T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU Kronik Hastalıklar, Yaşlı Sağlığı ve Özürlüler Daire Başkanlığı GERİATRİ/GERONTOLOJİ HEMŞİRELİĞİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ ÇALIŞTAYI TOPLUMLA BİRLİKTE, YAŞLIYLA EL ELE 18-19 EYLÜL 2013
Giriş 21. Yüzyılda ön plana çıkan en önemli demografik olgulardan birisi nüfusumuzun yaşlanmasıdır. Dünyada insanlar daha uzun yaşamakta, doğum oranları azalmakta ve yaşlı nüfus sayısal olarak artmaktadır. Gelişmiş ülkelerde daha belirgin olan yaşlanma olgusu, artık gelişmekte olan ülkeler açısından da önem kazanmakta olup ülkemizde yaşlı nüfus giderek artmaktadır. Nüfus yaşlanması, sağlıktan sosyal güvenliğe, eğitime, iş imkânlarına ve aile hayatına kadar toplumun her yönünü etkilemektedir. Birey ve topluma erişilebilir, uygun, etkin sağlık hizmetlerini sunmak, bedensel, zihinsel, sosyal ya da ekonomik şartları sebebiyle özel ihtiyacı olan kişilerin uygun sağlık hizmetlerine daha kolay erişimini sağlayarak ihtiyaçlarına daha iyi cevap verebilmek amacı ile Sağlıklı Yaşlanma Eylem Planı ve Uygulama Programı hazırlanmıştır. Eylem planı ile hedef ve stratejilerdeki önceliği ve paydaş kurum/kuruluşlar ile yürütülecek destekleyici çalışmaların temel çerçevesi belirlenmiştir. Uygulama programının bileşenleri arasında ülkemizde Gerontoloji/Geriatri Hemşireliğinin güçlendirilmesi çalışmaları da yer almaktadır. Geriatri ve Gerontoloji eğitiminin tıp fakültesi ve sağlık bilimleri fakültelerinin lisans/lisansüstü eğitim programları ve mezuniyet sonrası eğitimlere eklenmesi, geriatri yan dal uzmanlık eğitiminin yaygınlaştırılması vb. çalışmalar ile sağlık hizmeti sunum kalitesinin arttırılması hedeflenmektir. Artan yaşlı nüfusa paralel olarak yaşlılara hizmet veren kurum ve kuruluşlar yanında yetişmiş personel ihtiyacı da artmaktadır. Yaşlı birey ile çalışacak olan kalifiye elemanların, yaşlılara verilecek hizmetler ve toplumdaki yaşlıların sağlık ihtiyaçları konusunda eğitimi önem kazanmaktadır. Yuste Vakfı Avrupa Akademisi Çalışma Grubu'nun Avrupa ülkelerinde geriatri eğitimine duyulan ihtiyaç ile ilgili sonuç bildirgesi 8-9 Haziran 1998 tarihinde sunulmuştur. Bir rehber niteliği taşıyan bu bildirgede, Avrupa ülkelerinde geriatri eğitiminin mezuniyet öncesi ve sonrası dönemlerde, diğer uzmanlık dallarının eğitimi içerisinde nasıl yer alması gerektiği ve geriatride hizmet içi eğitim üzerinde durulmaktadır. Böyle bir eğitim ile Avrupa ülkeleri arasında hem mezuniyet öncesi hem de mezuniyet sonrası dönemlerde öğrenci değişimi ve adaptasyonunun kolaylaşacağı belirtilmiştir.
Yaşlılara sunulan sağlık hizmeti interdisipliner bir ekip tarafından verilmelidir. Bu ekip dünyadaki örneklerine paralel olarak birçok meslek grubunu (hekim, geriatrist, geriatri hemşiresi, sosyal hizmet uzmanı, diyetisyen, psikolog, fizyoterapist, iş uğraşı terapisti ve gerontolog) içermektedir. GERİATRİ/GERONTOLOJİ HEMŞİRELİĞiNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ ÖN HAZIRLIK TOPLANTISI Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Akşemseddin Toplantı Salonunda 02.07.2013 günü saat 10.00 da gerçekleşen toplantıda; 1. Yaşlı bakım modeli çalışmalarında aile hekimliğinden hizmet alan, kaldığı bakım kurumundan hizmet alan ve hastaneden hizmet alan yaşlı bireyler göz önüne alınarak sağlık hizmetlerinin planlanması gerektiği ifade edilmiştir. 2. Yaşlı Sağlığı hizmet modelinin öncelikli olarak tanımlanması gerektiği vurgulanmıştır. 3. Sağlıklı Yaşlanma Eylem Planı ve Uygulama Programı çerçevesinde Geriatri/Gerontoloji Hemşireliğinin Güçlendirilmesi Projesi ve bağlantılı olarak Gerontoloji Hemşireliği Mükemmeliyet Merkezi çalışmalarının yürütülmesi için protokol hazırlıklarının tamamlanması kararlaştırılmıştır. 4. Geriatri/Gerontoloji Hemşireliğinin Güçlendirilmesi Projesi kapsamında, Yıldırım Beyazıt Üniversitesinden Doç.Dr. Gül Pınar tarafından, 2013 güz dönemine yönelik lisans ve lisansüstü gerontoloji hemşireliği programlarını açmak için müfredat çalışmalarının başlatıldığı ifade edilmiştir. 5. 18-19 Eylül 2013 tarihlerinde Geriatri/Gerontoloji Hemşireliğinin Güçlendirilmesi Projesi çalıştayının birlikte düzenlenmesine karar verilmiştir. 6. Geriatri/Gerontoloji Hemşireliğinin Güçlendirilmesi Projesi çalıştayında; a. Mevzuat çalışma grubu, b. Eğitim çalışma grubu, c. Uluslararası işbirlikleri çalışma grubu, d. İnsan Gücü Planlama çalışma grubu ile çalışmaların sürdürülmesine karar verilmiştir. 7. Çalışma grupları tarafından mevcut durumun incelenmesi ve tanımlanması, Geriatri/Gerontoloji hemşireliğinin tanımlanması, rol ve sorumlulukların belirlenmesi, sorunlar ve çözüm önerilerinin oluşturulması, hedef ve stratejilerin belirlenmesi planlanmıştır.
