MAXSURF 11 22 Dakikada Maxsurf 11 Öğreniyorum El Kitabı Hazırlayan: Gemi İnş. ve Gemi Mak.Müh.Ali ÖZEN aliozen@gmail.com
1. Maxsurf Giriş Sayfa No. 1 1.1 Programa Genel Bakış Maxsurf programı, açıldığında aşağıdaki şekildeki ekran karşınıza gelecektir. 1 5 10 2 6 9 3 8 4 7 Bu toolbar lara verilen numaralar kitapçığın devamında gerektiği yerlerde referans verilebilmesi için verilmiştir. Bunun yanısıra her bir düğmenin üstünde fare işaretçisini beklettiğinizde o düğmenin fonksiyonu belirecektir. 2. Program Başlangıç Ayarları 2.1 Yeni Dosya, Açma, Kaydetme Yeni bir modele başlarken 1 numaralı toolbarın ilk düğmesi olan New ile sıfırdan bir model yaratılabilir veya hazır şablon üzerinden gitmek için daha önce kaydedilmiş bir model ikinci düğme Open a tıklanarak, seçilerek açılabilir. Mevcut çalışmayı kaydetmek için üçüncü düğme Save tıklanacaktır. 2.2 İlk Ayarların Yapılması Bir model ile çalışmaya başlandığında ilk önce birim sistemi ayarlanmalıdır. Bunun için Data / Units.. e tıklanır ve ağırlık ve uzunluk birimleri ayarlanır. Bu kitabın devamında ayarların milimetre ve ton olarak yapıldığı kabul edilecektir. Daha sonra Data / Zero Point.. e tıklayarak koordinat sisteminde nereyi orijin kabul edeceğimizi seçeceğiz. Yine kitapta sıfır noktası geminin kıç dikmesi (Aft Perpendicular) ve baseline olarak kabul edilecektir ve sıfır noktası sabit olarak (Locked) ayarlanacaktır.
3. Tiriz (Spline) Eğrileri ve Özellikleri Genel Sayfa No. 2 Rhinoceros, AutoCAD vb. programları; MS Paint, Adobe Photoshop gibi programlardan ayıran en temel özellik, bu programların piksel lerin boyanması ve ekranda görüntülenmesi şeklinde değil, koordinatları belli vektörlerin görüntülenmesi şeklinde çalışıyor olmasıdır. Bu durumda eğri çizgiler, matematiksel olarak ifade edilmelidir ki yerleri, doğrultuları vs. kesin olsun. Bunun en temel yolu uluslararası kabul görmüş; Spline, B-Spline, NURBS (ki bu B-Spline ın genişletilmiş bir şeklidir) gibi eğri tipleri kullanılmasıdır. Bu konularda detaylı bilgiler, İTÜ Gemi İnşaatı ve Deniz Bilimleri Fakültesi, Yrd. Doç. Ebru N. Sarıöz ün ders notlarında (İnternette, www.gidb.itu.edu.tr/staff/ebru/handoutb-splines.pdf adresinden ulaşılabilmektedir.) veya Prof. Dr. Ömer Gören in el yazısı ders notlarında (Fakülteden temin edilebilir.) bulunmaktadır. Rhinoceros programı, NURBS (Non-uniform rational B-Spline) türü eğrilerin ve yüzeylerin kullanımı için ideal bir programdır. Detaylı bilgi ders notlarında bulunmak üzere, bu eğri/yüzeyler, kontrol poligonları (bir tür mıknatıs görevi gören noktaların oluşturduğu ağ-yapı) ile temsil edilmekte, düzgün yüzeylerin elde edilmesini sağlamakta ve IGES gibi dünya standardı bir dosya değişim formatı tarafından tanınması ile ANSYS, Maxsurf gibi programla bir arada çalışılabilmesine imkan tanımaktadır. Not: Bu notların devamında NURBS ile ilgili temel bilginin edinildiği kabul edilecektir. 4. Modellemeye Hazırlık 4.1 Yeni Yüzeyin Oluşturulması ve Görünümün Ayarlanması Bu kitapçıkta anlatılacak olan yüzey oluşturma yöntemini çok basit halde, bir dosya kağıdını alıp, ona elimizle şekil vererek onu yarım gemi formuna getirmek olarak düşünebiliriz.
