Türkiye 2015 G20 Dönem Başkanlığı Önerileri için İş Dünyasının Öncelikleri Yönetici Özeti
2014, TÜSİAD Bu rapor, TÜSİAD ın Türkiye nin 2015 G20 Dönem Başkanlığı Önerileri için İş Dünyasının Öncelikleri başlıklı Birleşik Krallık Ankara Büyükelçiliği tarafından mali destek sağlanan projesinin çıktılarını içermektedir. Rapor, EY tarafından hazırlanmıştır. Raporun içeriğinin sorumluluğu yazarlarına aittir. Tüm hakları saklıdır. Bu eserin tamamı ya da bir bölümü, 4110 sayılı Yasa ile değişik 5846 sayılı FSEK uyarınca, kullanılmazdan önce hak sahibinden 52. Maddeye uygun yazılı izin alınmadıkça, hiçbir şekil ve yöntemle işlenmek, çoğaltılmak, çoğaltılmış nüshaları yayılmak, satılmak, kiralanmak, ödünç verilmek, temsil edilmek, sunulmak, telli/telsiz ya da başka teknik, sayısal ve/veya elektronik yöntemlerle iletilmek suretiyle kullanılamaz. ISBN: 978-605-165-008-1 Kasım 2014 Yayın No. TÜSİAD-T/2014,11-560 Meşrutiyet Caddesi, No: 46 34420 Tepebaşı/İstanbul T: (0 212) 249 07 23 F: (0 212) 249 13 50 www.tusiad.org Matbaa: Pastel Tasarım ve Baskı Hizmetleri Ltd. Şti. Tekstilkent Ticaret Merkezi G1 Blok No: 129 Esenler / İstanbul 0212 438 7750
Önsöz ve Teşekkür TÜSİAD, özel sektörü temsil eden sanayici ve işadamları tarafından 1971 yılında, Anayasamızın ve Dernekler Kanunu nun ilgili hükümlerine uygun olarak kurulmuş, kamu yararına çalışan bir dernek olup gönüllü bir sivil toplum örgütüdür. TÜSİAD, insan hakları evrensel ilkelerinin, düşünce, inanç ve girişim özgürlüklerinin, laik hukuk devletinin, katılımcı demokrasi anlayışının, liberal ekonominin, rekabetçi piyasa ekonomisinin kurum ve kurallarının ve sürdürülebilir çevre dengesinin benimsendiği bir toplumsal düzenin oluşmasına ve gelişmesine katkı sağlamayı amaçlar. TÜSİAD, Atatürk ün öngördüğü hedef ve ilkeler doğrultusunda, Türkiye nin çağdaş uygarlık düzeyini yakalama ve aşma anlayışı içinde, kadın-erkek eşitliğini, siyaset, ekonomi ve eğitim açısından gözeten iş insanlarının toplumun öncü ve girişimci bir grubu olduğu inancıyla, yukarıda sunulan ana gayenin gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla çalışmalar gerçekleştirir. TÜSİAD, kamu yararına çalışan Türk iş dünyasının temsil örgütü olarak, girişimcilerin evrensel iş ahlakı ilkelerine uygun faaliyet göstermesi yönünde çaba sarf eder; küreselleşme sürecinde Türk rekabet gücünün ve toplumsal refahın, istihdamın, verimliliğin, yenilikçilik kapasitesinin ve eğitimin kapsam ve kalitesinin sürekli artırılması yoluyla yükseltilmesini esas alır. TÜSİAD, toplumsal barış ve uzlaşmanın sürdürüldüğü bir ortamda, ülkemizin ekonomik ve sosyal kalkınmasında bölgesel ve sektörel potansiyelleri en iyi şekilde değerlendirerek ulusal ekonomik politikaların oluşturulmasına katkıda bulunur. Türkiye nin küresel rekabet düzeyinde tanıtımına katkıda bulunur, Avrupa Birliği (AB) üyeliği sürecini desteklemek üzere uluslararası siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel ilişki, iletişim, temsil ve işbirliği ağlarının geliştirilmesi için çalışmalar yapar. Uluslararası entegrasyonu ve etkileşimi, bölgesel ve yerel gelişmeyi hızlandırmak için araştırma yapar, görüş oluşturur, projeler geliştirir ve bu kapsamda etkinlikler düzenler. TÜSİAD, Türk iş dünyası adına, bu çerçevede oluşan görüş ve önerilerini Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ne, hükümete, diğer