İlknur TUNÇ / Ekim, 2013
SUNUM PLANI Kavramsal Çerçeve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumunun Tarihçesi Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü nün Görevleri ve Faaliyetleri
Sosyal Hizmet Kavramı Kişi ve ailelerin kendi bünye ve çevre şartlarından doğan veya kontrolleri dışında oluşan; maddi, manevi ve sosyal yoksunluklarının giderilmesini, ihtiyaçlarının karşılanmasını, sosyal sorunlarının önlenmesi ve çözümlenmesine yardımcı olunmasını, hayat standartlarının iyileştirilmesi ve yükseltilmesini, amaçlayan sistemli ve programlı hizmetler bütünüdür.
Korunmaya Muhtaç Çocuk Kavramı Beden, ruh ve ahlak gelişimleri veya şahsi güvenlikleri tehlikede olup; Ana veya babasız, ana ve babasız, Ana veya babası veya her ikisi de belli olmayan, Ana ve babası veya her ikisi tarafından terk edilen, Ana veya babası tarafından ihmal edilip; fuhuş, dilencilik, alkollü içkileri veya uyuşturucu maddeleri kullanma gibi her türlü sosyal tehlikelere ve kötü alışkanlıklara karşı savunmasız bırakılan ve başıboşluğa sürüklenen çocukları ifade etmektedir.
SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU ÇOCUK KORUMA POLİTİKALARININ TARİHSEL SÜRECİ
Çocuk Koruma Politikaları Türk toplumunda çocukları koruma politikalarına yönelik hizmetlerin, çok uzun yıllardan beri var olduğu bilinmekle birlikte modern anlamda ve kurumsallaşmış çocuğa yönelik politikaların uygulanması çok yenidir. Tarihsel sürece bakıldığında sosyal hizmetlere yönelik politikaların daha çok kamuya yararlı vakıflar aracılığıyla yürütüldüğü görülmektedir.
Çocuk Esirgeme Kurumu nun Ortaya Çıkışı: Himaye-i Etfal Cemiyeti Türkiye de çocuk koruma sistemi ve bu alana yönelik politikalar denildiğinde ilk akla gelen, Eski adıyla Himaye-i Etfal Cemiyeti, Dilde sadeleşme hareketlerinden sonraki adıyla Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu Ve 1983 yılında 2828 sayılı yasanın kabulünün ardından Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu olmaktadır.
Çocuk Esirgeme Kurumu nun Ortaya Çıkışı: Himaye-i Etfal Cemiyeti Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğunun, bir çok cephede savaşması nedeniyle cepheye sürekli asker sevk etmek durumunda kaldığı, cephelerde savaşanların büyük bir çoğunluğunun şehit düşmesi sonucu ülkede kimsesiz çocuklar sorununun her geçen gün büyüyerek sürdüğü, savaş sonrası yaşanan toprak kayıpları sonucu, İmparatorluğun başta İstanbul olmak üzere diğer illere büyük göçler aldığı, bu durumun, ailelerin sosyal ve ekonomik yönden çöküşüne neden olduğu görülmektedir.
Çocuk Esirgeme Kurumu nun Ortaya Çıkışı: Himaye-i Etfal Cemiyeti Himaye-i Etfal Cemiyeti, ilk kez 1908 yılında Kırklareli nde mahalli nitelikli bir cemiyet olarak kurulmuştur. Daha sonra başta İstanbul olmak üzere birçok ilde şubelerini açmaya başlayan Cemiyet, savaşın ortaya çıkardığı öksüz ve yetim kalan çocukların korunması, yetiştirilmesi amacıyla faaliyet göstermiştir. Himaye-i Etfal Cemiyeti, çocukları koruma politikalarını hızlı bir şekilde uygulama amacıyla, ülke genelinde pek çok şube açtığı gibi 25 i Amerika da olmak üzere, yurt dışında da toplam 32 şube açmıştır.
Çocuk Esirgeme Kurumu nun Ortaya Çıkışı: Himaye-i Etfal Cemiyeti Cemiyet, 1922 yılında çocuk koruma faaliyetlerine, tıbbi muayene ve tedavi, para yardımı ve koruma hizmetleriyle başlamıştır. 1923 yılında yiyecek dağıtımı, 1924 yılında paralı ve parasız süt dağıtımı, 1927 yılında kurum banyolarının, 1928 yılından itibaren çocuk bahçelerinin, ve çocuk bakıcı okulu nun açılması gibi sosyal hizmet alanındaki pek çok ilki gerçekleştirmiş ve döneminin en büyük sivil toplum örgütü haline gelmiştir.
