FACTORING M. Vefa TOROSLU
Factoring in Tanımı Factoring, vadeli satış yapan firmaların her türlü mal ve hizmet satışından doğan alacak haklarını factor adı verilen finansal kuruluşlara satmak suretiyle kısa vadeli kaynak sağladıkları bir finansman tekniğidir. 2
Factoring in Tanımı (Devam) Factoring, firmaların satışlarından doğan vadeli alacaklarını factor e peşin bedel ile satmaları işlemidir. Bu sayede firmalar vadeli alacaklarını nakde dönüştürerek fon sağlamaktadırlar. 3
Factoring in Tanımı (Devam) Factoring, factor ile satıcı firma arasında uzun vadeli bir çalışma düzenini gerektirir. Factoring işlemi, bir defaya mahsus veya kısa bir süre için yapılacak bir işlem değildir. 4
Factoring in Tanımı (Devam) Factor un sunduğu diğer hizmetler : Alacakların takip edilerek vadesinde tahsil edilmesi. Alacak hesaplarının muhasebesinin tutulması. Alacakların tahsil edilememe riskinin üstlenilmesi. Müşterilerin mali durumları hakkında bilgi toplanması. 5
Factoring İşleminin Tarafları Factor Satıcı Firma Borçlu Firma 6
Factoring İşleminin Fonksiyonları Factoring'in finansal bir teknik olmasının yanında, yönetsel bir hizmet içeren fonksiyonu da vardır. Vadeden önce ön ödeme yapmak. Vadeli alacakların tahsil edilememe riskini üstlenmek. Muhasebe kayıtlarını tutmak. 7
Factoring İşleminin Fonksiyonları (Devam) Finansman Fonksiyonu Hizmet Fonksiyonu Teminat Fonksiyonu 8
Finansman Fonksiyonu Factor, satıcı firmaya vadeli alacağının belli bir oranında vadeden önce ön ödeme yapabilir. Bu oran genellikle % 80 düzeyinde uygulanmaktadır. Factor, müşterilerine alıcı firmaların risk durumuna göre limit belirlemektedir. Satıcı firmaların alacaklarının nakde dönüşmesi hızlanmaktadır. 9
Hizmet Fonksiyonu Satıcı firmanın muhasebe kayıtlarının tutulması Kredi kontrolü Tahsilat hizmetleri Piyasa istihbaratları 10
Teminat Fonksiyonu Factor, satıcı firmaların alacaklarını tahsil edememe riskini üstlenmektedir. Factor, satıcı firmaların alacaklarını tahsil edememe riskini belli bir limit dahilinde teminat altına alır. Teminat fonksiyonunun kapsamı borçlunun ödeme güçlüğü içerisine girmesi veya iflas etmesi ile sınırlıdır. 11
Yurtiçi Factoring Sisteminin İşleyişi 12
Uluslararası Factoring Sisteminin İşleyişi 13
Factoring İşleminin Çeşitleri Yapıldığı Yer Durumuna Göre Rücu Edilebilme Durumuna Göre Ödeme Zamanına Göre Bildirim Durumuna Göre 14
Yapıldığı Yer Durumuna Göre Yurtiçi Factoring : Aynı ülkede bulunan alıcı, satıcı ve factoring şirketi arasında yapılan factoring işlemidir. Uluslararası Factoring : İhracat Factoringi İthalat Factoringi 15
Yapıldığı Yer Durumuna Göre (Devam) İhracat Factoringi : Alıcının başka bir ülkede olduğu durumlarda gerçekleştirilen factoring işlemidir. İthalat Factoringi : Factor 'ün muhabir aracılığı ile yurtdışındaki ihracatçıya vadesinde ödeme yapma garantisi verdiği factoringdir. 16
Rücu Edilebilme Durumuna Göre Rücu Edilemez Factoring : Factor un alacağın ödenmeme riskini tamamen üstlendiği factoring çeşididir. Rücu Edilebilir Factoring : Factor un alacağın ödenmeme riskini üstlenmediği factoring çeşididir. 17
Ödeme Zamanına Göre Ön Ödemeli Factoring : Factor satın aldığı alacakların vadesini beklemeden satıcı firmaya belli bir miktarda ön ödeme yapmaktadır. Vadede Ödemeli Factoring : Factor satıcı firmaya ödemeyi alacağın vadesi geldiğinde yapmaktadır. 18
