TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ HUKUK DERGİSİ Yıl :1 - Sayı 2 www.tnb.org.tr ISSN: 2148-1741
SAHİBİ Yunus TUTAR Türkiye Noterler Birliği Adına, Türkiye Noterler Birliği Başkanı * EDİTÖR Metin SUYABATMAZ Türkiye Noterler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi * SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ Ayhan TOSUN Türkiye Noterler Birliği Genel Sekreteri * YAYIN KURULU Yunus TUTAR Türkiye Noterler Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Zeynel Abidin BEYAZGÜL Türkiye Noterler Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ahmet UĞURLU Türkiye Noterler Birliği Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Metin SUYABATMAZ Türkiye Noterler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Dursun CİN Türkiye Noterler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Gülüzar IRMAK Türkiye Noterler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Serdar ARAT Türkiye Noterler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Ayhan TOSUN Türkiye Noterler Birliği Genel Sekreteri Haluk Necdet TEKİN Türkiye Noterler Birliği Hukuk İşleri Müdürü Şevki ARTAR Türkiye Noterler Birliği Hukuk İşleri Müdür Yrd. Aylin ARIKAN Türkiye Noterler Birliği Avukatı * YAYIN YÖNETİM MERKEZİ Türkiye Noterler Birliği Söğütözü Caddesi No: 4 Çankaya-Ankara Tel: 0312. 218 80 00 Faks: 0312. 218 80 41 E-posta: tnb.dergi@tnb.org.tr BASKI MATTEK MATBAACILIK Basım Yayın Tanıtım Tic. San. Ltd. Şti. Ağaç İşleri San. Sit. 1354 Cd. 1362. Sk No:35 İvedik - ANKARA Tel: 0312. 433 2310 Fax: 0312. 434 0356
YAZIM VE YAYIN KURALLARI 1. Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi ne gönderilen yazıların daha önce bir başka yayın organında yayımlanmamış veya yayımlanmak üzere gönderilmemiş olması gerekir. Bu konudaki yazıların idari, bilimsel ve her türlü sorumluluğu yazarlara aittir. 2. Yazıların öncelikle tnb.dergi@tnb.org.tr adresine gönderilmesi gerekmektedir. Gönderimde herhangi bir sorun yaşanması durumunda editör ve sorumlu yazı işleri müdürü ile iletişim kurulabilir. 3. Yazılarda 12 kelimeyi aşmayan Başlık, 150-250 kelime arası Özet ve 5-8 kelime arası Anahtar Kelimeler bulunmalıdır. 4. Yazının ana bölümleri ve kaynakça 12 punto, sayfa altında gösterilmesi gereken dipnotlar ise 9,5 punto yazılmalı, 1 satır aralığı ile Times New Roman karakteri kullanılmalı, metin iki yana yaslanmalı, sayfanın tüm kenarlarında 2,5 cm boşluk bırakılmalı, yazıların sonunda kaynakça bulunmalıdır. 5. Dergi ye gönderilen yazılar Giriş, Gelişme ve Sonuç bölümlerinden oluşmalı ve yazıda dipnot atıf sistemi kullanılmalıdır. 6. Yazı, kaynakça dahil 3.000 kelimeden az ve 10.000 kelimeden çok olmamalıdır. 7. Yazarın unvanı, adı ve soyadı, baş harfleri büyük olmak üzere yazı başlığının altında ortalı olarak yazılmalıdır. Yazarın görev yaptığı kurum, iletişim adresi, telefon numarası ile elektronik posta adresi adına ilişkin dipnotta belirtilmelidir. 8. Aday yazılar, yazarlar tarafından elektronik ortamda tnb.dergi@ tnb.org.tr adresine yüklendikten sonra, yayın kurulu biçim ve alanlar açısından uygun bulduğu yazıları bir hakeme gönderir. Hakemler raporlarını elektronik ortamda tnb.dergi@tnb.org.tr adresi üzerinden dergi ye ulaştırır. Yazarların dergi ye gönderdikleri yazılarının denetimini yapmış oldukları ve bu haliyle basıma olur verdikleri kabul edilir, yazı teslim edildikten sonra baskı düzeltmeleri için ayrıca yazara geri gönderilmez. Bilimsellik ölçütlerine uyulmadığı ve olağanın üzerinde yazım hataları belirlenen yazılar yayın kurulu tarafından geri çevrilir. Yayın Kurulunca ilk değerlendirmesi yapılan yazılar, kör hakemlik sistemi uyarınca yazar adları metinden çıkarılarak hakeme gönderilir. Yazarlara yazının hangi hakeme gönderildiği ile ilgili bilgi verilmez. Hakem raporunda düzeltme istenmesi durumunda, yazarlarına gönderilen yazıların, yazarları tarafından düzeltilerek yirmi gün içerisinde dergiye teslim edilmesi gereklidir. Yazar, sadece belirtilen düzeltmeler çerçevesinde değişiklikler yapabilir. Düzeltilmiş metin gerekli görüldüğü durumlarda, değişiklikleri isteyen hakemce tekrar incelenebilir. Hakem raporunun olumsuz olması durumunda, ikinci bir hakem incelemesi yapılmaz. Yayımlanmayan yazılar, yazarına geri gönderilmez. V
