Uludağ Üniversitesi Rektörlüğü Akreditasyon Üst Kurulu DERS DOSYASI HAZIRLAMA REHBERİ

Uludağ Üniversitesi Rektörlüğü Akreditasyon Üst Kurulu DERS DOSYASI HAZIRLAMA REHBERİ Ocak 2003

Hazõrlayan ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ AKREDİTASYON ÜST KURULU Başkan Prof. Dr. Erdal EMEL Başkan Yardõmcõlarõ Prof. Dr. Merih YURTKURAN Prof. Dr. Esvet AÇIKGÖZ Kurul Üyeleri Prof. Dr. Kayõhan ENGİN Prof. Dr. Melek TÜZ Doç. Dr. Erdoğan DİLAVEROĞLU Prof. Dr. Müfit KAHRAMAN Prof. Dr. Rasim OKURSOY Doç. Dr. Zahit DİRİK Yrd. Doç. Dr. Bülent ŞENAY Doç. Dr. İsmail Naci CANGÜL Yrd. Doç. Dr. Ayberk KURT Yrd. Doç. Dr. H. Cenk ÖZMUTLU Kurul Sekreteri Arş. Gör. Ali Yurdun ORBAK Web Sitesi http://ftp.intranet.uludag.edu.tr/~kurullar/ Baskõ Uludağ Üniversitesi Basõmevi Bursa 2003 2

ÖNSÖZ Uludağ Üniversitesi 2000 yõlõ sonunda başlatmõş olduğu eğitim reformunda bugün yeni bir adõm daha atmaktadõr. Eğitim-öğretim programlarõnda verilen her bir ders için hazõrlanacak Ders Dosyasõ ile öğretim elemanlarõ eğitim reformunun en önemli öğesini gerçekleştirmiş olacaktõr. Bilindiği gibi Üniversitemizin tüm birimlerinde eğitim-öğretim programlarõmõz kredili sisteme geçirilmiş, toplam kredi yükleri azaltõlmõş, zorunlu ve seçimli derslerle yeniden yapõlandõrõlmõştõr. Bu değişiklikler, esasen tüm dünyada giderek daha çok benimsenen, öğrenciyi ve gereksinimlerini ön plana çõkaran bir anlayõşõ temsil etmektedir. Bu anlayõşõn temel amacõ, verilen eğitimin içeriğinin ve etkinliğinin evrensel ölçülerde öğrencinin ve çalõşma hayatõnõn beklentilerini karşõlamasõdõr. Üniversitemiz misyonu ve temel ilkelerinde de yer alan bu eğitim anlayõşõnõn, eğitim programlarõmõzõn yürütülmesinden sorumlu olan birimlerimizin öncülüğünde, ilgili taraflarla birlikte belirlenen hedefler ve öğrenim kazanõmlarõ çerçevesinde, hayata geçirilmesi için öncelikle içeriğinin verilen derslerle ortaya konmasõ gerekir. Bir eğitim programõnda verilen tüm derslerin içeriğinin programõn hedef ve kazanõmlarõna uyumlu olmasõ öncelikle öğretim elemanlarõmõzõn sorumluluğundadõr. Ancak bu verilen eğitimin beklentileri karşõlamasõ ve kalitesinin güvence altõna alõnmasõ ise Üniversitemizin bir kurum olarak sorumluluğundadõr. Ocak 2001 den itibaren tüm Fakültelerimizde, Uludağ Üniversitesi Rektörlük Akreditasyon Üst Kurulunun koordinatörlüğünde yürütülmekte olan akreditasyon hazõrlõklarõ, bu sorumluluğun etkin bir şekilde yerine getirilmesini sağlayacak araçlarõ geliştirmek amacõna yöneliktir. Bu araçlarõn en önemlisi olarak görülen ve şu anda öğretim elemanlarõna sunulan Ders Dosyasõ Hazõrlama Rehberi içerdiği bölümler itibarõ ile derslerin daha iyi planlanmasõna ve sunulmasõna imkan sağlayacak yolu önerirken, dersin verildiği her dönem sonu yapõlacak olan öz değerlendirme ile de dersin sürekli iyileştirilmesi için zemin hazõrlayacaktõr. Bu kitapçõğõ Uludağ Üniversitesinin Eğitim Reformundaki önemli bir aşama olarak görüyor, katkõsõ geçenlere teşekkür ediyorum. İnanõyorum ki eğitim reformunun başarõsõnõn sahibi olan tüm öğretim elemanlarõ bu konuda heyecanla emek sarf edeceklerdir. Saygõlarõmla Prof. Dr. Mustafa YURTKURAN Rektör 3

İÇİNDEKİLER GİRİŞ...5 A) GENEL BİLGİLER...9 1. DERS KODU VE ADI...9 2. DERSİN TÜRÜ...9 3. DERSİN ÖNKOŞULU...9 4. DERSİN VERİLDİĞİ DÖNEM...9 5. DERSİN KREDİSİ...9 6. DERS PLANLAMA VE GELİŞTİRME KOORDİNATÖRÜ...9 7. DERSİ VEREN PROGRAM / BÖLÜM / ANABİLİM DALI...10 8. DERSİ VEREN ÖĞRETİM ELEMANI / ELEMANLARI...10 9. ŞUBELER ( GRUPLAR / SINIFLAR )...10 10. DERSİN AMAÇ, HEDEF VE ÖĞRENCİ KAZANIMLARI, ÖĞRETİM STRATEJİSİ 11 11. DERSİN ÖLÇÜM VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ...11 B) DERS PLANI VE İÇERİĞİ...12 1. DERS PLANI...12 2. DERSİN İÇERİĞİ...12 C) DERSİN UYGULANMASI...13 1. SINAVLAR...13 2. ÖDEVLER / PROJELER...13 3. DİĞER ÇALIŞMALAR...13 D) DERSE İLİŞKİN ÖZ DEĞERLENDİRME...13 1. İLGİLİ TARAFLARIN GÖRÜŞLERİ...14 2. ÖĞRENCİ BAŞARISININ ANALİZİ...14 3. DERSİN GÜÇLÜ YANLARI...14 4. DERSİN ZAYIF YANLARI...14 5. DERSİN EĞİTİM PROGRAMINDAKİ YERİ...14 6. İYİLEŞTİRME ÖNERİLERİ...14 EKLER...15 EK-1 DERSİN AMAÇ, HEDEF VE ÖĞRENCİ KAZANIMLARININ HAZIRLANMASI İLKELERİ...15 EK-2 DERS İÇERİK, UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME TABLOSU...15 EK-3 TABLOLARA AİT ÖRNEKLER...15 EK-3a Ziraat Fakültesi Örneği...15 EK-3b Tõp Fakültesi Örneği...15 EK-3c İlahiyat Fakültesi Örneği...15 EK-3d İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Örneği...15 4

GİRİŞ Ders Dosyasõ Nedir? Bir eğitim programõ çerçevesinde öğretim elemanõ/elemanlarõ tarafõndan verilen dersin, gereğine, içeriğine, işlenişine, ölçüm ve değerlendirme ile sürekli iyileştirilmesine ilişkin bilgileri kapsayan bir kalite güvencesi dokümanõdõr. Ders Dosyasõnõ Kim Hazõrlar? Bu dosyanõn hazõrlanmasõnda sorumluluğu üstlenecek öğretim elemanõ/elemanlarõna ilişkin olarak şu olasõlõklar söz konusu olabilir: Dersin tek bir öğretim elemanõ tarafõndan verildiği durumlarda, Ders Dosyasõnõn hazõrlanmasõndan bu öğretim elemanõ sorumludur. Dersin birden fazla öğretim üyesi tarafõndan paylaşõlarak verilmesi durumunda, her öğretim üyesinin ilgili bölümlerini hazõrladõğõ tek bir Ders Dosyasõ, dersin koordinatörü tarafõndan düzenlenecektir. Dersin, aynõ öğretim elemanõ tarafõndan farklõ şubelerde verilmesi durumunda, tek bir Ders Dosyasõ hazõrlanacak, uygulama ve öz değerlendirme bölümü şubelere göre ayrõ ayrõ tasnif edilecektir. Dersin farklõ öğretim elemanlarõ tarafõndan farklõ şubelerde verilmesi durumunda, her öğretim elemanõ tarafõndan ayrõ bir Ders Dosyasõ düzenlenecektir. Ders Dosyasõ Neden Hazõrlanõr? Ders Dosyasõ, öğrenci kazanõmlarõnõn güvence altõna alõnabilmesi adõna, dersin gereğine, içeriğine, işlenişine, ölçüm ve değerlendirmesine ilişkin bilgilerin önceden oluşturulduğunu ve dersin sürekli iyileştirildiğini belgeleyen bir doküman olarak hazõrlanõr. Bir dersin amacõ, hedefleri ve kazanõmlarõ, o dersin içinde bulunduğu eğitim programõnõn amaç, hedef ve kazanõmlarõ ile uyumlu ve onlarõ destekler nitelikte olmalõdõr. Mezuniyet sonrasõ çalõşma hayatõnõn gereksinimlerini karşõlamayõ amaçlayan bir eğitim programõnda, mezunlarõn sahip olmasõ gereken bilgi, beceri ve tutumlar ile ilgili davranõşlar, o programõ oluşturan derslerde tanõmlanan öğrenci kazanõmlarõ ile elde edilebilir. 5

