T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI YETKĐLENDĐRĐLMĐŞ ÇEVRE LABORATUVARLARI Hakan ÇELĐK Kalite ve Yeterlik Şube Müdürü ÇEVRE YÖNETĐMĐ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçüm ve Đzleme Dairesi Başkanlığı ÇEVRE REFERANS LABORATUVARI Haziran 2011 7.GERĐ DÖNÜŞÜM, ÇEVRE TEKNOLOJĐLERĐ VE ATIK YÖNETĐMĐ ULUSLARARASI FUARI
ĐÇERĐK Kanuni Dayanak Laboratuvarların Belgelendirilmesi (Yeterlik Yönetmeliği) Çevre Laboratuvarları Sektörünü Oluşturma Çabası Mevcut yeterlik almış Laboratuvarlar 2/29
KANUNĐ DAYANAK 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun un 2.Maddesinin (e) Bendinde Çevrenin korunması ve kirliliğinin önlenmesi için çevre standartları ve ekolojik kriterler esas olmak üzere her türlü analizi, ölçüm ve kontrolleri gerçekleştirmek amacıyla laboratuvar kurmak, kurdurmak ve denetimlerini yapmak veya mevcut kamu kurum ve kuruluşlarının laboratuvarlarından yararlanmak hükmü yer almaktadır. 3/29
KANUNĐ DAYANAK (devamı) 9. Maddenin (a) bendi ise Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğüne Çevre kirliliği ile ilgili olarak ölçüm, tespit ve kalite kriterlerini belirlemek, uygulamak ve uygulanmasını sağlamak, çevreyle ilgili her türlü ölçüm, izleme, analiz ve kontroller yapacak laboratuvarlar kurmak, kurdurmak, bunların akreditasyon işlemlerini yapmak, Hava, su ve toprak konusunda ölçüm yapacak kuruluşları belirlemek kurulacak tesisler için alıcı ortam özelliklerine göre çevre kirliliği yönünden görüş vermek, izlemek ve gerektiğinde müdahale etmek, mevcut ve kurulacak tesislere emisyon ön izni ve emisyon izni vermek, emisyonları ve arıtma sistemlerini izlemek ve denetlemek görevini vermektedir. 4/29
Laboratuvarların Belgelendirilmesi (Başlangıç ve 2008 yılına kadarki uygulama) 01 Eylül 2004 tarih ve B.18.0.ÇYG.0.05.02/9931 Sayılı Makam Oluru ile laboratuvarların yetkilendirilmesi konusunda uygulanacak işlem basamakları düzenlenmiştir. Bu makam oluru ile yetkilendirilme çalışmaları Bakanlığımızca başlatılmıştır. Çalışmanın başlatılmasındaki temel amaç akreditasyon ilkesinin hayata geçirilerek Çevre Laboratuvarlarının kalitesinin arttırılmasıdır. 5/29
Laboratuvarların Belgelendirilmesi (2008 yılından sonraki uygulama) 05.09.2008 tarihli ve 26988 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevre Ölçüm ve Analiz Laboratuvarları Yeterlik Yönetmeliği ne göre, çevre mevzuatı kapsamında ölçüm ve analiz yapan özel ve kamu laboratuvarları yetkilendirilmekte ve denetlenmektedir. 6/29
ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALĐZ LABORATUVARLARI YETERLĐK YÖNETMELĐĞĐ BĐRĐNCĐ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Đlkeler Amaç Kapsam Dayanak Tanımlar Uyulacak ilkeler ĐKĐNCĐ BÖLÜM Laboratuvarların Genel Özellikleri ve Uyulması Gereken Kurallar Laboratuvar bölümleri Laboratuvarların asgari özellikleri Personel güvenliği Metot seçimi Kayıt ve defter tutma Numune kabul ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Belgelere Đlişkin Usul ve Esaslar Ön yeterlik belgesi Yeterlik belgesi Kapsam dışı parametreler Belge