Almanya - Türkiye: Az nl klar ve Ço unluklar Baha Güngör Türkiye Denek Taşõ ve Avrupa İçin Bir Şans Almanya da Almanlarla geçirdiğim 45 yõldan sonra, insanlarõ kendi ulusal, kültürel ve dini kökenlerinden bağõmsõz olarak bir araya getiren; savaşlarõn önlenmesine, krizlerin atlatõlmasõna, acõlarõn asgariye indirilmesine ve refahõn artõrõlmasõna dünya politikasõ açõsõndan katkõda bulunan bir Avrupa istiyorum. Bu isteğime, kültürlerin ve dinlerin çatõşmasõna panzehir niteliği taşõyan kültür ve dinlerin barõşçõl bir karşõlaşmasõnõn sağlanmasõ da girmektedir. TEZ: Samimi Avrupa perspektifine sahip bir Türkiye, Hõristiyanlara yaşam alanõ sunan, fakat diğer dinleri dõşlayan Avrupa önyargõsõna karşõ etkide bulunabilir. 145
Almanya - Türkiye: Az nl klar ve Ço unluklar Vizyonlarõn gerçekleşmesi isteniyorsa, doğru ve tutarlõ Avrupa perspektifine sahip bir Türkiye kadar hiçbir ülke denek taşõ işlevi ve Avrupa için bir şans sunamaz. Bu ülke, dünyada İslam'a çağdaş bir yorum getirerek İslamiyet'le demokrasiyi bağdaştõran tek ülke olma özelliğini kanõtlamõştõr. TEZ: Samimi Avrupa perspektifine sahip bir Türkiye, İslam ülkelerinde demokrasinin olamayacağõ yolundaki önyargõya karşõ etkide bulunabilir. Almanlar serbest dolaşõmdan, Türk akõnõndan ve işlerini kaybetmekten korkmaktadõrlar. Doğu nun inşasõ için gerekli olan paralarõn Türkiye ye akacağõ, hedeflenen siyasi birliğin sağlanamayacağõ, Avrupa nõn Hõristiyan-Musevi köklerinin tehlikeye düşeceği yolunda uyarõlar yapõlmaktadõr bunlar Türkiye nin AB ye girişine karşõ duyulan bir dizi anlaşõlabilir, ancak doğru analizle giderilebilecek korkudan sadece birkaçõdõr. TEZ: Samimi Avrupa perspektifine sahip bir Türkiye, AB ye giriş sürecindeki esnekliği ve giriş görüşmelerinde maksimum pozisyon õsrarõndan vazgeçmesiyle Avrupalõlara mevcut korkularõnõ gidermede yardõmcõ olabilir. Bu aynõ zamanda AB ülkelerindeki kültürler ve dinler arasõndaki gerilimin giderilmesi için de önemlidir. Türkiye bir zamanlar Almanya nõn "Kartoffelbomber"e (2. Dünya savaşõ sonrasõ Almanya da halka yiyecek yardõmõ atan uçaklara verilen ad) 146
Baha Güngör ihtiyaç duyduğu gibi ne sadakaya ne de vaktiyle galip güçlerin ihtiyaç duyduğu akõl hocalõğõna muhtaç bir ülkedir. Türkiye bugünkü sõnõrlarõ ile 1923 te kurulmuştur ve bu sõnõrlar bugün uluslararasõ alanda tartõşmasõz kabul edilmektedir. Türkiye nin varlõğõ, Hitler in iktidara gelişinden on yõl, Yahudilerin dükkanlarõna saldõrõdan (Reichskristallnacht) ve İkinci Dünya savaşõnõn patlak vermesinden 15 yõl önce, Osmanlõ İmparatorluğunun yõkõntõlarõ üzerinde başlamõştõr. Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye nin çağdaş medeniyet seviyesine yükseltilmesi hedefini göstermiştir. Bu hedefe ulaşõlmasõnõ kolaylaştõrmak için Halifelikle birlikte Osmanlõnõn kalõntõlarõ temizlenmiş, Latin alfabesi kabul edilmiş, Türk kadõnõna seçme ve seçilme hakkõ tanõnmõş ve laiklik tesis edilmiştir. Türkiye Avrupa Konseyine kurulduğu yõl olan 1949 da girmiş, OECD nin kuruluşuna katõlmõş ve 1952 de NATO üyesi olmuştur. TEZ: Samimi Avrupa perspektifine sahip Türkiye, gelecekte de Avrupa ya demokrasi, insan haklarõ gibi değerlerinin korunmasõnda, diğer kültür ve dinlere karşõ saygõ duyulmasõnda, bunlarla diyalog içinde olunmasõnda yardõmcõ olabilir ve çağdaş gelişmelerin yayõlmasõna katkõda bulunabilir. Türkiye'nin ihtiyacõ samimiyet ve bugünkü sorumlularõn desteğidir. Bu sorumlularõn öncüleri ortaklõk anlaşmasõnõn imzalandõğõ 1963 yõlõndan, Sovyetler Birliğinin uydularõ ile birlikte yõkõlõşõna kadar Türkiye'ye belirli koşullarõ yerine getirdiği takdirde, Avrupa ailesine katõlabileceği güvencesini vermişlerdir. Ayrõca Türkiye Avrupa ile ortak düşman ve hedeflere sahiptir. Bu hedefler öncelikle kültürler ve dinler arasõnda, halklar ve politik sistemler arasõnda köprülerin kurulmasõdõr. 147