Sayfa No. 3 Bu kapsamda ilk önce düz yatay bir yüzey oluşturup, bu yüzeyin noktalarını çekerek, uzatarak, yamultarak vs. hedef gemi yüzeyimize ulaşmaya çalışacağız. Yüzeyi oluşturmak için; Surfaces / Add Surface / Longitudinal Plane e tıklayacağız. Bütün ekranlar ufak göründüğü için çalışmak bu şekilde rahat olmayacaktır. Bu sebeple Perspective görünümünü tam ekran yaparak şimdilik modelimize perspektiften bakmayı tercih ediyoruz.
Sayfa No. 4 Kullanım amacına göre görünümler arasında gezinmek için 2 numaralı toolbar kullanılabilir. İlk düğme Perspective, ikinci düğme Plan (x-y; Su hatları, güverte görünümü), üçüncü düğme Profile (x-z; Profil görünümü) ve dördüncü düğme Body Plan (y-z; En kesitler, posta görünümü) dür. Bu dışında bir görünümün içerisinde yüzeyi büyütmek küçültmek (Zoom), taşımak (Pan) veya döndürmek (Orbit) için, 9 numaralı toolbardaki düğmeleri kullanabilirsiniz. Bakılacak olan detaya bakıldıktan sonra, yüzeyin tamamını gösteren ana görünüme dönmek için yine 9 numaralı toolbardaki ev görünümlü Home View a tıklamalısınız. 4.2 Ana Kontrol Noktalarının Belirlenmesi Bu kitapçıkta anlatmaya devam ettiğimiz modelleme yönteminde esas olarak, başta yanlış bir yaklaşım olsa da gemi koordinatlarını (ofset tablosu) yüzeyin kontrol poligonunun noktaları olarak tanıtacağız. NURBS özelliklerinden bildiğimiz üzere, kontrol noktaları birer mıktanıs gibi çalışan ancak başlangıç ve bitiş eğrileri haricinde yüzeyin dışında kalan noktalar oluyorlar, bu sebeple ilk bakışta oluşturduğumuz yüzey hedefimiz olan gemi yüzeyinden daha düşük hacimli ancak şekil olarak benzer bir yüzey olacaktır. Örnek olarak çalışacağımız balıkçı gemisinin ofset tablosu ve ulaşmaya çalıştığımız hedef modeli aşağıdaki gibidir:
Sayfa No. 5
Sayfa No. 6 Ana kontrol noktalarının belirlenmesi için gereken öncelikle yüzeyi oluşturan ağın kaç satır ve kaç sütundan oluştuğuna karar vermektir. İlk bakışta satır sayısı ofset tablosundaki su hattı sayısı kadar ve sütun sayısı da posta sayısı kadar olmalı gibi görünmektedir. Ancak dikkat etmemiz gereken kapanış ve başlangıç posta ve su hatları hususu vardır. Bu demek oluyor ki, geminin ofset tablosunda verilmiş en baş postasından sonra da yüzey devam ediyor olduğu için, gemiyi o postaya kadar modellemek yerine, o postadan sonra da ofsetleri tamamen sıfır olan ve gemi baş formunu takip eden bir sütun daha var kabul ederek toplam sütun sayısını bir artırırız. Aynı durum, eğer gemi karpuz kıç tabir edilen kıç formuna sahipse kıç için de geçerli olacaktır. Ancak örnek gemimizin ofset tablosundan da belli olduğu üzere gemi ayna kıçlı olup, ayna ofset değerleri zaten verildiği için o noktalara kadar modellenecektir. Tekrar aynı durumu su hatlarında baseline, yani 0 ncı su hattı için göz önüne alırsak, eğer gemi bir kuru yük, tanker vs. tip gemi olsaydı, geminin en alt bölümünde, dip düzlüğü (Flat of Bottom) olacaktı. Bu durumda 0 ncı su hattı ofset değerleri dip düzlüğünün bittiği sınır kadar verileceği için gemi dibi açık kalacak ve kapatmak için bir su hattı daha varmış ve bütün ofsetleri sıfırmış gibi düşünerek sıra sayısını bir artıracaktık. Ancak örnek gemimizde böyle bir dip düzlüğü olmadığı için bu artımı dikkate almayacağız. Örnek gemimizin posta ve su hattı miktarlarını dikkate alarak modelin sıra ve sütun adetlerini belirlersek; yarımlı postalar, AP ve Transom dahil ve baş tarafta yukarıda anlatılan artımdan ötürü toplam 15 adet sütun (column) ve BL, yarım su hattı, main deck ve forecastle deck dahil toplam 10 adet sıra (row) olacaktır.