bedelleri DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Yetkili Laboratuvarların Yükümlülükleri Taşeron laboratuvar kullanımı Hazır deney kitleri ile analiz Eğitim Numune alma Raporlama Laboratuvarlar arası işbirliği Asgari fiyat tarifesi Bildirim zorunluluğu Gizlilik BEŞĐNCĐ BÖLÜM Başvuru Dosyası, Kabulü ve Yerinde Đnceleme Başvuru kapsamı Başvuruda istenen belgeler Başvuru kabulü Đnceleme komisyonu Yerinde inceleme Belgelendirme süreci Belge düzenleme Belge eki düzenleme Dipnotlar ALTINCI BÖLÜM Laboratuvar Denetimi Uzaktan denetim Yerinde denetim Sahada denetim YEDĐNCĐ BÖLÜM Belgenin Askıya Alınması ve Belgenin Đptali Belgeyi askıya alma Belge iptali SEKĐZĐNCĐ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Düzenleme yapma yetkisi Akreditasyon belgesi Yönetmelikten önceki belgelendirme Mevcut başvurular Yürürlük Yürütme 7/29
ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALĐZ LABORATUVARLARI YETERLĐK YÖNETMELĐĞĐ BĐRĐNCĐ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Đlkeler Amaç Kapsam Dayanak Tanımlar Uyulacak ilkeler ĐKĐNCĐ BÖLÜM Laboratuvarların Genel Özellikleri ve Uyulması Gereken Kurallar Laboratuvar bölümleri Laboratuvarların asgari özellikleri Personel güvenliği Metot seçimi Kayıt ve defter tutma Numune kabul ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Belgelere Đlişkin Usul ve Esaslar Ön yeterlik belgesi Yeterlik belgesi Kapsam dışı parametreler Belge bedelleri DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Yetkili Laboratuvarların Yükümlülükleri Taşeron laboratuvar kullanımı Hazır deney kitleri ile analiz Eğitim Numune alma Raporlama Laboratuvarlar arası işbirliği Asgari fiyat tarifesi Bildirim zorunluluğu Gizlilik Đzin, izleme ve denetimlere esas teşkil eden ölçüm ve analizler için. BEŞĐNCĐ BÖLÜM Başvuru Dosyası, Kabulü ve Yerinde Đnceleme Başvuru kapsamı Başvuruda istenen belgeler Başvuru kabulü Đnceleme komisyonu Yerinde inceleme Belgelendirme süreci Belge düzenleme Belge eki düzenleme Dipnotlar ALTINCI BÖLÜM Laboratuvar Denetimi Uzaktan denetim Yerinde denetim Sahada denetim YEDĐNCĐ BÖLÜM Belgenin Askıya Alınması ve Belgenin Đptali Belgeyi askıya alma Belge iptali SEKĐZĐNCĐ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Düzenleme yapma yetkisi Akreditasyon belgesi Yönetmelikten önceki belgelendirme Mevcut başvurular Yürürlük Yürütme Organizasyonlar kendi analizleri yapamaz. Gözetim firmalarına ait laboratuvarlar belgelendirilmez. 8/29
ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALĐZ LABORATUVARLARI YETERLĐK YÖNETMELĐĞĐ BĐRĐNCĐ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Đlkeler Amaç Kapsam Dayanak Tanımlar Uyulacak ilkeler ĐKĐNCĐ BÖLÜM Laboratuvarların Genel Özellikleri ve Uyulması Gereken Kurallar Laboratuvar bölümleri Laboratuvarların asgari özellikleri Personel güvenliği Metot seçimi Kayıt ve defter tutma Numune kabul ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Belgelere Đlişkin Usul ve Esaslar Ön yeterlik belgesi Yeterlik belgesi Kapsam dışı parametreler Belge bedelleri DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Yetkili