devletlere, uluslararası kuruluşlara ve kamuoyuna doğrudan ya da dolaylı olarak basın ve diğer araçlar aracılığı ile ileterek, yukarıdaki amaçlar doğrultusunda düşünce ve hareket birliği oluşturmayı hedefler. TÜSİAD, misyonu doğrultusunda ve faaliyetleri çerçevesinde, ülke gündeminde bulunan konularla ilgili görüşlerini bilimsel çalışmalarla destekleyerek kamuoyuna duyurur ve bu görüşlerden hareketle kamuoyunda tartışma platformlarının oluşmasını sağlar. B20, G20 ye politika önerileri sunmak için G20 üye devletlerinin iş dünyası liderlerini bir araya getiren bir forumdur. İş dünyasının bakış açısının küresel düzeye taşınmasındaki kilit rolü nedeniyle, TÜSİAD B20 ye özel önem vermekte ve 2009 daki Londra Zirvesi nden bu yana etkinliklerine katkı sağlamaktadır. 3
Önsöz ve Teşekkür Türkiye 2015 te G20 Dönem Başkanlığı nı devralacak, B20 Zirvesi ne de başkanlık ve ev sahipliği yapacaktır. Bu bağlamda TÜSİAD, Türkiye nin dönem başkanlığında sunulacak öneriler için özel sektörün ulusal ve uluslararası seviyedeki önceliklerini belirlemek amacıyla küresel bir çalışma başlatmıştır. Bu proje, gelişmekte olan piyasaların ve G20 nin dünya ekonomisindeki artan rolünü odak noktasına alarak özel sektörün önceliklerini incelemektedir. Raporun Türkiye nin G20 dönem başkanlığı tarafından dikkate alınacağı beklenmektedir. Önceliklerin tespit edilmesinde kullanılan yöntem, altı G20 ülkesinin (Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Brezilya, Fransa, Hindistan, Türkiye) iş dünyası liderleriyle anket gerçekleştirmektir. Bu altı ülke, bölgesel ve sosyo-ekonomik kapsam düşünülerek seçilmiştir. Örneklem oluşturulurken farklı bölgeler, sektörler ve ölçeklerden şirketlerin temsiline dikkat edilmiştir. Araştırmanın sonuçları, G20 ve B20 nin temel meseleleriyle uyum sağlanması açısından, önceki G20 ve B20 sonuçları ve Türkiye nin 2015 dönemi için öncelikleri ışığında analiz edilmiştir. Bu proje Birleşik Krallık Ankara Büyükelçiliği Refah Fonu tarafından finanse edilmiştir. TÜSİAD olarak, bütün süreçteki değerli işbirlikleri için Birleşik Krallık Ankara Büyükelçiliği ne ve Refah Fonu na, projenin gerçekleştirilmesindeki kıymetli katkılarından dolayı EY ekibine teşekkürlerimizi sunarız. Ayrıca, birebir görüşmeyi kabul ederek değerli zamanlarını ayıran Türkiye deki iş dünyası liderlerine özel şükranlarımızı sunarız. Araştırmanın kapsamının kendi ülkelerine genişletilmesinde bize yardımcı olan aşağıdaki kurumlara teşekkür ederiz: Birleşik Krallık: İngiliz Sanayi Konfederasyonu (CBI Confederation of British Industry) Brezilya: Ulusal Sanayi Konfederasyonu (CNI National Confederation of Industry) Fransa: Fransız İş Konfederasyonu (MEDEF French Business Confederation) Hindistan: Hint Sanayi Konfederasyonu (CII Confederation of Indian Industry) Türkiye: Sektörel Dernekler Federasyonu (SEDEFED) Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) 4