Yazarlar, hakem ve Yayın Kurulu nun eleştiri, değerlendirme ve düzeltmelerini dikkate almak zorundadır. Katılmadığı hususlar olması durumunda yazar bunları gerekçeleri ile ayrı bir sayfada bildirme hakkına sahiptir. 9. Hakemlerin kimlikleri hakkında yazarlara, gönderilen yazının kime ait olduğu konusunda hakemlere bilgi verilmez. Hakem raporları gizlidir. Olumlu rapor alamayan yazılar yayınlanmaz ve eser sahibine yayınlanmama gerekçesi ile birlikte sorumlu yazı işleri müdürlüğünce bilgi verilir, bu konuda idari ve adli sorumluluk kabul edilmez. 10. Yayınlanması uygun görülen yazılar, Yayın Kurulu tarafından sıraya konur ve yayınlanır. 11. Hakem raporları beş yıl süreyle Sorumlu Yazı İşleri Müdürlüğü nce saklanmak üzere arşive konur. 12. Yayın hakları saklıdır. Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi nin yazılı izni alınmaksızın Dergi de yayınlanan çalışmaların bütünü veya bir kısmı elektronik, mekanik veya benzeri bir araçla herhangi bir biçimde basılamaz, çoğaltılamaz, fotokopi veya teksir edilemez, özetlenemez ve yayınlanamaz. Ancak, kaynak göstermek şartıyla alıntı yapılmasına izin verilir. ---------------------- - Dergide yayımlanan yazılarda ileri sürülen görüşler yazarlarına aittir. - Elektronik ortamda dergiye tnb.org.tr adresinden ulaşılabilir. VI
DANIŞMA KURULU 1. Prof. Dr. Zehreddin ARSLAN (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fak. İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 2. Prof. Dr. Rıza AYHAN (Gazi Üniversitesi Hukuk Fak. Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 3. Prof. Dr. Nusret İlker ÇOLAK (Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fak. İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 4. Prof. Dr. Murat DOĞAN (Erciyes Üniversitesi Hukuk Fak. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 5. Prof. Dr. Fikret EREN (Başkent Üniversitesi Hukuk Fak. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 6. Prof. Dr. Zeki HAFIZOĞULLARI (Başkent Üniversitesi Hukuk Fak. Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 7. Prof. Dr. Abdurrahim KARSLI (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fak. Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 8. Prof. Dr. Hasan Seçkin OZANOĞLU (Ankara Üniversitesi Hukuk Fak. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 9. Prof. Dr. Çağlar ÖZEL (Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fak. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 10. Prof. Dr. Muharrem ÖZEN (Ankara Üniversitesi Hukuk Fak. Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 11. Prof. Dr. İzzet ÖZGENÇ (Gazi Üniversitesi Hukuk Fak. Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 12. Prof. Dr. Bilge ÖZTAN (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fak. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 13. Prof. Dr. Fırat ÖZTAN (Çankaya Ünive, rsitesi Hukuk Fak. Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) VII
14. Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fak. Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 15. Prof. Dr. Cumhur ŞAHİN (Gazi Üniversitesi Hukuk Fak. Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 16. Prof. Dr. Murat ŞEN (Melikşah Üniversitesi Hukuk Fak. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 17. Prof. Dr, Kemal. ŞENOCAK (Ankara Üniversitesi Hukuk Fak. Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 18. Prof. Dr. Süha TANRIVER (Ankara Üniversitesi Hukuk Fak. Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 19. Prof. Dr. Bilgin TİRYAKİOĞLU (Bilkent Üniversitesi Hukuk Fak. Uluslararası Özel Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 20. Prof. Dr. Hasan TUNÇ (TOBB Ekonomi Üniversitesi Hukuk Fak. Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 21. Prof. Dr. Asuman TURANBOY (Ankara Üniversitesi Hukuk Fak. Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 22. Prof. Dr. Mehmet ÜNAL (Başkent Üniversitesi Hukuk Fak. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 23. Prof. Dr. Mustafa Fadıl YILDIRIM (Gazi Üniversitesi Hukuk Fak. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 24. Prof. Dr. Mehmet YÜKSEL (Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fak. Hukuk Sosyolojisi ve Hukuk Felsefesi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 25. Prof. Dr. Necmi YÜZBAŞIOĞLU (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fak. Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) *Danışma Kurulu üyelerinin sıralaması soyadına göre alfabetik olarak yapılmıştır. VIII
HAKEM KURULU 1. Prof. Dr. Recep AKCAN, (Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 2. Prof. Dr. Şebnem AKİPEK, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 3. Prof. Dr. Mustafa AKKAYA, (Doğu Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Vergi Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 4. Prof. Dr. Hüseyin ALTAŞ, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 5. Prof. Dr. O.Gökhan ANTALYA, (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 6. Prof. Dr. Ramazan ARSLAN, (Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk-Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 7. Prof. Dr. Zehreddin ARSLAN, (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 8. Prof. Dr. Oğuz ATALAY, (Gediz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 9. Prof. Dr. Mehmet AYAN, (Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 10. Prof. Dr. Rıza AYHAN, (Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 11. Prof. Dr. Hasan AYRANCI, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 12. Prof. Dr. Veysel BAŞPINAR, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) IX
13. Prof. Dr. Cem BAYGIN, (Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 14. Prof. Dr. Nusret İlker ÇOLAK, (Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 15. Prof. Dr. Murat DOĞAN, (Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 16. Prof. Dr. Vahit DOĞAN, (Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Özel Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 17. Prof. Dr. Seyithan DELİDUMAN, (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 18. Prof. Dr. Mehmet DEMİR, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 19. Prof. Dr. Adnan DEYNEKLİ, (Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 20. Prof. Dr. İbrahim ERCAN, (Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 21. Prof. Dr. Fikret EREN, (Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 22. Prof. Dr.,Nadi GÜNAL, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Roma Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 23. Prof. Dr. Ahmet GÜRBÜZ, (Bingöl Üniversitesi İİBF Kamu Yönetim Bölümü Hukuk Bölümü Hukuk Bilimleri Anabilim Dalı) 24. Prof. Dr. Zeki HAFIZOĞULLARI, (Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) X