Laboratuvarların Yükümlülükleri Taşeron laboratuvar kullanımı Hazır deney kitleri ile analiz Eğitim Numune alma Raporlama Laboratuvarlar arası işbirliği Asgari fiyat tarifesi Bildirim zorunluluğu Gizlilik BEŞĐNCĐ BÖLÜM Başvuru Dosyası, Kabulü ve Yerinde Đnceleme Başvuru kapsamı Numune kabul bölümü, Tartım Başvuruda bölümü, istenen Hizmet belgeler bölümleri, Ön işlem bölümü, Arşiv bölümü Başvuru kabulü Đnceleme komisyonu Yerinde inceleme Belgelendirme süreci Belge düzenleme Belge eki düzenleme Dipnotlar sağlanmalı koruyucu malzeme, ilk yardım malzemeleri, yangın ALTINCI BÖLÜM söndürme Laboratuvar tüpleri, acil çıkışlar, Denetimi Malzeme Bilgi Güvenlik Formları vb. Uzaktan denetim Yerinde denetim Sahada denetim teyit edilmiş YEDĐNCĐ BÖLÜM güncel metotlar kullanılmalı, Belgenin Askıya Alınması ve Belgenin Đptali Belgeyi askıya alma Belge iptali Analiz defteri, Ölçüm ve Analiz Raporları, Orijinal cihaz çıktıları, Cihaz SEKĐZĐNCĐ BÖLÜM listesi, Bakım, onarım çizelgeleri, Kalibrasyon planı, Kalibrasyon Çeşitli ve Son Hükümler belgeleri, vb Düzenleme yapma yetkisi Akreditasyon belgesi Yönetmelikten önceki belgelendirme Mevcut başvurular Yürürlük Yürütme Laboratuvar bölümleri oluşturulmalıđdari Bölüm, Asgari personel sayısı 4 kişi Personelin güvenliği ile ilgili şartlar Mevzuattaki limit değerleri sağlayabilecek Kayıtlar tutulmalı Personel bilgileri, Numune kayıt defteri, Numuneler bir kod sistemi ile çalışılmalı 9/29
ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALĐZ LABORATUVARLARI YETERLĐK YÖNETMELĐĞĐ BĐRĐNCĐ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Đlkeler Amaç Kapsam Dayanak Tanımlar Uyulacak ilkeler ĐKĐNCĐ BÖLÜM Laboratuvarların Genel Özellikleri ve Uyulması Gereken Kurallar Laboratuvar bölümleri Laboratuvarların asgari özellikleri Personel güvenliği Metot seçimi Kayıt ve defter tutma Numune kabul ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Belgelere Đlişkin Usul ve Esaslar Ön yeterlik belgesi Yeterlik belgesi Kapsam dışı parametreler Belge bedelleri DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Yetkili Laboratuvarların Yükümlülükleri Taşeron laboratuvar kullanımı Hazır deney kitleri ile analiz Eğitim Numune alma Raporlama Laboratuvarlar arası işbirliği Asgari fiyat tarifesi Bildirim zorunluluğu Gizlilik Ön yeterlik belgesi Akreditasyon Kurumuna başvuru Đki yıl süre için Bir seferliğine verilir BEŞĐNCĐ BÖLÜM Başvuru Dosyası, Kabulü ve Yerinde Đnceleme Başvuru kapsamı Başvuruda istenen belgeler Başvuru kabulü Đnceleme komisyonu Yerinde inceleme Belgelendirme süreci Belge düzenleme Belge eki düzenleme Dipnotlar ALTINCI BÖLÜM Laboratuvar Denetimi Uzaktan denetim Yerinde denetim Sahada denetim YEDĐNCĐ BÖLÜM Belgenin Askıya Alınması ve Belgenin Đptali parametrelerde Belgeyi askıya iki kez alma son yıl hariç Belge iptali SEKĐZĐNCĐ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Düzenleme yapma yetkisi Akreditasyon belgesi Yönetmelikten önceki belgelendirme Mevcut başvurular Yürürlük Yürütme Yeterlik belgesi Akredite olmuş laboratuvarlara Dört yıl süre ile verilir. Ön Yeterlik ilk yılında bir kez Yeterlik Belgesine sahip laboratuvarlar: Akreditasyon başvurusu yapılmış Akredite parametrelerde her zaman