Amaç ve Yaklaşım Bu çalışmanın amacı, küresel iş dünyası liderlerinin görüşlerini toplayarak Türkiye de düzenlenecek olan 2015 B20 ve G20 zirveleri için gündem önerileri oluşturmaktır. Gelişmiş ve gelişmekte olan piyasaları temsil etmek için aşağıdaki 6 ülke seçilmiştir: Gelişmiş Piyasalar ABD Birleşik Krallık Fransa Gelişmekte olan Piyasalar Brezilya Hindistan Türkiye %59 KOBİ 24 Soru >900 Katılımcı %41 Büyük İşletme Bu çalışma, iki ana aşamadan oluşmaktadır: 1. Anketin Hazırlanması ve Uygulanması İkincil araştırma (1) Türkiye de yapılan derinlemesine görüşmeler İlgili EY raporları Web tabanlı anket 2. Sonuçların Analizi ve Gündem Önerilerinin Oluşturulması Öncelik tabanlı analiz Politika tabanlı analiz (2) Gündem önerileri İlk olarak, derinlemesine görüşmeler için temel oluşturmak adına geniş bir literatür araştırması gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerin sonuçları, ilgili EY raporları ile desteklenmiş ve 6 ülkede küresel iş dünyası liderlerinin fikirleri hakkında daha fazla öngörü edinmek amacıyla web tabanlı bir anket tasarlanmıştır. Tüm girdilerin değerlendirilmesi sonrasında 9 temel öncelik, küresel görünümü anlamak amacıyla anket içerisine yerleştirilmiştir: Erişilebilir ve uygun maliyetli finansman Küresel ticaret Yatırımlar Sürdürülebilir ve yeşil büyüme Küresel refah İnsan sermayesi ve istihdam Yolsuzlukla mücadele Küresel ticaretin bütünlüğü Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) gelişimi Farklı şirket ve sektör profillerinden 900 ün üzerinde katılımcının cevapladığı anketin sonuçlarının toplanmasının ardından, katılımcıların iş dünyasının öncelikleri ve ilgili politikaların önemi hakkında ne düşündüklerini çözümlemek amacıyla çeşitli analizler yapılmıştır. Böylece, gündem önerilerinin oluşturulması için en önemli öncelikler ile ilgili politikaları içeren anlamlı bir çıktı elde edilmiştir. Notlar: (1) İkincil araştırma sırasında faydalanılan kaynaklar ve raporlar hakkında detaylı bilgi ana raporda mevcuttur. (2) Resmi B20 dokümanlarında, öncelikler «görev gücü»ne, politikalar ise «tema»ya karşılık gelmektedir. Raporda sözü geçen öncelikler, G20 zirvesinin gündemine girmesi önerilen stratejik başlıklara, politikalar ise bu stratejik başlıklar altında uygulanması önerilen stratejilere tekabül etmektedir. 5
Analiz ve Bulgular (1) Öncelik Tabanlı Analizler Ankette, iş dünyası liderlerinin ilgili öncelikler hakkındaki fikirlerini almaya yönelik bir soruya yer verilmiştir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler genel olarak, anketteki öncelikler hakkında aynı fikirleri paylaşmaktadır. Sürdürülebilir ve yeşil büyüme ile insan sermayesi ve istihdam, en yüksek öneme sahip öncelikler olarak öne çıkmıştır. Bu iki öncelik, sadece genel görünümde en önde olmakla kalmayıp aynı zamanda hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler özelinde en çok önem verilen öncelikler arasındadır. En az oy alan 4 öncelik ise aynı şekilde hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde sıralamanın en altında yer almıştır. Yolsuzlukla mücadele ve küresel refah konuları ise ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre önem derecesi bağlamında farklılık göstermektedir. Yolsuzlukla mücadele gelişmiş ülkelerde daha önemli görülürken, gelişmekte olan ülkeler küresel refahın artırılması hususuna daha fazla vurgu yapmıştır. İş Dünyası Liderleri Tarafından G20 Zirvesi nde Tartışılması Beklenen Öncelikler Genel Gelişmiş Gelişen %15 Sürdürülebilir ve yeşil büyümenin teşvik edilmesi %16 %15 %15 İnsan sermayesinin geliştirilmesi ve istihdamın arttırılması %15 %15 %14 Yolsuzlukla mücadelenin arttırılması %16 %13 %13 Küresel refah dağılımının geliştirilmesi %11 %14 %12 Yatırımların arttırılması %11 %12 %11 Erişilebilir ve uygun maliyetli finansal kaynakların sağlanması %11 %11 %10 Küresel ticaretin bütünlüğünün arttırılması %11 %10 %10 Küresel ticaret hacminin arttırılması %9 %11 En çok oy alan öncelikler Notlar: (1) Yalnızca başlıca analizler gösterilmiştir. Detaylı analizler için ana rapora başvurunuz. 6
