Spor Eğitim Modeli Deniz Hünük* Neşe Saraç Oğuzhan** *Pamukkale Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi **Güney Ortaokulu, Denizli
Modelin Öğretim Programlarındaki Yeri Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Stratejileri Öğretmenler öğrencilerin dersin kazanımlarına ulaşmaları için en uygun modeli (doğdudan, bireyselleştirilmiş, iş birliğine dayanan, spor eğitimi, akran, araştırma, taktik oyun, kişisel ve sosyal sorumluluk modelleri), strateji (sunuş, buluş, araştırma/inceleme vb.) ve yöntemleri/stilleri (komut, alıştırma vb.) kullanmalıdır. Program hedeflerine ulaşmada öncelikle öğrenen merkezli olan taktik oyun, spor eğitimi ile kişisel ve sosyal sorumluluk modellerinin kullanımı önemlidir. Giriş: Bu program öğrencilerin 2 eğitim-öğretim dönemini (36 hafta) kapsayacak şekilde planlanmıştır. Programın birinci döneminde (ilk 18 hafta) öğretmen geleneksel öğretim yaklaşımlarını kullanarak öğrencinin tenis bilgi ve becerilerinin gelişmesine odaklanırken, 2. dönemde (ikinci 18 hafta) beden eğitiminde kullanılan öğretim modellerinden Spor Eğitim Modeli kullanılarak teniste becerili, istekli ve tenise özgü değerleri benimseyen bireyler yetiştirmek hedeflenir. 2
Programın Uygulanmasında Yararlanılabilecek Öğretim Yöntemleri Ayrıca, son yıllarda öğrenen merkezli ve yapılandırmacı yaklaşımlardan da etkilenilerek oluşturulmuş olan beden eğitimine özgü spor eğitimi (Siedentop, Hastie ve Van Der Mars, 2004), taktik oyun yaklaşımı (Mitchell, Oslin ve Griffin, 2003) ve kişisel ve sosyal sorumluluk (Hellison, 2003) modellerinden de özellikle 9-10. sınıflarda yararlanılabilinir. 3
Modelin Ana Hedefi Becerili, bilgili ve istekli spor insanları yetiştirmektir. Becerili bir spor insanı, oyunlara katılabilmek için gerekli olan becerileri, stratejileri anlayan ve uygulayabilen, Bilgili spor insanı, oyun veya spor kurallarını, gerekliliklerini ve ritüellerini anlayan ve değer veren, İstekli bir spor insanı ise her türlü spor etkinliğinde (yerel, ulusal, uluslararası) spor kültürünü koruyacak ve geliştirecek şekilde davranan kişidir. 4
Modelin Yapısı 10-18 hafta Oyuncu + takım idarecisi, antrenör, istatistikçi, malzemeci, basın mensubu ikili mücadele, lig usulü müsabakalar veya turnuvalar Müsabaka sonuçları, sporcularla ilgili veriler _ istatistikçi, basın Sezon boyunca yapılan çalışmalar kutlanır Takımlara isim bulmak, takım resimlerini çekmek,takım/ bireysel başarılar 5
Model planlanırken dikkat edilecekler: 1. Sezon uzunluğunun belirlenmesi Haftalık BE ders saati ve spor branşının özellikleri 2. Seçilecek sporlara (etkinliklere) karar verilmesi Okulun seviyesi (ortaokul ya da lise) Sınıf düzeyi Okulun olanakları Mevsimsel özellikler sahip olunan araç gereçler 3. Takımların belirlenmesi Takımların sayısı, büyüklüğü / öğrenci seçimi 4. Öğrenci rollerinin belirlenmesi Takımdaki herkese oyunculuk dışında bir rol daha verilmelidir 5. Müsabaka formatına karar verilmesi Eşit düzeyde katılım imkanı 6. Ölçme ve değerlendirme Sezon boyunca ölçmek 6