25. Prof. Dr. Halil KALABALIK, (Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 26. Prof. Dr. Sami KARAHAN, (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 27. Prof. Dr. Yusuf KARAKOÇ, (Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mali Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 28. Prof. Dr. Hakan KARAN, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Deniz Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 29. Prof. Dr. Abdurrahim KARSLI, (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 30. Prof. Dr. Muharrem KILIÇ, (Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Sosyolojisi ve Hukuk Felsefesi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 31. Prof. Dr. Ahmet. M. KILIÇOĞLU, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 32. Prof. Dr. Cengiz KOÇHİSARLIOĞLU, (Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 33. Prof. Dr. Erkan KÜÇÜKGÜNGÖR, (Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 34. Prof. Dr. Tekin MEMİŞ, (İstanbul Şehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 35. Prof. Dr. Rifat ORTAÇ, (İstanbul Gelişim Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Mali Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 36. Prof. Dr. Hasan Seçkin OZANOĞLU, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) XI
37. Prof. Dr. Veli Özer ÖZBEK, ( Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 38. Prof. Dr. İzzet ÖZGENÇ, (Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 39. Prof. Dr. Çağlar ÖZEL, (Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 40. Prof. Dr. Muharrem ÖZEN, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 41. Prof. Dr. Bilge ÖZTAN, (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 42. Prof. Dr. Fırat ÖZTAN, (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 43. Prof. Dr. Selçuk ÖZTEK, (İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni usul- icra iflas Hukuku) 44. Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ, (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 45. Prof. Dr. Oğuz SANCAKDAR, ( Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 46. Prof. Dr. Haluk Hadi SÜMER, (Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 47. Prof. Dr. Cumhur ŞAHİN, (Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 48. Prof. Dr. Murat ŞEN, (Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) XII
49. Prof. Dr. Kemal ŞENOCAK, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 50. Prof. Dr. Süha TANRIVER, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 51. Prof. Dr. Bilgin TİRYAKİOĞLU, (Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Özel Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 52. Prof. Dr. Mustafa TOPALOĞLU, (Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 53. Prof. Dr. Hasan TUNÇ, (TOBB Ekonomi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 54. Prof. Dr. Asuman TURANBOY, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 55. Prof..Dr. Ömer ULUKAPI, (Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 56. Prof. Dr. Sultan TAHMAZOĞLU ÜZELTÜRK, (Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 57. Prof. Dr. Hakan ÜZELTÜRK, (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mali Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 58. Prof. Dr. Mehmet ÜNAL, (Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 59. Prof. Dr. Mustafa Fadıl YILDIRIM, (Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 60. Prof.Dr. Ejder YILMAZ, (Özel Hukuk-Medeni Usul ve İcra İflas Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) XIII
61. Prof. Dr. Mehmet YÜKSEL, (Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Sosyolojisi ve Hukuk Felsefesi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 62. Prof. Dr. Necmi YÜZBAŞIOĞLU, (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 63. Doç. Dr. Cavid ABDULLAHZADE, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Kamu Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 64. Doç Dr. Mine AKKAN, ( Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul ve İcra- İflas Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 65. Doç. Dr. Mehmet ALTUNKAYA, (Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 66. Doç. Dr. Ömer ARBEK, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 67. Doç. Dr. Çetin ARSLAN, (Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 68. Doç. Dr. İbrahim ARSLAN, (Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 69. Doç. Dr. İbrahim AŞIK, (Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi 70. Doç. Dr. Murat ATALI, (Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 71. Doç. Dr. Ahmet BAŞÖZEN, (Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 72. Doç. Dr. Süleyman BAŞTERZİ, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 73. Doç. Dr. Mustafa Erdem CAN, (Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) XIV