8. Çalışma programının ve çalışma gruplarında yer alacak katılımcıların mail yolu ile paylaşılması ve gözden geçirilerek nihai şeklinin verilmesine karar verilmiştir. Kronik Hastalıklar, Yaşlı Sağlığı ve Özürlüler Daire Başkanı Uzm.Dr. Banu EKİNCİ başkanlığında yapılan toplantıya; Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesinden Doç.Dr. Gül PINAR, Yrd. Doç.Dr. Sema KOÇAŞLI, Yrd.Doç.Dr. Ebru EREK KAZAN, Yrd.Doç.Dr. Birgül ÖZKAN, Proje Uzmanı Hülya ERBABA, Yrd.Doç.Dr. İmatullah AKYAR, Yrd.Doç.Dr. Ayşegül KOÇ,Yrd.Doç.Dr.Sena KAPLAN, Sağlık Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğünden Koordinatör Dr. Kemal AYDIN, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünden Sağlık Turizmi Daire Başkanı Dr. Ümit ATEŞKAN katılım sağlamıştır. Çalıştayın Amacı Yaşlıların özgün gereksinimlerini anlamak, değerlendirmek, topluma hizmet sunan hemşirelik mesleğini geriatri ve gerontoloji alanında güçlendirmek, geriatrik bakım ve rehabilitasyonunu planlamak, uygulamada bilgi ve beceri ile yürütülen bakım etkinliklerini arttırmak amacıyla Bakanlığımız tarafından 18-19 Eylül 2013 tarihlerinde "Geriatri/Gerontoloji Hemşireliğinin Güçlendirilmesi Projesi" çalıştayı gerçekleştirilmiştir. "Geriatri/Gerontoloji Hemşireliğinin Güçlendirilmesi Projesi" çalıştayı grup çalışmalarında mevcut sistemin sorunları saptanmış, çözüm önerileri geliştirilmiştir. Çözüm önerilerinden yola çıkılarak da hedefler belirlenmiştir. Her çalışma grubu öncelikli sorunları ve çözüm önerilerini içeren sunum yapmış ve tüm grupta tartışılması sağlanmıştır.
GERİATRİ/GERONTOLOJİ HEMŞİRELİĞİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ ÇALIŞTAYI 1.MEVZUAT ÇALIŞMA GRUBU Mevcut durumun incelenmesi ve tanımlanması Geriatri/Gerontoloji hemşireliğinin tanımlanması Rol ve sorumlulukların belirlenmesi Sorunlar ve çözüm önerileri Hedefler (18-19 Eylül 2013/ANKARA) ÇALIŞMA GRUPLARI 2. EĞİTİM ÇALIŞMA GRUBU (1) Mevcut durumun incelenmesi ve tanımlanması Geriatri/Gerontoloji hemşireliğinin tanımlanması Rol ve sorumlulukların belirlenmesi Sorunlar ve çözüm önerileri Hedefler 3. EĞİTİM ÇALIŞMA GRUBU (2) Mevcut durumun incelenmesi ve tanımlanması Geriatri/Gerontoloji hemşireliğinin tanımlanması Rol ve sorumlulukların belirlenmesi Sorunlar ve çözüm önerileri Hedefler
4. ULUSLARARASI İŞBİRLİKLERİ ÇALIŞMA GRUBU Mevcut durumun incelenmesi ve tanımlanması Geriatri/Gerontoloji hemşireliğinin Tanımlanması Rol ve sorumlulukların belirlenmesi Sorunlar ve çözüm önerileri Hedefler 5. İNSAN GÜCÜ PLANLAMA ÇALIŞMA GRUBU Mevcut durumun incelenmesi ve tanımlanması Geriatri/Gerontoloji hemşireliğinin tanımlanması Rol ve sorumlulukların belirlenmesi Sorunlar ve çözüm önerileri Hedefler
1.GRUP MEVZUAT ÇALIŞMA GRUBU Çalışma Grubu Üyeleri Yaşlılık Platformu Prof. Dr. Nuran AKDEMİR Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi- Geriatri Hemşireliği Derneği Doç. Dr. Naile BİLGİLİ Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Yrd. Doç. Dr. Sema KOÇAŞLI Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Yrd. Doç. Dr. Sena KAPLAN Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Sevil ŞAHİN Sağlık Akademi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Yıldırım Beyazıt Üniv. Proje Uzmanı Neslihan ÜNALMAZ Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Mesleki Yeterlilik Kurumu Uzm. Aylin RAMANLI THSK Hukuk Müşavirliği Av. Emine AYDIN Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Araştırmacı Nurhan ERBAŞ SB Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlık Meslek Standartları Daire Başkanlığı Uzm. Hemşire Serap AÇIKGÖZ ÇEPNİ Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Mesleki Yeterlilik Kurumu Uzm. Yrd. Serdar YETİZ THSK Kronik Hastalıklar, Yaşlı Sağlığı ve Özürlüler Daire Başkanlığı Daire Başkanı Uzm. Dr. Banu EKİNCİ THSK Kronik Hastalıklar, Yaşlı Sağlığı ve Özürlüler Daire Başkanlığı Dt. Berrin BARUT
1.1.GERİATRİ VE GERONTOLOJİ HEMŞİRELİĞİ UZMANLIK ALANININ OLMAMASI ÖNCELİKLİ SORUN Yaşlı sağlığı ve bakım hizmetleri alanında görev alan hemşirelerin geriatri hemşireliği alanında özelleşmiş olmamaları ( Hemşirelik Yönetmeliği nde geriatri hemşireliğinin yeterliliklerinin ve görev tanımının yer almaması) SORUNUN NEDENİ Geriatri hemşireliğine olan ihtiyacın oluşması ve artması Geriatri hemşireliği alanında sunulan hizmetlerin uzmanlaşmış hemşireler tarafından verilmemesi Tıpta geriatri alanında özelleşme söz konusu iken hemşirelik alanında geriatriye özgü özelleşmenin olmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ Geriatri hemşireliği konusunda uzmanlık tanımının yapılması ve bu tanımlamaların ilgili kurumlarca mevzuat hükümlerinde yer almasının sağlanması
1.1.MEVCUT DURUM Geriatri ve gerontoloji hemşireliği uzmanlık alanının olmaması ÖNCELİKLİ SORUN Yaşlı sağlığı ve bakım hizmetleri alanında görev alan hemşirelerin geriatri hemşireliği alanında özelleşmiş olmamaları ( Hemşirelik Yönetmeliği nde geriatri hemşireliğinin yeterliliklerinin ve görev tanımının yer almaması) SORUNUN NEDENİ Geriatri hemşireliğine olan ihtiyacın oluşması ve bu ihtiyacın artması Geriatri hemşireliği alanında sunulan hizmetlerin uzmanlaşmış hemşireler tarafından verilmemesi Tıpta geriatri alanında özelleşme söz konusu iken hemşirelik alanında geriatriye özgü özelleşmenin olmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ Geriatri hemşireliği konusunda uzmanlık tanımının yapılması ve bu tanımlamaların ilgili kurumlarca mevzuat hükümlerinde yer almasının sağlanması SORUMLU KURUM/ KURULUŞ/(LA R) Sağlık Bakanlığı İLGİLİ KURUM/KURULUŞ(LAR) Sivil Toplum Örgütleri (STK: Geriatri Hemşireliği Derneği vb.) Yüksek Öğretim Kurumu (Hemşirelik Fakülteleri ve Hemşirelik Yüksekokulları) SGK Maliye Bakanlığı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı SÜRE 2014 yılında başlanması ve 2015 yılı sonunda bitirilmesi
1.2. GERİATRİ VE GERONTOLOJİ HEMŞİRELİĞİNİN YETERLİLİKLERİNİN BELLİ OLMAMASI VE GÖREV TANIMLARININ OLMAMASI ÖNCELİKLİ SORUN 08.03.2010 tarih ve 27515 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hemşirelik Yönetmeliği nde geriatri hemşireliğinin yeterliliklerinin ve görev tanımının yer almaması SORUNUN NEDENİ Geriatri ve gerontoloji hemşireliğinin yeterliliklerine ve görev tanımlarına yönelik herhangi bir mevzuat çalışmasının bulunmaması Geriatri hemşireliğinin görev alanına giren (evde bakım-evde bakım, huzurevinde yaşlı bakımı vb.) hizmetlere ilişkin görev tanımlarının mevcut mevzuatlarda farklılık göstermesi (Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik, Sağlık Bakanlığınca Sunulan Evde Sağlık Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge, Huzurevleri İle Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri Yönetmeliği) ÇÖZÜM ÖNERİSİ Hemşirelik Yönetmeliği temel alınarak geriatri ve gerontoloji hemşireliği yeterlilikleri ile görev tanımlarının yapılması Geriatri ve gerontoloji hemşireliğinin görev tanımları yapılırken evde, yaşlı bakım merkezlerinde ve sağlık kurumlarında vereceği hizmetler temelinde tanımlarının yapılarak mevzuatlardaki çelişkilerin giderilmesi
