169 17 AĞUSTOS ETKİNLİKLERİ VE YAPILAN ANKET ÇALIŞMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Abdullah İNCİR İnşaat Mühendisi abdullah_incir@yahoo.com.tr GİRİŞ Her yl 17 Ağustos tarihinde, Marmara Depreminin yldönümü nedeniyle halkn katlmna açk kitlesel etkinlikler düzenlenmekte ve halkn afet bilincinin artmasna yardmc olunmaktadr. Şehrimizin en işlek farkl noktalarnda kurulan standlarda, Halkmzn Depreme Duyarllğn ve Bilgilenme Düzeyini ölçmek amaçlanmaktadr. Halkn depreme karş bilinç düzeyini arttrmak amacyla yaplan anket çalşmalarnn sonuçlar değerlendirilerek, eski senelerdeki anket çalşmalar da göz önüne alnp çkan talep ve görüşler neticesinde çalşmalar yaplmaktadr. A. ETKİNLİKLERİMİZ 17 Ağustos 1999 depreminin yldönümlerinde İMO İzmir Şubesi ve TMMOB İKK tarafndan çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir. Basn Toplants 16 Ağustos tarihinde İnşaat Mühendisleri Odas nn tüm şubeleriyle birlikte şubemizde de her yl farkl konu başlklar altnda basn açklamalar yaplmaktadr. Bu yl Unutuşun ve Ölümün Kolay Ülkesi Olmaktan Hzla Uzaklaşp Yaşamn ve İnsan Hayatnn Savunulduğu Bir Ülke Yaratlmas temal bir basn açklamas yaplmştr. * Bu bildiri İnşaat Mühendisleri Odas adna düzenlenmiştir.
170 Depreme Duyarllk Yürüyüşü TMMOB depreme duyarllk yürüyüşü için yüzlerce mühendis, memur, şehir plancs 17 Ağustos Depreminin yldönümünde bir araya gelmektedir. Pankart Aslmas Halkn yoğun olarak yaşadğ merkezi cadde ve meydanlarda görsel olarak depreme karş güvenli yapnn önemini ve tüm yaplarn İnşaat Mühendisliği hizmeti alnarak inşa edilmesi gerekliliğini vurgulayan büyük boy afiş ve pankartlar aslmaktadr. * Bu bildiri İnşaat Mühendisleri Odas adna düzenlenmiştir.
171 Depreme Duyarllk Fotoğraf Sergisi İMO tarafndan hazrlanan fotoğraflar Gaziemir OPTİMUM AVM de vatandaşlarmzn ilgisine sunulmaktadr. Stand Açmak 17 Ağustos ta İzmir in çeşitli semtlerinde ve belli başl ilçelerinde standlar açlmaktadr. Bu standlarda görev alan üyelerimiz tarafndan İMO İzmir Şubesince hazrlanan deprem broşürü vatandaşlarmza dağtlr. Ayrca yap stokumuzun durumu konusunda vatandaşlarmzn farkndalğn ölçmek için yaplan anket çalşmalar uygulanarak deprem ve yap güvenliği ile ilgili merak edilen konularda bilgilendirmeler yaplr. Standn açldğ semte göre, afet sonras toplanma bölgelerini gösteren haritalar aslmaktadr. * Bu bildiri İnşaat Mühendisleri Odas adna düzenlenmiştir.
