Fatma Özer & Hümeyra AKMAN 1
İÇERİK 1. Uzaktan Eğitimin Tanımı 2. Uzaktan Eğitimin Aşamaları A. Evreleri i. 1. Evre : Posta İle Eğitim ii. 2. Evre : Çoklu Ortam Modeli iii. 3. Evre : Tele Öğrenme Modeli iv. 4. Evre : Esnek Öğrenme Modeli B. Evreler Arası İlişkiler 3. Uzaktan Eğitimin Tarihsel Süreci A. Dünyadaki Tarihsel Gelişimi B. Türkiye'deki Tarihsel Gelişimi 2
UZAKTAN EĞİTİM Endüstrileşme ve bununla birlikte gelen bilgi toplumuna dönüşüm süreciyle birlikte, dünya üzerindeki hemen hemen her ülke bu gelişime ayak uydurma durumunda kalmış, değişen toplumsal ve ekonomik ihtiyaçlara göre yeni eğitim modelleri arayışına girilmiştir. Uzaktan eğitim de bu sürecin bir sonucudur. Eğitmen ve öğrenenin aynı mekanda olma zorunluluğunu ortadan kaldırarak bireysel öğrenme olanağı veren eğitim sistemine uzaktan eğitim denir. 3
UZAKTAN EĞİTİMİN BASAMAKLARI 1.EVRE POSTA İLE EĞİTİM 2.EVRE ÇOKLU ORTAM MODELİ 3.EVRE TELE ÖĞRENME MODELİ 4.EVRE ESNEK ÖĞRENME MODELİ 4
1.EVRE:POSTA YOLUYLA EĞİTİM Bir okul veya kurum tarafından posta yoluyla yapılan eğitimdir. Kültürel ve mesleki gelişim için her bilim dalında eğitim sağlamıştır. Fiziksel engeli olanlar, eve bağımlı olanlar, çalışanlar için ideal bir eğitim yöntemidir. 5
1.EVRE:POSTA YOLUYLA EĞİTİM 1728 yılında Boston gazetesini yaptığı steno dersleri bu evrenin ilk çalışmasıdır. 1840 yılında stenograf olan Pitman İngiltere de postayla ders vermeye başlar. İncil den parçaları steno ile yazmayı öğreten Pitman genellikle ilk modern eğitimci olarak bilinir. İletişim sorunlarına neden olması çok büyük bir dezavantajdır. Posta dağıtımı sırasında yaşanan sıkıntılar, kayıplar, gecikmeler eğitimi doğrısan etkilemektedir. 6
2.EVRE:ÇOKLU ORTAM MODELİ Birden çok ortamı ayna anda kullanmamızı sağlar. Çeşitli sosyo-kültürel yapıdan birçok insana hitap eder. Radyo ve televizyon gibi ekonomik, zaman ve mekandan bağımsız kitle yayınına uygun, görsel ve işitsel öğeleri aynı anda aktarabilme özelliği olan araçların eğitim sürecine katılmasıdır. Kolayca erişilebilme, kayıt altına alınabilme ve tekrar izlenebilme özellikleri bakımıyla uzaktan eğitimde önemli bir araç olmuştur. 7
2.EVRE:ÇOKLU ORTAM MODELİ 1919 da ABD de ilk radyoyla yayın istasyonu kurulmuştur. Tek yönlü olması dezavantajıdır. İleti verilir ancak dönüt anında alınmaz. Diğer bir dezavantajı ise yayınların herkesin ulaşabileceği saatte yayınlanmasının zorluğudur. Bu da eğitim materyalinin öğrenciye ulaşmasını zorlaştırır. 8
3.EVRE:TELE ÖĞRENME MODELİ Sesli konferanslar, video konferanslar, görsel metin tabanlı konferanslar, canlı televizyon ve radyo yayınlarını kapsar. İki yönlü ses, iki yönlü görüntülü sesli ve görüntülü konferans uygulamalarına verilen genel isim olan senkron model, aynı zamanda tele öğrenme modeli olarak da bilinir. 9
3.EVRE:TELE ÖĞRENME MODELİ VİDEO KONFERANSLAR İki ya da daha fazla bölgede senkron olarak ses ve görüntü aktarımını sağlayan etkileşimli telekonferans yöntemidir. Bir noktayla video konferans Birden çok noktayla video konferans olmak üzere 2 çeşiti vardır. Bir noktayla video konferans: Bir öğretmenin bulunduğu yerden öğrencilere sanki sınıftaymışçasına ses ve görüntü transferi ile ders anlatmasıdır. 10
Birden çok noktayla video konferans: Farklı yerlerdeki çok sayıdaki insanın bulundukları yerden buluşmasıdır. Bu sayede aynı ortamda bulunmayan öğretmenler öğrencilere ders anlatabilmekte, öğrenciler takıldıkları yerlerde öğretmenlere soru sorabilmektedir. 11
3.EVRE:TELE ÖĞRENME MODELİ CANLI RADYO VE TELEVİZYON YAYINLARI Amacı öğrencileri sınava daha iyi hazırlamaktır. Öğrenciler canlı yayın esnasında bilgisayar, mail, telefon veya fax aracılığıyla sorularını dersi sunan öğretmenlere iletebilmektedir. Soruların canlı yayında sunulması hem soran için hem de dersi takip eden diğer öğrenciler için faydalı olmaktadır. 12
