KOU 5 S SCKLK Çözümler TST 5-1 ÇÖÜMLR 7. Kütle iki katına çıktığında sıcaklığı 1 C den 2 C ye çıkana kadar aldığı ısı ve erirken aldığı ısı 2 katına çıkar. rime sıcaklığı değişmez. 1. enge sıcaklığı iki madde arasında oluşurken daima ısı sığası büyük olana yakındır. Sıcaklık ( C) m x C x t x m y C y t y. orumlanamaz.. nin ısı sığası büyük olduğundan nin sıcaklığına yakındır.. Kütle bilinmeden yorumlanamaz. 2 1 2t 6t aman alnız doğru 2. 5 dakikada ısıtıcı suya 4 x 5 2 joule ısı verir. trafa 5 Œ 5 25 enerji yayılır. Çaydanlıktaki iç enerji değişimi 175 joule olur. 8. Madde t - 2t aralığında erirken 3t - 4t aralığında kaynamaktadır. rirken ve kaynarken alınan ısılar eşit ise Q ml e ve Q ml b ve L e ile L b aynıdır. Grafikteki sıcaklık değerleri bilinmediğinden ve yorumlanamaz. 3. 1 1(2 1) Q 1 kalori 1 1 (1 1) + 1 54 63 kalori 1 dakikada 1 kalori enerji ise 63 kalori 63 dakikada verilir. 9. Buz erir suyun sıcaklığı düşer. Su kütlesi artar. Buzun tamamının eriyip erimeyeceği bilinemez. Su ısı vereceği için sıcaklığı azalır. ve kesin doğru. 4. apılan iş F x fs x w 2 1 2 joule ısı enerjisi oluşur. 2 4 16 joule iç enerjide değişim olur. 1. Bu olayda kesiti küçük olan tel kullanıldığı için basınç artışı fazla olmaktadır. Basınç arttıkça erime noktası düşer, buz erir, daha sonra su tekrar buza dönüşür. ve doğru. 42 FK GS SORU BKS 5. -273 C ya da K mutlak sıfır noktasıdır. Bu sıcaklık değerinden daha düşük sıcaklıklar olamayacağı için X ve nin iç enerjisi azalamaz. 6. Potansiyel enerji ısı alan bir madde hâl değiştirirken artar. Hâl değiştirme anlarında sıcaklık değişmez. ve V 11. Sıcaklık artınca moleküllerin ortalama kinetik enerjisi artar. Moleküller daha hızlı hareket eder. Maddenin sıcaklığı artar aynı zamanda iç enerjisi artar. sı transfer edilen enerji olduğu için ısı enerjisi artar cümlesi yanlıştır. 12. Kalorifer peteği kızılötesi ışın yayar. Bu, ışıma yolu ile ısı transferidir. yrıca peteğe çarpan hava moleküllerinin sıcaklığı azalır ve oda içinde yükselir. Soğuk hava ile yer değiştirerek ısı transferi olur. Bu da konveksiyondur. Peteğin odayı ısıtmasında iletim çok sınırlıdır., ve doğru.
13. lüminyum folyo yansıtıcı bir özelliğe sahiptir. Bu deneyde ışıma yoluyla ısı transferinin olup olmadığı sorusuna yanıt aranmaktadır. 19. sı sıcaklık farkından dolayı transfer edilen enerjidir. Sıcaklık madde moleküllerinin ortalama kinetik enerjisinin bir ölçüsüdür. Sıcaklığı fazla olanın iç enerjisi fazla denilebilir ama ısısı fazla denilemez kavram yanılgısıdır. 14. Tercih edilmesi gereken uzunlukları ve kesitleri aynı farklı cins metaller kullanılmasıdır. Gümüş çubuğun kesiti 2S yapılırsa gümüş ve bakır çubukların kesiti ile uzunlukları aynı olur. Bakır çubuğun kesiti S olarak seçilirse bakır ve gümüş çubuklar karşılaştırılabilir. veya doğru. 2. sı, sıcaklık farkından dolayı transfer edilen enerji olup ısı transferi sıcak maddeden soğuk maddeye doğru olur. 21. Her üçünde de kavram yanılgısı vardır. oğru cümleler şu şekilde olmalıdır.. Havanın sıcaklığı çok yüksek. Havanın sıcaklığı arttı 15. ünya da atmosferin bulunması, y da bulunmaması ısının tutulması açısından birinci etkendir.. azın suyun sıcaklığı kışın suyun sıcaklığından daha yüksektir. kinci etken ise ünya nın 2/3 ünün su ile kaplı olmasıdır. Suyun ısı kapasitesi yüksek olduğu için soğumayı engeller. eniz kenarına yakın yerlerin ç nadolu ya göre geceleri daha ılık olmasının nedenlerinden biri de budur. TST 5-2 ÇÖÜMLR 16. Sera etkisi Güneş ten ünya ya ışınların yansıyarak tekrar atmosferde tutulması sonucu oluşur. ünya nın kendi ekseni etrafında dönmesi sera etkisine yol açan bir sebep değildir. 