1.2.MEVCUT DURUM ÖNCELİKLİ SORUN SORUNUN NEDENİ ÇÖZÜM ÖNERİSİ SORUMLU KURUM/ KURULUŞ/(L AR) Sağlık Bakanlığı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İLGİLİ KURUM/KURUL UŞ(LAR) SÜRE Geriatri ve gerontoloji hemşireliğinin yeterliliklerinin belli olmaması ve görev tanımlarının olmaması 08.03.2010 tarih ve 27515 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hemşirelik Yönetmeliği nde geriatri hemşireliğinin yeterliliklerinin ve görev tanımının yer almaması Geratri ve gerontoloji hemşireliğinin yeterliliklerine ve görev tanımlarına yönelik herhangi bir mevzuat çalışmasının bulunmaması Geriatri hemşireliğinin görev alanına giren (evde bakım-evde bakım, huzurevinde yaşlı bakımı vb.) hizmetlere ilişkin görev tanımlarının mevcut mevzuatlarda farklılık göstermesi (Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik, Sağlık Bakanlığınca Sunulan Evde Sağlık Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge, Huzurevleri İle Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri Yönetmeliği Hemşirelik Yönetmeliği temel alınarak geriatri ve gerontoloji hemşireliği yeterlilikleri ile görev tanımlarının yapılması Geriatri ve gerontoloji hemşireliğinin görev tanımları yapılırken evde, yaşlı bakım merkezlerinde ve sağlık kurumlarında vereceği hizmetler temelinde tanımlarının yapılarak mevzuatlardaki çelişkilerin giderilmesi STK (Geriatri Hemşireliği Derneği vb.) Yüksek Öğretim Kurumu (Hemşirelik Fakülteleri ve Hemşirelik Yüksekokulları) SGK Maliye Bakanlığı 2014 yılında başlanması ve 2015 yılı sonunda bitirilmesi
1.3. GERİATRİ VE GERONTOLOJİ HEMŞİRELERİ İNSAN GÜCÜ KAYBININ YAŞANMASI Geriatri ve gerontoloji hemşireliği eğitimi alanların, eğitim almalarına rağmen sahada uygun birimlerde istihdam edilmemesi nedeniyle insan gücü kaybının yaşanması (bazı üniversitelerin hemşirelik bölümlerinde geriatri hemşireliği yüksek lisans programı olup bu programdan mezun hemşireler bulunmaktadır ve bu programların sayılarının artması öngörülmektedir) SORUNUN NEDENİ Geriatri ve gerontoloji hemşireliği görev tanımlarının mevzuatta yer almaması Hemşire insan gücü planlama çalışmalarında geriatri hemşirelerine özgü planlama yapılmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ Hemşirelik Yönetmeliği temel alınarak yapılacak olan geriatri ve gerontoloji hemşireliği görev tanımlarına uygun olarak geriatri hemşireliği insan gücünün istihdam edilmesi
1.3.MEVCUT DURUM SORUN ÇÖZÜM ÖNERİSİ SORUMLU KURUM/ KURULUŞ İLGİLİ KURUM/KURULUŞ SÜRE Geriatri ve gerontoloji hemşireliği eğitimi alanların, eğitim almalarına rağmen sahada uygun birimlerde istihdam edilmemesi nedeniyle insan gücü kaybının yaşanması Geriatri ve gerontoloji hemşireliği görev tanımlarının mevzuatta yer almaması Hemşire insan gücü planlama çalışmalarında geriatri hemşirelerine özgü planlama yapılmaması Hemşirelik Yönetmeliği temel alınarak yapılacak olan geriatri ve gerontoloji hemşireliği görev tanımlarına uygun olarak geriatri hemşireliği insan gücünün istihdam edilmesi Sağlık Bakanlığı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı STK (Geriatri Hemşireliği Derneği vb.) Yüksek Öğretim Kurumu (Hemşirelik Fakülteleri ve Hemşirelik Yüksekokulları) SGK Maliye Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı 2015 yılı sonu
1.4.GERİATRİ VE GERONTOLOJİ HEMŞİRELİĞİNE YÖNELİK OLARAK SERTİFİKA PROGRAMLARININ OLMAMASI ÖNCELİKLİ SORUN Geriatri ve gerontoloji hemşireliği alanında, yetkinliği olmayan hemşirelerin çalışması SORUNUN NEDENİ Geriatri ve gerontoloji hemşireliğine yönelik olarak sertifika programlarının bulunmaması ve bu programların standartlarının mevzuatla tanımlanmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ Geriatri ve gerontoloji hemşireliğine yönelik olarak sertifika programlarının oluşturulması ve bu programların standartlarının mevzuatla tanımlanması
1.4.MEVCUT DURUM Geriatri ve gerontoloji hemşireliğine yönelik olarak sertifika programlarının olmaması ÖNCELİKLİ SORUN Geriatri ve gerontoloji hemşireliği alanında, yetkinliği olmayan hemşirelerin çalışması NEDENİ ÇÖZÜM ÖNERİSİ SORUMLU KURUM/ KURULUŞ Geriatri ve gerontoloji hemşireliğine yönelik olarak sertifika programlarının bulunmaması ve programların standartlarının mevzuatla tanımlanmaması Geriatri ve gerontoloji hemşireliğine yönelik olarak sertifika programlarının oluşturulması ve programların standartlarının mevzuatla tanımlanması Sağlık Bakanlığı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İLGİLİ KURUM/KURULUŞ STK (Geriatri Hemşireliği Derneği vb.) Yüksek Öğretim Kurumu (Hemşirelik Fakülteleri ve Hemşirelik Yüksekokulları) SÜRE 2014 yılında başlanması ve 2015 yılı sonunda bitirilmesi
1.5. YAŞLI SAĞLIĞI VE BAKIMI HİZMETİNE YÖNELİK ÇALIŞAN EKİBİN ÜYELERİNİN DE GÖREV TANIMLARININ MEVZUATLARDA YER ALMAMASI ÖNCELİKLİ SORUN Yaşlı sağlığı ve bakımı hizmetine yönelik çalışan ekibin diğer üyelerinin görev tanımlarının olmaması nedeniyle uygulama alanlarında görev karmaşası yaşanması SORUNUN NEDENİ Yaşlı sağlığı ve bakımı hizmetine yönelik çalışan ekibin diğer üyelerinin görev tanımlarının yer aldığı yasal bir mevzuatın olmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ Yaşlı sağlığı ve bakımı hizmetine yönelik çalışan ekibin diğer üyelerinin görev tanımlarının mevzuatla yasallaşması
1.5.MEVCUT DURUM ÖNCELİKLİ SORUN SORUNUN NEDENİ ÇÖZÜM ÖNERİSİ SORUMLU KURUM/ KURULUŞ/(LAR) İLGİLİ KURUM/KURULUŞ (LAR) SÜRE Yaşlı sağlığı ve bakımı hizmetine yönelik çalışan ekibin diğer üyelerinin de görev tanımlarının mevzuatlarda yer almaması Yaşlı sağlığı ve bakımı hizmetine yönelik çalışan ekibin diğer üyelerinin görev tanımlarının olmaması nedeniyle uygulama alanlarında görev karmaşası yaşanması Yaşlı sağlığı ve bakımı hizmetine yönelik çalışan ekibin diğer üyelerinin görev tanımlarının yer aldığı yasal bir mevzuatın olmaması Yaşlı sağlığı ve bakımı hizmetine yönelik çalışan ekibin diğer üyelerinin görev tanımlarının mevzuatla yasallaşması Sağlık Bakanlığı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı STK Yüksek Öğretim Kurumu MYK (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Mesleki Yeterlilik Kurumu) 2014 yılında başlanması ve 2015 yılı sonunda bitirilmesi
1.6.HEMŞİRELİK MEVZUATI KONUSUNDA HEMŞİRELİK MESLEK MENSUPLARININ BİLİNÇLİ VE YETKİN OLMAMASI 1.6.1.Hemşirelik mevzuatı konusunda hemşirelik meslek mensuplarının bilinçli olmaması 1.6.2. Birinci basamak sağlık hizmetleri ile evde bakım hizmetlerinde geriatri alanında uzmanlaşmış hemşirelerin yer alması ve hemşirelerin bu konuda yetkin hale getirilmesi Hemşirelik meslek mensuplarının eğitimi konu başlığı ile sorun incelenmiştir.