172 B. YAPILAN ANKET ÇALIŞMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 17 Ağustos 2012 Tarihli Anket Sonuçlar Derleyenler: İnş. Müh Abdullah İNCİR, İnş. Müh. Eyüp KAVUNCUBAŞI Açklama 17 Ağustos günü yaplan anket çalşmalarndan hedeflenen; İzmir ili snrlarnda yaşayan yurttaşlarmzn deprem başta olmak üzere, afetler konusunda bilgi ve duyarllk düzeyini ölçmektir. Baz sorularda, katlmclara soru sorarken ayn zamanda eğitici bilgilerin verilmesi de amaçlanmştr. Deprem ve binanzla ilgili en çok hangi konuyu/konular öğrenmek isterdiniz şeklindeki açk uçlu soruyla, uygulama süresini dikkate alarak ankette yer vermediğimiz konularda, katlmclarn bilgilenme talepleri öğrenilmiştir. Ankette sorulan sorularn yantlaryla, katlmclarn açk uçlu soruyla öğrenmek istedikleri birlikte değerlendirilerek, bir yargya varlmaya çalşlmştr. Bu anketin sonuçlar, 2010 ve 2011 yllarnda yaplan anket çalşmalarndan elde edilen verilerle birlikte değerlendirilmiştir. Amaç İzmir, yalnz ülkemizin değil, dünyann en yüksek risk taşyan deprem bölgelerinden birisidir. Bu nedenlerle her kişi, kurum ve kuruluşun, duyarl, bilinçli, yetkin ve etkin olma görev ve sorumluluğu bulunmaktadr. TMMOB ve İnşaat Mühendisleri Odas, genelde tüm afetler ve özelde deprem konusunda, teknik ve eğitsel çalşmalarn yurt çapnda etkin bir şekilde yürütmektedir. İMO İzmir Şubesi, ilimizin afet risk durumunu da dikkate alarak bu konudaki çalşmalarn en yoğun biçimde ve çok yönlü olarak sürdürmektedir. Ayrca kamu kurum ve kuruluşlarnn faaliyetlerine de etkin destek vermektedir. Şubemiz tarafndan her yln 17 Ağustos gününde, Marmara Depreminin yldönümü nedeniyle halkn katlmna açk kitlesel etkinlikler düzenlenmekte ve halkn afet bilincinin artmasna yardmc olunmaktadr. 17 Ağustos 2012 günü, kentimizin en işlek 9 ayr noktasnda kurulan standlarda, halkmzn depreme duyarlğ ve bilgilenme düzeyini ölçen anket çalşmas yaplmştr. ANKET Düzenleyen Kurum : İnşaat Mühendisleri Odas İzmir Şubesi Düzenlenme Tarihi : 17 Ağustos 2012 Konu : Marmara Depremi, İzmir ve İzmirliler Denek Says : 1064 Değerlendirilen Denek : 1064 Soru Says : 14 Anket Noktas : 9 Denek İlçe Says : 8 Yöntem : Yüz Yüze Görüşme * Bu bildiri İnşaat Mühendisleri Odas adna düzenlenmiştir.
173 SORU 3: Oturduğunuz binann kaç yaşnda olduğunu biliyor musunuz? SORU 4: Konut alrken veya kiralarken neye dikkat ediyorsunuz? * Bu bildiri İnşaat Mühendisleri Odas adna düzenlenmiştir.
174 SORU 5: Deprem dendiğinde ilk aklnza gelen kurum hangisidir? SORU 6: İzmir in 1. Derece Deprem Bölgesi olduğunu biliyor musunuz? SORU 7: Oturduğunuz evin depreme dayankl olduğunu düşünüyor musunuz? SORU 8: Evinizin depreme dayankl olup olmadğn İnşaat Mühendisine kontrol ettirdiniz mi? * Bu bildiri İnşaat Mühendisleri Odas adna düzenlenmiştir.
175 SORU 9: İnşaat Mühendisinin verdiği hizmetten ne anl yorsunuz? (Birden çok seçenek işaretlenebilir.) SORU 10: Yaş ya da başka nedenlerle depreme dayan ks z yap lar n güçlendirilmesinin çok pahal olmad ğ n biliyor musunuz? SORU 11: Yap n z güçlendirmeniz gerektiğinde müracaat edeceğiniz kişinin İnşaat Mühendisi olmas gerektiğini biliyor musunuz? SORU 12: Deprem ile ilgili olan aşağ daki kurumlardan akl n za gelen ilk üç kurumu s ralay n z. * Bu bildiri İnşaat Mühendisleri Odas ad na düzenlenmiştir.
