İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ DERS NOTU: DERSİN AMACI: İletişim teknolojilerinin lojistik ve taşımacılık sektöründeki yeri ve önemi hakkında sürücüleri bilgilendirmek, bu teknolojiyi kullanarak zaman kazanmak ve gelirleri artırarak hem kendi bütçemize hem de ülke bütçesine katkı sağlamak. İLETİŞİM NEDİR? İletilmek istenilen materyalin, ilgili herkes tarafından tamamen anlaşılabilmesi amacıyla bilgi, düşünce, yazı, konuşma ve diğer araçlarla ya da bunların bir arada kullanımıyla iletilmesi, alınması ya da değiştirilmesi olarak tanımlanabilir. İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ: İletişim teknolojisi; birbirinden uzakta bulunan bilgisayarların birbirleriyle bazı özel tanımlı kurallar kullanarak haberleşmesini ve kendi aralarında birinden diğerine bilgi aktarımını olanaklı kılar. Bilgisayarlar arası haberleşme, telefon hatları, özel kablolar, elektromanyetik dalgalar, uydu bağlantıları gibi farklı iletişim yollarıyla yapılabilir. Günümüz toplumunda teknoloji, iletişimde yoğun olarak kullanılmaktadır. Bunlardan en yoğun olarak kullandıklarımız; televizyonlar, bilgisayarlar ve cep telefonlarıdır. Ayrıca çağrı cihazları, telsizler, araç telefonları, faks cihazları, telgraf, uydu sistemleri, GSM hizmetleri ( cep telefonları ve bunların üzerinden verilen bazı hizmetler, internet, GPRS vb), araç bilgisayarlı yol kılavuzları (Navigation) gibi birçok iletişim teknolojileri iş ve özel yaşantımızın vazgeçilmezleri arasına girmişlerdir. İletişim Teknolojilerinin Faydaları: Maliyet avantajı, İş Sürekliliği ve Optimasyon Hareketlilik, Güven Motivasyon, Verimlilik, Karlılık Bilgilere her an ve her yerden hızlı şekilde erişim sağlar. İletişim Teknolojilerinin Lojistik ve Ulaştırma Sektöründe Kullanılması: Yoğun küresel rekabet ortamında büyük veya küçük tüm firmaların ve çalışanların iletişim teknolojilerinden faydalanmaları, bunları kullanma zorunluluğu kaçınılmaz olmuştur. Küresel pazarlara en çabuk erişmenin başında yoğun iletişim teknolojisi kullanımı vazgeçilmez bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Firmalar iş bağlantıları, siparişler, her türlü bilgi alışverişleri, transferler ve akla gelebilecek birçok meseleyi uzaklara gitmeden iletişim teknolojilerini kullanarak gerçekleştirebilmektedir. Lojistik ve taşımacılık sektöründe iletişim teknolojileri, her geçen gün daha fazla kullanılmaktadır. GPS uyduları sayesinde firmalar merkez bilgisayarları veya internet üzerinden, araçların konum bilgileri, hızları, aksaklık ve acil durum gibi birçok bilgileri görebilmektedir.