1. Bir madde ısı aldığında sıcaklığı artabilir ya da hâl değiştiriyor ise sıcaklığı değişmeyebilir. Sıcaklığı artan bir maddenin de aldığı ısı enerjisi artmış olmalıdır. L kesinlikle olanaksızdır. 17. Buz erirken sıcaklığı C dir. Her üç kaptaki buzlar eridiğine göre sıcaklıkları eşit ve C dir. 2. ki madde birbirleri arasında ısı alışverişi yaparken mutlaka denge sıcaklığına ulaşır. Bundan dolayı - - olamaz. 18. Karpuz kesilip güneşe bırakıldığında buharlaşma olur. Buharlaşan madde çevresinden ısı alır ve karpuz soğur. Toprak testilerde gözeneklerden su sızar ve bu su Güneşten gelen ısı sayesinde buharlaşır ve testiden ısı alır. Termoslarda ise ışıma sayesinde ısı transferi engellenmiştir, ayrıca termosun iç yüzeyi ile dış yüzeyi arasındaki boşlukta hava bulunmaktadır. Bu da iletimi ve konveksiyonu engeller. ve doğru. 3. Sıcaklık-ısı grafiğinde eğim, t 1 tana Q mc olup açının büyük olması ısı sığasının küçük olması anlamına gelir. nin ısı sığası X in ısı sığasından büyüktür. yrıca şöyle de düşünülebilir. enge sıcaklığı iki madde arasındaki alışverişte daima ısı sığası büyük olanın sıcaklığına yakın olur. X ve nin mc leri aynı fakat m leri ve c leri tek tek bilinemez. alnız doğru. 43 FK GS SORU BKS
4.. Kinetik enerji kelvin cinsinden bir ifade olduğundan bu ifade yanlıştır.. sı: Sıcaklık farkından dolayı bir maddeden başka bir maddeye transfer olan enerji miktarıdır.. Sıcaklık: Madde molekülleri değişik kinetik enerji ile titreşir. Bunların ortalaması, sıcaklık diye tanımlanır. alnız doğru, ve yanlıştır. 12. Sıvıların kaynama sıcaklıkları farklı olduğundan X ve farklı sıvılardır. X ve nin ısınma ısısı (c) bilinmeden kütle yorumlanamaz. Genleşme katsayısına dair herhangi bir bilgi mevcut değildir. alnız doğru. 5.. Kavanozu salladığımızda hareket enerjisi ısı enerjisine dönüşür.. rabanın fren yapmasıyla sürtünmeden dolayı ısı enerjisi açığa çıkar.. lektrikli ısıtıcıda, elektrik enerjisi ısı enerjisine dönüşmüştür. ve doğru. 6. Sıvı miktarı aynı, cinsi farklı olduğu için sadece sıcaklık artışının maddenin cinsine bağlı olduğuna dair bir sonuç çıkarılır. ve e ulaşılamaz. 13.. bölgede sıvı sıcaklığı azaldığına göre hacim küçülmektedir. oğunluk artmaktadır.. bölgede madde hâl değiştiriyor. Sıcaklık ve özkütle sabittir.. bölgede madde katı hâlde olup soğumaktadır. 14. Q lınan Q Verilen 2m c y 4T m c x T c x c 8 dir. y 15. Her üç durumda da boşluklara hava dolması sağlanarak havanın ısı yalıtkanlığı ile ilişkilendirilebilir. 7. Bağımsız değişken su kütleleri olduğu için eşit ısı değişimi olan aynı cins maddelerden kütlesi büyük olanın sıcaklık artışı küçük olur cümlesi, doğru bir hipotez cümlesi olur. 16., ve doğrudur. cal Q c( ö z s ) g. C mt 8. Buz ısı alır, su ise ısı verir. C deki su ısı verince donar. Buzun sıcaklığı artar. ve 17. Katı hâlde; m c k 3T Q m c s T Q c k < c s 9. Hava ısıtılarak, yoğunluğu azaltılarak yükselmesi sağlanıyor. Bacanın kesiti dar olduğu için kesit daraldıkça akışkanın hızı artmaktadır. Havanın ısınması sonucu mekanik enerji oluşturulmuştur. rime sıcaklığı T dir. Kaynama sıcaklığı bilinemez. ve doğrudur. 44 FK GS SORU BKS - - doğru. 1. Bir maddenin sıcaklığı mutlak sıfır noktası olan -273 C yani K den daha düşük olamaz. 11. Çift cam uygulamasında camlar arasında hava vardır. Hava iyi bir yalıtkan olduğu için ısı transferini zorlaştırır. Strafor araya hava alarak ısı yalıtkanlığı yaratmıştır. 18. - Maddenin iç enerjisi, kütle - ısınma ısısı ve sıcaklığa bağlıdır. m 3 > m 1 ve sıcaklıklar aynı olduğundan. yargı doğrudur. - Ortalama kinetik enerji sıcaklık olarak tanımlandığı için. yargı da doğrudur. - sı, sıcaklık farkından dolayı aktarılan enerjidir.. yargıda iç enerji ile ısı tanımları karıştırılmıştır. ve doğrudur.