4.3 Kontrol Noktaları Ekranı ve Özellikleri Sayfa No. 7 NURBS yüzeyi bir kontrol poligonu adı verdiğimiz ağ yapıdan oluşmaktadır. Bu ağ Maxsurf programı dahilinde 24 sıra ve 24 sütunu geçemez ve her sütunun her sıraya denk gelen kesişiminde bir kontrol noktası bulunmalıdır, yani N adet sıra ve M adet sütundan oluşan bir kontrol poligonunda N x M adet kontrol noktası bulunmak zorundadır. Maxsurf programı bu kontrol noktalarını görüntülemek için görsel olmayan ancak en kolay erişime sahip listeleme özelliğine sahiptir. 6 numaralı toolbar ın ikinci düğmesi bu görevi görmektedir. Tıklayınca aşağıdaki görünüm karşımıza gelecektir. Yukarıki ekranda görünen; KIC ismi verilmiş olan yüzeyin (yüzey ismi ve diğer özelliklerinin ayarlanmasından ilerleyen bölümlerde bahsedilecektir) 0 numaralı sırasının, sırayla 0,1,2,3,... numaralı sütunlara denk gelen kontrol noktalarının koordinatlarıdır. Long. Pos., boyuna yeri, x; Offset, yarı genişliği, y; Height, yüksekliği, z ve Weighting ise NURBS tanımında geçen kontrol noktasının etki kuvvetidir. (Özel durumlar haricinde 1 kalması uygundur.) Kullanım şekline göre bu görünümde Column yazısına çift tıklayarak sıralamayı her bir sütunun denk gelen sıraları olarak değiştirebilir ve tekrar Row yazısına çift tıklayarak şu anki görünüme geri gelebiliriz.
4.4 Kontrol Noktaları Tablosunun Oluşturulması Sayfa No. 8 Örnek modelimizin 4.2. de verilen ofset tablosundan, kontrol noktası listesini oluşturmak için yukarıki sıralamayı baz kabul ederek Excel veya benzeri tablo programında listenin hazırlanışı aşağıdaki gibi olacaktır.
Sayfa No. 9 Yukarıdaki tabloyu özetlemek gerekirse, kitapta incelediğimiz modelleme yöntemi kapsamında, başlangıç olarak ofset değeri olmayan noktaların yarı genişliklerini sıfırmış gibi kabul ederek modeli baştan hazırlayıp, daha sonra bu noktaları aşağıdan yukarıya geminin profil hattı sınırlarına taşımak suretiyle yok edecek ve gemi formuna ulaştıracağız. Aynı kapsamda 4.2 nci kısımda bahsi geçen hayali sıra ve sütunlarımızı ekleyerek ofset tablosunu modellemeye hazır hale getiriyoruz. Yükseklikleri değişken olan maindeck ve forecastle deck ofsetlerini sabit birer yükseklikleri varmış gibi daha sonra müdahale edilecek şekilde yine hayali birer sayı ile modelleyeceğiz. Tabloda gri görünen kısım ise yarı genişlikleri üçer boyutlu koordinatlara dönüştürebilmek için her postanın boyuna yerleri ve su hatlarının yükseklikleridir (LBP = 22900mm ve DWL = 2750mm olacak şekilde postalar ayarlanmıştır). Tabloda sarı görünen kısımlar ise Maxsurf programında oluşturacağımız yüzeyin gerçek sıra ve sütun numaraları olup, posta numaralarıyla kafa karıştırmamaları için ileride referans olarak kullanacağımız sayılardır. Tablomuzu üç boyutlu koordinatlara çevirmede yardımcı olması için her bir ofsete denk gelen boyuna yer ve yüksekliğin görsel olarak ifadesi aşağıdaki gibidir.