2. ve 3. EĞİTİM ÇALIŞMA GRUPLARI (*) Çalışma Grubu Üyeleri; Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Fizyoterapist Emel PEKÇETİN Gülhane Askeri Tıp Akademisi Yrd. Doç. Dr. Mehmet İlkin NAHARCI Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Yrd. Doç. Dr. Nigar ÜNLÜSOY DİNÇER Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Yrd. Doç. Dr. Ebru EREK KAZAN Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Ayşegül KOÇ Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Hasta Çalışan Hakları ve Güvenli Daire Başkanı Fatıma ŞAHİN Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Hem. Müberra YEŞİLYURT Ankara Üniv. Tıp Fak. Cebeci Araştırma ve Uygulama Hastanesi Geriatri Bilim Dalı Prof. Dr. Teslime ATLI Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi (Yaşlılık Platformu) Yrd. Doç. Dr. Leyla ÖZDEMİR Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi (Yaşlılık Platformu) Yrd. Doç. Dr. Imatullah AKYAR SB Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü Dr. Aslıhan ÇOBANER EVSAD Op.Dr. Orhan KOÇ
EVSAD Enver VEREP Milli Eğitim Bakanlığı (Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü) Murat GÜLŞEN YÖK (H.Ü. Geriatri Bölümü ) Doç. Dr. Meltem HALİL Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Doç. Dr. Özlem KÜÇÜKGÜÇLÜ THSK Kronik Hastalıklar Yaşlı Sağlığı Ve Özürlüler Daire Başkanlığı Hemşire Fatma GÜRBÜZTÜRK THSK Kronik Hastalıklar Yaşlı Sağlığı Ve Özürlüler Daire Başkanlığı Tıb. Tek. Nevin ÇOBANOĞLU THSK Kronik Hastalıklar Yaşlı Sağlığı Ve Özürlüler Daire Başkanlığı Tıb. Tek. Ayşe GÜNDOĞAN THSK Kronik Hastalıklar Yaşlı Sağlığı Ve Özürlüler Daire Başkanlığı Araştırmacı Erdoğan HORZUM * 2. ve 3. Eğitim Çalışma Grupları Çalıştay sırasında tek bir grup altında çalışmışlardır.
2.1. ÜLKEMİZDE GERİATRİ/GERONTOLOJİ ALANINDA ÖZEL DAL HEMŞİRELİĞİNİN OLMAMASI ÖNCELİKLİ SORUN Geriatri/gerontoloji hemşireliğinin öneminin bilinmemesi. SORUNUN NEDENİ Geriatri/gerontoloji hemşireliği eğitiminin önemi ve gerekliliğine yönelik farkındalık ve politikaların eksikliği. ÇÖZÜM ÖNERİSİ Geriatri/gerontoloji hemşireliğinin gerekliliğine yönelik farkındalık yaratılarak politika oluşturulması. Geriatri/gerontoloji hemşireliğinin (tanımı, rol ve sorumlulukları, istihdam alanları, özlük hakları, vb.) mevzuatta tanımlanması. Geriatri/gerontoloji hemşireliği bilim/anabilim dalı kurulması. Geriatri/gerontoloji hemşireliğinin özel dal hemşireliğinin Sağlık Bakanlığı tarafından tanınması. Kadro ihdası ve istihdamının sağlanması.
2.1.MEVCUT DURUM Ülkemizde geriatri/gerontoloji alanında özel dal hemşireliğinin olmaması ÖNCELİKLİ SORUN Geriatri/gero ntoloji hemşireliğini n öneminin bilinmemesi. SORUNUN NEDENİ ÇÖZÜM ÖNERİSİ SORUMLU KURUM/ KURULUŞ Geriatri/gerontoloji Geriatri/gerontoloji hemşireliği eğitiminin önemi ve gerekliliğine yönelik farkındalık ve politikaların eksikliği. hemşireliğinin gerekliliğine yönelik farkındalık yaratılarak politika oluşturulması. a.geriatri/gerontoloji hemşireliğinin (tanımı, rol ve sorumlulukları, istihdam alanları, özlük hakları, vb.) mevzuatta tanımlanması. Sağlık Bakanlığı İLGİLİ KURUM/KURULUŞ YÖK Maliye bakanlığı STK Çalışma bakanlığı ASPB Mesleki Yeterlilik Kurumu SÜRE 1-3 yıl b.geriatri/gerontoloji hemşireliği bilim/anabilim kurulması. dalı c.geriatri/gerontoloji hemşireliğinin özel dal hemşireliğinin sağlık bakanlığı tarafından tanınması. d.kadro ihdası ve istihdamının sağlanması.