Himaye-i Etfal Cemiyeti nin Faaliyet Alanı Çocuklara eziyet edilmemesi, Anne ve babaları dâhil, hiç kimse tarafından, çocukların bedeni ve ruhsal durumlarını tehlikeye düşürecek hizmetlerin gördürülmemesi, Fakir, hasta çocukların tedavilerinin sağlanması, Çocukların tütün ve bağımlılık yaratacak maddelerden korunması, Okulların tatil zamanlarında fakir çocukların kırlara ve yazlıklara gönderilmesinin sağlanması,
Himaye-i Etfal Cemiyeti nin Faaliyet Alanı Hizmetçi, besleme ve evlatlıklara kötü muamele edilmemesi, Himaye-i Etfal'e ilişkin kütüphane kurulması, Anne ve babaları tarafından terbiye edilemeyen veya mahkûm olan çocuklar için ıslahhaneler kurulması, Çocukların sağlıklı bir şekilde yetiştirilmeleri için oyun alanlarının kurulması.
Cumhuriyet Döneminde Çocuk Koruma Politikaları Cumhuriyet in ilanı ve Milli Mücadele den çıkılmasının ardından, çocukların açlık, yoksulluk ve bakımsızlıktan ölmemeleri, hayatta kalmalarının sağlanması, en öncelikli çocuk politikası olmuştur. Cumhuriyet in ilanından sonra nüfusu artırmaya yönelik politikalara ağırlık verilmiştir. 1927 yılında 13,6 milyon olan nüfus, 1935 yılında 16,2 milyona yükselmiş ve bunun %41,2 sini 15 yaşın altındaki çocuklar oluşturmuştur.
Cumhuriyet Döneminde Çocuk Koruma Politikaları Bu amaçla, Himaye-i Etfal Cemiyeti faaliyetleri merkezi hükümetçe desteklenmiş, devlet, her ne kadar korunmaya muhtaç çocuk alanına doğrudan müdahil olmasa da, cemiyet ve hizmetlerini her açıdan desteklemiş ve ihtiyaçlarının giderilmesinde rol almıştır.
Cumhuriyet Döneminde Çocuk Koruma Politikaları Bu dönemde cemiyet, hizmet verdiği çocukları; Yaş, tahsil ve kabiliyet derecelerine göre sanat okullarına, yatılı okullara, çırak olarak iş yerlerine, ticaret, ziraat okullarına, yetiştirme yurtlarına/kurum bakımına veya aileler yanına geçici veya temelli evlatlık olarak yerleştirerek korunmaya muhtaç çocuk sorunun yönetiminde etkin rol oynamıştır.
Cumhuriyet Döneminde Çocuk Koruma Politikaları TÇEK, milli mücadele döneminde ve Cumhuriyet in ilk yıllarında, ekonomik sıkıntılar nedeniyle, çocukları koruma faaliyetlerinde her çocuğu kurum bakımına almayı denememiş bunun yerine korunmaya muhtaç çocukların en kısa süre içinde bu sıfattan kendisini kurtarabilmesi ve sağlıklı bir birey olarak kendisine yer edinebilmesi için alternatif uygulamalar yürütmüştür.
Cumhuriyet Döneminde Çocuk Koruma Politikaları Ancak, 1935 yılında dilde sadeleşme hareketlerinin ardından ismi değişen ve 1937 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla, kamu yararına çalışan dernek statüsünü kazanan, Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu nun, ülkenin dört bir yanına yayılması, yüzlerce şubesinin olması bazı aksaklıklar yaşanmasını engelleyememiştir. Bunların en önemlileri koordinasyonsuzluk ve yerel örgütlerin, genel merkezden bağımsız hareket edebilmesi olmuştur.
Cumhuriyet Döneminde Çocuk Koruma Politikaları Devlet, II. Dünya Savaşı nın ardından, TÇEK in durumu ve sosyoekonomik yapının ihtiyaçları doğrultusunda, giderek artan korunmaya muhtaç çocuklar sorununa, müdahale ihtiyacını hissetmiştir. Bu kapsamda Türkiye Cumhuriyetinin ilk Korunmaya Muhtaç Çocuklar Kanunu 1949 yılında çıkarılmıştır. Ancak söz konusu Kanun korunmaya muhtaç çocuklar konusuna çok dar perspektiften bakması nedeniyle ihtiyacı karşılamakta yetersiz kalmıştır.