Sayfa No. 10 Yukarıda Maxsurf kontrol noktaları ekranında görünen her bir sıraya denk gelen sütunların üçer boyutlu koordinatları tablosunu Excel de aşağıdaki gibi oluştururuz. Dikkat edilecek husus her noktanın x (Long.pos.) ve z (Height) değerleri yukarıdaki örnekteki gibi tablonun gri kısmından alınmıştır. Aşağıdaki uzun tablo koordinatların Excel de düzenlenmiş ve Maxsurf e kopyalanacak hale getirilmiş halidir. Bu düzene getirmenin kısa yolları Excel de transpoze kopyalama incelenerek ayrıca irdelenebilir. SU HATTI POSTA Surface Row Column Long.Pos. Offset Height Weighting BL TR. Deneme 0 0-1070 0 0 1 BL AP Deneme 0 1 0 0 0 1 BL S0.5 Deneme 0 2 1145 0 0 1 BL S1 Deneme 0 3 2290 0 0 1 BL S2 Deneme 0 4 4580 55 0 1 BL S3 Deneme 0 5 6870 55 0 1 BL S4 Deneme 0 6 9160 55 0 1 BL S5 Deneme 0 7 11450 55 0 1 BL S6 Deneme 0 8 13740 55 0 1 BL S7 Deneme 0 9 16030 0 0 1 BL S8 Deneme 0 10 18320 0 0 1 BL S9 Deneme 0 11 20610 0 0 1 BL S9.5 Deneme 0 12 21755 0 0 1 BL S10 Deneme 0 13 22900 0 0 1 BL F.E. Deneme 0 14 25430 0 0 1 WL0.5 TR. Deneme 1 0-1070 0 275 1 WL0.5 AP Deneme 1 1 0 0 275 1 WL0.5 S0.5 Deneme 1 2 1145 0 275 1 WL0.5 S1 Deneme 1 3 2290 0 275 1 WL0.5 S2 Deneme 1 4 4580 55 275 1 WL0.5 S3 Deneme 1 5 6870 55 275 1 WL0.5 S4 Deneme 1 6 9160 175.9 275 1 WL0.5 S5 Deneme 1 7 11450 372 275 1 WL0.5 S6 Deneme 1 8 13740 372 275 1 WL0.5 S7 Deneme 1 9 16030 285 275 1 WL0.5 S8 Deneme 1 10 18320 0 275 1 WL0.5 S9 Deneme 1 11 20610 0 275 1 WL0.5 S9.5 Deneme 1 12 21755 0 275 1 WL0.5 S10 Deneme 1 13 22900 0 275 1 WL0.5 F.E. Deneme 1 14 25430 0 275 1 WL1 TR. Deneme 2 0-1070 0 550 1 WL1 AP Deneme 2 1 0 0 550 1 WL1 S0.5 Deneme 2 2 1145 0 550 1
SU HATTI POSTA Surface Row Column Long.Pos. Offset Height Sayfa No. 11 Weighting WL1 S1 Deneme 2 3 2290 0 550 1 WL1 S2 Deneme 2 4 4580 55 550 1 WL1 S3 Deneme 2 5 6870 55 550 1 WL1 S4 Deneme 2 6 9160 738.7 550 1 WL1 S5 Deneme 2 7 11450 895.6 550 1 WL1 S6 Deneme 2 8 13740 895.6 550 1 WL1 S7 Deneme 2 9 16030 772.1 550 1 WL1 S8 Deneme 2 10 18320 371 550 1 WL1 S9 Deneme 2 11 20610 0 550 1 WL1 S9.5 Deneme 2 12 21755 0 550 1 WL1 S10 Deneme 2 13 22900 0 550 1 WL1 F.E. Deneme 2 14 25430 0 550 1 WL2 TR. Deneme 3 0-1070 0 1100 1 WL2 AP Deneme 3 1 0 0 1100 1 WL2 S0.5 Deneme 3 2 1145 0 1100 1 WL2 S1 Deneme 3 3 2290 0 1100 1 WL2 S2 Deneme 3 4 4580 55 1100 1 WL2 S3 Deneme 3 5 6870 1465.8 1100 1 WL2 S4 Deneme 3 6 9160 1913 1100 1 WL2 S5 Deneme 3 7 11450 1993.2 1100 1 WL2 S6 Deneme 3 8 13740 1993.2 1100 1 WL2 S7 Deneme 3 9 16030 1780.2 1100 1 WL2 S8 Deneme 3 10 18320 1044.1 