2.2. GERİATRİ/GERONTOLOJİ HEMŞİRELİĞİ İLE İLGİLİ DERS SAATİ VE KONU İÇERİĞİ YETERSİZLİĞİ ÖNCELİKLİ SORUN Geriatri/gerontoloji hemşireliği ana bilim dallarının yokluğu. Geriatri/gerontoloji hemşireliği alanında uzman akademisyenlerin eksikliği. Geriatri/gerontoloji hemşireliği alanında müfredat geliştirmek için standartların yokluğu. Hemşirelik eğitiminde geriatri/gerontoloji hemşireliği konusunun yeterince ele alınmaması. SORUNUN NEDENİ Geriatri/gerontoloji hemşireliğinin rol, tanım ve standartlarında belirsizlik ve yetersizlik. Geriatri /gerontoloji hemşireliği alanında farklı müfredatların okutulması. Ülkemizde hemşirelik eğitimi üzerine geriatri eğitimi almış nitelikli insan gücü yetersizliği. ÇÖZÜM ÖNERİSİ Geriatri/gerontoloji hemşireliği eğitimine yönelik politika oluşturulması. Hemşirelik eğitiminde geriatri/gerontoloji hemşireliği çekirdek müfredat programlarının oluşturulması. Geriatri /gerontoloji hemşireliği alanında uzman eğitimcilerin sayısının arttırılması (yurt içi- yurt dışı eğitim ve burs imkanlarının desteklenmesi) 4.Geriatri /gerontoloji hemşireliği eğitiminin ülkemizdeki mevcut durumunu ortaya koymaya yönelik araştırmaların yapılması
2.2.MEVCUT DURUM Hemşirelik eğitimi verilen kurumlarda geriatri/gerontol oji hemşireliği ile ilgili ders saati ve içeriği yetersizliği ÖNCELİKLİ SORUN 1.Geriatri/gerontoloji hemşireliği ana bilim dallarının yokluğu. 2..Geriatri/gerontoloj i hemşireliği alanında uzman akademisyenlerin eksikliği. 3.Geriatri/gerontoloji hemşireliği alanında müfredat geliştirmek için standartların yokluğu. 4.Hemşirelik eğitiminde geriatri/gerontoloji hemşireliği konusunun yeterince ele alınmaması. SORUNUN NEDENİ 1.Geriatri/gerontoloji hemşireliğinin rol, tanım ve standartlarında belirsizlik ve yetersizlik. 2.Geriatri /gerontoloji hemşireliği alanında farklı müfredatların okutulması. 3.Ülkemizde hemşirelik eğitimi üzerine geriatri eğitimi almış nitelikli insan gücü yetersizliği. ÇÖZÜM ÖNERİSİ 1.Geriatri/gerontoloji hemşireliği eğitimine yönelik politika oluşturulması. 2.Hemşirelik eğitiminde geriatri/gerontoloji hemşireliği çekirdek müfredat programlarının oluşturulması. 3.Geriatri /gerontoloji hemşireliği alanında uzman eğitimcilerin sayısının arttırılması (yurt içi- yurt dışı eğitim ve burs imkânlarının desteklenmesi) 4.Geriatri /gerontoloji hemşireliği eğitiminin ülkemizdeki mevcut durumunu ortaya koymaya yönelik araştırmaların yapılması. SORUMLU KURUM/ KURULUŞ/ (LAR) YÖK İLGİLİ KURUM/KURUL UŞ(LAR) Üniversiteler Sağlık Bakanlığı Maliye Bakanlığı SÜRE 1-5 yıl
2.3.ÜLKEMİZDE HEMŞİRELİK EĞİTİMİ ÜZERİNE GERİATRİ/GERONTOLOJİ EĞİTİMİ ALMIŞ NİTELİKLİ İNSAN GÜCÜ EKSİKLİĞİ. ÖNCELİKLİ SORUN Artan yaşlı/yaşlı hasta popülasyona hizmet verebilecek geriatri/gerontoloji hemşiresinin eksikliği. SORUNUN NEDENİ Geriatri/gerontoloji hemşireliğine yönelik eğitim, istihdam, mevzuat ile ilgili kısa ve uzun vadeli politika yetersizliği. Geriatri/gerontoloji hemşireliği alanında kadro yokluğu. ÇÖZÜM ÖNERİSİ Geriatri/gerontoloji hemşireliğine yönelik eğitim, istihdam, mevzuat ile ilgili kısa ve uzun vadeli politika geliştirilmesi. Eğitim müfredatının oluşturulmasına yönelik çalıştay yapılması. İstihdam alanlarının oluşturulması. Lisans düzeyinde geriatri/gerontoloji hemşireliği dersinin verilmesi. Geriatri/gerontoloji hemşireliği alanında yüksek lisans ve doktora programlarının açılması. Lisans mezunu hemşirelere yönelik Geriatri/gerontoloji hemşireliği sertifikasyon programlarının yapılması. Hemşirelerin hizmet içi eğitimlerinde yaşlı bireyin hemşirelik hizmetlerine yönelik konulara yer verilmesi. Geriatri/gerontoloji hemşireliğine yönelik kongre, sempozyum, çalıştay düzenlenmesinin desteklenmesi.
2.3.MEVCUT DURUM Ülkemizde hemşirelik eğitimi üzerine geriatri/gerontoloji eğitimi almış nitelikli insan gücü eksikliği. ÖNCELİKLİ SORUN Artan yaşlı/yaşlı hasta popülasyona hizmet verebilecek geriatri/ gerontoloji hemşiresinin eksikliği. SORUNUN NEDENİ Geriatri/gerontol oji hemşireliğine yönelik eğitim, istihdam, mevzuat ile ilgili kısa ve uzun vadeli politika yetersizliği. Geriatri/ gerontoloji hemşireliği alanında kadro yokluğu. ÇÖZÜM ÖNERİSİ -Geriatri/gerontoloji hemşireliğine yönelik eğitim, istihdam, mevzuat ile ilgili kısa ve uzun vadeli politika geliştirilmesi. -Eğitim müfredatının oluşturulmasına yönelik çalıştay yapılması. -İstihdam alanlarının oluşturulması. -Lisans düzeyinde geriatri/gerontoloji hemşireliği dersinin verilmesi. - Geriatri/gerontoloji hemşireliği alanında yüksek lisans ve doktora programlarının açılması. SORUMLU KURUM/ KURULUŞ YÖK Üniversiteler Sağlık Bakanlığı İLGİLİ KURUM/KUR ULUŞ Maliye Bakanlığı Çalışma Bakanlığı STK SÜRE 3-10 yıl -Lisans mezunu hemşirelere yönelik Geriatri/gerontoloji hemşireliği sertifikasyon programlarının yapılması. -Hemşirelerin hizmet içi eğitimlerinde yaşlı bireyin hemşirelik hizmetlerine yönelik konulara yer verilmesi. -Geriatri/gerontoloji hemşireliğine yönelik kongre, sempozyum, çalıştay düzenlenmesinin desteklenmesi.
