ÖZEL MATRAH ŞEKLİNDE KDV YE TABİ OLAN KUYUMCU EMTİASININ ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN HESAPLANMASI 13
ÖZEL MATRAH ŞEKLİNDE KDV YE TABİ OLAN KUYUMCU EMTİASININ ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN HESAPLANMASI Konumuzu ilgilendiren Kuyumculuk Sektörü emtialarını genel olarak üç gruba ayırmak mümkündür. Bunlar ; 1- Altın ve altından mamul mallar (24-22-18-14-8 A Bilezik kolye vb) 2- Gümüş ve gümüşten mamul mallar (800-900 ayar muhtelif takılar ve ev eşyaları) 3- Kıymetli Taşlar, Yarı Kıymetli taşlar ve bunlardan mamul mücevherler. Bunlar genelde altın üzerine monte edilip satışa arz edilen mallardır. (18 Ayar Pırlanta taşlı yüzük vb.) Kıymetli Taşlar KDV Kanununda şu şekilde sıralanmıştır: Elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir, zebercet, inci, kübik virconia (zirkon) ÖTV Kanunu IV Sayılı listedeki kıymetli taşlar ise GTİP numaralarıyla şu şekilde yer almaktadır. (Liste kısaltılarak verilmiştir.) 71.01 71.02 71.03 71.16 96.1 Elmaslar Kıymetli Taşlar Tabii veya kültür incilerinden, Kıymetli veya Yarı kıymetli taşlar Tabii İnci ve Kültür incileri yada Yarı Kıymetli Taşlardan EŞYA Mercan, sedef vb. Maddelerden eşya Konunun ilgili olduğu Kanun maddeleri ve tebliğler Altın İstisnası KDVK 17/4-g 16.12.1984 (3099 S.K.) Özel Matrah : 23/e 31.12.1984 9 Nolu KDV Genel Tebliğ Gümüş İstisnası KDVK 17/4-g 22.07.1998 (4369 S.K.) Özel Matrah : 23/e 14.08.1998 69 Nolu KDV Genel Tebliğ Pırlanta İstisnası KDVK 17/4-g 01.08.2004 (5228 S.K.) Özel Matrah :23/e 19.01.2005 93 Nolu KDV Genel Tebliğ KDV- Genel Tebliği :69 külçe gümüş teslimleri 1.08.1998 tarihinden itibaren istisna kapsamına alınmıştır. Söz konusu istisna külçe gümüş ithalatında da uygulanacaktır. Gümüşten mamul veya gü- KDV-Genel Tebliği No :9.. Bilindiği gibi Katma Değer Vergisi Kanununun 17. maddesinin 4 üncü fıkrasının (g) bendi gereğince külçe altın teslimleri dahilde ve ithalde Katma Değer Vergisinden istisna edilmiştir. Ancak, altından mamul veya altın ihtiva eden ziynet eşyaları ile sikke altınların teslim ve ithali Katma Değer Vergisine tabi bulunmaktadır. Söz konusu mamullerin teslim ve ithalinde matrah ise 3065 sayılı Kanunun 23. maddesine eklenen (e) fıkrası hükmü gereğince külçe altın bedeli düşüldükten sonra kalan miktardır 14
müş ihtiva eden eşyalar ile sikke gümüş teslimlerinde özel matrak şekli uygulanması uygun görülmüştür. Buna göre, gümüşten mamul veya gümüş ihtiva eden eşyalar ile sikke gümüş teslimlerinde ve ithalatında Katma Değer Vergisi matrahı, teslim bedelinden külçe gümüş bedeli düşüldükten sonra kalan miktar olarak belirlenmiştir.. KDV- Genel Tebliği:93 5228 Sayılı Kanunla Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-g maddesinde değişiklik yapılarak kıymetli taşlardan elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir, zebercet, inci, kübik virconia teslimleri istisna kapsamına alınmıştır. Bu hükme göre yukarıda belirtilen taşların oldukları gibi teslim ve ithalinde Katma Değer Vergisi uygulanmayacaktır. Bu taşları ihtiva eden veya bu taşlardan yapılmış eşyanın teslim ve ithalinin ise. Özel matrah şekli uygulanmak suretiyle vergilendirilmesi uygun görülmüştür. İstisna kapsamına alınan kıymetli taşları ihtiva eden veya bu taşlardan yapılmış eşya teslimlerinde Katma Değer Vergisi Matrahı, teslim bedelinden varsa eşyanın ihtiva ettiği has altın veya gümüş değeri ile kıymetli taşın maliyet bedeli düşüldükten sonra kalan tutar olarak tespit edilecektir. Eşyanın ihtiva ettiği has altın veya gümüş değeri 9 ve 69 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğlerinde açıklandığı şekilde hesaplanacaktır. Kıymeti taşın maliyet bedeli ise kayıtlar esas alınarak satıcı tarafından tespit edilecektir ithalatta Katma Değer Vergisi Matrahı mamul eşyanın toplam değerinden Kıymetli Taşın ALIŞ FATURASINDA gösterilen değeri ile eşyanın ihtiva ettiği has altın veya gümüşün gümrük mevzuatına göre tespit edilen değeri toplamının düşülmesi suretiyle hesaplanacaktır. ÖTV Genel Tebliği No :1/10 ÖTV Kanununun 11. maddesinde verginin matrahının bu kanuna ekli (IV) sayılı listelerdeki malların İTHALİNDE, ilk iktisabında veya tesliminde hesaplanacak ÖTV hariç olmak üzere, KDV matrahı