1100 1 WL2 S9 Deneme 3 11 20610 434.5 1100 1 WL2 S9.5 Deneme 3 12 21755 273.9 1100 1 WL2 S10 Deneme 3 13 22900 106.8 1100 1 WL2 F.E. Deneme 3 14 25430 0 1100 1 WL3 TR. Deneme 4 0-1070 0 1650 1 WL3 AP Deneme 4 1 0 0 1650 1 WL3 S0.5 Deneme 4 2 1145 0 1650 1 WL3 S1 Deneme 4 3 2290 0 1650 1 WL3 S2 Deneme 4 4 4580 2142.7 1650 1 WL3 S3 Deneme 4 5 6870 2999.9 1650 1 WL3 S4 Deneme 4 6 9160 3092 1650 1 WL3 S5 Deneme 4 7 11450 3141 1650 1 WL3 S6 Deneme 4 8 13740 3141 1650 1 WL3 S7 Deneme 4 9 16030 2827.1 1650 1 WL3 S8 Deneme 4 10 18320 1688.3 1650 1 WL3 S9 Deneme 4 11 20610 737 1650 1 WL3 S9.5 Deneme 4 12 21755 523.3 1650 1 WL3 S10 Deneme 4 13 22900 412.3 1650 1
SU HATTI POSTA Surface Row Column Long.Pos. Offset Height Sayfa No. 12 Weighting WL3 F.E. Deneme 4 14 25430 0 1650 1 WL4 TR. Deneme 5 0-1070 2129 2200 1 WL4 AP Deneme 5 1 0 2538.4 2200 1 WL4 S0.5 Deneme 5 2 1145 2874.1 2200 1 WL4 S1 Deneme 5 3 2290 3154.1 2200 1 WL4 S2 Deneme 5 4 4580 3487.8 2200 1 WL4 S3 Deneme 5 5 6870 3598.6 2200 1 WL4 S4 Deneme 5 6 9160 3595.4 2200 1 WL4 S5 Deneme 5 7 11450 3641 2200 1 WL4 S6 Deneme 5 8 13740 3641 2200 1 WL4 S7 Deneme 5 9 16030 3344.8 2200 1 WL4 S8 Deneme 5 10 18320 2141 2200 1 WL4 S9 Deneme 5 11 20610 886.1 2200 1 WL4 S9.5 Deneme 5 12 21755 577.6 2200 1 WL4 S10 Deneme 5 13 22900 520.9 2200 1 WL4 F.E. Deneme 5 14 25430 0 2200 1 DWL TR. Deneme 6 0-1070 3406 2750 1 DWL AP Deneme 6 1 0 3455.3 2750 1 DWL S0.5 Deneme 6 2 1145 3516.4 2750 1 DWL S1 Deneme 6 3 2290 3586.5 2750 1 DWL S2 Deneme 6 4 4580 3680 2750 1 DWL S3 Deneme 6 5 6870 3716.8 2750 1 DWL S4 Deneme 6 6 9160 3720.5 2750 1 DWL S5 Deneme 6 7 11450 3749.7 2750 1 DWL S6 Deneme 6 8 13740 3749.7 2750 1 DWL S7 Deneme 6 9 16030 3484.1 2750 1 DWL S8 Deneme 6 10 18320 2411.3 2750 1 DWL S9 Deneme 6 11 20610 1138.2 2750 1 DWL S9.5 Deneme 6 12 21755 554 2750 1 DWL S10 Deneme 6 13 22900 0 2750 1 DWL F.E. Deneme 6 14 25430 0 2750 1 WL6 TR. Deneme 7 0-1070 3579 3300 1 WL6 AP Deneme 7 1 0 3609.6 3300 1 WL6 S0.5 Deneme 7 2 1145 3648.9 3300 1 WL6 S1 Deneme 7 3 2290 3694.8 3300 1 WL6 S2 Deneme 7 4 4580 3749.7 3300 1 WL6 S3 Deneme 7 5 6870 3771.5 3300 1 WL6 S4 Deneme 7 6 9160 3776.3 3300 1 WL6 S5 Deneme 7 7 11450 3787.8 3300 1 WL6 S6 Deneme 7 8 13740 3787.8 3300 1 WL6 S7 Deneme 7 9 16030 3584.4 3300 1
