küçük bir artıģla 27,6 ABD Doları /m 2 /ay olarak tespit edilmiģtir. Yukarıda yer alan grafiğe göre A sınıfı binaların ortalama kira bedelleri MĠA DıĢı-Avrupa için 18,3 ABD Doları /m 2 /ay, BÖLGELERE GÖRE KĠRA ORTALAMALARI 2011 Ġkinci Çeyrek ² 50 $ Ümraniye de en görünür konum ve en avantajlı kira Enkay Plaza B Blok MĠA DıĢı-Asya için ise 19,5 ABD Doları / m 2 /ay dır. 2011 Ġlk çeyrek raporuyla karģılaģtırıldığında, MĠA DıĢı - Avrupa ve Asya da A sınıfı ofis binaların kira ortalamaları azda olsa artarken, B sınıfı ofis binaların kira ortalamalarının azaldığı görülmüģtür. 40 $ 100% 36,2 33,9 32,1 30 $ 80% 23,8 23,2 26,2 21,6 20,0 20,0 24,0 19,5 21,4 18,4 19,5 20 $ 60% 14,9 17,1 15,0 13,9 13,8 40,9 13,6 15,0 12,8 42,5 32,7 38,9 6,1 32,2 9,3 10 $ 22,6 15,3 24,7 13,5 0 $ 2,3 9,4 13,8 17,3 6,6 4,3 12,6 11,5 10,0 11,8 4,0 5,3 2,2 7,7 5,5 0% Levent Etiler Maslak Zincirlikuyu Beşiktaş Taksim Şişli Fulya Havaalanı Kozyatağı Altunizade Kavacık Ümraniye Levent Etiler Maslak Esentepe Zincirlikuyu Balmumcu Beşiktaş Nişantaşı Taksim OtimŞişli Fulya Havaalanı Kozyatağı Altunizade Kavacık Ümraniye Gayrettepe Esentepe Balmumcu Nişantaşı Otim Grafik 2 I Kaynak:Propin Gayrettepe A Sınıfı B Sınıfı Grafik 6 I Kaynak:Propin 2011 ikinci çeyrek dönemindeki Bölgelere Göre Kira Ortalamalarını Grafik 6 göstermektedir. Geçtiğimiz dönemlerde oniki ofis bölgesi içinde en yüksek kira ortalamasına sahip Levent te yüksek kira bedeli talep edilen binaların kiralanması sonucu Levent teki kira ortalamasında düģüģ gözlemlenmiģtir. 2011 ikinci çeyrek döneminde en yüksek kira ortalaması BeĢiktaĢ-Balmumcu da 36,2 ABD Doları /m² /ay olmuģtur. B sınıfı binalardaki kira ortalaması ise bir önceki çeyrek döneme göre yükselerek 20,0 ABD Doları /m² / ay olarak gerçekleģmiģtir. Zincirlikuyu-Esentepe-Gayrettepe bölgesi bu dönemde gerçekleģen hızlı kiralamalar ile ilgi çekmiģtir. Örneğin, Esentepe Enka Han da boģalan ofis katı aynı ay içerisinde Propin in danıģmanlığıyla SEM(Search Engine Marketing) tarafından kiralanmıģtır. Zincirlikuyu-Esentepe-Gayrettepe de A sınıfı binaların kira ortalaması 26,2 ABD Doları /m² / ay seviyesinde tespit edilmiģtir. Zincirlikuyu-Esentepe-Gayrettepe de nitelikli ofis binaları yoğun talep görüyor ve boşalan ofisler hızla kiralanıyor. ²Bölgesel kira ortalamaları mal sahipleri tarafından pazara açıklanan liste fiyatları üzerinden hesaplanmaktadır. Değerlendirmede pazarlık payları göz önüne alınmamıştır. 6