oluşturan unsurlardan teşekkül edeceği hükme bağlanmıştır ÖTV matrahına esas alınacak olan KDV matrahının tespitinde, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 20 ila 27 maddeleri hükümleri ile bu hükümlere ilişkin Katma Değere Vergisi Genel Tebliğlerinde YAPILAN AÇIKLAMALARI Dikkate alınacağı tabidir. KDV matrahı teslim ve ithal edilen malın bedeli ile birlikte vergi, resim, harç,pay ve fon gibi unsurları kapsadığından yukarıda açıklandığı şekilde tespit edilen KDV matrahına ÖTV de dahil olacaktır. * Bilindiği gibi kuyumculuk sektörü emtiaları ÖTV kanunundan önce Katma Değer Vergisi açısından iki türlü vergilenmekte idi Bunlar- 15
dan altın, gümüş ve mamulleri özel matrah şekline tabi olarak genel oranda vergilenmekte iken pırlanta ve pırlantadan mamul mallar III sayılı listede yazılı olduğu şekliyle ve yükseltilmiş oranda (%26) o- randa vergiye tabi olmaktaydı. Ayrıca pırlanta taşlı mamul altın ihtiva ediyorsa altın bedeli istisna olarak işlem görmekteydi. 4760 sayılı ÖTVK yayınlanınca (12.06.2002 ), KDVK-III sayılı listedeki mallar, olduğu gibi ÖTVK. IV-sayılı listeye alındı.mallar bu listeye alınınca altın ihtiva etmeyen mücevherlerle ÖTV +%18 KDV şeklinde vergileme işlemi yapıldı. Altından mamul mücevherlerde altının istisna olup olmadığı (ÖTV açısından ) soru işareti olarak kalmış iken bu kez pırlanta 01.08.2004 tarihinde KDV den istisna edildi ve 6 aylık bir gecikme ile pırlanta da özel matrah şekline tabi tutuldu. Pırlanta KDV den istisna edilince, ÖTV açısından nasıl vergileneceği sorun haline geldi ve bu konuda iki yaklaşım ortaya çıktı. Birinci Yaklaşım : ÖTVK da verginin matrahı IV sayılı liste bakımından Katma Değer Vergisi Matrahını oluşturan unsurlardan ( ÖTV hariç) meydana geliyorsa ve bu listede yazılı olup ta ÖZEL MATRAH ŞEKLİNDE KDV ye tabi bir mal ise o takdirde o malın önce özel matrah şekline göre KDV matrahı tespit edilecek ve daha sonra ÖTV uygulanacaktır. Hesaplanan ÖTV de ilave edildikte sonra KDV matrahı tespit edilecek ve cari oranda KDV uygulanacaktır. Bir başka anlatımla malın bedelinden önce, KDV den istisna olan unsurlar indirilecek ve hesaplama buna göre yapılacaktır. Konuyu bir örnekle açıklamak gerekirse ( malın satış bedelinin 25.000 YTL olduğunu ve bu bedelin 15.000 YTL si pırlanta,5.000 YTL si altın geriye kalan 5.000 YTL sinin ise işçilik + kar olduğunu varsayalım ) 10 gr 18 A 0,5 krat pırlanta taşlı yüzük : 25.000 Has Altın İstisnası : (5.000) Pırlanta İstisnası : (15.000) ÖTV Matrahı (1. KDV Mtrh) 5.000 % 20 ÖTV 1.000 KDV Matrahı 6.000 % 18 KDV 1.080 TOPLAM BEDEL 27.080 Bu hesaplanmış şeklini temsil eden görüşe karşılık Platform ekibinde konu ile ilgili ikinci bir görüş belirmiştir. Konumuza ikinci yaklaşım şekli, bir örnek verilerek aşağıda açıklanmıştır. ÖTV Kanunu ayrı bir kanundur. KDV Kanunu ayrı bir kanundur. Bu sebeple KDV Kanunundaki istisnaların ÖTV Kanunu açısından bir önemi yoktur. Zira ÖTV Kanunu madde 10 da istisnaların sınırı şöy- İkinci yaklaşım : 16
lece belirtilmiştir. Özel tüketim vergisine ilişkin istisna ve muafiyetler ancak bu kanuna hüküm eklenmek veya bu kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir. Diğer Kanunlarda yer alan istisna veya muafiyet hükümleri ve bu vergi bakımından geçersizdir. Bu madde hükmünden hareket edince yukarıdaki örneğin çözümü şöyle olacaktır. 10 gr 18 A 0,5 krat pırlanta taşlı yüzük : 25.000 ÖTV Matrahı 25.000 %20 ÖTV 5.000 KDV Matrahı(İstisna öncesi) 30.000 Has Altın İstisnası (5.000) Pırlanta Taş İstisnası (15.000) KDV Matrahı 10.000 % 18 KDV 1.800 TOPLAM BEDEL : 31.800 İkinci yaklaşıma şu şekilde bir itiraz yapılmıştır: Özel Tüketim vergisi genel tebliği 1/8 de istisnaların sınırını anlatmak adına şu ifadeye yer verilmiştir. örneğin bir kurumun kuruluş kanununda alımlarının her türlü vergi, resim, harç, pay ve fondan muaf olduğuna dair hüküm bulunması bu kurumun alımlarında ÖTV uygulanmasına engel teşkil etmeyecektir. denilmektedir. Bu açıklamadan hareket edince istisnaların sınırı farklı şeydir matrah hesaplanması ise daha farklı bir şeydir. Şeklinde görüşler ortaya çıkmıştır. Sonuç: Birer örnekle anlatılmaya çalışılan iki görüşten birincisi, Platform e- kibinde oy çokluğu ile kabul edilmiştir. 17
18