Politika Tabanlı Analizler Hem gelişmiş hem gelişmekte olan ülkelerde en çok oy alan ve anket katılımcıları nezdinde altında gruplandıkları önceliklere göre daha önemli çıkan bazı politikalar arasında öncelik analizleri sırasında tespit edilmesi mümkün olamayacak bazı ortak noktaların bulunduğu görülmüştür. Bu politikalar, kapsayıcı benzerlikler üzerinden yeniden gruplanmıştır. Bu yeni öncelikler, Yönetişim ve Kontrol ile Girişimcilik ve İnovasyon olarak tanımlanmıştır. Bu analiz aynı zamanda gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki temel farkları da ortaya çıkarma açısından faydalı olmuştur. Gelişmekte olan ülkelerin Yönetişim ve Kontrol e, gelişmiş ülkelerin ise Girişimcilik ve İnovasyon a daha fazla ağırlık verdiği görülmüştür. Ek olarak büyük ölçekli şirketlerin ülkelerin gelişmişlik düzeyinden bağımsız olarak sorgulanan önceliklere aşağı yukarı benzer yaklaşımlar gösterdiği, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin ise gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere göre yaklaşımlarının değiştiği tespit edilmiştir. En Çok Oy Alan Politikalar ve Karşılık Gelen Yeni Öncelikler, İlk %25 lik Dilim (1) Toplam Gelişmiş Gelişen %8.7 %7.7 Bürokratik engellerin kaldırılması ve iş yapma kolaylığının %8.6 %8.7 teşvik edilmesi KOBİ lerin finansal kaynaklara erişiminin kolaylaştırılması %9.5 %6.5 %7.6 Kamu alımları, onay ve teşviklerde şeffaflığın ve eşitliğin sağlanması %7.3 %7.9 %7.5 Yenilenebilir enerji üretiminin desteklenmesi %6.7 %8.1 %7.5 Kamu ve özel sektör raporlama sistemlerinde şeffaflığın sağlanması ve bilgiye erişimin kolaylaştırılması %6.4 %8.2 %7.4 Eğitim sisteminin daha yenilikçi bir işgücü yaratılması için yeniden tasarlanması %7.1 %7.5 %7.0 Girişimciliğin teşvik edilmesi %8.0 %6.3 %6.9 Bilgi ve teknolojinin geliştirilmesi için inovasyonların teşvik edilmesi %7.5 %6.5 %6.5 Uluslararası ticaretin küresel olarak düzenlenmesi ve liberalleşmesi ile korumacı politikaların kaldırılması %6.2 %6.7 %6.4 Politika oluşturmada iyi yönetişim ve demokrasinin gözetilmesi %7.2 %5.9 Yönetişim ve Kontrol Girişimcilik ve İnovasyon Notlar: (1) Yüzdeler, her politikanın ilk %25 lik dilimdeki toplam oy bazında aldığı oy yüzdesini göstermektedir. Grafikte yalnızca ilgili öncelikler altında gruplanan politikalara yer verilmiş olup, ilk %25 lik dilimde yer alan diğer bazı politikalar grafikte gösterilmemiştir. 7
B20 ve G20 Zirveleri için Çıkarımlar Türkiye nin 2015 B20 ve G20 zirveleri başkanlık dönemi için kapsayıcı ve bütünsel bir gündem öneri seti oluşturmak adına, belirli öncelikler ile bu önceliklerin altında gruplanmış politikalar sorgulanmış ve detaylı olarak analiz edilmiştir. Yapılan anket sonucunda, aşağıda belirtilen önceliklerin, diğerlerine nazaran iş dünyası nezdinde daha öncelikli olduğu anlaşılmıştır: Sürdürülebilir ve yeşil büyüme Küresel refah İnsan sermayesi ve istihdam Yolsuzlukla mücadele Yönetişim ve Kontrol Girişimcilik ve İnovasyon Bununla birlikte, daha az vurgu yapılan konuların iş dünyası için önemini yitirdiği çıkarımına varılmamalıdır. Bu sonuçlar, daha ziyade, güncel