Ders Dosyasõ Nasõl Hazõrlanõr? Ders Dosyasõnõn hazõrlanmasõ aşamalarõ aşağõdaki esaslara göre yürütülür: 1. Fakülte/Bölümde Eğitim Programlarõ Geliştirme (Alt) Kurulu Programõn Eğitsel Hedef ve Öğrenim Kazanõmlarõnõ Fakülte/Bölüm Akreditasyon Kurulu ile birlikte bir taslak doküman halinde belirler ve bütün öğretim elemanlarõna gönderir. 2. Öğretim elemanlarõ kendilerine gönderilen Programõn Eğitsel Hedef ve Öğrenim Kazanõmlarõ dokümanõ ile iki işlem yapacaklardõr: i. Öğretim elemanlarõ gerekli gördükleri takdirde ilgili kurullarõn belirlemiş olduğu Programõn Eğitsel Hedef ve Öğrenim Kazanõmlarõna ekleme veya çõkarma önerisi yapabilirler. ii. Öğretim elemanlarõ belirlenmiş olan Programõn Eğitsel Hedef ve Öğrenim Kazanõmlarõndan kendi dersleri için uygun gördüklerini belirtir ve daha sonra bunlar ile uyumlu olacak şekilde dersleri bağlamõnda bu hedeflerin açõlõmõnõ yaparak Dersin Hedefleri ve Öğrenci Kazanõmlarõnõ oluştururlar. 3. Öğretim elemanlarõ, düzenledikleri program ve ders hedefleri ve kazanõmlarõ ile ilgili önerilerini birlikte çalõşan Eğitim Programlarõ Geliştirme (Alt) Kurulu ve Akreditasyon Kuruluna gönderirler. Bu kurullarda ulusal ve uluslararasõ örneklerden, Akreditasyon kurumlarõnõn ölçütlerinden yararlanarak ve değişiklikleri öneren öğretim elemanlarõnõn da katõlõmõyla hedefler yeniden düzenlenir. 4. Yeniden düzenlenmiş olan Programõn Eğitsel Hedef ve Öğrenim Kazanõmlarõ dokümanõ ile her Dersin Hedefleri ve Öğrenci Kazanõmlarõna ilişkin dokümanlar Akademik Kurula gönderilir. Buradaki Akademik Kurul ilgili taraflarõn katõlõmõyla genişletilmiş bir Kurul olabilir. Genişletilmiş Kurulda öğretim elemanlarõnõn yanõ sõra öğrencilerden, mezunlardan ve İşveren Danõşma Kurulu gibi programõn ilgili taraflarõndan da temsilciler bulunabilir. Bu Kurulda program hedef ve kazanõmlarõ ile derslerin hedef ve kazanõmlarõ karara bağlanõr. 5. Bu şekilde belirlenen ders hedef ve kazanõmlarõna göre öğretim elemanõ dersinin içerik, işleyiş, ölçüm ve değerlendirme yöntemine ilişkin detaylarõ oluşturur ve Ders Dosyasõnõn A-GENEL BİLGİLER ve B-DERS PLANI ve İÇERİĞİ Bölümlerini oluşturur. 6. Öğretim elemanõ tarafõndan dersin verildiği ilk dönemden itibaren bu rehberin C-DERSİN UYGULANMASI maddesinde belirtildiği üzere öğrenci çalõşmalarõ ve sõnavlara ilişkin başarõm dokümanlarõ toplanõr. Bu dokümanlar dersin ve eğitim programõnõn başarõmõna ilişkin deliller olarak en az dört yõl süre ile saklanõr. 6

7. Öğretim elemanõ tarafõndan öz değerlendirme amacõyla dersin verildiği ilk dönemden itibaren bu rehberin D-DERSE İLİŞKİN ÖZ DEĞERLENDİRME maddesinde belirtildiği üzere bilgiler oluşturulur ve bu bilgilere dayalõ olarak dersin bir sonraki verilişi için iyileştirme önerileri geliştirilir. Bunlarõn hayata geçirilmesi için çalõşõlõr. Bu bölümde her yõl yapõlan değerlendirmeler iyileştirmenin takip edilebilmesi açõsõndan en az dört yõl süre ile saklanõr. Anahtar Terimler Ders Dosyasõ Hazõrlama Rehberinde kullanõlan bazõ anahtar terimlerin anlamlarõ bu rehbere özgü olmak üzere aşağõdaki gibi tanõmlanmõştõr: Programõn Amacõ, fakültenin/bölümün/programõn misyonundaki eğitime ilişkin ifadedir. Programõn Eğitsel Hedefleri, mezunlarõn eğitim programõnõ tamamladõktan sonra programõn kendilerine kazandõrdõklarõ ile mesleklerinde neleri bilecekleri ve neleri yapabilecekleridir. Programõn Öğrenim Kazanõmlarõ, eğitim programõnõn tamamlanabilmesi için öğrencilerin almõş olmalarõ gereken bilgiler, göstermeleri gereken beceriler ve davranõşlardõr. Bir öğrenim kazanõmõ, programõn bir eğitsel hedefinden türetilen ve uygulanan öğretim stratejisi ve etkinlikleri ile bu hedefe ulaşõldõğõnda öğrencinin bilgi, beceri ve davranõşõndaki değişimi tanõmlar. Dersin Amacõ, öğrencilerin dersi başardõktan sonra bu derste kazandõğõ bilgi, beceri ve davranõşlarõn bileşkesi olarak yapabileceklerini bir cümle ile tanõmlayan bir üst hedeftir. Dersin Hedefleri, dersin amacõnõn gerçekleşmesine katkõda bulunan bilgi, beceri ve davranõş bileşenlerdir. Dersin Öğrenci Kazanõmlarõ, bir dersin başarõlmasõ için öğrencilerin almõş olmalarõ gereken bilgiler, göstermeleri gereken beceriler ve davranõşlardõr. Bir öğrenci kazanõmõ, dersin bir hedefinden türetilen ve uygulanan öğretim stratejisi ve etkinlikleri ile bu hedefe ulaşõldõğõnda öğrencinin bilgi, beceri ve davranõşõndaki değişimi tanõmlar. Öğretim Stratejileri ve Etkinlikleri, bir programõn eğitsel hedefine ulaşmasõ için yapõlmasõ gereken etkinlikler, uygulanmasõ gereken alt programlar, ve alõnmasõ gereken derslerdir. Bir dersin, hedeflerine ulaşmasõ için yapõlmasõ gereken etkinlikler, ödevler, uygulanacak eğitim öğretim süreçleri şeklinde sõralanabilir. (eşanlamlõlarõ: Öğretim Yöntemleri, Öğrenme Öğretme Yaklaşõmlarõ) 7