Almanya - Türkiye: Az nl klar ve Ço unluklar TEZ: Samimi Avrupa perspektifine sahip Türkiye, uluslararasõ terörizme ve köktendinciliğe karşõ verilen mücadelede başarõ kazanõlmasõna katkõda bulunabilir. Atalarõ 1492 yõlõnda İspanya Yahudilerini engizisyonun elinden kurtaran ve Nasyonal Sosyalist rejimin şiddeti altõndaki birçok Alman uyruklu insana inançlarõ ve statülerine bakmaksõzõn sõğõnma hakkõ tanõyan Türkiye insanlarõ ve Türkiye, Avrupa'nõn bir parçasõdõr. Adenauer, Hallstein, von Weizäcker, Kohl veya Jenninger'in bu ifadeleri Türkiye'nin Avrupa'nõn değer ve hedeflerin başka bir yere bağlanmasõnõn yanlõş olacağõnõ göstermektedir. Eğer bugün Almanya ve Avrupa dünya politikasõnda daha fazla rol oynamak ve küresel aktör" olarak sorumluluk almak istiyorsa, Türkiye bu konuda bir denek taşõdõr. TEZ: Samimi Avrupa perspektifine sahip Türkiye, Yakõn ve Orta Doğunun çatõşmalõ bölgelerinde Avrupa'nõn ağõrlõğõnõ artõrabilir. Bugün Almanya ve Avrupa'da kim Goethe'nin Faust'undaki sade vatandaş gibi akşamlarõ "eve mutlu biçimde" gelmek ve "barõş" ile "barõş zamanlarõnõn" tadõnõ çõkarmak istiyorsa, Avrupa'ya yönelmiş ve "halklarõnõn birbiriyle çatõşmadõğõ" bir Türkiye'ye ihtiyacõ vardõr. TEZ: Türkiye'ye samimi Avrupa perspektifine sahip olma şansõ tanõnmaz ve içerden dini ve milliyetçi, dõşardan da anti demokratik güçlerin oyuncağõ olma seçeneğinden başkasõ bõrakõlmazsa, onun Balkanlarda ve Kafkasya'da patlak vermekte olan yangõnõ tespit etmede Batõ'nõn güvenilir partneri olma işlevi tehlikeye düşer. 148
Baha Güngör Bu amaca ulaşabilmek için, belki de Türkiye'ye bugün sahip olduğu ayrõcalõklarõn ötesinde de ayrõcalõklar tanõyan bir AB üyeliğinin sunulmasõ daha yararlõdõr. 1978'den beri bir Alman yurttaşõ olarak -ve buna gerçekten inandõğõm için çifte pasaport olmaksõzõn- kanõmca böyle bir durum aynõ zamanda Almanya'da yaşayan Türk kökenli, üçüncü ve yakõnda dördüncü nesil insanlarõn büyük çoğunluğunun eşit haklara sahip yurttaşlar olarak kabul edilmesi anlamõna gelir. TEZ: Türkiye'nin Avrupa perspektifine ilişkin tartõşmanõn somutlaştõrõlmasõ, Türk göçmenlerinde Avrupalõ ve Hõristiyan ortamda toplum tarafõndan eşit haklara sahip yurttaşlar olarak tanõnmõş olma duygusunu güçlendirecektir sadece tahammül edilen, hoşgörü gösterilen veya kabul gören değil! İşte o zaman nihayetinde Almanya, çok zor çalõşma koşullarõnda kas gücüne, dayanõklõlõğa, fiziksel ve psikolojik zorlanmaya dayanan, yaşamlarõnda "süreklilik meydana gelir tehlikesi" gerekçesiyle küçük suçlarda bile sõnõr dõşõ edilme tehlikesi ile karşõ karşõya kalan insanlarõn çocuklarõna ve torunlarõna bir vatan sunabilecektir. Sonuç Türkiye Avrupa için hem bir denek taşõ hem de şanstõr. Türkiye'nin kategorik olarak Avrupa'daki entegrasyon sürecinin dõşõnda tutulmasõ Avrupa'da yeni duvarlarõn örülmesi anlamõna gelecektir - ülkeler ve halklar, Hõristiyanlar ve Müslümanlar arasõnda duvar. Avrupa'ya ve onun değerlerine yönelen bir Türkiye, Avrupa'nõn kimliğine dünyaya açõk olma ve hoşgörü niteliği kazandõracaktõr. 149