4. GRUP ULUSLARARASI İŞBİRLİKLERİ GRUBU Çalışma Grubu Üyeleri Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Uzm. Yrd. İpek KELBAŞ SB Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü (DUNYAK) Asistan Çiğdem KILCI Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Doç. Dr. Sevgisun KAPUCU Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı Uzm. Dr. Sevnaz ŞAHİN THSK Kronik Hastalıklar Yaşlı Sağlığı ve Özürlüler Daire Başkanlığı Uzm. Dr. Sevgi GÜLER ELLERGEZEN Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Yrd. Doç. Dr. Birgül ÖZKAN Turgut Özal Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Öğretim Görevlisi Müzeyyen ARSLAN
4.1. GERİATRİ VE GERONTOLOJİ ALANINDA KOORDİNASYON VE İŞBİRLİĞİNİN OLMAMASI 4.2. GERONTOLOJİ HEMŞİRESİ VE GERİATRİ HEMŞİRESİ GÖREV VE YETKİ SINIRLILIKLARININ BELLİ OLMAMASI VE GERONTOLOJİ HEMŞİRESİ VE GERİATRİ HEMŞİRESİ KADROLARININ OLMAMASI Ülkemizde Geriatri Hemşireliği Derneği, Yaşlılık Platformu, Akademik Geriatri Derneği, Ege Geriatri Derneği, GEBAM gibi kuruluşlar bulunmaktadır Mevcut iş birlikleri daha çok daha bireysel düzeyde olması. Geriatri Hemşireliği Sertifika Programının olmaması Kadro ve istihdam sorunlarının bulunması. Gerontoloji ve Geriatri Hemşireliği lisans ve yüksek lisans programlarının bulunması ÖNCELİKLİ SORUN Gerontoloji ve Geriatri Hemşiresinin olmaması SORUNUN NEDENİ Bu alana yönelik bilgi yetersizliği ve kadronun olmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ Gerontoloji hemşireliği; yaşlıların özgün gereksinimlerini anlayan ve geriyatrik bakım ve rehabilitasyonu planlamada beceri sahibi hemşirelerin bakım etkinliklerini kapsar. Geriatrinin aksine gerontolojinin etki alanı daha geniştir. Normal yaşlanmanın biyolojik, sosyolojik ve psikolojik yönlerini bir bütün olarak ele alır. Geriatri hemşiresi ülke gereksinimleri doğrultusunda yaşlı birey/hastaya bütüncül bakış açısıyla ve problem çözme yaklaşımıyla teori ve uygulamaları sentez edebilen, yaşlı bireylerin sağlıklarını korumak amacıyla koruyucu sağlık hizmetlerinde aktif bir şekilde görev alan, etik ilkeleri dikkate alan, geriyatrik bakım konusunda danışmanlık yapabilen, ekip kavramını benimsemiş, konusuna ilişkin son literatürü izleme alışkanlığına sahip, araştırma yapabilen ve sonuçları gerekli şekilde meslektaşları ile paylaşan, yaratıcılık becerisi olan uzman hemşiredir.
ROL ve SORUMLULUKLAR: 1.Gerontoloji ve Geriatri Hemşiresi interdisipliner ekibin üyesidir ve gerektiğinde vaka yöneticiliği yapabilir. (İngiltere Hollanda ve Fransa örnekleri) 2. Yaşlıya sunulacak evde bakım hizmeti verir ve aynı zamanda evde bakım verecek personelin eğitim ve denetimini sağlar 3.Yaşlı bireylerin ve ailelerinin sağlığını sürdürmesini sağlar 4.Yaşlı bireylerin akut ve kronik sağlık problemlerini değerlendirir, yönetir ve bakımını verir 5.Yaşlı hastalara ait tanılama, girişimler ve sonuçları değerlendirmeyi içeren ileri hemşirelik uygulamalarını yapar 6.Kapsamlı fonksiyonel, fizyolojik ve psiko-sosyal tanılama ve yönetim yoluyla yaşlı bireylere kaliteli bakım verir. HEDEF: 1.Geriatri Hemşireliği alanına ilgi duyan lisans mezunu hemşirelerin Geriatri Hemşireliği Derneğine üye olunması sağlanmalı 2.Geriatri Hemşireliği Derneğinin ve Üniversitelerin ilgili bölümlerinin Avrupa Birliği ülkelerinde geriatri alanında The European Masters in Gerontology (EUMAG) ve European Union Geriatric Medicine Society (EUGMS) vb. kurumlar ile işbirliği içinde olması sağlamalı 3.Uluslararası standartlarda ülkemizde uygulanabilir Geriatri Hemşireliği Modeli geliştirilmeli sağlanmalı 4.Ülke koşullarına uygun Geriatri hemşiresinin yetiştirilmesi 5.Gerontoloji/ Geriatri Hemşireliğinin geliştirilmesi ve güçlendirilmesi için ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği sağlanmalıdır. ÖNERİLER: 1. Lisans mezunu hemşirelerin Geriatri Hemşireliği Derneği ile iletişime geçilmesinin uygun olabileceği 2. Uluslararası işbirliği olan dernekler olan Geriatri Hemşireliği Derneği, Yaşlılık Platformu, Akademik Geriatri Derneği, Ege Geriatri Derneği, GEBAM vb. dernek ve kuruluşlar ile iletişim kurulacak. Ulusal ajans, Avrupa yaşlı birliği vb. kuruluşlarla işbirliği protokolleri yapılmalı
3. Geriatri Hemşireliği Modeli geliştirilmesi için çalıştay yapılması 4. Gerontoloji/ Geriatri Hemşireliğinin geliştirilmesi ve güçlendirilmesi için ilgili kurumlar olan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Üniversiteler ile işbirliği sağlanmalı 5. Aile ve Sosyal politikalar Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığında her yıl birkaç tane Geriatri Hemşireliğini geliştirmeye yönelik projelerin desteklenmesi sağlanmalı 6. Avrupa örnekleri dikkate alınarak sertifika standartları belirlenmelidir (süresinin en az 6 ay- 9 ay arasında olması) 7. Gerontoloji ve Geriatri hemşireliğine yönelik tezsiz yüksek lisans programlarının oluşturulması 8. Hemşirelik lisans müfredat programlarında seçmeli Geriatri Hemşireliği derslerinin konulması 9. Yaşlıya bakım veren hemşire ve personelin motivasyonunun sağlanması için gerekli koşulların yaratılması (yıpranma payı, maaş artışı, sınırlı süre çalıştırılma) 10. Yaşlıya bakım alanlarına yönelik denetim standartlarının geliştirilmesi 11. Gerontoloji ve Geriatri Hemşiresi yetiştirilmesini sağlayacak program ve projelerin uluslararası katılıma açık olması 12. Gerontoloji ve Geriatri Hemşiresi yetiştirilmesinin sağlanması
4.1.MEVCUT DURUM Ülkemizde Geriatri Hemşireliği Derneği, Yaşlılık Platformu, Akademik Geriatri Derneği, Ege Geriatri Derneği, GEBAM gibi kuruluşlar bulunması Mevcut iş birlikleri daha çok daha bireysel düzeyde olması ÖNCELİKLİ SORUN Gerontoloji ve Geriatri Hemşiresinin olmaması SORUNUN NEDENİ Bu alana yönelik bilgi yetersizliği ve kadronun olmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ SORUMLU KURUM/ KURULUŞ/(LAR) Sağlık Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Üniversiteler, İlgili Dernek ve kuruluşlar İLGİLİ KURUM/KURULUŞ(LAR) Sağlık Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Üniversiteler, İlgili Dernek ve kuruluşlar SÜRE 2-10 yıl Geriatri Hemşireliği Sertifika Programının olmaması Kadro ve istihdam sorunlarının bulunması. Gerontoloji ve Geriatri Hemşireliği lisans ve yüksek lisans programlarının bulunması