makroekonomik gelişmeler paralelinde değerlendirilmelidir. Ülke liderlerinin B20 önerileri doğrultusunda bazı icraatlar üzerine taahhütte bulunmaları sayesinde düzenli bir şekilde makroekonomik seviyede iyileşmeler yaşanmaktadır. G20 ülkelerinin gayrisafi milli hasılalarını 2018 yılına kadar fazladan %2 artırmaya yönelik iddialı hedefleri (1), ülkeler nezdinde takip ve uyum oranı yüksek taahhütlere örnek teşkil etmektedir. İstihdam artışı sağlayacak bu gibi hedefler karşısında iş dünyası, büyümenin sürdürülebilir olabilmesi için işgücü piyasasının da yeterli ve yetkin olmasını istemektedir. Bu sebeple insan sermayesi ve istihdam, hala iş dünyası için öncelikli konular arasında yer almaktadır. Ayrıca iş dünyası, devletler nezdinde istenilen düzeyde riayet edilmeyen önceliklerini de vurgulamaya devam etmek istemektedir. Örneğin, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin B20 önerilerine uyum skorlarına bakıldığında, ülkelerin suç ve yolsuzluk konusunda ya hiç taahhütte bulunmadığı ya da bu konuya herhangi bir dokümanda yer vermediği görülmektedir (2). Bu sebeple yolsuzlukla mücadele, diğer benzer konular gibi zamana ayak direyen bir iş dünyası önceliği olarak öne çıkmaktadır. Aynı şekilde, geçmiş senelerde BİT, Teknoloji ve İnovasyon üzerine oluşturulan görev güçlerini takiben ve G20 liderlerinin henüz bu konuya herhangi bir dokümanda yer vermemelerine rağmen iş dünyası, Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) gelişimini önceliklendirmeye devam etmektedir. (2,3) Öneri setini güçlendirebilmek adına çokça rağbet gören öncelik ve politikalar, gelişmiş ve gelişmekte olan piyasalar arasındaki farklılıkların tespit edilebilmesi adına analiz edilmiştir. Bu yönetici özetinde yalnızca başlıca konulara yer verilmiştir. Detaylar için ana rapor incelenebilir. Notlar: (1) G20 Liderler Bildirgesi, Brisbane Zirvesi, 15-16 Kasım 2014 (2) G20-B20 İşbirliği Etkinliğinin Ölçülmesi, G20-B20 Diyalog Etkinliği Görev Gücü, Haziran 2013, Taslak Rapor (3) BİT gelişimi, literatür araştırması ve derinlemesine görüşmeler esnasında ortaya çıkan nispeten yeni ve yükselen bir konudur. Bu sebeple bir öncelik olarak kabul edilmiş ve ankete BİT hakkında ek bazı sorular ilave edilmiştir. 8
Gündem Önerileri Öncelik Önerileri Sonuç olarak, 2015 yılında Türkiye nin G20 başkanlık dönemi gündem önerileri için aşağıdaki başlıklar iş dünyasının birincil öncelikleri olarak öne çıkmaktadır: G20 de ele alınacak konuların önceliklendirilmesi istendiğinde, küresel iş dünyası aşağıdaki konular üzerinde hemfikir kalmıştır: En yüksek oy alan politikaları kesen ve sık rastlanan aşağıdaki öncelikler, ortak nokta olmalarından dolayı önem kazanmıştır: Hem ikincil araştırma ve derinlemesine görüşmelerde ortaya çıkan hem de anket sonuçları ile onaylanan, yükselme eğiliminde olan öncelik: 01 Sürdürülebilir ve Yeşil Büyüme 02 İnsan Sermayesi ve İstihdam 03 Yolsuzlukla Mücadele 04 Küresel Refah 05 Yönetişim ve Kontrol 06 Girişimcilik ve İnovasyon +1 BİT Gelişimi 9