Ölçüm ve Değerlendirme Yöntemleri, Program Öğrenim Kazanõmlarõ ve Ders Öğrenci Kazanõmlarõnõn kanõtlarõnõ (başarõm dokümanlarõ: sõnav, ödev, rapor, vb.) toplama süreçleri ile bu kanõtlarõn hangi yöntemlere ve ölçütlere göre toplanacağõnõ tanõmlayan değerlendirme stratejileridir. Bu yöntemler ayrõca programõn ve dersin iyileştirilmesi için elde edilen değerlendirme verilerinin nasõl kullanõlacağõnõ da içermelidir. Programõn Paydaşlarõ, bir eğitim programõnõn uygulanmasõndan sorumlu olan ve etkilenen kişi, kurum gibi taraflarõn tümüdür (eşanlamlõlarõ: Programõn İlgili Taraflarõ). 8

A) GENEL BİLGİLER 1. DERS KODU VE ADI Dersin eğitim programõnda yer aldõğõ şekli ile kodu ve adõ yazõlacaktõr. 2. DERSİN TÜRÜ Öğretim Üyesi, Fakültenin / Bölümün Eğitim Programõ çerçevesinde bu dersin aşağõdaki türlerden hangisine ait olduğunu belirtecektir. i. Ortak Zorunlu ii. Mesleki Zorunlu iii. Mesleki Seçmeli iv. Genel Seçmeli 3. DERSİN ÖNKOŞULU Eğer varsa, her Fakültenin / Bölümün Eğitim Programõ çerçevesinde daha önceden belirlenmiş olan önkoşul ders(ler) yazõlacaktõr. Bunun için Fakültenin / Bölümün Eğitim Programõna başvurulacaktõr. 4. DERSİN VERİLDİĞİ DÖNEM Dersin Eğitim Programõnda yer aldõğõ yarõyõl (örneğin, 3ncü yarõyõl, vb.) ve dersin en son açõldõğõ takvim yõlõ belirtilecektir. (örneğin, 2002-2003 Güz, 2002-2003 Bahar, 2002-2003 Yaz Dönemi, vb.) 5. DERSİN KREDİSİ Dersin, Teorik, Uygulama, Laboratuar ve Toplam olarak eğitim programõnda belirtilen kredisi yazõlacaktõr. 6. DERS PLANLAMA VE GELİŞTİRME KOORDİNATÖRÜ Bir dersin bir öğretim üyesi tarafõndan verildiği durumlarda, dersi veren öğretim üyesi aynõ zamanda, o dersin Ders Planlama ve Geliştirme Koordinatörü dür. 9

Bir dersin birden fazla öğretim üyesi tarafõndan verildiği durumlarda, yada bir dersin farklõ bölüm / programlarda verildiği durumlarda, Ders Planlama ve Geliştirme Koordinatörü dersi verebilecek yetkinlikteki öğretim üyelerinden birisidir ve dersi veren bütün öğretim üyeleri ile bir araya gelerek görevini yürütür. Ders koordinatörü, dersin içeriğinin eğitim programõnda öngörülen hedef ve kazanõmlarõ karşõlayacak şekilde planlanmasõ, güncellenmesi, ölçme ve değerlendirme işleminin yapõlmasõ ve dersin planlandõğõ şekilde uygulanmasõndan dersi veren öğretim üyeleri ile birlikte sorumludur. 7. DERSİ VEREN PROGRAM / BÖLÜM / ANABİLİM DALI Eğitim programõnda yer alan dersin kodunda geçen programõn / bölümün / anabilim dalõnõn adõ yazõlacaktõr. 8. DERSİ VEREN ÖĞRETİM ELEMANI / ELEMANLARI Dersi, birden fazla öğretim elemanõnõn ortaklaşa verdiği durumda tüm öğretim elemanlarõ sõra ile aşağõdaki bilgileri verecektir. Adõ ve Soyadõ Unvanõ Fakültesi / Bölümü / Anabilim Dalõ Dersi Verdiği Yer (örneğin, Mühendislik Mimarlõk Fakültesi A-1 Anfisi) Ders Saatleri (Haftalõk Ders Programõnda dersin verildiği gün ve saatler) Görüşme Saatleri Görüşme Odasõ Dersinin WEB Sayfasõ Adresi Öğretim Elemanõnõn Elektronik Posta Adresi 9. ŞUBELER ( GRUPLAR / SINIFLAR ) Bu bölümde, ders birden fazla şubede veriliyorsa dersin şube kodu verilecek, dersin tek grup halinde yapõlmasõ durumunda boş bõrakõlacaktõr. Bir dersin, gerek duyulan hallerde birden fazla şubede verilebilmesi Üniversite Senatosu nun kararõna bağlõdõr. 10

10. DERSİN AMAÇ, HEDEF ve ÖĞRENCİ KAZANIMLARI, ÖĞRETİM STRATEJİSİ Verilen dersin, eğitim programõnõn hangi eğitsel amaçlarõna hizmet ettiği, dersin sonunda öğrencinin hangi kazanõmlara sahip olacağõ belirtilecektir. Daha detaylõ tanõmlar şöyle verilebilir: Dersin Amacõ : Öğrencilerin dersi başardõktan sonra bu derste kazandõğõ bilgi, beceri ve davranõşlarõn bileşkesi olarak yapabileceklerini bir cümle ile tanõmlayan bir üst hedeftir. Dersin Hedefleri : Dersin amacõnõn gerçekleşmesine katkõda bulunan bilgi, beceri ve davranõş bileşenlerdir. Dersin Öğrenci Kazanõmlarõ : Bir dersin başarõlmasõ için öğrencilerin almõş olmalarõ gereken bilgiler, göstermeleri gereken beceriler ve davranõşlardõr. Bir öğrenci kazanõmõ, dersin bir hedefinden türetilen ve uygulanan öğretim stratejisi ve etkinlikleri ile bu hedefe ulaşõldõğõnda öğrencinin bilgi, beceri ve davranõşõndaki değişimi tanõmlar. Öğretim Stratejileri ve Etkinlikleri : Bir dersin bir hedefine ulaşmasõ için yapõlmasõ gereken etkinlikler, ödevler, uygulanacak eğitim öğretim süreçleridir. Bu bölümde dersin koordinatörü, dersin amacõnõ, hedeflerini ve öğrenci kazanõmlarõnõ EK-1 deki Dersin Amaç, Hedef ve Öğrenci Kazanõmlarõnõn Hazõrlanmasõ İlkelerine göre saptarken fakültenin/bölümün/programõn eğitsel hedefleri ile öğrenim kazanõmlarõndan yararlanmak zorundadõr. Bu ders için oluşturulacak EK-2 deki Ders İçerik, Uygulama ve Değerlendirme Tablosu ile amaçlarõ, bilgi, beceri ve davranõş kazanõmlarõnõ, uygulayacağõ öğretim stratejisi ve etkinliklerini açõklayacaktõr. EK-3 de Programõn Eğitsel Hedef ve Öğrenim Kazanõmlarõ; Dersin Amaç, Hedef ve Öğrenci Kazanõmlarõ; Ders İçerik, Uygulama ve Değerlendirme Tablosu için örnekler verilmiştir. 11. DERSİN ÖLÇÜM ve DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ Öğrenciye kazandõrõlacak her türlü bilgi ve becerinin mutlaka ölçülebilir olmasõ gerekir. Öğrencinin öğrenim kazanõmlarõnõn delillerini toplamak amacõyla yapõlacak olan ödev, uygulama ve sõnavlarda öğrencilerin hangi ölçütler kullanõlarak ve hangi puanlama yöntemiyle değerlendirilecekleri EK-2 deki Ders İçerik, Uygulama ve Değerlendirme Tablosu nda belirtilecektir. Not verilecek maddeler ve her maddenin yüzde olarak dönem sonu başarõ notuna etkisi ifade edilecektir. Burada ayrõca öğretim elemanõ dersin eğitim kalitesini iyileştirmek adõna yapõlan değerlendirmelerden yararlanmak için hangi yöntemi uygulayacağõnõ açõklamalõdõr. 11