MİNİ VOLEYBOL HAFTALIK SEZON PLANI Kazanım Etkinlikler Ölçme Değerlendirme Giriş 1. Hafta 4.3. 4.2. 1.1.1. 3.1. 3.3. 4.5. 4.10. a) Spor eğitimi modelinin tanıtılması. (sunum, video, pano) b) Sezon hedefleri (standartlar, kazanımlar) ve kuralların açıklanması. c) 18 Haftalık planın paylaşımı. d) Başlangıç düzeyini belirlemek için mini voleybol maçı ve beceri düzeyinin gözlemi. e) Grup tartışması ve araştırma görevi (Voleybolun tarihi ve gelişimi) *Öğrenci görüşlerinin kaydedildiği etkinlik defteri * Etkinlik kuralları sözleşmesi * Beceri düzeyi gözlem formu *Araştırma görevi çalışma kâğıdı Takım Üyesiyim 2.Hafta Parmak Pas Yapmayı Öğreniyorum. 3. Hafta 2.1. 1.1.2. 3.5. 4.4. 4.8. 4.9. 1.2.1. 1.2.2. 2.4. 1.1.1. 3.3 a) Takımların seçimi. b) Takım rollerinin ve sorumluluklarının belirlenmesi. c) Farklı rollerdeki çocukların rollerine bağlı sorumluluklarını gözden geçirmeleri. d) Takım alanlarının (sahalarının) belirlenmesi. e) Isınma ve soğuma uygulamalarının önemini vurgulanması ve ısınma uygulanması. f) Grup tartışması (Engelli kişiler ve bireysel farklılıklar) g) Grup çalışması (takımların adlarının, motto, maskot, sembol vb. yer aldığı posterlerin hazırlanması) a) Mini voleybol videosu izlenmesi. Oyun taktikleri ve kural ihlallerinin açıklanması. b) Isınma uygulamalarının yapılması c) Parmak pas uygulamalarının gösterilmesi ve alıştırmaların yapılması d) Takımların kendi sahalarında antrenörleri yönetiminde alıştırmalar yapması e) Soğuma uygulamalarının yapılması f) Grup tartışması ve araştırma görevi (Bir sporcu sağlığını nasıl korur). * Araştırmacı takdir belgesi * Takım listeleri * Rol ve sorumluluk kartları * Isınma ve soğuma kartları * Takım Posterleri * Voleybol beceri kartları (Öğretmen tarafından hazırlanabilir). * Gözlem formu * Araştırma görevi çalışma kâğıdı *Fiziksel Etkinlik kartları 7
Manşet Pas Yapmayı Öğreniyorum. 4. Hafta Servis Atmayı Öğreniyorum. 5. Hafta Smaç Vurmayı ve Blok Yapmayı Öğreniyorum. 6-7. Hafta 2.1. 1.1.2. 1.1.1. 1.2.2 2.1. 1.1.2. 1.1.1. 1.2.2. 2.1. 2.1.1. 1.1.2. 1.1.1. 1.2.2. a) Isınma uygulamalarının yapılması * Voleybol beceri b)manşet pas tekniğinin tanıtılması alıştırmalarının kartları yapılması * Gözlem formu c)manşet pas ve parmak pas becerileri ile ilgili etkinliklerin * Öğrenci yapılması. değerlendirme formu d)takımların kendi sahalarında antrenörleri yönetiminde alıştırmalar yapması e) Soğuma uygulamalarının yapılması. a) Isınma uygulamalarının yapılması b) Voleybolda servis çeşitleri, alttan servis ve tenis servisin tanıtımı ve alıştırmaların yapılması c) Modifiye edilmiş kurallar ve saha ile etkinlikler ve maç yapma d) Soğuma uygulamalarının yapılması e) Grup araştırma görevi (antrenman ilkeleri) * Voleybol beceri kartları * Gözlem formu * Öğrenci değerlendirme formu a) Isınma uygulamalarının yapılması * Voleybol beceri b) Smaç tekniğinin tanıtımı, topsuz ve toplu olarak kartları çalışmaların ve alıştırmaların yapılması * Gözlem formları c) Blok tekniğinin tanıtımı, topsuz ve toplu olarak * Öğrenci çalışmaların ve alıştırmaların yapılması değerlendirme formu d) Öğrencilerin öğretmen yönetiminde uyguladıkları beceriler * Araştırma görevi ile ilgili alıştırmalar yapması çalışma kâğıdı e) Takımların puanlı mini voleybol oyunlarına başlaması f) Soğuma uygulamalarının yapılması g) Grup araştırma görevi (Düzenli Fiziksel Etkinliğin Yararları) 8