SU HATTI POSTA Surface Row Column Long.Pos. Offset Height Sayfa No. 13 Weighting WL6 S8 Deneme 7 10 18320 2671 3300 1 WL6 S9 Deneme 7 11 20610 1499.5 3300 1 WL6 S9.5 Deneme 7 12 21755 905.4 3300 1 WL6 S10 Deneme 7 13 22900 222.3 3300 1 WL6 F.E. Deneme 7 14 25430 0 3300 1 M.D. TR. Deneme 8 0-1070 3643 4000 1 M.D. AP Deneme 8 1 0 3665 4000 1 M.D. S0.5 Deneme 8 2 1145 3695 4000 1 M.D. S1 Deneme 8 3 2290 3732 4000 1 M.D. S2 Deneme 8 4 4580 3777 4000 1 M.D. S3 Deneme 8 5 6870 3796 4000 1 M.D. S4 Deneme 8 6 9160 3797 4000 1 M.D. S5 Deneme 8 7 11450 3800 4000 1 M.D. S6 Deneme 8 8 13740 3800 4000 1 M.D. S7 Deneme 8 9 16030 3632 4000 1 M.D. S8 Deneme 8 10 18320 2821 4000 1 M.D. S9 Deneme 8 11 20610 1867 4000 1 M.D. S9.5 Deneme 8 12 21755 1363 4000 1 M.D. S10 Deneme 8 13 22900 729 4000 1 M.D. F.E. Deneme 8 14 25430 0 4000 1 F.C.D. TR. Deneme 9 0-1070 0 5000 1 F.C.D. AP Deneme 9 1 0 0 5000 1 F.C.D. S0.5 Deneme 9 2 1145 0 5000 1 F.C.D. S1 Deneme 9 3 2290 0 5000 1 F.C.D. S2 Deneme 9 4 4580 0 5000 1 F.C.D. S3 Deneme 9 5 6870 0 5000 1 F.C.D. S4 Deneme 9 6 9160 0 5000 1 F.C.D. S5 Deneme 9 7 11450 0 5000 1 F.C.D. S6 Deneme 9 8 13740 0 5000 1 F.C.D. S7 Deneme 9 9 16030 3824 5000 1 F.C.D. S8 Deneme 9 10 18320 3620 5000 1 F.C.D. S9 Deneme 9 11 20610 3084 5000 1 F.C.D. S9.5 Deneme 9 12 21755 2649 5000 1 F.C.D. S10 Deneme 9 13 22900 2066 5000 1 F.C.D. F.E. Deneme 9 14 25430 0 5000 1 Excel programıyla elimizde olan bir ofseti Maxsurf e kopyalanmak üzere hazırlamayı tamamlamış olduk. Bundan sonraki kısımda, Maxsurf içerisinde yapılacak düzenlemeleri inceleyeceğiz.
5. Modelleme Sayfa No. 14 5.1 Yüzeyin Sıra Sütun Sayısının Ayarlanması 4.1. kısımda oluşturduğumuz düşey panel yüzeyinin sıra ve sütun sayısı standart olarak 2 şerdir. Bu yüzeye sütun eklemek için profil görünümünü seçtikten sonra 4 numaralı toolbarın ilk düğmesi olan Add Control Point tıklanır. Bu komut Ctrl+A tuşlarına basmak suretiyle de çalıştırılabilmektedir. Fare işaretçisi artı şekline dönüşecek ve sütun eklemek istediğiniz bölgeyi seçmeniz beklenecektir. Bu kitapta anlatılan modelleme yönteminde tüm noktaların koordinatlarını tek tek hazırlamış olup düzenleyeceğimiz için, tıklanacak yerin önemi yoktur. Herhangi bir bölgeye tıklanarak sütun sayısı bir artırılır. Sıra eklemek için ise posta görünümünde aynı işlem yapılır. Bu işlemler Excel de oluşturduğumuz koordinat listesindeki sıra ve sütun sayılarına ulaşana kadar tekrar edilir. Böylece kontrol noktaları görünümüne gelindiğinde sıra ve sütun sayıları (dolayısıyla kontrol noktası sayısı) Excel de hazırlanan tabloyla birebir örtüşecek ve geriye sayıları Excel den kopyalayıp yapıştırmak kalacaktır. Yukarıdaki resimde rastgele yerlere tıklanarak sütun sayısı 15 e ve sıra sayısı 10 a tutturulmuş düz panel görünmektedir.