Cumhuriyet Döneminde Çocuk Koruma Politikaları Ailesi olan çocukların korunması gerekmez. Devletin ailesi ile birlikte yaşayan çocuklar için yapabileceği hiçbir şey yoktur. Korunması için de onu bir kuruma almak ve rüşt yaşına gelinceye kadar orada muhafaza etmek yeterlidir. Bu koşullarda başka herhangi bir hizmet ya da programa da zaten ihtiyaç yoktur.
Cumhuriyet Döneminde Çocuk Koruma Politikaları 1957 yılında Korunmaya Muhtaç Çocuklar Kanunu yeni haliyle yürürlüğe girmiştir. Kanunda TÇEK in yetkileri daraltılmış ve sosyal hizmetler konusunda, özelde çocuk koruma sistemi bağlamında, yetki iki merkezi kamu kurumu arasında pay edilmiştir. Bu yeni yapıya göre 0-12 yaş grubunda bulunan korunmaya muhtaç çocuklar için Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı na, 13-18 yaş grubunda bulunan korunmaya muhtaç çocuklar için ise Milli Eğitim Bakanlığı na hizmet sunma görevleri verilmiştir
Cumhuriyet Döneminde Çocuk Koruma Politikaları Korunmaya muhtaç çocuklar alanına yönelik olarak özellikle 1960 lı yılların başlarında etkili sayılabilecek kamu politikalarının hayata geçirildiği ve planlı kalkınma programlarında alana yönelik hedefler konulduğu görülmektedir. 1983 yılında çıkarılan Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu ile SHCEK kurumsal bir yapıya kavuşmuştur.
Cumhuriyet Döneminde Çocuk Koruma Politikaları 1983 yılında kabul edilen 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu ile yeni bir dönem başlamıştır. Ancak bu dönemde de ailenin bütünlüğünün korunması, çocuğun aile içinde yetiştirilmesi ve desteklenmesi için, ailenin güçlendirilmesi hususları ihmal edilmiş, aile ve çocuğu birlikte ele alan bir örgütlenme anlayışı geliştirilememiş çocukların bakım ve gözetiminin kurumlarda yerine getirilmesinin çocuk koruma politikalarındaki belirleyiciliği devam etmiştir.
Cumhuriyet Döneminde Çocuk Koruma Politikaları SHCEK in kurumsal yapısında çocuk koruma politikalarında yaşanan gelişmeler ve kurumsal yapıda meydana gelen sorunlar nedeniyle yıllar içerisinde pek çok kez değişlik yapılmıştır. Sosyal Hizmet ve Çocuk Esirgeme Kurumu 2002 yılında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, 2003 yılında ise Başbakanlığa bağlanmıştır. 2011 yılından itibaren ise Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı altında teşkilatlanarak, Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü adı ile faaliyetlerini sürdürmektedir.
Cumhuriyet Döneminde Çocuk Koruma Politikaları Bu kapsamda, 633 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile; öncelikle çocuğun aile içinde yetiştirilmesi ve desteklenmesi amacıyla aileyi eğitim, danışmanlık ve sosyal yardımlarla güçlendirmek; korunmaya, bakıma ve yardıma muhtaç çocukların tespiti, bunların korunması, bakımı, yerleştirilmesi ve rehabilitasyonlarını sağlamak üzere gerekli hizmetleri yürütmek, bu hizmetler için gündüzlü ve yatılı sosyal hizmet kuruluşlarının açılması ve işletilmesi görevi Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına verilmiştir.
AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI Sunulan Hizmetler
Aile Yanında Destek Hizmetleri Önceki dönemlerde ağırlıklı olarak uygulanmış olan kurum bakım hizmetleri yerine günümüzde çocuğun aile içinde yaşamasını sürdürebilmeyi amaçlayan hizmetler ön planda tutulmaktadır. Bu kapsamda verilen hizmetler şunlardır: - Sosyal ve ekonomik destekler - Evlat edindirme hizmetleri - Koruyucu aile hizmetleri
Sosyal ve Ekonomik Destekler Yoksulluk içinde olup temel ihtiyaçlarını dahi karşılamakta güçlük çeken kişilere ve ailelere yapılan ayni ve nakdi destekleri kapsamaktadır. Korunmaya muhtaç çocuk ve gençlerin korunma altına alınmasına esas oluşturacak nedenin ekonomik yoksunluk olması halinde, bu kişilere ve ailelerine kuruluş bakımı yerine, ekonomik yardım ve diğer destekleyici sosyal hizmet uygulamalarıyla ailenin parçalanmadan bir arada yaşamasına fırsat sağlamaktır.