74. Doç. Dr. Ferhat CANBOLAT, (Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 75. Doç. Dr. Yusuf ÇALIŞKAN, (İstanbul Şehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Özel Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 76. Doç. Dr. İsa DÖNER, (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 77. Doç. Dr. Haluk EMİROĞLU, (Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Roma Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 78. Doç. Dr. Güray ERDÖNMEZ, (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 79. Doç. Dr. Hayrettin EREN, (Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 80. Doç. Dr. Rifat ERTEN, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Özel Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 81. Doç. Dr. Cenker GÖKER, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mali Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi 82. Doç. Dr. Cengiz GÜL, (Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 83. Doç. Dr. Devrim GÜNGÖR, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 84. Doç. Dr. Çağlar MANAVGAT, (Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 85. Doç. Dr. İbrahim ÖZBAY, (Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 86. Doç. Dr. Gökçen TOPUZ, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) XV
87. Doç. Dr. Seçkin TOPUZ, (Kırıkkale Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 88. Doç. Dr. Ali YEŞİLIRMAK, (İstanbul Şehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 89. Yard. Doç. Dr. Bülent ALGAN, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Genel Kamu Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 90. Yard. Doç. Dr. Uğur BAYILLIOĞLU, (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Kamu Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 91. Yard. Doç Dr. Koray DOĞAN, ( Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 92. Yard. Doç. Dr. Murat ERDEM, (Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 93. Yard. Doç. Dr. Nihat GÜMAN, (Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 94. Yard. Doç. Dr. Elvan KEÇELİOĞLU, (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 95. Yard. Doç. Dr. Taylan Özgür KİRAZ, (Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 96. Yard. Doç. Dr. Nesibe KURT KONCA, (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 97. Yard. Doç. Dr. Cumhur RÜZGARESEN, (Turgut Özal Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 98. Yard. Doç. Dr., Cem Duran UZUN, (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi)
İÇİNDEKİLER Prof. Dr. Hasan PULAŞLI ŞİRKETLER HUKUKUNDAKİ TEMSİL İLE BORÇLAR KANUNUNDAKİ TİCARİ MÜMESSİL VE TİCARİ VEKİL AYIRIMI -3- Yrd. Doc. Dr. Ertan DEMİRKAPI NOTERLİK UYGULAMASI AÇISINDAN KAMBİYO SENETLERİNDE PROTESTOLAR -23- Nurgün CEYLAN LİMİTED ŞİRKETİN TEMSİLİ -59- Dr. Ali AVCI - Buket KÖKSAL ORUÇ İNŞAATÇI İPOTEĞİ (YAPI ALACAKLISI İPOTEĞİ) -93- Dr. Serdar DEMİRCİ NOTER MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI -125- Prof. Dr. A.Füsun ARSAVA LİZBON SÖZLEŞMESİ İLE HAKLARIN HİMAYESİ ALANINDA GETİRİLEN YENİLİKLER -161-