5.İNSAN GÜCÜ PLANLAMA GRUBU Çalışma Grubu Üyeleri Kalkınma Bakanlığı (TUİK) İstatistikçi Özlen DEMİRCİ Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı Uzm. Dr. Cemal KIZILARSLANOĞLU YÖK (Hacettepe Geriatri) Doç. Dr. Meltem HALİL İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü Şb. Md. Fatma KIRMIZITAŞ Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Doç. Dr. Gül PINAR Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Yrd. Doç. Dr. Sena KAPLAN Ankara Büyükşehir Belediyesi SHU Fatih KARAŞAHİN EVSAD (STK) Orhan KARAGÖZ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Araştırma ve Uygulama Hastanesi Geriatri Bilim Dalı Doç. Dr. Sevgi ARAS Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Geriatri Bilim Dalı Doç. Dr. Murat VARLI THSK Kronik Hastalıklar Yaşlı Sağlığı ve Özürlüler Daire Başkanlığı Uzm. Dr. Ayşegül ÖZTEMEL THSK Kronik Hastalıklar Yaşlı Sağlığı ve Özürlüler Daire Başkanlığı Sosyolog Şerife KAPLAN
THSK Kronik Hastalıklar Yaşlı Sağlığı ve Özürlüler Daire Başkanlığı Mustafa SEÇER 5.1.MEVCUT DURUM Aile hekimliğinde yaşlı sağlığı hizmetlerinde geriatri hemşiresinin işgücü planlamasının bulunmaması ÖNCELİKLİ SORUN Aile hekimliğinde yaşlı sağlığı hizmetlerinde geriatri hemşiresinin işgücü planlamasının bulunmaması SORUNUN NEDENİ Mevcut eğitim sisteminde geriatri hemşireliği alanında uzmanlaşmanın olmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ Birinci basamak (toplum sağlığı merkezi, aile sağlığı merkezi) sağlık hizmetlerinde çalışacak geriatri hemşirelerinin istihdamının sağlanmasında bakmakla sorumluğu olduğu bölgede yaşayan 65 yaş üzeri nüfusun belirlenmesi bu duruma göre işgücü planlamasının yapılması. Evde sağlık hizmetleri kapsamında bölgede yaşayan 65 yaş üzeri nüfus sayısına göre evde sağlık ekibi içerisinde geriatri hemşiresinin istihdam edilmesi. Evde sağlık hizmetleri ekibi içerisinde yaşlı hasta izlemine yönelik alt takip ekibi oluşturulması. Bu ekip içerisinde geriatri hemşiresi ve yaşlı bakım elemanın istihdamının sağlanması. Belediye sınırları dâhilinde yaşayan 65 yaş üzeri nüfusa göre yerel yönetimlere bağlı sosyal hizmet birimlerinde çalışmak üzere geriatri hemşiresi işgücü planlamasının yapılması
5.1.MEVCUT DURUM Aile hekimliğinde yaşlı sağlığı hizmetlerinde geriatri hemşiresinin işgücü planlamasının bulunmaması ÖNCELİKLİ SORUN Aile hekimliğinde yaşlı sağlığı hizmetlerinde geriatri hemşiresinin işgücü planlamasının bulunmaması SORUNUN NEDENİ Mevcut eğitim sisteminde geriatri hemşireliği alanında uzmanlaşmanın olmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ Birinci basamak (toplum sağlığı merkezi, aile sağlığı merkezi) sağlık hizmetlerinde çalışacak geriatri hemşirelerinin istihdamının sağlanması için bölgede yaşayan 65 yaş üzeri nüfusun belirlenmesi ve uygun işgücü planlamasının yapılması. Evde sağlık hizmetleri kapsamında bölgede yaşayan 65 yaş üzeri nüfus sayısına göre evde sağlık ekibi içerisinde geriatri hemşiresinin istihdam edilmesi. SORUMLU KURUM/ KURULUŞ/(L AR) Sağlık Bakanlığı İLGİLİ KURUM/KURULUŞ(LAR) YÖK, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, SGK, TUİK, STK SÜRE 2 yıl Evde sağlık hizmetleri ekibi içerisinde yaşlı hasta izlemine yönelik alt takip ekibi oluşturulması ve geriatri hemşiresi ve yaşlı bakım elemanın ekipte istihdamının sağlanması. Belediye sınırları dâhilinde yaşayan 65 yaş üzeri nüfusa göre yerel yönetimlere bağlı sosyal hizmet birimlerinde çalışmak üzere geriatri hemşiresi işgücü planlamasının yapılması
5.2.MEVCUT DURUM Hastanede yaşlı sağlığı hizmetlerinde işgücü planlamasının bulunmaması ÖNCELİKLİ SORUN Hastanede yaşlı sağlığı hizmetlerinde işgücü planlamasının bulunmaması SORUNUN NEDENİ Mevcut eğitim sisteminde geriatri hemşireliği alanında uzmanlaşmanın olmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ Hastanelere başvuran 65 yaş üzeri hasta istatistiklerinin düzenli tutulması ve yaşlı hasta sağlık hizmet ihtiyacının saptanması Hastanelerde geriatri birimlerinin ve bilim dallarının açılması, bu birimlerdeki ihtiyaca göre insan gücü planlamasının yapılması ve birimlerde sorumlu hemşire olarak geriatri hemşirelerinin atanması Hastanelerde 65 yaş üstü hastaların geriatri hemşiresi tarafından değerlendirilebilmesi ve birimler arası koordinasyon için bakım hizmetleri müdürlüğüne bağlı geriatri hemşireliği ekibi kurulması Poliklinik şartlarında görülen ve geriatriye özgü problemler açısından değerlendirilebilmesi istenen hastaların yönlendirilebileceği geriatri hemşireliği ekibin oluşturulması Üniversitelerde geriatri hemşireliği için eğitim verecek yeterli sayıda öğretim elemanı bulundurulması Hastanelerin hemşirelik eğitim birimlerinde ve etik kurullarında geriatri alanında uzmanlaşmış hemşirelerin bulunması Yaşlıya verilecek bakım özelliğine göre geriatri hemşiresiyle beraber görev yapacak diğer personelin (yaşlı bakım elemanı vs.) istihdamı