Sosyal ve Ekonomik Destekler AYLIK Okul Öncesi Çocuk İlköğretime Devam Eden Çocuk Orta Öğretime Devam Eden Çocuk Yüksek Öğretime Devam Eden Çocuk Yetişkinler için 314,39 TL. 471,58 TL. 503,02 TL. 565,09 TL. 251,51 TL.
Evlat Edindirme Hizmetleri Evlat Edinme; durumu evlat edindirilmeye uygun bir çocukla, durumu evlat edinmeye uygun kişi/eşler arasında hukuki bağlar sağlanarak çocuk ebeveyn ilişkisinin kurulmasıdır. Evlat Edindirme Hizmetlerinden Yararlanan Çocuk Sayısı 12.524 (kümülatif) 467 (2013 yılı)
Evlat Edinme Koşulları Küçüğün, evlât edinen tarafından en az bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması, Evlât edinmenin her halde küçüğün yararına bulunması ve evlât edinenin diğer çocuklarının yararlarının, hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelenmemesi, Evlât edinecek kişi veya eşlerin, evlât edinilenden en az onsekiz yaş büyük olması,
Evlat Edinme Koşulları Ayırt etme gücüne sahip olan küçüğün rızasının alınması, Evlat edinen ile edinilen arasında en fazla 40 yaş fark olması, Küçüğün ana ve babasının rızasının bulunması, Eşlerin en az beş yıldan beri evli olmaları veya her ikisinin de otuz yaşını doldurmuş bulunmaları, koşulları aranır.
Koruyucu Aile Hizmetleri Değişik sebeplerle öz ailesinin yanında bakılamayan çocukların, belli bir süreliğine, bakımlarını üstlenen aile ya da kişilerin yanında, devlet denetiminde yetiştirilmeleri olarak tanımlanmaktadır. Koruyucu Aile Hizmetinde amaç, çocuk için karmaşık ve sorunlu olan bir dönemde özenli davranılarak çocuğun bu dönemi örselenmeden geçirmesini ve normal hayatını devam ettirmesini sağlamaktır. Koruyucu Aile Sayısı 2.420 Koruyucu Aile Yanındaki Çocuk Sayısı 2.895 *(2013 yılı)
YILLAR KIZ ERKEK TOPLAM KORUNMAYA MUHTAÇ DURUMDA OLUP, KORUNMA KARARI ALINMADAN AİLE YANINDA DESTEKLENEN ÇOCUK SAYISI KIZ ERKEK DESTEK VERİLEN KORUNMA KARARLI ÇOCUK SAYISI TOPLAM DİĞER (GEÇİCİ YRD., EVLENDİRME YRD.) GENEL TOPLAM KULLANILAN ÖDENEK MİKTARI 2011 17.563 17.419 34.982 2.076 3.285 5.361 1.435 41.778 14.736.482 2012 21.869 21.613 43.482 1.850 2.975 4.825 1.154 49.461 199.151.500
YILLAR KORUYUCU AİLE SAYISI KORUYUCU AİLE YANINDA BAKILAN ÇOCUK SAYISI 2011 1190 1227 2012 1350 1492
Koruyucu Aile Yanına Yerleştirilebilecek Çocuklar Öz ailesi bulunan fakat öz ailesince bir süre için bakılamayan, Çeşitli nedenlerle evlat edindirilme şansını tümüyle yitirmiş olan, Kız ya da erkek / Sağlıklı ya da engelli, Tek ya da kardeş olup, Koruyucu aile yanına yerleştirilmeye uygun olduğu belirlenmiş çocuklar ile Haklarında korunma kararı alınmış çocuklar,
Koruyucu ve Önleyici Hizmetler Tüm çocukların öncelikle aileleri yanında fiziksel duygusal, bilişsel ve sosyal gelişimlerini sağlıklı şekilde tamamlamaları amacıyla çocuğun bakımından sorumlu kişilerin bilinçlendirilip desteklenmesi, Çocukların ait oldukları sosyal çevreden uzaklaşmadan bakılıp gelişebilmeleri için gerekli tedbirlerin alınıp düzenlemelerin yapılması