ŞİRKETLER HUKUKUNDAKİ TEMSİL İLE BORÇLAR KANUNUNDAKİ TİCARİ MÜMESSİL VE TİCARİ VEKİL AYIRIMI Prof. Dr. Hasan PULAŞLI 1 Özet 6012 sayılı Ticaret Kanununda ticaret şirketlerinde temsile ilişkin yenilikler; özellikle ultra vires ilkesinin yeni Kanuna alınmaması sonucunda organların yaptıkları işlemlerin akıbeti ve organın sorumluluğu gündeme gelmektedir. Ayrıca, temsil organları ile bu organların temsil yetkisi hakkında Ticaret Kanununda getirilen yeniliklerin değerlendirilmesi; Borçlar Kanunundaki ticari temsilci ve ticari vekil ayrımı ve bunun hukuki sonuçları üzerinde durulacaktır. Anahtar kelimeler: 6012 sayılı Türk Ticaret Kanunu, ticaret şirketleri, ticari temsilci, ticari vekil. Key Words: Turkish Commercial Code No 6102 commercial companies, commercial representative, commercial agent. Sayın Başkan, sizi ve hukuk camiasının itibarlı ve değerli Kâtibiadillerini saygı ile selamlıyorum. Efendim konumuz, Şirketler Hukukundaki Temsil ile Borçlar Kanunundaki Ticari Temsilci ve Ticari Vekil Ayırımı dır. Bilindiği gibi temsil, dışa karşı bir kimse adına hukuken sonuç doğuracak işlemleri yapmaktır. Konumuz açısından önce şirketler hukukunda temsil sonra da ticari temsilci ile ticari vekil i inceleyeceğiz 2. I. ŞİRKETLER HUKUKUNDA TEMSİL Şirketler hukukunda geniş anlamda temsil, şirketin amacının gerçekleştirilmesine ve geliştirilmesine yönelik ve şirket için yapılan her türlü faaliyeti ifade etmektedir 3. Kısaca, şirket işlerini yönetme ve yürütmedir. Yönetim, iç ilişki olup, ortaklar ve şirketle ilgili faaliyetleri 1 2 3 Yeni Yüzyıl Üniversitesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Başkanı. Bu Tebliğ, 15.3.2014 tarihinde İzmir-Çeşme de yapılan konferansta İzmir Noter Odası mensuplarına sunulmuştur. Meier-Hayoz.A./Forstmoser,P., Schweizerisches Gesellschaftsrecht, Elfte, vollständig neu bearbeitete Auflage, Bern, 2012, 2, N. 115. Hukuk Dergisi / 2014-2 3
Türkiye Noterler Birliği ilgilendirir. Temsil ise, dış ilişki olup, şirket adına ve hesabına üçüncü kişilerle hukuki işlemler yapmayı ifade eder. Bu bağlamda temsilcinin, temsil yetkisi (Vertretungsbefugnis) ile temsil gücü (Vertretungsmacht) sorunu ortaya çıkar. Örneğin doktrinde sıkça prokurist olarak anılan ticari temsilci, kanundan doğan gücü sayesinde ticari işletmeyi dışa karşı istediği miktara kadar yükümlülük altına sokabilir. Buna karşın bu yetkisi iç ilişkide genel olarak belirli bir tutarla sınırlandırılmaktadır. Ancak hemen belirtelim, ticari temsilcinin yaptığı işlemin tutarı iç ilişkide öngörülmüş olan belirli sınırı aşmış olsa da, iç ilişkide sorumlu olmakla birlikte, yapılan işlem geçerlidir. Bu genel açıklamalardan sonra şirketler hukukunda temsile geçebiliriz. 1. Sermaye Şirketlerinde Temsil a. Anonim şirketlerde Anonim şirketin yönetim ve temsil organı yönetim kuruludur (TTK m. 365/1) ve artık bir üyeden de oluşabilme olanağı tanınmıştır (TTK m. 359/1) Eskisinden farklı olarak, 6102 sayılı Kanunda, yönetim kurulu üyeliğine seçilebilmek için şirkette pay sahibi olma şartı kaldırılmıştır. Ayrıca, yabancı uyruklu olan kişiler de yönetim kurulu üyeliğine seçilebilir. Ancak Devlet memurları YK üyeliğine seçilemez (657 sayılı DMK m. 28). Ayrıca yeni düzenlemede yönetim kurulunun devredilemez, alınamaz 4 ve feragat edilemez nitelikteki görev ve yetkileri, 375. maddede 7 bent halinde sayılmıştır. Bir önemli yenilik, ultra vires ilkesi yeni TTK ya alınmadığından, yönetim kurulunun esas sözleşmede yer almayan konu dışında yaptığı işlemler de şirketi bağlamaktadır (TTK m. 371/2). Temsil. Anonim şirketin temsili, TTK nın 373. maddesinde, yönetim kurulu, temsile yetkili kişileri ve bunların temsil şekillerini gösterir kararının noterce onaylanmış suretini, tescil ettirmek üzere ticaret siciline verir şeklinde düzenlenmiştir. Bilindiği üzere, yönetim kurulunun genel kurulca seçiminden hemen sonra görev dağılımı yapmak üzere yönetim kurulu toplanmakta ve ilk olarak üyeleri arasından bir başkan ve bulunmadığı zamanlarda ona vekâlet edecek en az bir başkan vekili seçmekte; ikinci olarak da temsile yetkili kişileri 4 375. Maddenin kenar başlığında görev ve yetkilerin sadece devredilemezliğinden bahsedilse de, bilimsel öğretide de kabul edildiği üzere söz konusu görev ve yetkiler ayrıca alınamaz niteliktedir. Devredilemezlik ve feragat edilemezlik yönetim kurulu açısından olup, alınamaz lık karakteri ise, genel kurul veya esas sözleşme bakımından söz konusudur. 4 Hukuk Dergisi / 2014-2