B) DERS PLANI VE İÇERİĞİ 1. DERS PLANI Ders planõnda, haftalar itibarõ ile aşağõdaki konular ve benzerleri yer almalõdõr: i. Ders içeriğini oluşturan konu başlõklarõ (haftalar ve saatler itibarõ ile). ii. (Eğer varsa) Uygulama / Laboratuar programõ ve işlenecek konularõn başlõklarõ. iii. Okunmasõ istenen ders notu ve/veya kitaplarõ ile okunmasõ tavsiye edilen diğer kaynaklarõn listesi (akreditasyon amacõyla yapõlacak değerlendirmede, istenildiğinde öğretim elemanõ tarafõndan kaynağõn aslõ gösterilme durumunda kalõnabilir). iv. Ödevler ve/veya projeler (adet, tarih, başlõk). v. Kõsa sõnav ve ara sõnavlar (kõsa sõnav ve ara sõnav adetleri ve ara sõnav tarihleri). vi. Yürütülecek pratik çalõşmalar, stajlar. 2. DERSİN İÇERİĞİ Dersin içeriği, dersin kazanõmlarõ dikkate alõnarak hazõrlanmalõdõr. Öğrencinin ders saatinde kendisine eğitim ve öğretim amacõyla sunulan yazõlõ ve sözlü bilgilerin ve yapõlan beceri geliştirme uygulamalarõnõn her ders saati (45 dakika) için 100 (yüz) kelimeden az olmamak koşulu ile yazõlõ özeti hazõrlanmalõdõr. Öğretim elemanõnõn dershanede dersi işlerken kullanmõş olduğu görsel ve işitsel materyalin bu bölümde tanõtõlmasõ gerekir. Dersin içeriğine ait tüm detaylõ bilgiler (ders notlarõ, slayt, asetat, CD, disket, kaset vb. gibi) istenildiğinde gösterilmek üzere öğretim üyesi tarafõndan muhafaza edilir. Ders dosyasõ, dersin her verildiği dönemde eğitim kalitesinin nasõl iyileştirildiğini takip etmek amacõ ile oluşturulmaktadõr. Dersin eğitim kalitesinin ölçümü amacõyla, sõnavlar, ödevler, uygulamalardan örnekler ve bunlarda öğrencinin başarõsõ ile, öğrenci ders değerlendirme anketi, mezunlar anketi, işveren anketi ve görüşleri, öğretim elemanõnõn öz değerlendirmesi, eğitim kalitesini iyileştirme ve geliştirme sürecinde kullanõlacaktõr. Ders ile ilgili yapõlan bütün bu değerlendirmelerin nesnel bir delile dayalõ olmasõ gerektiğinden, öğretim elemanõ dersin içeriğini bir kalite belgesi olarak kullanabilmelidir. Bir yõl içinde kullanõlan ders notlarõ ve materyaller, eğitim programlarõnõn her yõl yapõlacak olan iyileştirme ve geliştirme çalõşmalarõnda, geçmiş yõllarla karşõlaştõrõlabilmelidir. 12

C) DERSİN UYGULANMASI Dersin dönem içinde uygulanmasõ ve dönem sonu değerlendirmeleri esnasõnda öğrencilerin öğrenim kazanõmlarõnõn delillerinin toplanmasõ gerekmektedir. Dersin verildiği her döneme özgü aşağõdaki deliller - mümkün olduğunca asõllarõ - ders dosyasõnda en az dört yõl süre ile saklanmak üzere toplanacaktõr. 1. SINAVLAR Sõnav sorularõ, cevap anahtarlarõ, en iyi, en kötü ve ortalama not alan öğrencilerin sõnav kağõtlarõ. 2. ÖDEVLER / PROJELER Derslerde verilen her türlü ödev, dönem projesi, vb. ile bunlardan en iyi, en kötü ve ortalama not alan öğrencilerin çalõşmalarõndan örnekler. 3. DİĞER ÇALIŞMALAR (Varsa) Laboratuar raporlarõndan en iyi, en kötü ve ortalama not alan öğrencilerin örnekleri. D) DERSE İLİŞKİN ÖZ DEĞERLENDİRME Bu bölümde öğretim elemanõ (C) DERSİN UYGULANMASI bölümündeki verileri, kendi görüşlerini ve öğrenci ders değerlendirme, son sõnõf öğrencileri, mezunlar ve işveren anketleri sonuçlarõndan dersle ilgili olanlarõ esas alarak dersin dönem sonu değerlendirmesini yapacaktõr. Eğitim kalitesinin iyileştirilmesi adõna bu bölümde ortaya konacak görüşler esas alõnarak dersin bir dönem sonraki uygulamasõnõn daha başarõlõ olmasõ istenmektedir. Oluşturulan görüşler, en az dört yõl süre ile saklanarak iyileştirmenin takip edilmesi açõsõndan kullanõlacaktõr. Öğretim elemanõnõn bu bölümde ortaya koyacağõ nesnel görüşlerin Bölüm Akademik Kurullarõ nda görüşülmesi sonucu, iyileştirme önerilerinin hayata geçirilmesi için gerekli kaynaklarõn yaratõlmasõ sağlanacaktõr. Üniversitemizin stratejik planlamasõnda öğretim elemanõna düşen görev, kendi dersi açõsõndan kaliteyi artõracak en etkili çözümü ve gereksinimi tanõmlamak suretiyle 13

Üniversitemizin kõsõtlõ kaynaklarõ ile eğitim kalitemizin en iyi şekilde artõrõlmasõnõ sağlamaktõr. Öğretim elemanõ aşağõdaki başlõklar altõnda olmak kaydõ ile ilgili veriler õşõğõnda kendi görüşlerini belirtecektir: 1. İLGİLİ TARAFLARIN GÖRÜŞLERİ Öğrenci ders değerlendirme anketi sonuçlarõ ve son sõnõf öğrencileri, mezunlar ve işveren anketleri sonuçlarõndan dersle ilgili olan veriler. 2. ÖĞRENCİ BAŞARISININ ANALİZİ Bağõl Değerlendirme Sistemine göre başarõ durumunun analizi ve yorumu. 3. DERSİN GÜÇLÜ YANLARI Dersin gerçekleştirilen amaçlarõ, ulaşõlan hedefleri, elde edilen öğrenci kazanõmlarõ. 4. DERSİN ZAYIF YANLARI İyileştirilecek konular, gerçekleştirilemeyen amaçlar, elde edilemeyen öğrenci kazanõmlarõ. 5. DERSİN EĞİTİM PROGRAMINDAKİ YERİ Dersin Bölüm / Programõn hedef ve kazanõmlarõ ile uyumunun gözden geçirilmesi. 6. İYİLEŞTİRME ÖNERİLERİ Aksayan yanlarõn giderilmesi ve iyileştirme için planlanan çalõşmalar, neler yapõlabileceği. 14

EKLER EK-1 Dersin Amaç, Hedef ve Öğrenci Kazanõmlarõnõn Hazõrlanmasõ İlkeleri EK-2 Ders İçerik, Uygulama ve Değerlendirme Tablosu EK-3 Tablolara Ait Örnekler EK-3a Ziraat Fakültesi Örneği EK-3b Tõp Fakültesi Örneği EK-3c İlahiyat Fakültesi Örneği EK-3d İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Örneği 15

EK-1 Dersin Amaç, Hedef ve Öğrenci Kazanõmlarõnõn Hazõrlanmasõ İlkeleri DERSİN KODU ve ADI: BÖLÜM / PROGRAM ADI: DERSİN AMACI: Dersin amacõ, öğrencinin mezun olduktan sonra iş hayatõnda bu derste kazandõğõ bilgi, beceri ve davranõşlarõn bileşkesi olarak yapabileceklerini bir cümle ile tanõmlayan bir üst hedeftir. Amacõn gerçekleşmesinin ölçümünde, mezunlarõn çalõştõğõ sektördeki (örneğin hayvan yetiştiriciliği, yem sanayi, vb.) işverenlere ve mezunlarõn kendilerine başvurulur. DERSİN HEDEFLERİ: Dersin Hedefleri yukarõda tanõmlanan amacõn gerçekleşmesine katkõda bulunan bilgi, beceri ve davranõş bileşenlerdir. Hedeflerin ifadelendirilmesinde bilgi, beceri ve davranõşlarõ tanõmlayan fiiller kullanõlõr. Hedeflere hangi oranlarda ulaşõlabildiğinin ölçümünde, mezunlarõn çalõştõğõ sektördeki (örneğin hayvan yetiştiriciliği, yem sanayi, vb.) işverenlere ve mezunlarõn kendilerine başvurulur. Hedeflere ulaşma konusundaki veriler yapõlan anketlere ek olarak, fakülte ve bölümlerin işveren ve mezunlar danõşma kurulu toplantõlarõnda edinilir. DERSİN ÖĞRENCİ KAZANIMLARI: Kazanõmlar, Dersin Hedefleri ile uyumludur. Kazanõmlar, Dersin Hedeflerinin açõlõmõdõr. Kazanõmlarõn edinilme seviyesi belli olmalõdõr. Burada öğrencinin dersi başarmasõ halinde, dersin hedeflerinde belirtilen bilgi, beceri ve davranõşlarõ hangi ölçülerde edindiği belirlenir. Kazanõmlarõn gerçekleşmesinin ölçümü,dersi veren öğretim elemanõ tarafõndan yapõlõr. Bu bölümde yapar, çizer, sunar, bilir, bilmelidir, yapmalõdõr gibi kazanõm ifadeleri kullanõlõr. 16