19. ynı ortamda bulunan bütün maddelerin sıcaklığı aynıdır. 3. Buzun yarısı eridiğine göre kapta su-buz karışımı kalmıştır. Son sıcaklık C dir. Başlangıçtaki su kütlesi ile buz kütlesi kıyaslanamaz., ve olabilir. 2. Metrik ölçüler kullanıldığı için S ısı enerji birimi olarak joule kullanılır. 4. m buz 21. x 4 273 1 1 x 269 C aman 22. 4 1 F 32 212 32 2 F 32 3 18 72 F 32 F 14 F. bölgede suyun sıcaklığı C nin üstünde buzun sıcaklığı C nin altındadır.. bölgede suyun sıcaklığı azalmaktadır.. bölgede buz eriyor, suyun sıcaklığı düşmeye devam ediyor.. bölgede kapta su-buz karışımı dengeye gelmiştir. Bu durumda sıcaklık zaman grafiğinde C oluncaya kadar düşmelidir. Sıcaklık ( C) TST 5-3 ÇÖÜMLR 1. K ışınların tamamını soğurur. L kırmızıyı yansıtır, diğerlerini soğurur (turuncu, sarı, yeşil, mavi, mor). M moru yansıtır, diğerlerini soğurur (kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi). K en çok ısınandır. L ise yüksek enerjili ışınları soğurduğundan t K > t L > t M dir. 5. t Sıcaklık ( C) m C su t m 8 2 aman aman Suyun verdiği ısı, 45 2. Q alınan Q verilen (mc) alınan (T denge T 1 ) (mc) verilen (T 2 T denge ) Bu denkleme göre ısı sığaları eşit ise aritmetik ortalama denge sıcaklığını verir. sı sığaları farklı ise denge sıcaklığı ısı sığası büyük olana yakın olur. ani ilk sıcaklıklar ve ısı sığası denge sıcaklığını etkiler. m c (t ) + m L Q m t + 4m Buzun aldığı ısı mt + 4m m,5 t ı t + 4 t 2 2t + 4 t ı t ı < -4 C olmalıdır. l FK GS SORU BKS
6. Suyun birazı donduğuna göre suyun verdiği ısı, donan su kütlesi ile donma ısısının çarpımına eşittir. Metalin aldığı ısı enerjisi suyun donarken verdiği ısıya eşittir. onan suyun kütlesinin bilinmesi yeterlidir. 12.. bölgede hâl değişimi yok X kabı olabilir.. bölgede buz eriyor buz kütlesi azalacak. kabı olabilir.. bölgede hâl değişimi sona ermiştir. Kapta su kalmamış olabilir () ya da su ve buzun son sıcaklığı C () olabilir. 7. sının iletim hızı kesitle doğru orantılı, uzunlukla ters orantılıdır. > X > dir. 13. - t arası Q t - 3t arası 2Q ısı alınmıştır. 8. Buz kütlesi değişmediğine göre su ve buzun sıcaklıkları C olabilir. a da su C nin üstünde, buz C nin altında sıcaklığa sahip olabilir. 2Q m Le 2Q m 8 Q m C b t Q m,5 t 4m 9. Buzun erimesi için sudan ısı alması gerekir. Bundan dolayı suyun sıcaklığı C nin üstünde olmalıdır. Kapta su-buz karışımı kaldığına göre son sıcaklık C dir. t 8 olup t -8 C Buzun ilk sıcaklığı bilinmeden buzun aldığı ısı miktarı tanımlanamaz. Cevap ve 1. t - 2t zaman aralığında buz eriyor. Her aralıkta Q enerjisi verildiğini düşünelim. 