ÖN YETERLĐK/ YETERLĐK BELGESĐ 14/29
BELGE EKĐ 15/29
ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALĐZ LABORATUVARLARI YETERLĐK YÖNETMELĐĞĐ BĐRĐNCĐ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Đlkeler Amaç Kapsam Dayanak Tanımlar Uyulacak ilkeler ĐKĐNCĐ BÖLÜM Laboratuvarların Genel Özellikleri ve Uyulması Gereken Kurallar Laboratuvar bölümleri Laboratuvarların asgari özellikleri Personel güvenliği Metot seçimi Kayıt ve defter tutma Numune kabul ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Belgelere Đlişkin Usul ve Esaslar Ön yeterlik belgesi Yeterlik belgesi Kapsam dışı parametreler Belge bedelleri DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Yetkili Laboratuvarların Yükümlülükleri Taşeron laboratuvar kullanımı Hazır deney kitleri ile analiz Eğitim Numune alma Raporlama Laboratuvarlar arası işbirliği Asgari fiyat tarifesi Bildirim zorunluluğu Gizlilik BEŞĐNCĐ BÖLÜM Başvuru Dosyası, Kabulü ve Yerinde Đnceleme Başvuru kapsamı Başvuruda istenen belgeler Başvuru kabulü Đnceleme komisyonu Yerinde inceleme Belgelendirme süreci Belge düzenleme Belge eki düzenleme Dipnotlar ALTINCI BÖLÜM Laboratuvar Denetimi Uzaktan denetim Yerinde denetim Sahada denetim YEDĐNCĐ BÖLÜM Belgenin Askıya Alınması ve Belgenin Đptali Belgeyi askıya alma Belge iptali SEKĐZĐNCĐ BÖLÜM Raporlama Laboratuvarlar arası işbirliği Asgari fiyat tarifesi Bildirim zorunluluğu Gizlilik Çeşitli ve Son Hükümler Düzenleme yapma yetkisi Akreditasyon belgesi Yönetmelikten önceki belgelendirme Mevcut başvurular Yürürlük Taşeron laboratuvar kullanımı Hazır deney kitleri ile analiz Yürütme Ulusal veya uluslararası kabul görmüş metotla da yapılması kaydıyla hazır deney kitleri kullanılabilir. Eğitim 11/29
ANALĐZ RAPORLARI Belge kapsamında yer almayan herhangi bir parametredeki ölçüm ve analiz sonuçları hiçbir şekilde çevre mevzuatına esas teşkil edecek raporlarda yer alamaz. Özel talepler üzerine hazırlanmış olan raporların tüm sayfalarında "Bu rapor çevre mevzuatına ilişkin resmi işlemlerde kullanılamaz." ibaresinin açıkça okunabilir şekilde yer alması zorunludur. 12/29
ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALĐZ LABORATUVARLARI YETERLĐK YÖNETMELĐĞĐ Başvuru BĐRĐNCĐ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Đlkeler Amaç Kapsam Dayanak Tanımlar Uyulacak ilkeler ĐKĐNCĐ BÖLÜM Laboratuvarların Genel Özellikleri ve Uyulması Gereken Kurallar Laboratuvar bölümleri Laboratuvarların asgari özellikleri Personel güvenliği Metot seçimi Kayıt ve defter tutma Numune kabul ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Belgelere Đlişkin Usul ve Esaslar Ön yeterlik belgesi Yeterlik belgesi Kapsam dışı parametreler Belge bedelleri DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Yetkili Laboratuvarların Yükümlülükleri Taşeron laboratuvar kullanımı Hazır deney kitleri ile analiz Eğitim Numune alma Raporlama Laboratuvarlar