ĠSTANBUL OFĠS PAZARI KĠRA ORTALAMALARINDAKĠ DEĞĠġĠMLER A SINIFI BĠNALARDAKĠ KĠRA ORTALAMA DEĞĠġĠMĠ Son Dört Çeyrek Kiralık Ofis Katları / MASLAK 6 $ 30 $ 25 $ 20 $ 15 $ 10 $ 5 $ 0 $ 27,2 19,3 28,2 20,3 27,5 27,6 19,3 19,5 17,9 18,0 18,1 18,3 '10-3.Ç '10-4.Ç '11-1.Ç '11-2.Ç MİA (BUYUKDERE AKSI) MİA DIŞI-ASYA MİA DIŞI-AVRUPA Grafik 7 Kaynak:Propin Üç aylık periyotlarla gözlemlenen A sınıfı binalarda gerçekleģen boģluk oranı değiģimi yukarıdaki grafikteki gibidir. Önceki dönemlerle karģılaģtırıldığında A sınıfı bina kira ortalamaları tüm bölgelerde genel olarak dengeli bir eğri çizmektedir. MĠA, MĠA DıĢı-Asya ve MĠA DıĢı-Avrupa daki A sınıfı binaların genel kira ortalamalarının, bir önceki döneme göre az da olsa arttığı gözlenmektedir. Kira ortalamalarında istikrar göze çarpmaktadır. Kiralık Satılık Ofis Bloğu / ZĠNCĠRLĠKUYU 5 ġehir merkezinde yeģil alanlarla iç içe bir iģ ortamı Ġstanbloom Ofisleri nde Maslak ta ulaģımı kolay ofis binası arayan kullanıcılara Maslak Center B SINIFI BĠNALARDAKĠ KĠRA ORTALAMA DEĞĠġĠMĠ Son Dört Çeyrek $ 30 $ 25 $ 20 $ 15 $ 10 $ 5 $ 0 $ Son dört çeyrek boyunca B sınıfı binalardaki kira ortalama değiģim grafiği yukarıdaki gibidir. 2011 Ġkinci Çeyrek Döneminde MĠA daki B sınıfı binaların kira ortalamalarında dikkat çekici bir artıģ görülmektedir. Özellikle Levent te kiralık ofis alternatifi oldukça kısıtlıdır. Bu sebeple mal sahipleri kira bedellerini yüksek tutmaktadırlar. MĠA DıĢı Avrupa ve Asya da kira ortalamalarında büyük değiģiklik olmadığı ve bir senedir benzer kira rakamlarının gözlendiği, MĠA DıĢı Asya ve Avrupa da kira bedellerinin belli bir standardı yakaladığını söylemek mümkündür. 16,6 16,7 14,6 17,0 13,3 13,0 13,6 13,5 9,3 9,7 9,8 9,6 '10-3.Ç '10-4.Ç '11-1.Ç '11-2.Ç MİA (BUYUKDERE AKSI) MİA DIŞI-ASYA MİA DIŞI-AVRUPA Grafik 8 Kaynak:Propin 7

$ / m2 / ay 30 25 25 25 ĠSTANBUL OFĠS PAZARI EN YÜKSEK KĠRA ORTALAMALARI ĠSTANBUL BÖLGELERE GÖRE TALEP EDĠLEN EN YÜKSEK KĠRA LĠSTE RAKAMLARI ³ 65 65 Son Dört Çeyrek 55 70 $ 60 $ 50 $ 40 $ 30 $ 20 $ 10 $ 43 45 45 55 55 50 46 25 45 36 50 43 45 45 45 38 36 30 30 25 25 25 25 65 65 55 20 19 19 26 19 28 28 26 20 19 19 19 23 28 28 30 31 33 33 31 32 30 31 33 33 31 32 23 33 25 25 25 33 25 25 25 Maslak 0 $ Levent Etiler Maslak Zincirlikuyu Esentepe Gayrettepe Zincirlikuyu Esentepe Beşiktaş-Balmumcu Taksim-Nişantaşı Şişli-Fulya-Otim Havaalanı Kozyatağı Altunizade Kavacık Ümraniye Beşiktaş-Balmumcu Taksim-Nişantaşı Şişli-Fulya-Otim Havaalanı Kozyatağı Altunizade Kavacık Ümraniye '10 3.Ç '10 4.Ç '11 1.Ç 11 2.