4.EVRE:ESNEK ÖĞRENME MODELİ Etkileşimli çoklu ortamlar, internet vasıtasıyla web tabanlı kaynaklara ulaşım, internet tabanlı iletişim, kullanıcıya otomatik cevap veren sistemler ve sanal kampüs ortamları oluşturmak bu modelin temel amaçlarıdır. Bireye zaman, mekan ve öğrenme hızında esneklik sağlar. Öğretim elemanına, öğretim zamanı ve mekanına bağlı olmaksızın eğitim verme imkanı sağlar. Uzaktan eğitim veren öğretmenlerin daha disiplinli, motive edilmiş ve olgun olduğundan öğrenci ve öğretmene eşit temelde çalışma ortamı sağlar. 13
UZAKTAN EĞİTİMİN DÜNYADAKİ TARİHSEL GELİŞİMİ o 1728 İlk Uzaktan eğitim çalışması Boston gazetesinde "Steno Dersleri" ile başlamıştır. o 1833 İsveç Üniversitesinde hanımlara "Mektupla Kompozisyon Dersleri" verilmiştir. o 1840 Stenografi eğitimcisi olan Isaac Pitman İngiltere Bath da mektupla steno öğretmeye başladı. Pitman genellikle ilk modern eğitimci olarak bilinir. o 1892 Chicago Üniversitesi'nde ilk Mektupla Eğitim bölümü açılmıştır. o 1898 İsveç'te kurulan ve Uzaktan Eğitim'de dünyanın önde gelen kurumlarından olan "Hermands" kurulmuştur. Bu kurumda dil eğitimi yapılmıştır. 14
UZAKTAN EĞİTİMİN DÜNYADAKİ TARİHSEL GELİŞİMİ o 1906 Yazışmalı İlköğretim ABD'de başlamıştır. o 1919 ABD'de ilk eğitim ile ilgili radyo istasyonu kurulmuştur. o 1920 ABD'de 176 tane eğitim amaçlı radyo istasyonu kurulmuştur. o 1923 ABD'de Mektupla Lise Eğitimi başlamıştır. o 1932-1937 ABD'de eğitim televizyonu yayınları IOWA Üniversitesinde başlamıştır. o 1939 Fransa'da savaş yıllarında uzaktan eğitim ile öğrencilerin eğitimini sağlamıştır. o 1960 İngiltere'de "British Open University" açılmıştır 15
UZAKTAN EĞİTİMİN DÜNYADAKİ TARİHSEL GELİŞİMİ o 1929 yılında Ohio hava okulu radyo eğitim yayınları ile model olmuştur. o 1932-1937 ABD'de eğitim televizyonu yayınları IOWA Üniversitesinde başlamıştır. Daha sonra 242 kanal daha eğitim yayınına katıldı. o 1951 de Western Reserve Üniversitesi bazı dersleri televizyon yoluyla vermeye başladı. o 1970 den sonra kablo ve uydu aracılığıyla eğitimsel TV yayınları verilmeye başlandı. 16
17
UZAKTAN EĞİTİMİN TÜRKİYE DE TARİHSEL GELİŞİMİ İlk olarak 1924 yılında «öğretmen eğitim raporu» ile gündeme gelir. 1927 yılında kavram olarak konuşulmaya başlanır. 1950 yılında Milli Eğitim Bakanlığı mektupla öğretim çalışmalarına başlar. Öğretmensiz eğitimin olamayacağı, özellikle uzaktan eğitim-öğretimin yapılamayacağı düşüncesi 1927-1950 yılları arasında uzaktan eğitimin sadece bir kavram olarak kalmasına neden olmuştur. 18
UZAKTAN EĞİTİMİN TÜRKİYE DE TARİHSEL GELİŞİMİ o 1927 Dönemin M.E. Bakanı Mustafa Necati tarafından tartışılması, o 1956 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Banka ve Ticaret Hukuku araştırma Enstitüsünde başlaması, o 1961 Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde Mektupla Öğretim Merkezi kurulması, o 1966 Mektupla Öğretim Merkezi Genel Müdürlük olması, o 1975 Yay-Kur eğitimleri uzaktan eğitim uygulamaları gerçekleştirilmesi, o 1978 Açık Üniversite kurulmasına karar verilmesi, o 1981 Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesinin açılması, 19
UZAKTAN EĞİTİMİN TÜRKİYE DE TARİHSEL GELİŞİMİ o 1981 Anadolu Üniversitesi TRT işbirliği ile okul televizyonu kullanarak eğitim vermeye başlaması, o 1992 Milli Eğitim Bakanlı bünyesinde Açıköğretim Lisesinin açılması, o ODTÜ' de İnternet ile Eğitim kullanılarak IDEA Paketi uygulaması başlatılması, o 1981 yılından bu yana Anadolu Üniversitesi - TRT işbirliği ile okul televizyonu hizmeti verilmeye başlanması, o 1990 dan itibaren Fırat Üniversitesi eğitimsel radyo ve televizyon yayını yapmaya başlanması, 20
21
KAYNAKÇA Girginer, N. (2001). Uzaktan Eğitim Kararlarında Teknoloji, Maliyet, Etkinlik Boyutları ve Uzaktan Eğitime Geçiş İçin Kavramsal Bir Model Yayımlanmış Doktora Tezi. Eskişehir, Türkiye: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitsü. Saint Louis University (2008), Point-to-Point Video Conferencing Moore, M.G. ve Kearsley, G.(2005). Distance Education A Systems View. Thomson Wadsworth KARATAŞ S.(2005), Uzaktan Eğitimin Tarihsel Gelişimi, BULURMAN B. (2003), On-Line Eğitim Alkan, C. (1998). Eğitim Teknolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık. Kaya, Z., & Odabaşı, F. (1996). Türkiye'de Uzaktan Eğitim Gelişimi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1), 31. 22