Bildirim Durumuna Göre Bildirimli Factoring : Satıcı firmanın alacağını factor'e devrettiğini borçlulara bildirilir. Bildirimsiz Factoring : Satıcı firmanın alacağını factor'e devrettiği borçlulara bildirilmez. 19
Factoring İşleminde Riskler Satıcı Firma İle İlgili Riskler Borçlu Firma İle İlgili Riskler 20
Satıcı Firma İle İlgili Riskler Satıcı Firmanın Sürekliliği : Faaliyet alanı, iş kolu, sunduğu üretim ve hizmetler. Firma sahiplerinin ve yöneticilerinin piyasa itibarları. Genel olarak organizasyonun kalitesi. Mal ve hizmetlerinin kalitesi, mal iade miktarları. Mali tablolardaki kalemlerin zaman içerisindeki değişimi ve finansal oranları. 21
Satıcı Firma İle İlgili Riskler (Devam) Finansman ve yatırım politikaları ve bunlar arasındaki ilişki. Firmanın iş kolundaki sendika ve dernekler ile olan ilişkileri. Firmanın kendisini risklere karşı sigorta ettirip ettirmediği. Firmanın tedarik kaynaklarının incelenmesi. 22
Satıcı Firma İle İlgili Riskler (Devam) Satın Alınacak Olan Alacakların Kalitesi : Fatura Adedi Faturaların Ortalama Tutarı Alacakların Dağılımı İade Tutarları Alacakların Devir Hızı 23
Borçlu Firma İle İlgili Riskler Borçlu firmanın içinde bulunduğu sektör. Borçlu firmanın mali yapısı. Borçlu firma tarafından siparişlerin veriliş hızı. Borçlu firmanın devamlı alıcı olup olmaması. 24
Factoring İşleminde Maliyetler Factoring Komisyonu Finansman Faizi 25
Factoring Komisyonu Factoring şirketinin Sabit giderleri Ödememe riskinin üstlenildiği durumlarda üstlenilen risk Tahsilat hizmetleri Muhasebe kayıtlarının tutulması İstihbarat hizmetler karşılığında satıcıdan aldığı ücrettir. 26
Finansman Faizi Factoring şirketinin satıcı firmaya yaptığı ön ödemeye karşılık tahsil ettiği faizdir. Bu faiz, alıcının faturayı ödemesinden önce verilen avans tutarına uygulanır. Borçlu Cari Yöntemi İskonto Yöntemi 27
Maliyetler İle İlgili Örnek Uygulama VERİLER : İşlem Tutarı : 5.000,00 YTL İşlem Tarihi : 15.01.2007 Vade Tarihi : 28.02.2007 Vade (Gün) : 45 gün Valör (Gün) : 1 gün Ön Ödeme Oranı : % 80 Faiz Oranı : % 28 Komisyon Oranı : % 1 28
Maliyetler İle İlgili Örnek Uygulama Borçlu Cari Yöntemi Factoring komisyonu ve BSMV si ön ödeme bakiyesine eklenmektedir. Temlik Tutarı : 5.000,00 YTL Ön Ödeme Tutarı : 4.000,00 YTL Komisyon Tutarı : 40,00 YTL Komisyon BSMV si: 2,00 YTL 30 gün sonra faiz tahakkukuna esas olacak matrah : 4.042,00 YTL 29
Maliyetler İle İlgili Örnek Uygulama Borçlu Cari Yöntemi (Devam) 30. Gün Faiz Tahakkuku 4.042,00 x % 28 x 30 gün Faiz = --------------------------------- 36.000 = 94,31 YTL Faizin BSMV si = 94,31 x % 5 = 4,72 YTL 30
Maliyetler İle İlgili Örnek Uygulama Borçlu Cari Yöntemi (Devam) 45. Gün Faiz Tahakkuku 4.141,03 x % 28 x 15 gün Faiz = --------------------------------- 36.000 = 48,31 YTL Faizin BSMV si = 48,31 x % 5 = 2,42 YTL 31
Maliyetler İle İlgili Örnek Uygulama Borçlu Cari Yöntemi (Devam) 45. günde ön ödeme bakiyesi 4.191,76 YTL 45. günde firmaya ödenecek 808,34 YTL İşlemin toplam maliyeti 191,76 YTL 32
Maliyetler İle İlgili Örnek Uygulama İç İskonto Yöntemi Faiz, komisyon ve bunların BSMV leri temlik tutarından peşin olarak düşüldükten sonra kalan bakiye ödenir. Temlik Tutarı : 5.000,00 YTL Komisyon Tutarı : 50,00 YTL Komisyon BSMV si: 2,50 YTL 33
Maliyetler İle İlgili Örnek Uygulama İç İskonto Yöntemi (Devam) Faiz Tutarı 5.000,00 x % 28 x 45 gün Faiz = --------------------------------- 36.000 = 175,00 YTL Faizin BSMV si = 175,00 x % 5 = 8,75 YTL 34