Prof. Dr. Hasan PULAŞLI ve bunların temsil şekillerini, yani tek imza ile mi yoksa çift imza ile mi olacağı hakkında karar almakta ve bunu noterde onaylattıktan sonra ticaret siciline tescil ve ilan ettirmektedirler. Ancak, anonim şirketin temsili, eğer esas sözleşmede aksine bir hüküm yoksa veya yönetim kurulu tek üyeden oluşmuyorsa, temsil yetkisi çift imza ile yönetim kuruluna aittir (TTK m. 370/1). Yönetim kurulu, temsil yetkisini bir veya daha fazla murahhas üyeye veya müdür olarak üçüncü kişilere devredebilir. En az bir yönetim kurulu üyesinin temsil yetkisini haiz olması şarttır (m. 370/2). Bu son hüküm, temsil yetkisinin dışarıdan üçüncü kişiye, yani murahhas müdüre devredilmesi halinde söz konusu olur. Yönetimin devri. Yeni Kanunda yönetimin devri belirli bir şekle bağlanmıştır. TTK m. 367/1 hükmüne göre; yönetim kurulu esas sözleşmeye konulacak bir hükümle, düzenleyeceği bir iç yönergeye göre, yönetimi, kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü kişiye devretmeye yetkili kılınabilir. Bu iç yönerge şirketin yönetimini düzenler Burada devri söz konusu olan yönetim olup, bu da iç ilişkiyi ilgilendirmektedir. Yönetim kurulunun temsil yetkisini devretmesinde, bir iç yönergenin varlığı şart değildir. Ancak burada ortaya çıkabilecek sorun, yönetim kurulu yönetim hakkı ile temsil yetkisinin birlikte devredilmesine ilişkin karar almışsa, bu durumda yönetimin devredilebilmesi için, mutlaka kendisi tarafından hazırlanmış bir iç yönergenin olması ve yönetimin devrinin de buna uygun olarak yapılması gerekir. Dolayısıyla, noterlerin, sadece yönetimin mi yoksa onunla birlikte temsilin de mi devredildiğine dikkat etmeleri gerekmektedir. b. Limited Şirketlerde Limited şirketler hukukunda önemli sayılabilecek bir değişiklik, şirketin yönetim ve temsiline ilişkin bulunmaktadır. Buna göre, yeni Kanunda, özden yönetim sisteminden vazgeçilip, yönetimde profesyonelleştirmenin gereksinimlere daha iyi cevap verebileceği düşüncesi ile seçilmiş yönetim organı sistemi benimsenmiştir. Burada özden sözcüğü, şirketin özünü oluşturan ortakları, yani şirketin bünyesini ifade etmektedir. Eski Kanunda şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse, tüm ortaklar hep birlikte şirketi temsile mezun ve mecbur idiler. Ancak, ülkemizdeki limited şirketin sermayesi, işletme konusu ve ortak sayısı göz önüne alındığında, genel olarak şirkete dışarıdan ücretli bir kimsenin müdür olarak atanmasının pek olası bir uygulama olmadığı söylenebilir. Hukuk Dergisi / 2014-2 5
Türkiye Noterler Birliği Atanması. Müdür veya müdürler; kuruluşta, şirket sözleşmesiyle (m. 623/1), daha sonra ise, genel kurulca seçilir ve görevden alınabilir (TTK 616/1 b). Müdürler yabancı uyruklu da olabilir. Görev ve Yetkileri. Limited şirketin yönetim ve temsil organı müdür olup, bunların görevlendirme şekilleri, yetkileri, özen ve bağlılık yükümlülükleri TTK nın 623 ilâ 626. maddelerinde düzenlenmiştir. Müdürler şirketin organı sıfatıyla, kanunla veya şirket sözleşmesiyle genel kurula bırakılmış bulunan yönetime ilişkin konularda kararları almaya ve bunları icra etmeye yetkilidirler (TTK m. 623/3). Müdür sayısı. Bir veya birden fazla da olabilir. Ancak birden fazla müdürün bulunması halinde, bunlardan biri genel kurul tarafından, şirketin ortağı olup olmadığına bakılmaksızın müdürler kurulu başkanı olarak seçilir (m. 624/1). Uygulamada bu Başmüdür olarak adlandırılmaktadır. Genel kurul bu