arası işbirliği Asgari fiyat tarifesi Bildirim zorunluluğu Gizlilik Başvuru yapılan mevzuat ve kapsam belirtilir. Başvurudaki eksiklikler giderildikten sonra laboratuvar en geç üç ay içerisinde yerinde inceleme yapılır. BEŞĐNCĐ BÖLÜM Başvuru Dosyası, Kabulü ve Yerinde Đnceleme Başvuru kapsamı Başvuruda istenen belgeler Başvuru kabulü Đnceleme komisyonu Yerinde inceleme Belgelendirme süreci Belge düzenleme Belge eki düzenleme Dipnotlar ALTINCI BÖLÜM Laboratuvar Denetimi Uzaktan denetim Yerinde denetim Sahada denetim YEDĐNCĐ BÖLÜM Belgenin Askıya Alınması ve Belgenin Đptali Belgeyi askıya alma Belge iptali SEKĐZĐNCĐ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Düzenleme yapma yetkisi Akreditasyon belgesi Yönetmelikten önceki belgelendirme Mevcut başvurular Yürürlük Yürütme 13/29
ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALĐZ LABORATUVARLARI YETERLĐK YÖNETMELĐĞĐ BĐRĐNCĐ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Đlkeler Amaç Kapsam Dayanak Tanımlar Uyulacak ilkeler ĐKĐNCĐ BÖLÜM Laboratuvarların Genel Özellikleri ve Uyulması Gereken Kurallar Laboratuvar bölümleri Laboratuvarların asgari özellikleri Personel güvenliği Metot seçimi Kayıt ve defter tutma Numune kabul ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Belgelere Đlişkin Usul ve Esaslar Ön yeterlik belgesi Yeterlik belgesi Kapsam dışı parametreler Belge bedelleri DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Yetkili Laboratuvarların Yükümlülükleri Taşeron laboratuvar kullanımı Hazır deney kitleri ile analiz Eğitim Numune alma Raporlama Laboratuvarlar arası işbirliği Asgari fiyat tarifesi Bildirim zorunluluğu Gizlilik Uzaktan denetim Bakanlıkça düzenlenecek yeterlik testlerine katılım, Ulusal veya uluslararası kuruluşlarca düzenlenen yeterlik ve karşılaştırma testlerine katılım Bir veya daha fazla laboratuvara numune göndererek analiz sonuçlarının bildirimi, Aylık faaliyet raporunda belirtilen faaliyetlere ilişkin analiz raporlarının sunulması. Yerinde denetim Haberli veya habersiz denetlenir. Sahada denetim Bakanlık ölçüm programlarında bildirimi yapılmış ölçümlerden gerekli gördüklerini sahada haberli veya habersiz denetimi BEŞĐNCĐ BÖLÜM Başvuru Dosyası, Kabulü ve Yerinde Đnceleme Başvuru kapsamı Başvuruda istenen belgeler Başvuru kabulü Đnceleme komisyonu Yerinde inceleme Belgelendirme süreci Belge düzenleme Belge eki düzenleme Dipnotlar ALTINCI BÖLÜM Laboratuvar Denetimi Uzaktan denetim Yerinde denetim Sahada denetim YEDĐNCĐ BÖLÜM Belgenin Askıya Alınması ve Belgenin Đptali Belgeyi askıya alma Belge iptali SEKĐZĐNCĐ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Düzenleme yapma yetkisi Akreditasyon belgesi Yönetmelikten önceki belgelendirme Mevcut başvurular Yürürlük Yürütme 16/29
ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALĐZ LABORATUVARLARI YETERLĐK YÖNETMELĐĞĐ BĐRĐNCĐ BÖLÜM Belgeyi Amaç, askıya Kapsam, almadayanak, Tanımlar ve Đlkeler Amaç Kapsam Üç ay süre ile askıya Dayanak alma; Mevzuata aykırı numune alma, Tanımlar ölçüm veya analiz yapıldığının tespiti durumunda belgenin tamamı, Uyulacak ilkeler Bildirimlerin ĐKĐNCĐ yapılmadığı BÖLÜM durumlarda belgenin tamamı, Bildirilen ölçüm Laboratuvarların programına uyulmaması Genel Özellikleri durumunda ve belgenin Uyulması tamamı, Sertifika gerektiren konularda sertifikasız personelin ölçüm veya analiz yaptığı Gereken Kurallar tespitinde ilgili kapsam, Laboratuvar bölümleri Denetim eksikliklerin giderilememesi durumunda belgenin tamamı veya ilgili kapsamı, Laboratuvarların asgari özellikleri Fiyat tarifesinin altında ücret uyguladığında Personel güvenliği belgenin tamamı, Uygun şekilde taşeron kullanılmaması Metot seçimi durumunda belgenin tamamı, Uygun işbirliği yapılmaması durumunda Kayıt ve defter belgenin tutma tamamı, Uygun rapor düzenlenmediğinin Numune tespiti halinde kabulbelgenin tamamı. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Altı ay Belgelere süre ile Đlişkin askıya Usul alma ve Esaslar Yetki alınmamış parametrelerde Ön ve yeterlik metotlarla belgesi rapor düzenlendiğinin tespit edildiğinde Yeterlik belgesi Kapsam dışı parametreler Yetkili laboratuvarın Belge akreditasyon bedelleri belgesinin askıya alınması DÖRDÜNCÜ halinde akreditasyon BÖLÜM belgesinin askıya Yetkili Laboratuvarların Yükümlülükleri alındığı sürece Taşeron laboratuvar kullanımı Hazır deney kitleri ile analiz Yeterlik veya karşılaştırma Eğitim testlerinin Numune alma sonuçlarının kabul edilebilir Raporlamasınırların dışında olması durumunda bu uygunsuzluğun Laboratuvarlar düzeltildiği arası işbirliği ispat Asgari fiyat tarifesi edilene kadar Bildirim zorunluluğu Gizlilik BEŞĐNCĐ BÖLÜM Başvuru Dosyası, Kabulü ve Yerinde Đnceleme Başvuru kapsamı Başvuruda istenen belgeler Başvuru kabulü Đnceleme komisyonu Yerinde inceleme Belgelendirme süreci Belge düzenleme Belge eki düzenleme Dipnotlar ALTINCI BÖLÜM Laboratuvar Denetimi Uzaktan denetim Yerinde denetim Sahada denetim YEDĐNCĐ BÖLÜM Belgenin Askıya Alınması ve Belgenin Đptali Belgeyi askıya alma Belge iptali SEKĐZĐNCĐ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Düzenleme yapma yetkisi Belge iptali Akreditasyon belgesi Yönetmelikten önceki belgelendirme Laboratuvarın akreditasyon Kapsam belgesinin genişletme iptali, Yanıltıcı bilgi ve belge ibraz Mevcut edilmesi, başvurular Ölçüm ve analiz sonuçlarında Yürürlük tahrifat yapıldığının tespit edilmesi, Müşterilere ait bilgiler ile Yürütme müşterilere ait numunelerin analiz sonuçlarına ilişkin bilgilerin üçüncü şahıslara verildiğinin tespit edilmesi, Yönetmelikle belirlenmiş asgari özelliklere uyulmadığının tespiti. Belge iptal tarihinden itibaren 2 yıl süre ile yeni bir belge için başvuruda bulunulamaz. 17/29
ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALĐZ LABORATUVARLARI YETERLĐK YÖNETMELĐĞĐ BĐRĐNCĐ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Đlkeler Amaç Kapsam Dayanak Tanımlar Uyulacak ilkeler ĐKĐNCĐ BÖLÜM Laboratuvarların Genel Özellikleri ve Uyulması Gereken Kurallar Laboratuvar bölümleri Laboratuvarların asgari özellikleri Personel güvenliği Metot seçimi Kayıt ve defter tutma Numune kabul ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Belgelere Đlişkin Usul ve Esaslar Ön yeterlik belgesi Yeterlik belgesi Kapsam dışı parametreler Belge bedelleri DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Yetkili Laboratuvarların Yükümlülükleri Taşeron laboratuvar kullanımı Hazır deney kitleri ile analiz Eğitim Numune alma Raporlama Laboratuvarlar arası işbirliği Asgari fiyat tarifesi Bildirim zorunluluğu Gizlilik Akreditasyon belgesi Yönetmeliğin yayımı tarihinden sonra TÜRKAK dışında bir akreditasyon kurum/kuruluşundan akredite olmuş laboratuvarların akreditasyon belgesi başvurularda kabul edilmez. BEŞĐNCĐ BÖLÜM Başvuru Dosyası, Kabulü ve Yerinde Đnceleme Başvuru kapsamı Başvuruda istenen belgeler Başvuru kabulü Đnceleme komisyonu Yerinde inceleme Belgelendirme süreci Belge düzenleme Belge eki düzenleme Dipnotlar ALTINCI BÖLÜM Laboratuvar Denetimi Uzaktan denetim Yerinde denetim Sahada denetim YEDĐNCĐ BÖLÜM Belgenin Askıya Alınması ve Belgenin Đptali Belgeyi askıya alma Belge iptali SEKĐZĐNCĐ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Düzenleme yapma yetkisi Akreditasyon belgesi Yönetmelikten önceki belgelendirme Mevcut başvurular Yürürlük Yürütme 18/29
ÇEVRE LABORATUVARLARI SEKTÖRÜNÜ OLUŞTURMA ÇABASI Çevre Bakanlığı, bünyesinde laboratuvarları olan il müdürlüklerinin laboratuvarlarını kapatmış, Çevre Referans Laboratuvarı Çevre Mevzuatı kapsamında yapılan rutin analizlerden mümkün olduğunca çekilmiş, Kamu ve özel ayrımı yapmadan tüm laboratuvarlardan aynı kriterleri sağlamaları beklenmiştir Çevre sektöründe belgelendirilmiş laboratuvarlar başta olma üzere, cihaz eğitimleri, metot validasyonu, ölçüm belirsizliği, TS EN ISO/IEC 17025 akreditasyon eğitimi, mevzuat kapsamında yer alan parametrelere yönelik analiz eğitimleri verilmiştir ve verilmeye devam etmektedir. Belgelendirilmiş laboratuvarlara numune alma eğitimleri verilerek, numune alma işleminin belgeli laboratuvarlarca gerçekleştirilmesi sağlanmıştır. 19/29
MEVCUT YETKĐ ALMIŞ LABORATUVARLAR Kamu Özel Ön yeterlik Yeterlik Toplam 142 laboratuvar 20/29
Yerinde Denetim ÇÖALYY kapsamında belgeli laboratuvarların denetlenmesi amacı ile yıllık olarak planlı denetim programları hazırlanmakta, Bakan onayına sunularak onaylanan plan dahilinde laboratuvarlar yerinde denetlenmektedir. 2010 yılında Yönetmeliğin, Yerinde Denetim, 36. Maddesi kapsamında Bakanlığımızca yetki alan 72 laboratuvara 2010 Yılı Denetim Programı çerçevesinde yerinde denetim yapılmıştır. 2010 yılında yapılan denetimler neticesinde, 2 laboratuvar, Yönetmelik gereğince 3 ay süre ile askıya alınmıştır. 2011 Yılı Denetim Programı Genel Müdürlük Makam Olurlarına sunulmuş olup, 36 laboratuvara yerinde denetim gerçekleştirilecektir. Özellikle gürültü ve emisyon laboratuvarlarının denetiminin Emisyon ve Gürültü Ölçüm Programı çerçevesinde ani olarak denetlenmesi kararı alınmıştır. 21/29