Gündem Önerileri Öncelikli Konular için Politika Önerileri Öne çıkan öncelikler, potansiyel görev gücü olarak göz önünde bulundurulduğunda ilgili ve iş dünyası tarafından en çok kabul görmüş politikalar ile birlikte değerlendirilmelidir: 01 Sürdürülebilir ve Yeşil Büyüme Yenilenebilir enerji üretiminin desteklenmesi Su kaynaklarının azalması tehdidine karşı etkili politikalar üretilmesi Enerji, çevre ve doğal kaynaklar için küresel düzenleyici organların kurulması Karbon salınımının azaltılması için politikaların teşvik edilmesi Eğitim sisteminin daha yenilikçi bir işgücü yaratılması için yeniden tasarlanması Mesleki ve çalışan eğitimlerinin teşvik edilmesi Girişimciliğin teşvik edilmesi 02 İnsan Sermayesi ve İstihdam Eğitim sisteminin işgücü piyasasının ihtiyaçlarını karşılayabilecek yapıya ulaştırılması 03 Yolsuzlukla Mücadele Kamu alımları, onay ve teşviklerde şeffaflığın ve eşitliğin sağlanması Kamu ve özel sektör raporlama sistemlerinde şeffaflığın sağlanması ve bilgiye erişimin kolaylaştırılması İş etiğinin bireysel, kurumsal ve kamusal yönetişim ile geliştirilmesi 04 Küresel Refah Sosyal gerilimlerin ortadan kaldırılması için gelir dağılımındaki dengesizliğin azaltılması Politika oluşturmada iyi yönetişim ve demokrasinin gözetilmesi Bireysel ve uluslararası güvenliğin sağlanması için bölgesel gerilimlerin azaltılması ve ülkeler arasındaki güvenin yeniden inşa edilmesi Kamu, özel sektör ve vatandaşlar arasındaki işbirliğinin artırılması 10
05 Yönetişim ve Kontrol Bürokratik engellerin kaldırılması ve iş yapma kolaylığının teşvik edilmesi Kamu alımları, onay ve teşviklerde şeffaflığın ve eşitliğin sağlanması Kamu ve özel sektör raporlama sistemlerinde şeffaflığın sağlanması ve bilgiye erişimin kolaylaştırılması Uluslararası ticaretin küresel olarak düzenlenmesi ve liberalleşmesi ile korumacı politikaların kaldırılması Politika oluşturmada iyi yönetişim ve demokrasinin gözetilmesi KOBİ'lerin finansal kaynaklara erişiminin kolaylaştırılması Yenilenebilir enerji üretiminin desteklenmesi Eğitim sisteminin daha yenilikçi bir işgücü yaratılması için yeniden tasarlanması Girişimciliğin teşvik edilmesi 06 Girişimcilik ve İnovasyon Bilgi ve teknolojinin geliştirilmesi için inovasyonların teşvik edilmesi +1 BİT Gelişimi Bilgi ve iletişim teknolojileri ile ilgili gerekli hukuki, politik ve mevzuat çerçevelerinin kurulması ve geliştirilmesi İnovasyonun teşvik edilmesiyle hizmette rekabetin artırılması Teklif edilen gündem önerileri, aşağıda yer alan sebeplerden ötürü sağlam bir temele dayanmaktadır: Güncel B20 görev güçleriyle kıyaslandığında süreklilik arz etmektedir. İş dünyasını temsil gücü yüksektir. Gündemde yükselme eğiliminde olan öncelikler için politika önerileri geliştirme bağlamında proaktif bir yapıya sahiptir. 11
Daha fazla bilgi için: TÜSİAD Zafer A. Yavan Genel Sekreter zyavan@tusiad.org Hale Onursal Hatipoğlu Genel Sekreter Yardımcısı, Dış İlişkiler honursal@tusiad.org Tamer Şen Küresel Ekonomik İlişkiler Bölümü Kıdemli Bölüm Sorumlusu tsen@tusiad.org EY Selim Elhadef EY Türkiye Danışmanlık Hizmetleri ve Finansal Hizmetler Sektör Lideri selim.elhadef@tr.ey.com Gökhan Gümüşlü EY Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Ortağı ve Performans Geliştirme Lideri gokhan.gumuslu@tr.ey.com Orçun Kuyucuoğlu EY Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Performans Geliştirme Müdürü orcun.kuyucuoglu@tr.ey.com Sadece genel bilgi verme amacıyla sunulan bu rapor, EY tarafından TÜSİAD adına hazırlanmış olup muhasebe, vergi veya diğer profesyonel hizmetler alanında geçerli bir kaynak olarak kullanılması amacıyla oluşturulmamıştır. Belirli bir konuya ilişkin olarak ilgili danışmana başvurulmalıdır.