Becerilerimi geliştiriyorum ve takım rollerini özümsüyorum. 8. Hafta 2.1. 1.1.2. 1.1.1. 3.6. a) Teknik açıdan önemli unsurların (kritik unsurlar) gönüllü eşliğinde gözden geçirilmesi. b) Hakem, istatistikçi ve basın rollerinin gözden geçirilmesi. c) Takımların kendi sahalarında antrenörleri yönetiminde alıştırma yapması. d) Mini voleybol takımlar arası müsabaka programlarının belirlenmesi. * Gözlem formları * Rol ve sorumluluk kartları * Öğrenci değerlendirme formu Antrenman Yapıyorum. 9-10-11. Hafta Oyun Taktiğimi Geliştiriyorum 12-13-14. Hafta 1.1.2. 1.1.1. 4.4. 1.3.1. 1.3.2. 1.1.2. 1.3.3. 1.3.4. 1.2.2. a) Takımların antrenörleri yönetiminde uygulamalar yapması b) Takımların müsabaka sırasında, oyun içi oyuncu rotasyonuna karar vermesi c) Hazırlık maçları için takım idareci ve antrenörlerinin organizasyon yapması a) Takımlar arası hazırlık müsabakalarını yapılması b)takımların antrenörleri yönetiminde uygulamalar yapması c) Müsabaka esnasında uygulanacak taktiklerin belirlenmesi d) Grup tartışması (antrenman ilkeleri) * Öğrenci değerlendirme formu * Antrenman Kartları * Hazırlık maçları ve grup maçları müsabaka programları * Öğrenci değerlendirme formu * Müsabaka cetveli * Maç Değerlendirme formları 9
Performansımı Değerlendiriyorum. 15-16-17. Hafta 2.5. 3.3. 2.1. 4.9. 1.1.2. a) Takımların yaptıkları hazırlık müsabakalarının videolardan izlenmesi b) Takımların grup maçlarını yapması c) Takımların oyun içi performanslarını değerlendirmesi d) Takım rollerinin değerlendirilmesi e) Grup tartışması (takım ruhu, iş birliği) f) Grup tartışması (adil oyun/fairplay) * Öğrenci değerlendirme formu * Müsabaka cetveli * Maç değerlendirme formları Festival 18. Hafta 2.4. 3.3. 4.3. 4.4. 4.7. 4.8. 4.9. 4.10. a)tüm takımların katılımı ile festival havasında şampiyonluk müsabakaları b) Ödül töreni c) Sezon kapanışı * Müsabaka sonuçları ve istatistikleri * Başarı belgeleri (Oyuncu, roller, adil oyun, bireysel ve takım başarısı gibi kriterler dikkate alınarak tüm öğrencilere başarı belgeleri verilir.) 10
Başlangıç düzey değerlendirme formu Yönerge: Cinsiyet, boy ve vücut ağırlığı bölümlerini etkinlik öncesi doldurunuz. Beceri düzeyi bölümünü çocuklar uygulama yaparken gözleyip uygun olan kutucuğa X koyarak yapınız. Kendine güven bölümünü ise gözlem sonucundaki düşüncenize göre Düşük Orta Yüksek olarak kodlayınız İsim Soyad Cinsiyet Beceri düzeyi Kendine güven Başlangıç Orta deneyimli 11
Etkinlik kuralları Tarih: / /.. Etkinliklere zamanında geleceğim. Aldığım sorumlulukları yerine getireceğim. Takım arkadaşlarımla işbirliği içinde çalışacağım. Takım arkadaşlarıma ve diğer takım oyuncularına saygılı davranacağım. İsim. İmza.. İsim. İmza.. İsim. İmza.. İsim. İmza.. İsim. İmza.. İsim. İmza.. İsim. İmza.. İsim. İmza.. İsim. İmza.. 12
Takım Listeleri Takımlar A Takımı B Takımı C Takımı 1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 5 5 5 6 6 6 7 7 7 8 8 8 9 9 9 10 10 10 Takımlara göre oyuncu beceri grupları Düzey A Takımı B Takımı C Takımı 1 1 1 Deneyimli 2 2 2 3 3 3 4 4 4 Orta 5 5 5 6 6 6 7 7 7 Başlangıç 8 8 8 9 9 9 10 10 10 13
14
15
16
17
Modelde Öğretmenin Rolü Sezon yapısına karar verir ve kuralları, oyun uyarlamalarını öğrenciler ile etkileşimde bulunarak belirler. Yarışma ortamlarının daha sağlıklı ve dengeli bir hal alması için takımların oluşturulmasında ve takımlara oyuncu seçilmesinde denetleyici bazen de belirleyici bir rol üstlenir. Öğretilecek spor dalına yönelik olarak öğrencilere oyunculuk ve oyunculuk dışı görevlerle ilgili eğitimler verir. Takımları müsabaka öncesi ve müsabaka esnasındaki uygulamalarını gözlemleyerek, takım içerisinde işbirliği ile öğrenmenin gerçekleşmesini sağlar. Anlaşmazlıklar yaşandığında devreye girerek hakem olabilir ve anlaşmazlığın çözümünde öğrencilere yardımcı olur. Öğrencilerin performans değerlendirmelerini yapmak için planlama yapar. Bütün sezon boyunca coşkulu katılımın sağlanması için de çaba sarf eder (Metzler, 2005). 18