5.2 Kontrol Noktası Koordinatlarının Kopyalanması Sayfa No. 15 Bu kısımda başlıkta değinildiği gibi Excel den kopyalanan tablo olduğu gibi kontrol noktaları görünümüne yapıştırılır. Noktalar yapıştırıldıktan sonra ilk etapta görüntü Perspective görünümünde yukarıdaki gibi olacaktır. (Not: Görsel olarak incelemek amacıyla model 10. toolbarın ilk düğmesine basılmak suretiyle render lanmıştır. Render edilen modele ışığın hangi yönlerden vuracağı aynı toolbarın diğer düğmeleri ile ayarlanabilir.) 5.3 Gemi Baş Profilinin Ayarlanması (Yatay Düzeltme) Elimizde profil hattının her su hattında kıç kaimeden boyuna uzaklıkları olsaydı, hayali postamız (A.E.) nin noktalarını bu boyuna mesafelere oturtacaktık. Bu modelde el yardımıyla baş taraf boyuna yerlerini tahmini olarak ayarlayacağız. Bir noktanın yerini el ile değiştirmek için Profile görünümüne gelip, o noktayı faremizle sürükleyip bırakacağız. Bu sürükleme bırakmayı ekrana paralel (düşey veya yatay doğrultuda) yapabilmek için sürükleme esnasında klavyemizin Shift tuşuna basılı tutmalıyız. Baş profili ayarlanırken dikkat edeceğimiz önemli bir husus ise, gemi profilinin denk geldiği noktalardan daha baş tarafta gemiye ait bir nokta olamayacağı için, gemi formu eğer hayali postamızdan ziyade 10.posta vb. diğer postalardan daha kıç tarafa
Sayfa No. 16 denk gelecek olursa, bu postalardaki ilgili noktaları da aynı profil üzerinde toplamamız gerekecektir. Yukarıdaki resimde profil hattı tahmini olarak el ile çizilmiş ve BL ve 0,5.postalarda profil hattının FP postasından daha kıç tarafa denk gelmesinden ötürü o noktaların da kıç tarafa toplandığı görülmektedir. İki noktayı aynı üç koordinata toplamak için 4 numaralı toolbarın 5. düğmesi olan Compact kullanılır. Bu komutun kullanımında, önce üzerinde toplamak istenen nokta seçilir. Daha sonra Shift e basılı tutarak ilk seçilen noktanın üzerine taşınacak olan ikinci nokta seçilir. Her iki nokta anlatılan sırayla seçildikten sonra Compact düğmesine tıklanır. 5.4 Gemi Forecastle Deck Güvertesinin Ayarlanması Geminin kıç tarafında belli bir postadan önce forecastle olmadığı offset tablosundan görünmektedir. Bu postalarda forecastle noktaları yok edilemeyeceği için, noktalar Compact komutuyla maindeck noktaları üzerine toplanmalıdır. Compact yapılmamış hali Compact yapılmış hali
5.5 Gemi Alt Formunun Ayarlanması (Düşey Düzeltme) Sayfa No. 17 Geminin baş profilini düzeltmek için yapılan ayarlamanın aynısı geminin alt formu için uygulanır. Ancak bu seferki toplama boyuna mesafelerin ayarlanması şeklinde değil, yüksekliklerin ayarlanması şeklinde olacaktır. 5.6 Güverte Kontrol Noktalarının Yüksekliklerinin Düzeltilmesi Bir kontrol noktasının koordinat değerleri Control Points görünümünden değiştirilebildiği gibi, model görünümü olan Profile, Plan vb. görünümlerde o noktanın üzerine iki defa tıklamak suretiyle de yapılabilir. Bu şekilde maindeck ve forecastle deck üzerindeki noktalara tıklayarak, Height değerlerini geminin gerçek ofset tablosundaki yükseklikler olarak ayarlayacağız. 5.7 Yüzey Ayarlarının Yapılması 6 numaralı toolbarın 4. düğmesine tıklamak suretiyle karşımıza gelen ekranda oluşturduğumuz yüzey ve yüzeylerin özellikleri görünmektedir. Yüzeye ayırt edici olması için bir isim verilmeli, yüzey tipi NURB seçilmeli ve yüzey mertebesi her iki yönde de uygun biçimde ayarlanmalıdır. Yüzeyin rengi de isteğe bağlı olarak değiştirilebilir. Mavi renkli 3. derece NURB yüzeyi haline getirilmiş görünüm aşağıdaki gibi olacaktır.