176 SORU 13: Deprem olduğunda dşar çkma gibi bir şansnz olmasa evin içinde nereye sğnrsnz? 14. Deprem ve binanzla ilgili en çok hangi konuyu/konular öğrenmek isterdiniz? Binalarnn depreme dayankl olup olmadğ, dayankl değilse neler yaplmas gerektiği, İzmir in genel zemin yapsn ve bu bağlamda yaşadklar semtlerin durumunu, İzmir deki büyük depreme yol açabilecek aktif fay hatlarnn bulunduğu bölgeler, İzmir de 7 den büyük deprem olabilir mi, olursa hasarn ne kadar büyük olacağ, Kent planlamasnda fay hatlarnn ne kadar dikkate alndğ, Depremlerin önceden bilinmesi konusunda yaplan çalşmalarn ne aşamada olduğu, erken uyar sistemi kurulmas ve yaygnlaştrlmas gerekliliği, Meslek Odalar tarafndan Deprem Bilgilendirme Toplantlar düzenlenmesi, Afet eğitim etkinliklerinin, kentimizde yaşayan yabanc uyruklularda dikkate alnarak farkl dillerde yaplamas, Deprem öncesinde, deprem annda ve deprem sonrasnda neler yaplmas gerektiği konusunda daha yaygn eğitim çalşmalar yaplmas; TV ler de Kamu Spotu uygulamas başlatlarak sürekliliğin sağlanmas, Deprem srasnda kaçmak için merdivenlerin güvenirliliği, Deprem srasnda hayat üçgeni oluşturan alanlarn önemi, Deprem annda ev dşnda olduğumuzda neler yapmalyz, Doğalgaz kullanmnn yaygnlaşmas deprem sonras yangn ve zehirlenme riski ve önlemleri, Deprem sonrasnda iletişim nasl sağlanacak; İzmir in nüfusu dikkate alndğnda beslenme ve barnma ihtiyaçlar, Depremlerin yol açtğ büyük maddi ve manevi kayplarn gerçek sorumlularnn kimler olduğu ve bunlardan neden hesap sorulmadğ; yasal mevzuatmzn neden yetersiz olduğu; Deprem öncesinde, deprem annda ve deprem sonrasnda hangi kurumlarn ne gibi görev ve sorumluluklar olduğunu; bu anlamda personel ve donanm olarak hazrlkllar, acil durumlarda bu kurumlara nasl ulaşlabileceği, Afetlerle ilgili mahalle, ilçe ve il baznda halkn ve kamunun örgütlülüğü, Bakanlklarn ve belediyelerin, deprem başta olmak üzere afetler için ayrdklar bütçeleri, * Bu bildiri İnşaat Mühendisleri Odas adna düzenlenmiştir.
177 Deprem sonrasnda sağlkl bir tahliye işleminin neden gerçekleştirilemediği, Deprem sonras toplanma alanlarnn daha yaygn bir şekilde duyurulmas için muhtarlklara, okullara, kamu binalarna, çok sayda kişinin çalştğ büyük işyerlerine ve semtlerin önemli noktalarna, bu alanlar gösterir haritalarn aslmas, Deprem Sigortas (DASK) uygulamas ne oranda başarl olduğu, İnşaatlarda kullanlan betonun ve demirin kalitesinin ve denetiminin güvenilirliği, Denetim Şirketlerini de denetleyen bir sistemin kurulmas, Bina güçlendirilmesinde nasl bir yol izlenmesi gerektiği; binalarn güçlendirme masrafnn ne kadar olacağ konusunda bir fiyat tarifesi çkarlmas gerekliliği, İzmir deki yap stokunun durumu, özellikle eski binalarn yarattğ risk durumu, Bina yapmnda, dünyadaki teknolojik gelişmenin neresinde olduğumuz, Kentsel Dönüşüm konusunda halkn bilgilendirilmesi gerekliliği, TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER: Ankete ilgi ve katlm her geçen sene artmaktadr. Kentsel Dönüşüm bağlamnda, deprem riskinin sürekli konuşulur olmas ilginin artmasna yardmc olmuştur. Buna rağmen