Uzaktan Denetim Yönetmeliğin, Uzaktan Denetim, 35. Maddesi kapsamında Bakanlığımızca yetki alan laboratuvarlara Ocak 2010 da Toplam 18 parametrede Yeterlilik Testi düzenlemiştir. Yakıt Lab 6 parametrede 11 laboratuvar, Kimya Lab Suda KOĐ, Yağ ve Gres, AKM, Ni, As, Co, Cu, Zn, Pb, Cd, TCr, Hg 56 laboratuvar Kabul edilebilir limitler dışında çıkan sonuçlarda, Yönetmeliğin, Belgeyi Askıya Alma, 38.Maddesi, 4ncü bendi kapsamında yaptırım uygulanmıştır 01.05.2010 tarihinden itibaren Đlgili parametreyi askıya alma işlemi yapılmıştır. YT programı çalışması sonucunda, 23 su laboratuvarının, 3 kömür laboratuvarının z 3 parametreleri askıya alınmıştır. 2011 yılının Yeterlik Testi Programı yapılmış olup değişik matrikslerde (atık su, deniz suyu) toplam 20 parametrede yapılması hedeflenmiştir. 22/29
Yetkili Özel ve Kamu Laboratuvarları Đşleme tabi tutulan dosya sayısında sürekli bir artış görülmüştür. Đptaller Đşleme alınan dosya sayısı Zaman içerisinde gerekleri yerine getiremeyen laboratuvarlar düşmüş ancak bu düşüş 2008 yılına kadar sürmüştür. 418 34 372 34 302 34 217 29 136 22 84 12 22 4 2 0 2003 2004 2005 2006 2.007 2.008 2.009 2.010 23/29
Yetkili Özel ve Kamu Laboratuvarları 2007 den sonra ozel laboratuvarların sayısı kamu laboratuvarları sayısına göre artmaya başlıyor. Çevre laboratuvarları sektörünün ve istihdam kapasitesinin oluşmaya başlamasının bir göstergesi olarak kamu laboratuvarları sayısı değişken sayrederken ozel laboratuvar sayısı surekli artıyor. 24/29
Yetkili Laboratuvar Arama/Sorgulama http://www.lab-cevreorman.gov.tr/yonetim/sorgu.asp 25/29
ÇEVRE SEKTÖRÜNÜN OLUŞTUĞUNA DAĐR KANITLAR Artık sistemden düşen dosyanın olmayışı, Belgelendirme başvurularındaki doygunluk, Belgeli laboratuvarların kapsam genişletmeye yönelmesi, Laboratuvarların daha komplex ve kapsamlarda sık rastlanmayan parametrelere kayması, TURKAK akreditasyonunda Çevre Laboratuvarlarının fazla oluşu, TURKLAB ın uye sayısındaki Çevre Laboratuvarlarının fazla oluşu, Son dönemde özellikle ölçme belirsizliği konusunun çok daha fazla sorgulanması, 26/29
YÖNETMELĐK REVĐZYONU ÇÖALYY kapsamında 05.09.2008 tarihinden beri yürütülen çalışmalarda yönetmeliğin uygulanmasına yönelik aksamalar, açık noktalar ve açıklanması gereken diğer noktalar belirlenerek, 2010 yılı sonlarında revizyon çalışmaları başlatılmış, revizyon çalışmaları son aşamaya getirilmiştir. 27/29
YAZILIM ÇÖALYY gereği yapılan laboratuvar yetkilendirmelerinin başvuru işlemlerinden başlayarak tüm belgelendirme sürecini kapsayacak bir yazılımın oluşturulması amacı ile çalışmalar başlatılmıştır. Yazılımın hizmete girmesi ile birlikte başvuru işlemleri laboratuvarlar tarafından daha hızlı bir şekilde yapılabilecek, bulunduğu aşamalar izlenebilecek ve sonuçları hem Đl Çevre ve Orman Müdürlüklerimiz hem de Genel Müdürlüğümüzün ilgili diğer birimlerinin faaliyetlerinde daha rahatlıkla izlenebilecektir. 29/29
YETKĐLENDĐRĐLMĐŞ ÇEVRE LABORATUVARLARI TEŞEKKÜRLER Hakan ÇELĐK Kalite ve Yeterlik Şube Müdürü Tel: 0312 498 21 50 / 1327 e-posta: hcelik@cob.gov.tr ÇEVRE YÖNETĐMĐ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçüm ve Đzleme Dairesi Başkanlığı ÇEVRE REFERANS LABORATUVARI 7.GERĐ DÖNÜŞÜM, ÇEVRE TEKNOLOJĐLERĐ VE ATIK YÖNETĐMĐ ULUSLARARASI FUARI