HAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 3.Ders Dr. İsmail BAYTAK HAÇLI SEFERLERİ Nedenleri ve Sonuçları
Hristiyanlarca kutsal sayılan Hz. İsa nın doğum yeri Kudüs ve dolayları, VII. yüzyıldan beri Müslümanlar ın elinde bulunuyordu. Avrupa da yaşayan Hristiyanlar ın bu kutsal yerleri Müslümanlar dan almak için giriştikleri seferlere Haçlı Seferleri denir. Bu seferlere katılan Hıristiyanlar, sefere çıkarlarken göğüslerine ve kalkanlarına, seferden dönerlerken de sırtlarına kırmızı birer haç işareti koyuyorlardı. İşte bunun için de kendilerine Haçlı denmiştir. 1096 ile 1270 yılları arasında yapılan sekiz Haçlı seferinden sadece birinci ve dördüncü seferlere krallar katılmamıştır. En önemli seferler ise birinci ve üçüncü Haçlı seferleridir.
Haçlı Seferleri nin DİNİ, EKONOMİK, SİYASİ nedenleri vardır. Ancak görünürde her ne kadar dini bir keşif hareketi olsa da temel etken olarak siyasi,sosyal ve ekonomik nedenli seferler olduğu da söylenebilir.
DÖRT BÜYÜK HAÇLI SEFERİ VARDIR SONUÇLARI: 1. Haçlıların tek başarısı 1.Haçlı seferidir. 2. Kiliseye olan güven azalmıştır. 3. Akdeniz limanları önem kazanmıştır. 4. Buluşlar Avrupa ya geçmiş ve ilerlemeler olmuş.
1-Dinsel Nedenler - Hristiyanlığı yayma düşüncesi, - Hristiyanların başta Kudüs olmak üzere kutsal saydıkları yerleri Müslümanlardan geri almak istemeleri, - Papaların otoritelerini artırmak ve Ortodoks Kilisesi ni egemenlik altına alarak etki alanını genişletmek istemeleri, savaşa katılacak olanlara cennet vaadi. - Kluni tarikatının Müslümanlar aleyhine propaganda yapması,
- Dinlerine çok sıkı bağlı olan bazı Hıristiyanlar, Kuluni Tarikatı nın kışkırtması sonucu, kutsal sayılan yerlerin mutlaka alınması lâzım geldiğine inandılar. - Tarikat mensupları, Tanrı nın ve Hz. İsa nın da bunu istediklerini her tarafta söylemeye başladılar. - Ayrıca Hıristiyan inancına göre, Hz. İsa nın uğruna ölen günahlarından kurtulacağı gibi doğruca cennete gidecekti. bir kimse - Daha önceleri kutsal yerleri ziyaret ederek ülkelerine dönenlerin, Müslümanlar dan devamlı şikâyetleri de Kudüs ün Müslümanlar dan geri alınması fikrini körüklüyordu.
Türk İlerleyişi Karşısında Bizans ın Batı dan Israrlı Yardım İstekleri XI. yüzyıldan itibaren Selçuklular ın baskısı altında kalan ve Anadolu yu ellerinden çıkartan Bizanslılar, Türkler in İstanbul önlerine kadar yaklaşması üzerine Papa ya başvurarak acele yardım istediler. İstanbul un düşmesi hâlinde Türk ilerlemesini hiçbir kuvvetin durduramayacağını ve Avrupa nın da büyük bir tehlike ile karşı karşıya kalacağını bildirdiler.
2-Siyasal Nedenler - Avrupalıların Türkleri, Anadolu, Suriye, Filistin ve Akdeniz den uzaklaştırmak istemeleri, - Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu ya ve Ege kıyılarına kadar gelen Türklerin batıya doğru ilerlemesini durdurmak istemeleri, - Türklere karşı Bizans'ın Papadan ve Avrupa'dan yardım istemesi, - - Papaların topraksız soyluların ele geçirilecek topraklarda kontluklar kurmalarını teşvik etmeleri, - Derebeylerinin güçlerini artırmak istemeleri, - Senyör ve şövalyelerin macera arzuları
9
3-Ekonomik Nedenler Avrupada halkın büyük bir kesimi yoksulken doğu ülkelerindeki halkın zengin ve rahat bir yaşam sürmesi - Avrupalıların Müslümanların egemenliğindeki ticaret yollarını ele geçirmek istemeleri -Avrupalıların doğudaki hammadde kaynaklarına sahip olmak istemeleri özellikle Doğu ticaret yolları ve merkezlerini ele geçirme düşüncesi.
Ekonomik Sebepler O zamanki ticaret yolları olan ipek ve baharat yollarını ellerinde bulunduran Türk ve diğer Müslüman devletler, bu sayede çok zengin olmuşlardı. Halbuki Avrupa, yokluk içinde, köylüler aç, halk yoksul ve soyluların birçoğu işsiz durumda idi. Kendilerine gerekli olan malların bolluğunu, İslâm ülkelerinin zenginliğini, halkının refahını görüp ülkelerinde daha da abartarak anlatıyorlardı. Bunları duyan Avrupalı halk da buraları ele geçirmenin yollarını aramaya başlamıştı. Bunlara senyör ve şövalyelerin macera arzuları da eklenince, seferlerin düzenlenmesi kaçınılmaz oldu.
12
HAÇLI SEFERLERİNİN SONUÇLARI Kiliseye ve din adamlarına duyulan güven azalmıştır. Derebeylik rejimi sarsılmıştır (güçsüzleşmiştir) Skolastik düşünce zayıflamaya başlamıştır. Akdeniz limanları ve Akdeniz ticareti önem kazanmıştır. Venedik ve Ceneviz gibi İtalyan şehir devletleri Akdeniz ticareti sayesinde zenginleşmiştir. İslam dünyasındaki (Doğu) teknik buluşlar Avrupa ya taşınmıştır.(kağıt, matbaa, pusula, barut, dokuma, cam, deri işleme)
14
HAÇLI SEFERLERİNİN SONUÇLARI Bazı Müslüman alimlerin (İbn-i Sina, Farabi) eserleri Avrupa ya taşındı. Anadolu, Suriye, Filistin, İstanbul gibi bölgeler harap olmuştur. Türklerin İslam dünyası içindeki değeri artmıştır. Türklerin Batıya ilerleyişi duraklamıştır. Avrupalılar İslam medeniyetini yakından tanımışlardır. Burjuvalar ve Krallar güçlendi.