14. Q ml (K) K kabındaki buzun sıcaklığı C olabilir, bu bilinemez. Fakat L kabına 2Q ısı verildiğinde daha fazla buz eritmesi gerekirdi. olayısı ile bu kaptaki buzun ilk sıcaklığı kesinlikle C nin altındadır. M ve K aynı durumda kaplardır. Q m 8 - t arası alınan ısı Q 8m m,5( t 1 ) t 1-16 C 15. buz 2t - 3t arasında alınan ısı - m 1 (t 2 ) 8m 46 FK GS SORU BKS t 2 8 C dir. Cevap - 11. Kaptaki su donmuş olduğuna göre, buzun ilk sıcaklığı C nin altındadır. Kaptaki ilk su kütlesi bilinemez. Son durumda kapta sıcaklığı C nin altında buzda kalmış olabilir. alnız doğru su Buz kütlesi azaldığına göre buzun erimesi için ısı alması gerekir. sı sıcak maddeden soğuk maddeye transfer olduğu için suyun sıcaklığı buzun sıcaklığından fazladır. Sistemde hem su hem de buz bulunduğuna göre sıcaklık C dir. Kütleler için bir şey diyemeyiz.
16.. bölgede buzun sıcaklığı C nin altında, suyun sıcaklığı C nin üstündedir.. bölgede buz eriyor; buzun sıcaklığı C, suyun sıcaklığı C nin üstündedir.. bölgede her ikisinin sıcaklığı C dir. Sadece. bölgede her ikisinin sıcaklığı C den farklıdır. TST 5-4 1. Bunun iki nedeni olabilir: ÇÖÜMLR 1) şınlar bir noktada yoğunlaşır. 2) Mercek saydam olduğundan ışığı az soğurur kâğıt ise daha çok soğurur. 17. Kar ısı yalıtkanı olduğundan karın kalınlığının fazla olması ısı alışverişini zayıflatır. 18. Metal tokmağın ısı iletkenliği camın ısı iletkenliğinden daha büyük olduğu için ısı transferi metalde çok hızlı gerçekleşir. Bu durumda metal tokmak daha soğuk hissedilir. 19. nsan vücudunun iç sıcaklığı damarlardaki kanın dolaşması sayesinde olur (nedenlerden biridir). ani ısı akışkan sayesinde transfer olmaktadır. Bu olay konveksiyondur. 2. Son durumda buz kütlesi ve su kütlesi eşit olduğuna göre başlangıçta su kütlesi fazla, donarak buz kütlesini artırıyor. Böylece kütleleri eşit oluyor. Hal değişirken yanı buz kütlesi artarken suyun sıcaklığı C olmalıdır. Suyun ilk sıcaklığı C veya C üzerinde olabilir. 3.. bölgede buz eriyor ise t buz C ve t su > C. bölgede ise t buz < ve t su > C dir.. bölgede her ikisi de sıfırdır. 4. Metalin ısı iletkenliği fazla olduğundan metal çaydan ısıyı daha hızlı alır ve fincandaki çay ilk durumuna göre daha soğuk olur. 2. Sıvı kütlesi iki kez azaldığına göre iki kez hâl değişimi vardır. Bu da kapta birden fazla sıvı olduğu anlamına gelir.. bölgede hâl değişimi yoktur. Sıcaklık artmaktadır.. bölgede kalan sıvı hâl değiştiriyor, bu esnada sıcaklık sabit kalıp özkütle değişmiyor. ve doğru. 5. 1 373 273 21. Termometre ortamın sıcaklığını 68F olarak gösteriyor. F 32 C ise 18 1 68 32 C 18 1 36 18 C 1 C 2 C Celsius Kelvin 1 bölmeli iki termometredir. Bundan dolayı 1 C değişim 1K lık değişime eşittir. Fahrenheit ile Celsius ise biri 18 bölmeli diğeri 1 bölmelidir. (Celsius deki 1 C lik değişim 1,8 F lik değişime eşittir. Sıcaklık birimi Kelvin olup 4 F lık sıcaklık 2 F lik sıcaklığın iki katı değildir. Kelvin cinsinden ifade edildiğinde doğru olabilir. 47 FK GS SORU BKS