görevi müdürler kuruluna bırakabilir, çünkü bu görev genel kurulun devredilemeyen yetkileri arasında sayılmamıştır. Başkan müdürün üstün oyu. Yeni Kanunda, oylamada eşitlik olması halinde, müdürler kurulu başkanının oyunun üstün oy sayılacağı öngörülmüştür (m. 624/3). Ancak, şirket sözleşmesiyle başkanın üstün oyunun kaldırılması mümkündür, çünkü TTK m. 624/3 hükmü buna izin vermektedir. Hemen belirtelim, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyesinin birden fazla olması ve yapılan oylamada eşitlik bulunması halinde, yönetim kurulu başkanının oyunun üstün olduğu (primus inter pares) yolunda kanunda bir hüküm yoktur. Esas sözleşmeye böyle bir hükmün geçerli olarak konulabilmesi hususu da tartışmalıdır. Kanımca, oylamada eşitlik halinde yönetim kurulu başkanının oyuna üstünlük tanınmasına ilişkin esas sözleşme hükmünün geçerli sayılması, anonim şirketin işleyişinin kilitlenmesini önlemek açısından yerinde olur. Niteliği. Müdür, ortaklar arasından olabileceği gibi ortak olmayan üçüncü bir kişi de olabilir. Ancak üçüncü kişinin tek başına şirketi temsille yetkilendirilmesi halinde, aynen anonim şirketlerde olduğu gibi, en azından bir ortağın şirketi yönetim hakkı ve temsil yetkisinin bulunması gerekir (m. 623/1). Hukuki niteliği. Müdür veya müdürler gerçek veya tüzel kişi olabilir (TTK m. 623/2). Ancak tüzel kişinin müdür seçilmesi halinde, tüzel kişi bu görevi kendi adına yerine getirecek bir gerçek kişiyi belirler ve ticaret siciline tescil ve ilan ettirir (TTK m. 623/2). 6 Hukuk Dergisi / 2014-2
Prof. Dr. Hasan PULAŞLI c. Sermayesi paylara Bölünmüş Komandit şirketlerde Yönetim ve temsil. Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, şirketin yönetim ve temsili, sınırsız sorumlu ortak olan komandite ortağa aittir (TTK m. 571/1). Koymayı taahhüt ettiği sermaye ile sınırlı sorumlu olan komanditer ortakların şirketi temsil ve yönetme hakları yoktur ( TTK m. 318/2). Ancak bunlar, ticari temsilci ve ticari vekil olarak atanabilirler (TTK m. 318/2). Atanması. Kuruluşta şirket sözleşmesiyle atanırlar. Kuruluştan sonra ise bunları genel kurul seçmez, komandite ortaklar birden fazla ise onların oybirliği ile alacağı kararla atanırlar. Ancak burada bir hususun açıklamasında yarar vardır. Anonim ve limited şirketler bir kişi ile kurulabilirken; kollektif ve komandit şirketlerde kurucu ortak sayısı en az iki iken; paylı komandit şirkette, 6762 sayılı TTK daki hükmün değiştirilmesinin unutulması sonucunda, kurucu sayısı beş kişiden az olmaz şeklindedir (m. 568/2). Doğal olarak ortaklığın devamında bu sayı beşten aşağı olamaz, aksi halde fesih sebebi sayılmaktadır. 2. Şahıs Şirketlerinde Temsil a. Kollektif Şirketlerde Yönetim ve Temsil Kollektif şirket, bir şahıs şirketi olması ve ortakların şirketin borçlarından sınırsız, müteselsil olarak sorumlu olmaları nedeniyle, kanunda sadece şirketin yönetimi düzenlenmektedir. Buna göre, ortaklardan her biri, ayrı ayrı şirketi yönetme hakkını ve görevini haizdir. Ancak, şirket sözleşmesiyle veya ortakların çoğunluğunun kararıyla yönetim işleri ortaklardan birine veya birkaçına verilebilir şeklindedir (TTK m. 218/1). Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise, ticari mümessillere ve ticari vekillere ilişkin hükümlerin saklı olduğu belirtilmektedir. Temsil. Kollektif şirkette, iş ve işlemler olağan ve olağanüstü olmak üzere ikiye ayrıldığından, şirketi yönetenlerin olağanüstü işlemlerde tek başına hareket etmesi mümkün olmayıp, tüm ortakların oybirliği ile karar alması gerekmektedir (TTK m. 223/1). Kanunda olağanüstü işlemlere örnek olarak, bağışta bulunmak, kefil olmak, üçüncü kişi lehine garanti vermek, ticari mümessil tayin etmek ve şirket konusuna girmiyorsa taşınmazları satmak, satın almak, rehnetmek veya ticari işletme rehni kurmak gibi işlemler sayılmaktadır (m. 223/1). Hukuk Dergisi / 2014-2 7