EK-2 Ders İçerik, Uygulama ve Değerlendirme Tablosu Dersin Kodu ve Adõ : Bölüm / Program Adõ : Dersin Amacõ: Öğretim Stratejileri ve Etkinlikleri Dersin Öğrenci Kazanõmlarõ Akreditasyon Kriterleri Program Hedefleri Ölçüm ve Değerlendirme Yöntemleri 17

EK-3a Ziraat Fakültesi Örneği 18

EK-3a Şekil 1. DDHR için örnek olarak seçilen Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü için amaç, hedef ve öğrenim kazanõmlarõnõn kõsa listesi. Burada verilen kõsaltõlmõş bir örnek olup, ilgili bölüm tarafõndan daha kapsamlõ olarak hazõrlanmasõ beklenmektedir. BÖLÜM/PROGRAM : U.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü PROGRAMIN AMACI (MİSYONU) : Bitkisel üretimin genel esaslarõnõ öğretmek, bu bitkilerin yetiştirme ve işleme bilgi ve becerilerini kazandõrmak PROGRAM HEDEFLERİ : 1. Tarla bitkileri yetiştiriciliği, õslahõ ve biyoteknolojisi konularõnda ayrõntõlõ bilgilere sahip olma 2. Üreticilerin karşõlaştõğõ problemlerin çözümüne yönelik fikirler üretme 3. Yöre ve ülke problemlerini çözecek projeler hazõrlama ve yürütme 4. Problemleri ve çözüm yollarõnõ uluslararasõ boyuta taşõma 5. Paylaşõmcõ ve erdemli bireyler yetiştirme PROGRAMIN ÖĞRENİM KAZANIMLARI : 1. Önerilen yem bitkilerinin uygun yetiştirme tekniklerini üreticilere aktarabilir (1. Program hedefine karşõlõk) 2. Yetiştirilen yem bitkilerinden ot ve tohum üretim esaslarõnõ üreticilere uygulamalõ olarak gösterebilir (2. Program hedefine karşõlõk) 19

EK-3a Şekil 2. DDHR için örnek olarak seçilen Ziraat Fakültesi Yem Bitkileri dersi için amaç, hedef ve öğrenci kazanõmlarõ. DERSİN ADI : Yem Bitkileri (U.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü) DERSİN AMACI: Hayvan yetiştiriciliği alanõnda, yem bitkileri yetiştirme ve işleme bilgi ve becerilerini kazandõrmak. DERSİN HEDEFLERİ: 1. Dünyanõn değişik bölgelerinde yetişen yem bitkisi türlerini tanõyabilmesi 2. Bu bitkilerin önemli morfolojik özelliklerini bilmesi ve tür teşhislerini yapabilmesi 3. Ülkemiz için önemli yem bitkilerinin toprak ve iklim isteklerini bilmesi 4. Ülkemiz için önemli bu bitkilerin yetiştirme tekniği uygulamalarõnõ yapabilmesi 5. Değişik bölgeler için uygun çeşitleri õslah edebilmesi 6. Yem işleme teknolojisini bilmesi DERSİN ÖĞRENCİ KAZANIMLARI: 1. Dünyanõn değişik yem bitkisi türlerinden en azõndan önemli türlerini tanõr. 2. Yem bitkileri familyalarõnõn önemli morfolojik özelliklerini bilir. 3. Yem bitkisi türlerinden en azõndan önemli olan türlerin teşhisini yapabilir. 4. Ülkemizin değişik bölgelerinde, iklim ve toprak özelliklerine göre uygun yem bitkisi türlerini üreticilere önerebilir. 5. Önerilen yem bitkilerinin uygun yetiştirme tekniklerini üreticilere aktarabilir. 6. Yetiştirilen yem bitkilerinden ot ve tohum üretim esaslarõnõ üreticilere uygulamalõ olarak gösterebilir. 7. Değişik õslah yöntemleri kullanarak, yeni yem bitkileri çeşitlerini õslah edebilir. 8. Yem fabrikalarõnda üretim için önemli yem bitkilerinin kaliteli materyalini seçebilir. 20

EK-3a Tablo 1. DDHR için örnek olarak seçilen derslerden Ziraat Fakültesi Yem Bitkileri dersi için doldurulan Ders İçerik, Uygulama ve Değerlendirme Tablosu (Burada verilen kõsaltõlmõş bir örnek olup, ilgili bölüm tarafõndan daha kapsamlõ olarak hazõrlanmasõ beklenmektedir.) Ders İçerik, Uygulama ve Değerlendirme Tablosu Dersin Adõ : Yem Bitkileri Bölüm / Program Adõ : Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü Dersin Amacõ: Hayvan yetiştiriciliği alanõnda, yem bitkileri yetiştirme ve işleme bilgi ve becerilerini kazandõrmak Öğretim Stratejileri ve Etkinlikleri Dersin Öğrenci Kazanõmlarõ Akreditasyon Kriterleri Program Hedefleri Ölçüm ve Değerlendirme Yöntemleri Derslerde yazõlõ kaynaklarõn yardõmõyla yeşil yem bitkisi ve herbaryum örnekleri kullanarak bitkilerin tanõtõmõ yapõlõr Dünyanõn değişik yem bitkisi türlerinden en azõndan önemli türlerini tanõr Bitkisel üretimin genel esaslarõnõ öğretmek Sözlü sõnavda önemli yem bitkilerini tür teşhis anahtarlarõnõ kullanarak tanõyabilir Bölgelerin iklim ve toprak yapõlarõyla türlerin istekleri öğretim elemanõ tarafõndan karşõlaştõrõlõr ve olanaklarõ ölçüsünde saha çalõşmasõ yapõlõr Ülkemizin değişik bölgelerinde, iklim ve toprak özelliklerine göre uygun yem bitkisi türlerini üreticilere önerebilir Yöre ve ülke problemlerini çözecek projeler hazõrlama ve yürütme Yazõlõ sõnavda belirtilen toprak ve iklim koşullarõna uygun yem bitkilerini belirler ve bunlarõn yetiştirilme tekniklerini bilir 21

EK 3b Tõp Fakültesi Örneği 22

EK-3b Şekil 1. DDHR için örnek olarak seçilen Tõp Fakültesi için amaç, hedef ve öğrenim kazanõmlarõnõn kõsa listesi. Burada verilen kõsaltõlmõş bir örnek olup, ilgili bölüm tarafõndan daha kapsamlõ olarak hazõrlanmasõ beklenmektedir. BÖLÜM / PROGRAM : U.Ü. Tõp Fakültesi PROGRAMIN AMACI (MİSYONU) : Türkiye nin sağlõk sorunlarõnõ bilen ve birinci basamakta bu sorunlarõn üstesinden gelebilecek bilgi, beceri ve tutumlarla donanmõş, birinci basamak sağlõk kuruluşlarõnda hekimlik ve yöneticilik yapabilecek, tõbbi etik kurallarõnõ bilen ve uygulayan, araştõrõcõ ve sorgulayõcõ olan, kendisini sürekli olarak yenileyip geliştiren, uluslar arasõ düzeyde de kabul edilen ölçülere uygun pratisyen hekim yetiştirmek. PROGRAM HEDEFLERİ : 1. Hasta hekim iletişiminin temel kurallarõnõ bilme 2. Temel girişimleri yapabilme becerisi kazanma ve bu işte ustalaşma böylece gerçek hasta ile karşõlaşõldõğõnda uygulayabilme yeteneğini elde etmiş olma PROGRAMIN ÖĞRENİM KAZANIMLARI : 1. Vücudun ve organ sistemlerinin normal yapõ ve işlevlerini kavrama 2. Homeostazõ düzenleyen hücresel, biyokimyasal ve moleküler mekanizmalarõ bilme 3. Hastalõklarõn nedenlerini bilme 4. Çeşitli hastalõklarda vücudun ve organ sistemlerinin yapõ ve işlev değişikliklerini bilme 5. Hastalõklarõn nedenlerini, belirtilerini, bulgularõnõ, geçerli tedavi yöntemlerini bilme 6. Yaşamõ tehdit eden durumlarõ bilme 7. Etik Sorunlarõ bilme 8. Hasta hekim iletişiminin temel kurallarõnõ ve yapõsõnõ bilme 9. Hekimliğin yasal kurallarõnõ bilme 23