Mobil İzlemede Kullanılan Teknoloji Araçları: GPS (Global Positioning System); Küresel Konumlandırma Sistemi. Dünya etrafında bir yörünge izleyen 24 uydu yoluyla dünya üzerindeki çok küçük şeylerin bile yerini belirlemeyi mümkün kılan sistem. Doğruluk derecesi 10cm ile 1 m arasında bir farkla değişiyor. GSM (Global System for Mobile Communications): Mobil İletişim için Küresel Sistem. Avrupa da kullanılan 2G mobil iletişimin en bilinen adı. GPRS (General Packet Radio Service); GPRS teknolojisi, kullanıcıya yüksek erişim hızının yanı sıra, bağlantı süresine göre değil gerçekleştirilen veri alışverişi miktarı özerinden tarifelendirilen ucuz iletişim olanağı sağlamaktadır. GIS (Geograhıcal Information System-Coğrafi Bilgi Sistemi); Karmaşık planlama ve yönetim sorunlarının çözülebilmesi için tasarlanan; coğrafi konumu belirlenmiş verilerin toplanması, yönetimi, işlenmesi, analiz edilmesi, modellenmesi ve görsel olarak sunulması işlemlerini kapsayan donanım, yazılım, personel ve yöntemler sistemidir. WAP (Wireless Application Protocol-Kablosuz Uygulama Protocolu); Cep bilgsayarları,mobil telefonlar için internet içeriği sağlayan bir teknolojidir. VPN; Virtual Private Network (Sanal Özel Ağ) VoIP; Voice over Internet Protocol (İnternet protokolü üzerinden ses transferi.) UMTS; Universal Mobile Technology System (Mobil telefon teknolojisinin bir çesididir. 3GSM olarak da adlandırılır.) MMS; Multimedia Messages System (MultiMedya Mesaj Sistemi) SIMTRACK; Mevcut GSM altyapısını kullanarak ses, veri ve faks Haberleşmesi.sağlıyor. SPACECHECKER; Uydu Tabanlı Römork Takip ve Kontrol Sistemi terminalidir. PDA; Personal Digital Assistant, Kişisel Dijital Asistan. PDA, hafif, elde tutulabilen, normal şartlarda bir çubukla kullanılabilen bilgisayardır. BLACKBERRY; İnternet erişimi sağlayan mail bağlanıcılarıdır. e-postalar okunabilir, cevaplanabilir, ekli dosyalar açılabilir, silinebilir ve dosyalanabilir. WEBTRACK; Web Tabanlı Araç ve Yük Takip Hizmeti, Araç filolarının Internet üzerinden takibi. NAVIGATION; Bilgisayarlı Yol Kılavuzu. İlk olarak gemicilikte kullanılan bir terimdir. Navigation cihazı uydu ile iletişime geçerek sürücülerin dünya üzerinde hangi noktada bulunduğunu hassas bir şekilde belirler. Sürücüler gitmek istediği yeri yol kılavuzu üzerindeki birkaç tuşu kullanarak belirler, yol kılavuzu da en kestirme
yolu anında hesaplar. Ayrıca yolculuk sırasında hem sesli hem de görsel olarak sürücüleri yönlendirir. Adres sormadan ihtiyaç duyulan tüm yollar, caddeler, postane, hastane, eczane, havaalanı, istasyon, tarihi mekan vb. yerler kolayca bulunabilir. İletişim Teknolojileri Sektörde Neden kullanılır? Araçların internet üzerinden online (canlı) takibi yapılabilir, Bir aracın konum ve durum bilgileri, araçta bulunan Araç İzleme Sistemi cihazına daha sonra incelenmek üzere kaydedilebilir, Nakliye filolarına, araç kiralama şirketlerine yada turist gruplarına ait araçların hatta, doğa turizmi yapan kampçıların yada hareket eden diğer nesnelerin izlenebilmesinde kolaylık sağlar. Görüldüğü gibi sektörde iletişim teknolojileri daha çok araç takibi konusunda kullanılmaktadır. ARAÇ TAKİP SİSTEMLERİ: Araç takibi, aracın yerini harita üzerinde gösterme işlemidir. Yer belirlemede GPS uyduları kullanılır. GPS uydularının kullanılmasından dolayı Uydudan Araç Takibi olarak ta bilinir. GPS (Global Positioning System) uydusuyla aracınızın yeryüzündeki yeri saptanarak GSM (Global System of Mobile Telecommunication) şebekesi vasıtasıyla aynı anda merkez bilgisayarı yada internet üzerinde haritadan izlenmesi sağlanmaktadır. Bu sayede aracın rotası, hızı, varış süresi gibi bilgiler her an için merkez tarafından görülmekte, istenildiğinde otomatik veya elle kontrol edilerek, işletme maliyetleri en aza inmektedir. Karşılıklı bilgi alışveriş özelliği de olan bu sistemde ayrıca araçla merkez arasında fatura, stok listesi, barkod bilgisi gibi formların transferine imkan verecek güvenilir, hızlı ve hatasız bir iletişim sağlanmaktadır. Araç Takip Sistemleri Nelerdir? 1. GSM tabanlı sistemler 2. Uydu tabanlı sistemler