6. rime sıcaklığı (t 2 ) değişmez. Q 1 m c (t 2 t 1 ) Kütle artarsa Q 1 artar. Q 2 Q 1 m Le Kütle artarsa Q 2 de artar. 7. Sistem ısıl dengede ( C) olduğundan X cisminin verdiği ısı, buzun erimesini sağlamıştır. Q m L e riyen buzun kütlesi ve buzun erime ısısı bilinirse X cisminin verdiği ısı bulunur. 1. Özısı sıvılar için ayırtedici özelliktir. 11.. bölgede t su > C t buz < C. bölgede buz eridiğine göre t buz C t su > C. bölgede kapta buz kalmamış olabilir ya da su ve buzun sıcaklıkları C olmuş olabilir. alnız doğru. 8.. kapta su donuyor. Suyun donması için buzun sudan ısı alması gerekir. Bundan dolayı buzun sıcaklığı C den küçük olmalıdır.. kapta buz eriyor. Buzun sıcaklığı C dir.. kapta buz kütlesi önce sabit kalıyor, sonra artıyor. Buzun ilk sıcaklığı C nin altında, suyun sıcaklığı C nin üzerindedir. 12.. bölgede su donduğuna göre suyun sıcaklığı C, buzun sıcaklığı C nin altındadır.. bölgede su kalmamış olabilir ya da su ve buzun sıcaklıkları C olmuş olabilir. alnız doğru. 9. Sıcaklık t m C su t m Le sı değişimi 13. Bu deneyde su ısıyı iyi iletse idi üstteki su kaynayana kadar alttaki buz erirdi. Bu olayın olmaması, suyun ısıyı iyi iletmemesi ile ilgilidir. t ı 48 FK GS SORU BKS Kaptaki su. bölgede donduğuna göre. bölgede buzun sıcaklığı C nin altında, suyun sıcaklığı C dir.. bölgede ise suyun sıcaklığı C nin üstündedir. Su sıcaklığını önce sıfıra indirmek için m c su t ve donarken de m L e kadar ısı verir. m 1 t + m 8 m,5 t ı suyun ilk sıcaklığı 8 C olursa 8m + 8m,5 m t ı t ı 32 C olması gerekir. Bu olanaksızdır. ( 273 C den küçük olamaz).. bölgede su donuyor buzun sıcaklığı C olamaz. C nin altındadır.. bölgede her ikisinin s cakl C olabilir. 14. Boş şişenin ısıtılmasının nedeni, içerisindeki havanın ısınması sonucu ağırlığının değişip değişmediğini gözlemlemektir. 15. Suyun yoğunluğu 4C + % de en büyüktür. C den + 4C % ye kadar özkütle artar, + 4C % % den +1C ye kadar özkütle azalır.
16. Boruların etrafının yün keçe ile kaplanması, keçenin iyi bir ısı yalıtkanı olması ile ilgilidir. ntifriz donma noktasını düşürür, tuz ise erime noktasını düşürür. Çatıların izocamla kaplanması (keçe) aynı ilkeyle açıklanır. 17. lüminyum folyo Güneş ışınlarını çok yansıtan, siyah karton Güneş ışınlarını yutan, beyaz karton ise kısmen yansıtan maddelerdir. n çok buz. kapta erir, en az buz. kapta erir. Kalan buz kütleleri: > > tür. Ø Ø Ø M L K 18. Buzun erimesi ısı alması ile olanaklıdır. Lambanın yaydığı enerji bunu sağlamıştır. Lambadan hem ısı hem de ışık enerjisi yayılır. şığında bir enerji türü olduğu bu olayda ortaya çıkmıştır. 19. pin ıslatılması, buz ile daha kolay etkileşime girmesini sağlamaktır. Tuzun dökülmesi ise erime noktasını düşürür. Buz erir, ip buzun yarattığı boşlukta konumlanır. riyen buz tekrar donarak buzun ipe yapışmasını sağlar. ve doğru. 2. Suyun yoğunluğunun en büyük olduğu sıcaklık +4 C dir. Su seviyesi ısıtıldığı hâlde alçalıyor ise hacmi küçülüyor olmalıdır. Bundan dolayı sıcaklık +4 C den küçük olmalıdır. 49 FK GS SORU BKS