EK-3b Şekil 2. DDHR için örnek olarak seçilen Tõp Fakültesi Okul ve Gençlik Döneminin Sağlõk Sorunlarõ dersi için amaç, hedef ve öğrenci kazanõmlarõ. DERSİN ADI : Okul ve Gençlik Döneminin Sağlõk Sorunlarõ (U.Ü. Tõp Fakültesi) DERSİN AMACI: Okul ve gençlik dönemine ait sağlõk sorunlarõ Türkiye için önem taşõyan bir konudur. Çünkü nüfusun % 18 ini bu çağdakiler oluşturmaktadõr. Tõp Fakültesi mezunlarõnõn, okul ve gençlik dönemine ait sağlõk sorunlarõna global bir bakõş açõsõ ile yaklaşabilmelerini sağlayarak bu sorunlarõ ortadan kaldõrabilmek dersin amacõdõr. DERSİN HEDEFLERİ: 1. Okul ve gençlik döneminin kendine has özelliklerini kavratmak, 2. Okul ve gençlik döneminde sõk karşõlaşan sorunlarõn bilinmesi sağlamak, 3. Sosyal tõp ilkeleriyle bu sorunlara yaklaşma becerisinin kazandõrmak, 4. Okul çevresinin sağlõk üzerine olan etkisini anlamak, 5. Bu dönemde sõk karşõlaşõlan sorunlarõn önlenebilmesi bakõmõndan neler yapõlabileceğini öğretmek, DERSİN ÖĞRENCİ KAZANIMLARI: 1. Okul ve gençlik döneminin nasõl tanõmlanacağõnõ bilmelidir. 2. Bu döneme ait bedensel ve ruhsal özellikleri genel anlamõyla tanõmalõdõr. 3. Okul çevresinin sağlõk üzerine etkilerini değerlendirebilmelidir. 4. Okul ve gençlik döneminde sõk karşõlaşõlan sağlõk sorunlarõnõ tanõyabilmelidir. 5. Bu sorunlarõ önlemek için neler yapõlabileceğini bilmeli ve yapmalõdõr. 6. Türkiye de okul ve gençlik döneminin sağlõk durumu ile ilgili sayõsal verileri bilmeli ve yorumlamalõdõr. 24

EK-3b Tablo 1. DDHR için örnek olarak seçilen derslerden Tõp Fakültesi Okul ve Gençlik Döneminin Sağlõk Sorunlarõ dersi için doldurulan Ders İçerik, Uygulama ve Değerlendirme Tablosu (Burada verilen kõsaltõlmõş bir örnek olup, ilgili bölüm tarafõndan daha kapsamlõ olarak hazõrlanmasõ beklenmektedir.) Ders İçerik, Uygulama ve Değerlendirme Tablosu Dersin Adõ : Okul ve Gençlik Döneminin Sağlõk Sorunlarõ Bölüm / Program Adõ : Tõp Fakültesi Dersin Amacõ: Okul ve gençlik dönemine ait sağlõk sorunlarõ Türkiye için önem taşõyan bir konudur. Çünkü nüfusun % 18 ini bu çağdakiler oluşturmaktadõr. Tõp Fakültesi mezunlarõnõn, okul ve gençlik dönemine ait sağlõk sorunlarõna global bir bakõş açõsõ ile yaklaşabilmelerini sağlayarak bu sorunlarõ ortadan kaldõrabilmek dersin amacõdõr. 25

Öğretim Stratejileri ve Etkinlikleri Dersin Öğrenci Kazanõmlarõ Akreditasyon Kriterleri Program Hedefleri Ölçüm ve Değerlendirme Yöntemleri Teorik ders şeklinde öğretim elemanlarõ tarafõndan ders işlenecektir. Dersi daha anlaşõlõr kõlmak ve monotonluktan kurtarmak için görsel materyal kullanõlarak sunum yapõlacak, sürenin elverdiği ölçüde öğrencilerle soru cevap şeklinde tartõşmalar gerçekleştirilecektir. Okul ve gençlik dönemi nasõl tanõmlanõr? Bu döneme ait bedensel ve ruhsal özellikler nelerdir? Okul çevresinin sağlõk üzerine etkileri nelerdir? Okul ve gençlik döneminde sõk karşõlaşõlan sağlõk sorunlarõ hangileridir? Bu sorunlarõ önlemek için neler yapõlabilir? Türkiye de okul ve gençlik döneminin sağlõk durumu ile ilgili sayõsal veriler nedir? Öğrenciler dersin ÇEP Amaç: 1. madde, ÇEP Hedefler 3A., 5A., 14A, 6C ile uygunluk. Toplumda sõk görülen hastalõklarõn epidemiyolojisi ve bunlarõn sõklõğõnõn azaltõlmasõna yönelik yaklaşõmlarõ tanõma İnsan sağlõğõnõ bozan ekonomik, psikolojik, sosyal ve kültürel etmenleri tanõma Kişileri hastalõk yada sakatlanma riskiyle karşõ karşõya bõrakabilecek etkenleri saptama ve bu risklerle risk Çoktan seçmeli test şeklinde bir arasõnav ve bir yõl sonu sõnavõ ile öğrencilerin verilen bilgileri öğrenip öğrenmedikleri değerlendirilecektir. Notlar 100 üzerinden verilecek ve bağõl değerlendirme yöntemi kullanõlarak kredi notu şekline dönüştürülecektir. Dersin değerlendirilmesi, Uludağ Üniversitesi Tõp Fakültesi Sõnav yönetmeliğine uygun olarak yapõlacak. Değerlendirme sonuçlarõ Fakülte Öğrenci işleri tarafõndan ilan edilecektir. 26

