KALIP VE İSKELE Yrd. Doç. Dr. Alper CUMHUR
Betonun mimari ve statik açıdan gerekli formu almasını sağlayan ve beton yeterli dayanım kazanıncaya kadar onu taşıyan yardımcı yapı elemanlarına KALIP denir.
Kalıp temiz, ölçülere uygun ve sızdırmaz olmalıdır, Az parça ile kurulabilmelidir (hareketli parça sayısı az olmalıdır), Kalıp elemanlarını birleştiren bağlantı elemanlarının kullanılışı kolay olmalıdır, Beton ağırlığından ve beton dökümünden dolayı ortaya çıkan yükleri şartnamelerin öngördüğü güvenlikle taşımalıdır,
Basit detaylarla çözülebilmelidir, Usta gereksinimi az olmalıdır, Büyük yüzeyli kalıp elemanlarının ağırlıkları vinç kapasitesini aşmamalıdır, Ekonomik olmalıdır. Yüksek kullanım sayılı pahalı bir kalıp sistemi çok az işçilik masrafı gerektirse bile optimum kullanım sayısına erişilemiyorsa tercih edilmemelidir.
Betonarme elemanlara gerekli boyut ve şekli vermek, Taze beton ağırlıklarını, taze beton basınçlarını ve beton dökümü sırasında ortaya çıkan ilave yükleri taşımak, Beton dökümü sırasında ortaya çıkabilecek darbe ve titreşim etkilerine dayanmak,
TAKILIR SÖKÜLÜR KALIPLAR TIRMANIR KALIPLAR TÜNEL KALIPLAR KAYAR KALIPLAR
TAKILIR SÖKÜLÜR KALIPLAR DÜŞEY YAPI ELEMANLARININ YAPIMINDA KULLANILAN KALIPLAR PERDE KALIPLARI KOLON KALIPLARI YATAY YAPI ELEMANLARININ YAPIMINDA KULLANILAN KALIPLAR KİRİŞ KALIPLARI DÖŞEME KALIPLARI
Kolon ve perde kalıpları hazırlamada en önemli veriler yükseklikleri, genişlikleri ve kalınlıklarıdır. Yüksek yapılarda kullanılacak olan perde ve kolon kalıplarını meydana getiren elemanlar yapımın en ekonomik ve süratli olarak gerçekleşmesine imkan verecek şekilde imal edilmiş olmalıdır.
Perde kalıplarında mümkün oldukça büyük yüzeyli panolar kullanılır. Kalıp elemanı karşılıklı iki levhadan ve mesafe ayarlayıcılardan oluşmaktadır. Bunların özel çivilerle birleştirilmesiyle elde edilen kalıp elemanları yatay sıralar halinde birleştirilir ve iç boşluğa beton dökümü yapılır.
Modüler sistem, istenildiğinde geniş perde yüzeyleri vinçle tek parça halinde taşınabilir. Plywood' ların kolay değiştirilebilmesi sayesinde hasar görmüş pano yüzeylerinin şantiye ortamında onarılmasına imkan verir. Birleşim bağlantı sistemiyle pratik, kullanışlı, maliyeti ucuz, ahşaptan çok daha güçlü, uzun ömürlü. Sıva gerektirmeyen pürüzsüz yüzey. Taşıma, depolama kolaylığı. Her proje ve siparişe göre imal edilebilme özelliği.
TİP 1 : KAMALI KALIP SİSTEMİ
Ayarlanabilir kolon kalıp sistemi, değişik ölçülerdeki kolonları aynı panolara dökebilme imkanı sağladığından ön yatırım maliyetini azaltmakla beraber elde edilen brüt beton yüzeyi sıva işlemini ortadan kaldırarak zaman ve para tasarrufu sağlar
Kalıp Ortalama 2-3 günde sökülebilir. Keresteye oranla %50-60 tasarruf sağlar Birleşim bağlantı sistemiyle pratik, kullanışlı, maliyeti ucuz, ahşaptan çok daha güçlü, uzun ömürlü. Sıva gerektirmeyen pürüzsüz yüzey. Taşıma, depolama kolaylığı. Her proje ve siparişe göre imal edilebilme özelliği
KALIP ELEMANLARI PLASTİK PASPAYLARI Betonun içinde bulunan en dış donatının betona olan mesafesini belirleyici ve koruyucu plastik malzemelere denir. Kalıp ve iskele sisteminde çok çeşitli plastik elemanlar kullanılır. KALIP YAĞLARI Beton dökümünden evvel betona gelen kalıp yüzeylerine sürülerek beton kalitesini artırır. Betonların kalıplara yapışmasını önler kalıpların kolay sökümünü sağlar. Kalıp ömrünü uzatır.
PLYWOOD Fenolik film kaplı beton kontra plağı ismi ile de geçen plywood, perde kolon vb. kalıp sistemlerinde beton yüzeyine gelen noktalarda kullanılır.plakalar halinde olduğu gibi, çelik karkasların yüzeyinde monte edilerekten panolar halinde de kullanılır. AHŞAP KALIP KİRİŞLERİ ( H20 - GT 24 ) Tüm betonarme kalıplama sistemlerinde kullanılabilen çok yönlü bir üründür.boyutları standarttır, uzun ömürlü ve sağlamdır. Hafif olduğundan ( 5kg / mtül) olduğundan kullanımı rahattır. BETONA ŞEKİL VEREN TEKSTÜRLÜ POLİÜRETAN MALZEMELER Kalıp yüzeylerine uygulanan poliüretan malzemelerle beton yüzeylerine istenilen şekil verilir. Kullanım şekli pratiktir.
KALIP BAĞLANTI ELEMANLARI Modüler pano sisteminde panoların birleştirilmesinde kullanılır.pim-kama veya pano kilidi vb. gibi çeşitleri vardır. ÇİROZ VE ÇİROZ MONTAJ ALETİ Modüler pano veya ahşap kalıpların karşılıklı tespitinde tierot milleri yerine demir çubuklar kullanılması halinde çubukların iki ucuna takılarak kalıpların açmasına engel olur. Montajının yapılması için vidalı ve kollu olmak üzere iki tip montaj aleti vardır.
TIE-ROT TAKIM (TİJ) Perde kolon ve kiriş kalıplarının iki yüzeyindeki panoların tespitinde kullanılabilecek en doğru çözümdür.kullanımı çok pratik ve rahattır.15 ton kopma mukavemetine dayanıklı ürünlerdir. SU TUTUCULAR Su deposu ve buna benzer yapılarda beton dökümü sırasında su sızdırmazlığını sağlayabilmek için iki ucuna tierot milleri, koruyucu plastik borulara geçirilerek kullanılır.daha sonra miller alınıp su tutucu beton arasında kalır.flanşlı ve boğumlu iki tipi vardır.
ÇALIŞMA KONSOLLARI Çalışma konsolları ; kalıp sistemlerinde panoların istenilen her noktasına pratik bir şekilde takılarak iskeleye gerek duyulmadan işçilerin kalıp üzerinde rahatça çalışması sağlanır.