3. Kara kutu sistemler 4. Hibrid sistemler 1. GSM Tabanlı Araç Takibi : GSM destek alan yerlerde kullanılabilir. Ancak, çöl, dağ, deniz gibi GSM hizmeti olmayan yerlerde araç online takip edilemez. GSM tabanlı araç takibinde üç yöntem kullanılır; a. SMS (Short Message Service-Kısa Mesaj Servisi) b. DATA (veri,bilgi) c. GPRS (General Pocket Radio Service - Genel Cep Radyo Servisi) 2. Uydu Tabanlı Sistemler: Uydu Tabanlı Sistemler, GSM çekmeyen yerler için idealdir. Ancak maliyeti pahalıdır. Uydu tabanlı sistemlerde genellikle SMS kullanılır. DATA hattı da kullanılabilir. 3. Kara Kutu Sistemleri: Online alışveriş yapılmaz ve araçlar online takip edilmez. Ancak araçtaki cihaza kayıt yapılır, araç merkeze gelince bilgiler alınır ve daha sonra harita üzerinde gidilen yerler görülür. 4. Hibrid Sistemler : Diğer üç sistemin çeşitli biçimlerinin beraber kullanımıyla oluşur. Araç Takip Sistemlerinde İzleme Yöntemleri: Araç takibi yapılan araçlar iki türlü izlenebilir: Tek bilgisayar üzerinden ya da internet üzerinden. Sistemin Faydaları Ve Özellikleri: *Araçların sürekli güvenliğini sağlar, *Yer ve rota tespiti yapar, *Araçları ve yetkili personeli kontrol altında tutar, *Takip eder, yönetir, yönlendirir, *Anlık ve/veya geçmişe dönük olarak izler, *Hem grafik hem de metinsel olarak raporlamalar yapar, *Anında müdahale imkanı verir, *Nakliye sipariş ve dağıtım kapasitesini artırır, *Lojistik destek sağlar, *İş hacmini ve kalitesini yükseltir, *Zamandan ve yakıttan tasarruf sağlar. Sistem Nerelerde Kullanılabilir? 1. Filo Yönetim Sistemleri: Nakliye firmaları, ambulans hizmetleri, kiralık araç firmaları, servis araçları ile hizmet veren firmalar, toplu taşıma firmaları, petrol tankerleri. 2. Güvenlik Sistemleri: Bankalar arası para taşımacılığı, polis denetimi, taksi ve otobüslerin acil takipleri, sahil güvenlik, ordu, jandarma, sınır devriyeleri. 3. Dağıtım ve Kontrol Sistemleri: Kargo firmaları, şehir içi dağıtım firmaları, posta hizmetleri. 4. Uzaktan Telemetre Okuma ve Kontrol Sistemleri: Sıvı gaz dağıtım/depolama firmaları, erken uyarı firmaları.
5. Mobil Satış ve Pazarlama Sistemleri: Doğrudan müşteriye yönelik soğuk/sıcak satış ve pazarlama firmaları. Filo Yönetim Sistemlerinin Özellikleri: 1. Kontrol merkezlerinden gönderilen yazılı mesajlar, araçlarda bulunan yazıcılardan çıktı olarak alınabilir ve yazıcıda meydana gelebilecek arızalar kontrol merkezlerine otomatik olarak bildirilebilir. Bu tür bir düzenlemenin uygulaması olarak Yolcu Takip Sistemi düşünülebilir. Yolcu Takip Sistemi nde otobüsün uğramakta tereddüt ettiği ve ofiste yolcunun olup olmadığını telefonla öğrenen sürücülere merkezden gönderilecek olan yazılı mesaj ile yolcu olup olmadığı bilgisi iletilebilir. 2. Araçlarda bulunan LCD/Keypad terminaller aracılığı ile sürücüler kendilerine gelen mesajlara cevap verebilir (tanımlı mesajlar ile), kontrol merkezine sesli görüşme talebini iletebilir ve durum bildirim mesajlarını gönderebilir. 3. Harita üzerinde işaretlenen iki nokta arasındaki (başlangıç ve bitiş) uzaklık, cihaz tarafından ölçülebilir ve operasyon merkezine gönderilebilir. Bu arada sürücünün LCD/Keypad terminalinden gireceği bir komut ile o ana kadar kat edilen mesafe Operasyon Merkezi ne aktarılabilir. 