Maliyetler İle İlgili Örnek Uygulama İç İskonto Yöntemi (Devam) Bu işlemde factoring şirketi komisyon tutarı, komisyonun BSMV si, faiz tutarı ve faizin BSMV si toplamları olan 236,25 YTL nı peşin olarak düştükten sonra kalan 4.763,75 YTL nı ödeyecektir. 35
Maliyetler İle İlgili Örnek Uygulama Dış İskonto Yöntemi Faiz, komisyon ve bunların BSMV leri temlik tutarından peşin olarak düşüldükten sonra kalan bakiye ödenir. Temlik Tutarı : 5.000,00 YTL Komisyon Tutarı : 50,00 YTL Komisyon BSMV si: 2,50 YTL 36
Maliyetler İle İlgili Örnek Uygulama Dış İskonto Yöntemi (Devam) Faiz Tutarı 5.000,00 Faiz = 5.000,00 - (--------------------------------- ) % 28 x 45 gün 1 + -------------------- 36.000 = 192,31 YTL Faizin BSMV si = 192,31 x % 5 = 9,62 YTL 37
Maliyetler İle İlgili Örnek Uygulama Dış İskonto Yöntemi (Devam) Bu işlemde factoring şirketi komisyon tutarı, komisyonun BSMV si, faiz tutarı ve faizin BSMV si toplamları olan 254,43 YTL nı peşin olarak düştükten sonra kalan 4.745,57 YTL nı ödeyecektir. 38
Maliyetler İle İlgili Örnek Uygulama Karşılaştırma Toplam Maliyet Borçlu Cari Yöntemi 191,76 YTL İç İskonto Yöntemi 236,25 YTL Dış İskonto Yöntemi 254,43 YTL 39
Maliyetler İle İlgili Örnek Uygulama Karşılaştırma (Devam) Kullanılan Toplam Fon Maliyet % ----------- ---------- ------- Borçlu Cari 4.000,00 191,76 4,79 İç İskonto 4.763,75 236,35 4,96 Dış İskonto 4.745,57 254,43 5,36 40
Factoring İşleminin Avantajları Factor Açısından Avantajlar Satıcı Firma Açısından Avantajlar Ülke Ekonomisi Açısından Avantajlar 41
Factor Açısından Avantajlar Factoring şirketi verdiği hizmetler karşılığında komisyon alır. Factoring şirketi yaptığı ön ödeme karşılığında faiz tahsil eder. Factoring şirketi bilgi bankası oluşturur. Müşteri portföyü oluşturur. 42
Satıcı Firma Açısından Avantajlar Firmalar factor un verdiği ön ödeme ile hammaddelerini peşin satın alarak indirim sağlarlar. Alıcılara vade yapılabileceği için rekabet gücü artar. İhracatta factor un yaptığı ön ödeme döviz olacağından kambiyo taahhüdü hemen kapatılabilir. 43
Satıcı Firma Açısından Avantajlar (Devam) Factoringin finansman maliyeti ticari kredilere (vade farkı) göre daha ucuzdur. Bilanço likit hale gelir. Kredi değerliliği artar. Açık hesap satışlar daha kolay ve güvenli hale gelir. Yurtdışındaki alıcılar akreditif açmaktan kurtulur. Firmalar factor un istihbarat hizmetlerinden yararlanır. 44
Ülke Ekonomisi Açısından Avantajlar Factoring yoluyla dış ticaret işlemlerinin gerçekleştirilmesi halinde ülke limitleri boş kalmaktadır. Ticaretin canlanmasına ve istihdam yaratılmasına katkıda bulunmaktadır. Tefeciliği önlemektedir. KOBİ lerin büyümesine katkı sağlamaktadır. Kayıt dışı ekonomiyi önlemektedir. 45
Factoring İşleminin Satıcı Firmaya Etkileri Likidite Etkisi Kredi İhtiyacına Etkisi Hizmet Fonksiyonunun Etkisi İhracat Kredi Sigortası Etkisi Pazarlama Fonksiyonuna Etkisi Bilanço Yapısına Etkisi 46
Factoring Şirketlerinin Fon Kaynakları Öz Sermaye : Ödenmiş sermaye Yedek akçeler Dağıtılmamış karlar Yabancı Kaynaklar : Banka Kredileri Tahvil İhracı Finansman Bonosu İhracı Halka Açılma 47
Factoring Mevzuatı Ödünç Para Verme İşlemleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik 48
Factoring İle İlgili Diğer Mevzuat Borçlar Kanunu Türk Ticaret Kanunu Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Katma Değer Vergisi Damga Vergisi Gelir ve Kurumlar Vergisi Vergi Usul Kanunu Kambiyo Mevzuatı 49