Koruyucu ve Önleyici Hizmetler Çocukların gelişimlerini yaralayabilecek her türlü riskten uzak büyümelerini sağlanması, gelişimlerini destekleyici her türlü hizmetin nitelik ve nicelik açısından güçlendirilmesi, Çocukların temel yaşam becerilerinin destekleyici çalışmalar gerçekleştirerek onların riskli durumlar karşısında daha güçlü kalmalarının sağlanmasına yönelik çalışmaların yürütülmesi Kreş ve Gündüz Bakım Evi Hizmetleri Ücretsiz Bakım Hizmetleri
Kreş ve Gündüz Bakım Evi Hizmetleri Çalışan anne-babanın, 0-6 yaş grubundaki çocuklarının bakımlarını gerçekleştirmek, bedensel ve ruhsal sağlıklarını korumak, geliştirmek ve bu çocuklara temel değer ve alışkanlıkları kazandırmak amacıyla yürütülmektedir. Kamu ve Özel Kurum ve kuruluşlarca işletilen Kreş ve Gündüz Bakımevlerinin denetlenmesi, bu kuruluşların hizmetlerini geliştirici ve iyileştirici yönde rehberlik ve danışmanlık hizmetleri
Ücretsiz Bakım Hizmetleri Ücretsiz Bakım Hizmeti ile ekonomik yetersizlik içinde olan ailelerin çocuklarının korunma altına alınmadan, aile yanında desteklenerek gündüzlü olarak kreş hizmetinden yararlanmaları sağlanmaktadır. Özel Kreş ve Gündüz Bakımevlerinde en az 2 çocuk olmak üzere % 5 kontenjan ayrılarak ücretsiz bakım hizmeti verilmektedir. Özel kreş ve gündüz bakımevlerinde 2011 yılı itibariyle ücretsiz kreş hizmetinden yararlanan çocuk sayısı 1002 dir.
BAKIM HİZMETLERİ 0-18 yaş korunmaya, bakıma ve yardıma muhtaç çocuk tespiti, bunların korunması, bakımı, yetiştirilmesi ve rehabilitasyonlarını sağlamak Bu hizmetler için çocuk evleri, sevgi evleri, çocuk yuvaları, yetiştirme yurtları gibi sosyal hizmet kuruluşları kurmak ve işletmek Terk edilen ya da kaybolduktan sonra kolluk birimleri ya da vatandaşlarca bulunan çocukların, durumlarına uygun aile ya da sosyal hizmet kuruluşlarına yerleştirilmesini sağlamak
BAKIM HİZMETLERİ 2005 yılında uygulamaya konulan Aile Yanında Destek ve Aileye Dönüş Projesi kapsamında kuruluşlarda fiilen kalan çocuk sayılarında önemli ölçüde düşüş sağlanmıştır. Son yıllarda çocuk yuvalarının toplu bakım modelinden uzaklaştırılması için yatak odalarında ranzadan, tek kişilik yataklara geçilmiştir. Kuruluşlardaki oda kapasiteleri 10-15 ten, 2-4 kişilik odalar haline dönüştürülüp, odalara ahşap yataklar, elbise dolapları, ayna ve resimler konularak sıcak ve samimi bir ortam sağlanmıştır.
BAKIM HİZMETLERİ Yuvaların çocukların evi olduğu gerçeğinden hareket ederek; Çocukların dinlenebilecekleri, televizyon seyredip, ders çalışabilecekleri çok amaçlı bölümler, Yaş durumlarına uygun tefriş edilmiş mekânlar Çocukların uygulama yaparak yemek yapmayı öğrenebilecekleri uygulama mutfakları, Çocukların bilgi ve teknolojiden yararlanmasına olanak sağlayacak bilgisayar sınıfları,
BAKIM HİZMETLERİ Çocuklar için oyun bahçeleri, yeşil alanlar, kum havuzları, basket veya futbol sahaları, Kış aylarının yoğun geçtiği illerde bina içinde oyun oynayabilecekleri veya boş zamanlarını değerlendirebilecekleri kış bahçeleri oluşturulmuştur. Kuruluşlarda her 8 çocuk için çocuk bakımı konusunda sertifika programına tabi tutulan bir bakım elemanı istihdam edilmektedir. Bu personel yalnızca çocukların bakımından sorumlu olup, temizlik hizmeti ayrıştırılmıştır.