Sayfa No. 18 6. Modelleme Sonrası Düzeltmelerin Yapılması 6.1 Kesitlerin Belirlenip Görüntülenmesi Bu kitapta anlatılan modelleme yönteminde postalar sütunlara birebir denk gelecek şekilde modellemiş olsak dahi esasında böyle bir zorunluluk olmayıp, yüzeyin üzerinden alacağımız kesitlerin (posta, su hattı, batok) kontrol poligonunu oluşturan ağ çizgileriyle birebir tutmak gibi bir zorunluluğu da yoktur. Bunun en basit kanıtı, bir postayı temsil eden sütundaki noktaların her birini el ile oynatarak farklı boyuna yerler vererek (Long.Pos.), o sütunu posta olmaktan çıkarmamızın mümkün olmasıdır (Örn. baş sınırı modellemek için eklediğimiz F.E. hayali postası). Bu ön açıklamadan sonra modellemesi kısmen tamamlanmış yüzeyimizin kesitlerini ayarlayacağız. Öncelikle Data / Grid Spacing... menüsüne tıklarız. Posta eklemek için Sections seçili iken Add Sections tıklayarak istediğimiz miktarda posta ekleriz. Bu postaların AP den mesafelerini el ile girebileceğimiz gibi, Space e tıklayarak özel olarak da ayarlayabiliriz. Benzer şekilde batokları, su hatlarını ve diyagonalleri de ayarlayıp bu ekranı kapatırız. Perspektif ekranında render özelliği kapalıyken bu ayarladığımız kesitleri görebilmek için 3 numaralı toolbarın ilk üç düğmesini kullanacağız.
6.2 Arka Plana DXF Görüntüsü Eklenmesi Sayfa No. 19 Yapılan modelin doğruluğunu kontrol edebilmek için, mevcut ofset tablosundan iki boyutlu endaze olarak atılmış kesitler ile, modelimiz üzerinden Grid Spacing yardımıyla aldığımız kesitlerin üst üste örtüşüp örtüşmedikleri kontrol edilebilir. Bu sayede kitabın başında belirttiğimiz -gerçek ofsetlerin kontrol noktası gibi girilmesinden ötürü oluşan- hatamızın boyutunu tespit edip, kontrol noktalarını el ile sürükleyerek kesitleri örtüştürüp, modelin gemi endazesini %100 temsil etmesini sağlayabiliriz. Bu amaç doğrultusunda, ofset tablosundan endaze çizimi Autocad vb. çizim programında Polyline çizgiler olarak çizilmiş ve DXF uzantısıyla kaydedilmiş olmalıdır. DXF uzantılı bir dosyanın, Maxsurf dosyası içerisine alınıp (sadece görsel kontrol amaçlı kullanılabilmektedir, üzerinden kontrol noktaları oluşturulamaz.) görüntülenmesi için File / Import / DXF Background a tıklanır. DXF dosyası seçildikten sonra aşağıda çıkan ekranda DXF dosyası hazırlanırken yapılmış olan kabuller işaretlenir. Autocad vb. programlarda endaze hazırlanırken çoğunlukla iki boyutlu çalışıldığı için x doğrultusunda ofsetler ve y doğrultusunda yükseklikler temsil edilmektedir. Bu durumda yukarıdaki ekranda Starboard (+ve) ve (X), Up (+ve) ve (Y) seçilmelidir. Halihazırdaki DXF dosyası programa alındığında aşağıdaki görüntü ile karşılaşılır.
Sayfa No. 20 Görünüm Body Plan olarak ayarlanarak, geminin gerçek kesitleriyle, ham modelimizdeki kesitler arasındaki farklar görülür. Bu noktadan sonra kontrol noktalarına el ile sürüklemek suretiyle müdahale edilerek model endazeye birebir tutturulur. 6.3 Model Yüzeyinin Başka Programlara Aktarılması Yukarıda tarif edilen el ile yapılacak değişiklikler yapılıp, modelin tamam olduğuna kanaat getirdikten sonra, modelin hesaplamalarının Hydromax programında yapılabileceği gibi, model yüzey veya yüzeyler başka programlara aktarılarak da kullanılabilirler. Aktarma prensip olarak iki türlü olacaktır. Birincisi; modelin, mevcut NURBS yüzeyi olarak IGES formatında aktarılması, ikincisi ise; modelin mevcut görünümünde ekranda görünen çeşitli kesit vb. çizgilerin Polyline olarak DXF formatında aktarılmasıdır. Aktarmanın gerçekleştirilmesi için File / Export / DXF and IGES menüsüne tıklanır. Açılan pencerede gerekli ayarlar seçilerek model DXF veya IGES formatında dışarıya aktarılır.
Sayfa No. 21 Önemli Not: Bu notlarda, bahsi geçen ofset tablosu, DXF endaze planı ve kitabın anlatımının takip edilmesi sonucu oluşan ham model CD içeriğinde mevcuttur. Bu notlar amatörce hazırlanmış olup, izinsizce kullanımı, kopyalanması, hatta içinden bilgi araklanıp, kaynak göstermeden kullanılmasında hiçbir sakınca yoktur. Faydalı olması dileğiyle.