Ç Bölgelere Göre Talep Edilen En Yüksek Kira Liste Rakamları nın son dört çeyrek verilerine göre kıyaslamaları Grafik 9 da yer almaktadır. Geçtiğimiz dönemde olduğu gibi en yüksek kira rakamı BeĢiktaĢ-Balmumcu da talep edilen 55 ABD Doları /m² /ay dır. Metrekaresi küçük fakat prestiji yüksek olan bir ofis alanı için talep edilen bu kira bedeli belirleyici bir rakam değildir. En yüksek ikinci kira rakamı olan 46 ABD Doları /m² /ay ın talep edildiği Levent te ise yüksek kira rakamlarına rağmen ofislerin yoğun talep alması ve hızla kiralanması ilgi çekmektedir. ³Grafikteki kira rakamları mal sahipleri tarafından pazara açıklanan liste fiyatlarıdır. Bölgelerdeki genel kira ortalamaları 6. sayfada yer almaktadır. Satılık - Kiralık Ofis Binası / BAYRAMPAġA 7 Satılık Bina / ÜMRANĠYE 8 Turkmall un ilk ofis binası yatırımı Forum Plaza Ümraniye de yeni yol projelerinin kesiģim noktasında Ünlü Binası 8

ĠSTANBUL OFĠS BÖLGELERĠ A SINIFI STOK KARġILAġTIRMASI BÖLGELERE GÖRE A SINIFI OFĠS STOKU BÜYÜME ORANLARININ KARġILAġTIRMASI 2006 ve 2011 arası 4 Maslak Havaalanı 2011 2010 2009 2008 4 Bu karşılaştırma grafiği her senenin sonunda pazara katılan yeni bina stok bilgileriyle yenilenmektedir. İlk çeyrek raporlarında grafiklerin yenilenmiş hallerini ve yeni yorumlarını bulabilirsiniz. Levent Ümraniye Zincirlikuyu Esentepe Gayrettepe Kozyatağı Kavacık 2007 2006 Şişli-Fulya-Otim Altunizade Beşiktaş-Balmumcu Taksim-Nişantaşı Etiler Grafik 10 Kaynak:Propin 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0 120,0 2006 dan bugüne kadar geçen sürede Ġstanbul Ofis Paza- Kiralık Ofis Katları / ANKARA 9 rında oniki bölgede ofis arzında gerçekleģen büyümeler yukarıdaki grafikteki gibidir. Bu kıyaslamaya göre ofis stoklarının bölgelere göre güncel büyüklükleri yukarıdan aģağıya sıralanmıģtır. 2011 ikinci çeyrekte gerçekleģen stok büyümeleri aģağıda özetlenmektedir; MĠA [Levent:, Etiler, Maslak, Zincirlikuyu-Esentepe- Gayrettepe,BeĢiktaĢ-Balmumcu]; Stoka Etiler ve Maslak - tan katılan yeni binalar olmuģtur. MĠA DıĢı-Avrupa [Taksim-NiĢantaĢı, ġiģli, Fulya, Otim, Havaalanı]; Stoka Havaalanı Bölgesi nden binalar eklendi. MĠA DıĢı-Asya [Kozyatağı, Altunizade, Kavacık, Ümraniye]; Stokta artıģ gözlendi. Özellikle Kavacık Bölgesi nde yaklaģık 40,000 m² stoka eklendi. Ankara daki ofis ihtiyacınızı 325 m² den 3.500 m² ye kadar tek katta çözebileceğiniz Kent Park ofisleri! 9

Gayrimenkulünüze odaklı Aracılık Hizmetleri Kullanıcı DanıĢmanlığı - Gayrimenkul Kiralama / Satın Alma Danışmanlığı - İhtiyaca Özgü Proje Geliştirme Danışmanlığı - Kontrat Yenileme Danışmanlığı Malsahibine Verilen Hizmetler DanıĢmanlığı - Gayrimenkul Pazarlama Danışmanlığı - Kontrat Yenileme Danışmanlığı DanıĢmanlık Hizmetleri Piyasa AraĢtırma Raporları Ofis Fizibilite Raporları Proje GeliĢtirme DanıĢmanlığı Büyükdere Caddesi Gökfiliz ĠĢ Merkezi No 11 / 22 Kat 9 Mecidiyeköy / Ġstanbul T + 90 212 217 85 55 F + 90 212 217 85 53 info@propin.com.tr