EK 3c İlâhiyat Fakültesi Örneği 27

EK-3c Şekil 1. DDHR için örnek olarak seçilen İlâhiyat Fakültesi İlköğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Öğretmenliği Programõ için amaç, hedef ve öğrenim kazanõmlarõnõn listesi BÖLÜM / PROGRAM : U.Ü. İlâhiyat Fakültesi İlköğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Öğretmenliği Programõ PROGRAMIN AMACI (MİSYONU) Din eğitimi ve öğretimi alanõnda yeni bilgi, ihtiyaç ve eğilimleri takip edebilen, İslâm hakkõnda detaylõ, diğer dinler hakkõnda yeterli bilgiye sahip, yetenekli, yaratõcõ, toplumu ile bütünleşmiş, mesleğinin gerektirdiği kişilik özelliklerine sahip ve pedagojik formasyon kazanmõş öğretmenler yetiştirmektir. PROGRAM HEDEFLERİ 1. Din Eğitiminde temel formasyonu kazanmak ve bu çerçevede problemleri kavrama ve çözmeye yönelik pedagojik donanõmõ kazanmak. 2. Modern din bilimleri çerçevesinde din felsefesi, din sosyolojisi ve psikolojisi alanlarõnda temel bilgi ve tartõşmalarõ kavramak. 3. Temel İslâm Bilimleri (Tefsir, Hadis, Kelam, Fõkõh, Tasavvuf, Mezhepler Tarihi ve İslâm Felsefesi) alanõnda temel bilgiler, tartõşmalar ve tarihi süreç içerisindeki farklõ yorumlarõ öğrenmek. 4. İslâm sanatlarõ alanõnda temel bilgi ve yaklaşõmlarõ öğrenmek; potansiyel yetenekleri geliştirebilmek. 5. İslâm dõşõndaki Hinduizm, Budizm, Hõristiyanlõk gibi dinlerin teolojik, tarihî, sosyal, ahlakî ve sanatsal yönleri ile ilgili yeterli bilgilere sahip olmak. 6. İnanç ve düşünce ekolleriyle ilgili sistematik, felsefî, tarihî, lingüistik, tecrübî ve sanatsal farklõlõklarõ dikkate alõr ve bunlara karşõ objektif bir yaklaşõm sahibi olur. 7. Bilimsel araştõrmalar ve meslekî faaliyetlerde bilgi ve sunum teknolojilerini kullanabilmek. PROGRAMIN ÖĞRENİM KAZANIMLARI 1. Din Eğitimi ve Öğretiminde gerekli formasyonu kazanõr ve bu çerçevede problemleri kavrama ve çözmeye yönelik pedagojik ve etik donanõmõ kazanõr. 2. Eğitimini aldõğõ temel Dini Bilimler alanõnda temel kaynaklar, bilgiler, anlama yöntemleri, tartõşmalar ve tarihi süreç hakkõnda bilgi kazanõr. 3. Modernleşme, sekülerleşme ve küreselleşme süreçlerinin dine etkisini ve din in ve dindar õn modern zamanlardaki durumunu felsefi, sosyolojik ve psikolojik boyutlarõyla kavrar. 4. İnanç ve düşünce ekolleriyle ilgili sistematik, felsefî, tarihî, lingüistik, tecrübî ve sanatsal farklõlõklarõ dikkate alõr ve bunlara karşõ objektif bir yaklaşõm sahibi olur. 5. İslâm dõşõndaki Hinduizm, Budizm, Hõristiyanlõk gibi dinlerin teolojik, tarihî, sosyal, ahlakî ve sanatsal yönleri ile ilgili yeterli bilgilere sahip olur. 28

EK-3c Şekil 2. DDHR için örnek olarak seçilen İlâhiyat Fakültesi İlköğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Öğretmenliği Programõ Sosyal Değişme ve Din dersi için amaç, hedef ve öğrenci kazanõmlarõ. DERSİN ADI : Sosyal Değişme ve Din (U.Ü. İlâhiyat Fakültesi İlköğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Öğretmenliği Programõ) DERSİN AMACI: Öğrencinin sosyal değişme karşõsõnda, temel dinî bilgiler ve tarihsel gelişmeler çerçevesinde sosyolojik bir yöntemle, sağlõklõ yaklaşõm ve değerlendirmelerde bulunmasõnõ sağlamak. DERSİN HEDEFLERİ: 1. Sosyal değişimin niteliği, süreç ve etmenleri konularõnõ sosyoloji kuramlarõ õşõğõnda açõklamak 2. Modernleşme ve sekülerleşme süreçleri ve bu süreçlerin dine yorumsal, felsefi ve sosyal etkilerinin sosyal değişim-din ilişkisi bağlamõnda incelemek 3. İslam Dini nin temel kaynaklarõnda toplumsal değişime ilişkin kavramlarõ incelemek 4. Tarihi süreç içerisinde sosyal değişim karşõsõnda Müslüman bilim adamlarõnõn ve düşünürlerinin özellikle de İslam hukukçularõnõn geliştirdiği yaklaşõmlarõ karşõlaştõrmalõ olarak öğrenmek DERSİN ÖĞRENCİ KAZANIMLARI: 1. Öğrenciyi sosyal değişimin niteliği, süreç ve etmenleri konularõnda bilgilendirir ve sosyal değişimi sosyolojik kuramlar õşõğõnda anlama yetisi kazanõr 2. Modernleşme ve sekülerleşme süreçleri, ve bu süreçlerin dini düşünceye, dini ve sosyal kurumlara olan etkilerini nedenleriyle birlikte anlama ve analiz edebilme yeteneği kazanõr 3. Öğrenciyi tarihi süreç içerisindeki ve çağdaş sosyal değişim karşõsõnda Müslüman bilim adamlarõnõn ve düşünürlerinin yaklaşõmlarõnõ değerlendirebilir ve sosyal değişme-din ilişkili çağdaş sorunlar üzerinde fikir yürütebilir. 29

EK-3c Tablo 1. DDHR için örnek olarak seçilen derslerden İlâhiyat Fakültesi İlköğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Öğretmenliği Programõ Sosyal Değişme ve Din dersi için doldurulan Ders İçerik, Uygulama ve Değerlendirme Tablosu (Burada verilen kõsaltõlmõş bir örnek olup, ilgili bölüm tarafõndan daha kapsamlõ olarak hazõrlanmasõ beklenmektedir.) Ders İçerik, Uygulama ve Değerlendirme Tablosu Dersin Adõ : Sosyal Değişme ve Din Bölüm / Program Adõ : İlâhiyat Fakültesi İlköğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Öğretmenliği Programõ Dersin Amacõ: Öğrencinin sosyal değişme karşõsõnda, temel dinî bilgiler ve tarihsel gelişmeler çerçevesinde sosyolojik bir yöntemle, sağlõklõ yaklaşõm ve değerlendirmelerde bulunmasõnõ sağlamaktõr. 30

Öğretim Stratejileri ve Etkinlikleri Dersin Öğrenci Kazanõmlarõ Akreditasyon Kriterleri Program Hedefleri Ölçüm ve Değerlendirme Yöntemleri Dersler anlatma, tartõşma, örnek olay incelemesi ve seminer çalõşmalarõyla yürütülür. Derslerin sunumu tepegöz, slayt sunumu ve bilgisayarlõ projeksiyon ile desteklenir. Ayrõca konuyla ilgili ödevler verilmek suretiyle dersin bilgi verme yönü desteklenir, aynõ zamanda temel kaynaklardan yararlanma, araştõrma, kompoze etme ve grup çalõşmasõ yapabilme yeteneği kazandõrõlõr. 1. Öğrenciyi sosyal değişimin niteliği, süreç ve etmenleri konularõnda bilgilendirir ve sosyal değişimi sosyolojik kuramlar õşõğõnda anlama yetisi kazanõr 2. Modernleşme ve sekülerleşme süreçleri, ve bu süreçlerin dini düşünceye, dini ve sosyal kurumlara olan etkilerini nedenleriyle birlikte anlama ve analiz edebilme yeteneği kazanõr 3. Öğrenciyi tarihi süreç içerisindeki ve çağdaş sosyal değişim karşõsõnda Müslüman bilim adamlarõnõn ve düşünürlerinin yaklaşõmlarõnõ değerlendirebilir ve sosyal değişme-din ilişkili çağdaş sorunlar üzerinde fikir yürütebilir. QAA 2000 Theology Subject Benchmark Statements (QAA-TSBS) Bilgi ve Kavrayõş Temel 1, 2, 3, 5 Gelişmiş 1, 2, 3 Alana Özel ve Entelektüel Beceriler Temel 1, 2, 5, 6 Gelişmiş 1, 3, 4, 6 İletişim Becerileri Temel 1, 2, 6, 8, 9, Gelişmiş 1, 2, 5, 9, 10. 2.Modern din bilimleri çerçevesinde din felsefesi, din sosyolojisi ve psikolojisi alanlarõnda temel bilgi ve tartõşmalarõ kavramak. 6.Gerek dinin birey ve toplumla ilişkisi konusunda gerekse din eğitimi ve öğretimi alanõnda yeni bilgi, ihtiyaç ve eğilimleri takip etmek; bu çerçevede hedef kitleye yönelik yeni eğitim ve öğretim stratejileri geliştirmek ve uygulamak. 7.Bilimsel araştõrmalar ve meslekî faaliyetlerde bilgi ve sunum teknolojilerini kullanabilmek. Yarõyõl içi çalõşmalar % 50 (seminer veya ödev % 20+% 30) ve yarõyõl sonu sõnavõnõn % 50 sinin toplamõ başarõ notu olarak değerlendirilir. Sõnavlar açõk uçlu sorularla bilgi ve yorumun kompoze edilmesine dayanõr. 31