hedeflediğimiz seviyede olduğu söylenemez. Ancak katlmdaki artş oran, ksa sürede istenilen düzeye gelineceğinin işaretleri olarak değerlendirilebilir. Deprem denilince ilk akla gelen kurumlar sralamas yine değişmemiştir. Kzlay, AKUT, Kandilli ilk sralarda yer almştr. Bakanlğn ve yerel yönetimlerin sralamada çok gerilerde kalmas, deprem konusunda bir alg yanlmas olduğunu göstermektedir. Bu sonuçlar, deprem öncesi ve deprem srasnda yaplacaklardan çok, deprem sonrasna odaklanmş yanlş bir afet bilinci geliştiği izlenimini uyandrmaktadr. Konut alrken veya kiralarken dikkat edilen hususlarda, % 40 orannda konumu ve dş görünüşü seçeneklerinin işaretlenmesi, deprem riskinin hala yeterince gözetilmediğine işaret etmektedir. Zemin tercihinde bulunan yaklaşk %30 luk kesim ise, sağlam zemin sağlam bina bilgisinden hareketle bu seçeneği işaretlemiştir. Toplamdan %30 luk bir kesim yapy projelendirenlerin ve inşa edenlerin teknik yeterliliğine doğru tercihini seçmiştir. Güvenli yap kavramnn doğru anlatlmas konusunda ciddi eksiklikler olduğu görülmektedir. Katlmclarn %86 lk çoğunluğu, İzmir in 1.derecede deprem bölgesi olduğunu bilmektedir. %54 lük bir kesim ise binalarnn depreme dayankl olmadğn düşünmektedir. Bu iki tespite rağmen katlmclarn %83 ü binalarn inşaat mühendisine kontrol ettirmediği gibi, %23 lük bir katlmc ise binalarnn depreme dayankl olup olmadğnn tespitinde ve gerekirse güçlendirme yaplmas konusunda başvurmas gereken meslek disiplininin inşaat mühendisleri olduğunu bilmemektedir. Bu sonucun ortaya çkmasnda %64 lük bir kesimin binalarn güçlendirilmesinin pahal bir iş olduğunu düşünmesinin büyük etkisi olduğu değerlendirilebilir. Mesleğimizin faaliyet alanlarnn toplumumuz tarafndan yeterli bilinirlik düzeyinde olduğu söylenebilse de özellikle kentsel dönüşüm ve yaplarn güçlendirilmesi konularnda etkin bir tantm ihtiyac göz ard edilmemelidir. Deprem annda yaplmas gerekenler konusunda hala yeterli ve doğru bilgilendirmenin yaplamadğ, ciddi eğitim eksikliği olduğu görülmektedir. * Bu bildiri İnşaat Mühendisleri Odas adna düzenlenmiştir.
178 Açk uçlu olarak sorulan; Deprem Ve Binanzla İlgili En çok Hangi Konuyu/Konular Öğrenmek İsterdiniz sorusuna verilen yantlar; daha çok deprem sonrasna odaklanan faaliyetleri kapsamaktadr. SONUÇ: Temel Afet Bilinci eğitiminin yaygnlaştrlmamas, Şehirleşmedeki planlamamzn eksik olmas, Uygun olmayan zeminlerde yoğun olarak yap stokunun üretilmesi Zemin ve geoteknik bilgilerimizin yeterince kullanlmamas Yap yaplacak arsa üzerinde jeoloji ve jeofizik bilgilerinin eksik kullanlmas, Mimari, statik, tesisat ve elektrik projelerinin eksik veya koordineli olamamas, Uygulama srasnda projelere uyulmamas, Yap denetiminin yaplamamas Kullanlan malzemelerin yetersiz veya eksik kalmas veya korunamamas Mühendisliğin ve etik kurallarnn kullanlmamas veya kullandrlmamas gibi olumsuzluklar bizlere hep 17 Ağustoslara davetiye çkaracaktr. Diliyoruz ve umuyoruz ki bu olumsuzluklar tümüyle kalksn ve AFETLER olmasn. KAYNAKLAR İMO İzmir Şubesi Bülten - Say 163 * Bu bildiri İnşaat Mühendisleri Odas adna düzenlenmiştir.