Eğitim ve Toplumsal Destek Hizmetleri Çocukların Hayata Hazırlanması ve Eğitimi Toplum İçinde İzleme ve İşe Yerleştirilme Bakım Sonrası Rehberlik Hizmetleri
Çocukların Hayata Hazırlanması ve Eğitimine İlişkin Yürütülen İşlemler Sosyal Hizmet kuruluşlarında bakım ve korunma altında bulunan çocukların eğitim başta olmak üzere sportif, sanatsal, ve kültürel başarılarının artırılması Ortaöğretim ve üniversite giriş sınavlarına hazırlanacak çocukların başarı durumlarını artırmak amacıyla özel dershane hizmetlerinden yararlandırılması Çocukların psiko-sosyal açından desteklenmesi Özel eğitime ihtiyacı olan çocukların başarılarının artırılmasına yönelik çalışmalar yürütülmesi
Toplum İçinde İzleme ve İşe Yerleştirilmeye İlişkin Yürütülen İşlemler Kurumdan reşit olarak ayrılan gençler, en son ayrıldığı kuruluş müdürlüğünce bir yıl süre ile izlenmekte ve topluma uyum sağlamada karşılaştığı güçlüklerin çözümünde rehberlik yapılmaktadır. Kamu kurum ve kuruluşlarında açılan kadrolara yerleştirilmeleri için gerekli başvuru ve takip işlemleri yapılmaktadır.
Bakım Sonrası Rehberlik Hizmetlerine İlişkin Yürütülen İşlemler Yaş sınırlarını tamamlamaları nedeniyle yetiştirme yurtlarından ayrılan, bir iş ve meslek sahibi olamayan gençlere ayni veya nakdi yardım yapılması Korunma kararı sona eren ve kuruluştan ayrılan çocukların kendi kendilerine yeterli duruma gelmeleri sağlanıncaya kadar kalacakları gençlik evlerinin il Müdürlüklerince açılması ve işletilmesi işlemleri
Sosyal Rehabilitasyon Hizmetleri Suça itilmiş / suç mağduru, Refakatsiz sığınmacı, Sokakta olumsuz koşul ve ortamlarda yaşayan, Sokakta çalıştırılan, Evinden kaçmış olan, Maddenin kötüye kullanımı sonucu rehabilitasyona gereksinim duyan çocuklar
Sosyal Rehabilitasyon Hizmetleri Bakımı, korunması, tedavisi, aile ve topluma kazandırılması amacıyla ; çocuk ve gençlik merkezleri, çocuk izlem ve takip merkezleri, koruma bakım ve sosyal rehabilitasyon merkezleri, bakım ve sosyal rehabilitasyon merkezleri
Sosyal Rehabilitasyon Hizmetleri Bakımı, korunması, tedavisi, aile ve topluma kazandırılması amacıyla ; çocuk ve gençlik merkezleri, çocuk izlem ve takip merkezleri, koruma bakım ve sosyal rehabilitasyon merkezleri, bakım ve sosyal rehabilitasyon merkezleri
KURULUŞ ADI Sayı Kapasite Kayıtlı Fiilen Bakılan Kişi Sayısı Çocuk Yuvası (0-6) 7 495 536 303 Çocuk Yuvası (7-12) 20 1.227 1.396 918 Çocuk Yuvası (0-12) 19 1.857 2.476 1.444 YUVA ARA TOPLAM 46 3.579 4.408 2.665 Çocuk yuvası ve Yetiştirme Yurdu (0-18) 14 1.636 1.968 1.269 Sevgi Evi (0-18) / 393 Villa Tipi Ev) 45 4.019 5.112 3.301 Erkek Yetiştirme Yurtları 48 3.203 3.996 2.350 Kız Yetiştirme Yurtları 17 998 1.099 606 YURT ARA TOPLAM 65 4.201 5.095 2.956 TOPLAM 170 13.435 16.583 10.191 Çocuk Evi (0-18) 649 3.814-3.581 GENEL TOPLAM 819 17.249 16.583 13.772