EK 3d İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Örneği 32

EK-3d Şekil 1. DDHR için örnek olarak seçilen İ.İ.B.F Fakültesi için amaç, hedef ve öğrenim kazanõmlarõnõn kõsa listesi. Burada verilen kõsaltõlmõş bir örnek olup, ilgili bölüm tarafõndan daha kapsamlõ olarak hazõrlanmasõ beklenmektedir. BÖLÜM / PROGRAM : U.Ü. İ.İ.B.F. Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü PROGRAMIN AMACI (MİSYONU) Kamu sektörüne üstün yönetici yeteneklerine sahip elemanlar yetiştirmek, akademik gelişime katkõda bulunacak çalõşmalar üretmek, üretilen bilgiyi ilgili sektörler ile paylaşmak PROGRAM HEDEFLERİ 1. Kamu yönetimi ve politik sistemin işleyişi hakkõnda ayrõntõlõ bilgi vermek 2. Devletlerin esaslarõnõ belirleyen, kuruluş metinlerini oluşturan ve işleyişlerini düzenleyen temel hukuk belgelerini göstermek 3. Politik ve idari sistemin karşõlaştõğõ çevre sorunlarõ ve kentsel gelişim süreçleri ile bunlarsa ilişkin modelleri üretmek 4. Yerel ve küresel anlamda, politik sistemin sorunlarõnõ bilen ve buna uygun çözümler üreten, tarafsõz şekilde eleştiri yapma yeteneği kazanmõş bireyler yetiştirmek PROGRAMIN ÖĞRENİM KAZANIMLARI 1. Çağdaş politik sistemin özelliklerini bilir ve bu bilgileri kullanarak ülke sorunlarõ için çözüm yollarõ üretebilir 2. Kamu yönetiminin gerektirdiği idari teşkilatlanma içinde yönetici olarak görev yapabilir 33

EK-3d Şekil 2. DDHR için örnek olarak seçilen İ.İ.B.F. Fakültesi Karşõlaştõrmalõ Politika dersi için amaç, hedef ve öğrenci kazanõmlarõ. DERSİN ADI : Karşõlaştõrmalõ Politika (U.Ü. İ.İ.B.F. Fakültesi) DERSİN AMACI: Belli başlõ devlet sistemlerini tanõtmak ve politik sistemdeki kültürel ve yapõsal farklõlõklarõ kavratacak karşõlaştõrmalõ analiz becerisini kazandõrmak DERSİN HEDEFLERİ: 1. Dünyanõn farklõ bölgelerindeki devlet sistemlerini tanõyarak, çağdaş dünya politikasõnõ anlamasõ. 2. Devletlerin ve toplumlarõn nasõl davrandõklarõna ilişkin teorik bir birikim kazanmasõ. 3. Ülkelerin modernleşme süreçlerine ilişkin yeni bakõş açõlarõnõ öğrenmesi 4. Öğrendiği fikir ve bilgileri eleştirel bir biçimde değerlendirme kabiliyetini arttõrmasõ. 5. Karşõlaştõrmalõ analiz yöntemini öğrenerek, politik sistemin sorunlarõna ilişkin çözümler üretmesi. DERSİN ÖĞRENCİ KAZANIMLARI: 1. Dünyadaki farklõ devlet sistemleri çerçevesinde, çağdaş politik işleyişi bilir. 2. Devlet ve toplumlarõn davranõşlarõnõ sõnõflandõrõp, değerlendirebilir. 3. Modern uluslararasõ sistemde yer alan ülkelerin, gelişim süreçlerine ilişkin yeni yorumlarõ öğrenir. 4. Öğrendiği yeni yorumlarõ eleştirel bir yaklaşõm ile irdeleyerek, sorgulayõcõ bir düşünme yeteneği kazanõr. 5. Karşõlaştõrmalõ analizin güçlü ve zayõf yanlarõnõ tanõr. 6. Farklõ ülkeler ve bu ülkelerdeki farklõ uygulamalarõ karşõlaştõrarak, sorunlara ilişkin çözüm yollarõ sunabilir. 34

EK-3d Tablo 1. DDHR için örnek olarak seçilen derslerden İ.İ.B.F. Fakültesi Karşõlaştõrmalõ Politika dersi için doldurulan Ders İçerik, Uygulama ve Değerlendirme Tablosu (Burada verilen kõsaltõlmõş bir örnek olup, ilgili bölüm tarafõndan daha kapsamlõ olarak hazõrlanmasõ beklenmektedir). Dersin Adõ : Karşõlaştõrmalõ Politika Bölüm / Program Adõ : İ.İ.B.F. Fakültesi Ders İçerik, Uygulama ve Değerlendirme Tablosu Dersin Amacõ: Belli başlõ devlet sistemlerini tanõtmak ve politik sistemdeki kültürel ve yapõsal farklõlõklarõ kavratacak karşõlaştõrmalõ analiz becerisini kazandõrmak 35

Öğretim Stratejileri ve Etkinlikleri Dersin Öğrenci Kazanõmlarõ Akreditasyon Kriterleri Program Hedefleri Ölçüm ve Değerlendirme Yöntemleri Dersler anlatma, tartõşma ve örnek olay incelemeleri yöntemiyle yürütülür. Derslerin sunumu tepe-göz, slayt sunumu ve bilgisayarlõ projeksiyon ile desteklenir. Ayrõca, konuyla ilgili ödevler verilmek suretiyle dersin bilgi verme yönü desteklenir; araştõrma yapma ve sunum teknikleri öğretilir. Dünyadaki farklõ devlet sistemleri çerçevesinde, çağdaş politik işleyişi bilir. Devlet ve toplumlarõn davranõşlarõnõ sõnõflandõrõp, değerlendirebilir. Modern uluslararasõ sistemde yer alan ülkelerin, gelişim süreçlerine ilişkin yeni yorumlarõ öğrenir. Öğrendiği yeni yorumlarõ eleştirel bir yaklaşõm ile irdeleyerek, sorgulayõcõ bir düşünme yeteneği kazanõr. Karşõlaştõrmalõ analizin güçlü ve zayõf yanlarõnõ tanõr. Farklõ ülkeler ve bu ülkelerdeki farklõ uygulamalarõ karşõlaştõrarak, sorunlara ilişkin çözüm yollarõ sunabilir. Kamu Yönetimi ve Politik sistemin işleyişi hakkõnda ayrõntõlõ bilgi vermek. Devletlerin esaslarõnõ belirleyen, kuruluş metinlerini oluşturan ve işleyişlerini düzenleyen temel hukuk belgelerini göstermek. Politik ve idari sistemin karşõlaştõğõ çevre sorunlarõ ve kentsel gelişim süreçleri ile bunlara ilişkin modelleri öğretmek. Yerel ve küresel anlamda, politik sistemin sorunlarõnõ bilen ve buna uygun çözümler üreten, tarafsõz şekilde eleştiri yapma yeteneği kazanmõş bireyler yetiştirmek. İİBF Eğitim-Öğretim ve Sõnav Yönergesi (12.-18. maddeler ile geçici 1. ve 2. maddeler) uygulanõr. Bir ara sõnav (vize) ve 1 dönem sonu sõnavõ (final) yapõlõr. Sorular test ya da klasik şekilde (açõk uçlu ve yoruma dayalõ) olabilir Buna göre; MADDE 16: Başarõ notu arasõnav notunun (veya arasõnav notlarõ ortalamasõnõn) %30'u ile yarõyõl sonu veya bütünleme sõnav notunun %70'inin toplamõdõr. Bir dersten başarõlõ olabilmek için, başarõ notunun en az 50 (elli) olmasõ gerekir. MADDE 12: (...) Sõnavlarõn yazõlõ olarak yapõlmasõ esastõr. Ancak, gerekli hallerde Fakülte Yönetim Kurulu Onayõ ile sözlü sõnav da yapõlabilir. Test şeklinde yapõlan sõnavlar yazõlõ sõnav sayõlõr. Bir ders birden fazla öğretim elemanõ tarafõndan ayrõ öğrenci gruplarõna verilmişse her öğretim elemanõ tarafõndan ayrõ, aynõ öğrenci grubuna birden fazla öğretim üyesi tarafõndan verilmişse öğretim elemanlarõ tarafõndan müştereken yapõlõr. 36