5.2.MEVCUT DURUM Hastanede yaşlı sağlığı hizmetlerinde işgücü planlamasının bulunmaması ÖNCELİKLİ SORUN Hastanede yaşlı sağlığı hizmetlerinde işgücü planlamasının bulunmaması SORUNUN NEDENİ Mevcut eğitim sisteminde geriatri hemşireliği alanında uzmanlaşmanın olmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ 1.Hastanelere başvuran 65 yaş üzeri hasta istatistiklerinin düzenli tutulması ve yaşlı hasta sağlık hizmet ihtiyacının saptanması 2.Hastanelerde geriatri birimlerinin ve bilim dallarının açılması, bu birimlerdeki ihtiyaca göre insan gücü planlamasının yapılması ve bu birimlerde sorumlu hemşire olarak geriatri hemşirelerinin atanması SORUMLU KURUM/ KURULUŞ Sağlık Bakanlığı İLGİLİ KURUM/KURULUŞ YÖK, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, SGK, STK. SÜRE 2 yıl 3.Hastanelerde 65 yaş üstü hastaların geriatri hemşiresi tarafından değerlendirilebilmesi ve birimler arası koordinasyon için bakım hizmetleri müdürlüğüne bağlı geriatri hemşireliği ekibi kurulması 4.Poliklinik şartlarında görülen ve geriatriye özgü problemler açısından değerlendirilebilmesi istenen hastaların yönlendirilebileceği geriatri hemşireliği ekibin oluşturulması 5.Üniversitelerde geriatri hemşireliği için eğitim verecek yeterli sayıda öğretim elemanı bulundurulması 6.Hastanelerin hemşirelik eğitim birimlerinde ve etik kurullarında geriatri alanında uzmanlaşmış hemşirelerin bulunması 7.Yaşlıya verilecek bakım özelliğine göre geriatri hemşiresiyle beraber görev yapacak diğer personelin (yaşlı bakım elemanı vs.) istihdamı
5.3.MEVCUT DURUM Bakım kurumunda yaşlı sağlığı hizmetlerinde işgücü planlamasının bulunmaması ÖNCELİKLİ SORUN Bakım kurumlarında yaşlı sağlığı hizmetlerinde işgücü planlamasının bulunmaması SORUNUN NEDENİ Mevcut eğitim sisteminde geriatri hemşireliği alanında uzmanlaşmanın olmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ Kurumsal bakım veren kuruluşlarda (Huzurevleri, uzun dönem bakım evleri vs.) çalışacak geriatri hemşiresin istihdamının sağlanması Yaşlıya verilecek bakım özelliğine göre geriatri hemşiresiyle beraber görev yapacak diğer personelin (yaşlı bakım elemanı vb) istihdamı
5.3.MEVCUT DURUM Bakım kurumunda yaşlı sağlığı hizmetlerinde işgücü planlamasının bulunmaması ÖNCELİKLİ SORUN Bakım kurumlarında yaşlı sağlığı hizmetlerinde işgücü planlamasının bulunmaması SORUNUN NEDENİ Mevcut eğitim sisteminde geriatri hemşireliği alanında uzmanlaşmanın olmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ Kurumsal bakım veren kuruluşlarda (Huzurevleri, uzun dönem bakım evleri vs.) çalışacak geriatri hemşiresin istihdamının sağlanması Yaşlıya verilecek bakım özelliğine göre geriatri hemşiresiyle beraber görev yapacak diğer personelin (yaşlı bakım elemanı v.b.) istihdamı SORUMLU KURUM/ KURULUŞ Sağlık Bakanlığı İLGİLİ KURUM/KURULUŞ YÖK, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, SGK, STK. 2 yıl SÜRE
5.4.MEVCUT DURUM Hospis / subakut / palyatif bakımda yaşlı sağlığı hizmetleri ÖNCELİKLİ SORUN Hospis / subakut / palyatif bakımda yaşlı sağlığı hizmetlerinde işgücü planlamasının bulunmaması SORUNUN NEDENİ Mevcut eğitim sisteminde geriatri hemşireliği alanında uzmanlaşmanın olmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ Artan yaşlı nüfusla birlikte adı geçen merkezlere ihtiyaç artması nedeniyle yaşlı nüfus oranına göre Hospis / subakut / palyatif bakım merkezlerinin kurulması Bu merkezlerde 65 yaş üstü hastaların geriatri hemşiresi tarafından değerlendirilebilmesi ve birimler arası koordinasyon için geriatri hemşireliği ekibinin kurulması
5.4.MEVCUT DURUM Hospis / subakut / palyatif bakımda yaşlı sağlığı hizmetleri ÖNCELİKLİ SORUN Hospis / subakut / palyatif bakımda yaşlı sağlığı hizmetlerinde işgücü planlamasının bulunmaması SORUNUN NEDENİ Mevcut eğitim sisteminde geriatri hemşireliği alanında uzmanlaşmanın olmaması ÇÖZÜM ÖNERİSİ Artan yaşlı nüfusla birlikte adı geçen merkezlere ihtiyaç artmaktadır. Öncelikle yaşlı nüfus oranına göre bu merkezlerin kurulması gerekmektedir. Bu merkezlerde 65 yaş üstü hastaların geriatri hemşiresi tarafından değerlendirilebilmesi ve birimler arası koordinasyon için geriatri hemşireliği ekibinin kurulması SORUMLU KURUM/ KURULUŞ Sağlık Bakanlığı İLGİLİ KURUM/KURU LUŞ YÖK, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, SGK, STK. 2 yıl SÜRE
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU GERİATRİ/GERONTOLOJİ HEMŞİRELİĞİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ ÇALIŞTAY PROGRAMI ANKARA 18 Eylül 2013 Çarşamba 9 00-9 30 Kayıt 9 30 00-10 Açılış Konuşmaları Uzm. Dr. Bekir KESKİNKILIÇ Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkan Yardımcısı 10 00-10 30 Sunum -Uzm. Dr. Banu Ekinci Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kronik Hast. Yaşlı Sağlığı ve Özürlüler Daire Başkanı -Doç. Dr. Gül PINAR Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi 10 30-10 50 Kahve Arası 10 50-11 00 Çalışma Grupları Sistematiği ve Beklentiler(I) Dt. Berrin BARUT Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kronik Hast. Yaşlı Sağlığı ve Özürlüler Daire Başkanlığı 11 00-12 30 Grup Çalışmaları (I) Sorunların ve Önceliklerin Belirlenmesi 1. Mevzuat Çalışma Grubu 2. Eğitim Çalışma Grubu 1 3. Eğitim Çalışma Grubu 2 4. Uluslar Arası İşbirlikleri Çalışma Grubu 5. İnsan Gücü Planlama Çalışma Grubu 12 30-13 30 Öğle Yemeği 13 30-17 30 Grup Çalışmaları (I) Sorunların ve Önceliklerin Belirlenmesi 1. Mevzuat Çalışma Grubu 2. Eğitim Çalışma Grubu 1 3. Eğitim Çalışma Grubu 2 4. Uluslar Arası İşbirlikleri Çalışma Grubu 5. İnsan Gücü Planlama Çalışma Grubu 16 00-17 00 Grup Çalışmaları Sunumu (I) Sorunların ve Önceliklerin Belirlenmesi Tüm Çalışma Grupları 17 00-17 30 Tartışma ve Günün Değerlendirmesi
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU GERİATRİ/GERONTOLOJİ HEMŞİRELİĞİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ ÇALIŞTAY PROGRAMI ANKARA 19 Eylül 2013 Perşembe 9 30-9 45 Çalışma Grupları Sistematiği ve Beklentiler (II) Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 9 45-12 00 Grup Çalışmaları (II) Çözüm Önerileri ve Hedefler 1. Mevzuat Çalışma Grubu 2. Eğitim Çalışma Grubu 1 3. Eğitim Çalışma Grubu 2 4. Uluslar Arası İşbirlikleri Çalışma Grubu 5. İnsan Gücü Planlama Çalışma Grubu 12 00-13 30 Öğle Yemeği 13 30-14 30 Grup Çalışmaları Sunumu (II) Çözüm Önerileri ve Hedefler Tüm Çalışma Grupları 14 30-15 00 Tartışma 15 00-15 30 Kahve Arası 15 30-16 00 Toplantı Raporunun Gözden Geçirilmesi 16 00-16 30 Kapanış ve Temenniler