4. Araç hızlarının kontrol merkezlerinden kontrol edilebilmesi amacı ile araçlarda uzaktan hız limiti programlanabilir. Programlanan hız eşiğini aşan araçlar, konum bilgisi ile birlikte hızlarını operasyon merkezine aktarırlar. 5. Araçtan gönderilmekte olan mesajların peşine konum bilgisi de eklendiğinden araçların o sırada izlenmesi için ek mesaja ihtiyaç duyulmayacaktır. Bu uygulama da işletim maliyetlerini düşürecektir. 6. Sistem genel olarak veri toplama ve değerlendirme şeklinde iki temel özelliğe sahiptir. Bu amaçla, araçlardan aşağıda belirtilen durumlarda ve zamanlarda konum ve zaman bilgisi merkeze aktarılabilir: a. Araçların güzergahlarının tamamı kat edilmediğinde, b. Güzergah dışına çıkıldığında, c. İstasyonlara zamanında gidilmediğinde, d. Merkezden konum bilgisi istendiğinde. 7. Araçlar birden fazla merkezden eş zamanlı veya paylaşımlı olarak izlenebilir. Buna göre merkez veya merkezler, ana merkez tarafından belirlenen paylaşım esaslarına bağlı olarak aşağıdaki işlevleri gerçekleştirebilir: a. Güzergahın dışına çıkmış olan araçların izlenebilmesi, b. Dinamik olarak gecikmelere ve aksaklıklara bağlı olarak araçların organizasyonunun yapılması, c. İstasyonlara zamanında gitmeyen araçlar hakkında bilgi sahibi olunarak, sistemin düzenlenmesi, d. İstenildiği anda, istenilen aracın konum bilgisinin elde edilmesi. 8. Sistemin genel olarak bir operasyon merkezinden kontrol edilemediği durumlarda, gerekli yazılım ve donanımı eklemeleri ile sistem çok merkezli bir yapıya dönüştürülebilir. Uygun olduğu takdirde firmaya ait mevcut network (ağ, şebeke) yapısından faydalanabilir. 9. Araçlardaki sistem konfigürasyonunda (sistem donanımında) bulunan otomatik kimlik tanıma modülü ve
öğrencilerde bulunacak olan kimlik tanıma modülü aracılığı ile öğrencilerin servise binip inmeleri kayıt edilebilir ve öğrenci velilerinin isteği üzerine bu bilgiler telefon üzerinden, GSM sistemi üzerinden kısa mesajla veya internet aracılığı ile velilere aktarılabilir. (Öğrenci Takip Sistemi) 10. Araç sürücüleri zor durumda olduklarında, acil çağrı butonuna basarak durumlarını ve kontrol bilgilerini kontrol merkezlerine ve/veya emniyet kontrol merkezlerine bildirebilirler. Güvenlik Sistemlerinin Özellikleri: 1. Araçlarda kapı açık/kapalı bilgisi, zaman ve konum bilgisi ile birlikte Operasyon Merkezi ne aktarılabilir. 2. Harita üzerinde araçların izleyeceği güzergah belirlenebilir ve araçlar bu güzergahın dışına çıktığında operasyon merkezinden uyarı mesajı verilebilir. 3. Araçlardaki sistem konfigürasyonunda bulunacak olan otomatik tanıma modülü ve zırhlı araçlarda taşınacak olan para torbalarında bulunacak olan tanıtma modülü aracılığı ile para torbalarının araçtan ayrılmaları durumunda kontrol merkezine bu durum ve konum bilgileri gönderilir. Dağıtım Ve Kontrol Sistemlerinin Özellikleri: 1. Talep üzerine kargo sahibi, müşterilerinin kargolarını taşıyan araçları izlemesi için internetten araç izleme sistemine entegre olabilmektedir. 2. Araç sürücüsü ile mesajlaşmanın doğru ve tam yapılabilmesi için özel formlar tasarlanabilir ve merkez ile haberleşmede standart formlar aracılığı ile veri haberleşmesi gerçekleştirilebilir. 3. Form transferinin haricinde daha önceden belirlenen durum mesajları veya tamamen kullanıcı tarafından yazılabilecek mesajlar merkeze ve merkezden de sürücülere gönderilebilir. Mobil Satış Ve Pazarlama Sistemlerinin Özellikleri: 1. Dağıtım için kullanılacak olan müşteri bilgileri, 2. Teslimat bilgisi, 3. Barkod bilgileri, 4. Stok sorgulama, fiyat sorgulama, sipariş verme, 5. E - mail gönderme veya e-mail leri terminallerden okuma, 6. Müşterilere sms üzerinden genel duyurular yapabilme.