Modül 1 EĞİTİM KILAVUZU Serebral Palsi Hakkında Bilgi Editör Miguel Santos Yazarlar Karina Riiskjaer Raun Mette Kliim-Due Betina Rasmussen Peder Esben Bilde Kirsten Caesar Petersen Charlotte Jensen Louise Boettcher Düzenleyen Seda YAZAR KIRAÇ DANİMARKA Bu proje, Hayatboyu Öğrenme Programı Grundtvig Çok Taraflı Projeler faaliyeti çerçevesinde Avrupa Komisyonundan alınan hibe ile yürütülmektedir. Bu projenin içeriği ve sonuçları hiçbir şekilde Avrupa Komisyonunun görüşlerini yansıtmadığı gibi proje ve sonuçları ile ilgili tüm sorumluluk proje sahiplerine aittir.
İÇERİK TABLOSU Eğitim Modülü Serebral Palsi Hakkında Bilgi Bu modül, temel olarak beyin ve nöroplastisite hakkında en güncel bilgilere dayanan ve konuya farklı açılardan yaklaşan teorik bir eğitim modülüdür. Ayrıca uygulama tecrübelerinin bir sonucu olarak anne baba ve öğretmenlerin pek çok değerli bilgi ve beceriye sahip olduğu göz önünde bulunduruldu. Bu nedenle kurs, aynı zamanda katılımcıların (anne babalar/anne babalar, öğretmenler/öğretmenler ve anne babalar/öğretmenler) kendi uygulama tecrübelerini paylaşmak ve tartışmak için fırsat bulduğu bir yer olacaktır. Böylece katılımcılar en güncel bilgiyi uygulamaya nasıl dönüştürecekleri konusunda birbirlerinden esinlenecektir. Eğitim Modülünün Konusu Hedef grup(lar) Amaç(lar) SP Hakkında Bilgi 3-18 yaş aralığındaki Serebral Palsi li (SP) çocukların anne baba ve öğretmenleri Bu modülün asıl hedefi katılımcıların Serebral Palsi hakkındaki bilgilerini geliştirmektir ne olduğu, nasıl ortaya çıktığı ve sebep olduğu zorlukların telafisi için neler yapılabileceği. Ayrıca; 1. Beynin nasıl çalıştığı ve teşhisin karmaşıklığı hakkındaki araştırmadan elde edilen en güncel bilgi hakkındaki farkındalığın arttırılması, 2. SP hakkındaki anlayışın motor- bilişsel ve öğrenme yetersizlikleri açılarından geliştirilmesi, 3. Yetişkinlik döneminde bir yetersizliğe sahip olmanın özel şartları hakkındaki anlayışın geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu modül ile katılımcıların, SP hakkındaki araştırma kaynaklı en güncel bilgiden haberdar olmaları beklenmektedir. Modül, beyin hasarı olarak SP hakkında bilgi ve beynin nasıl çalıştığını içermektedir. Katılımcılar SP yi beyin hasarı olarak görerek aynı zamanda teşhisin karmaşıklığı ve SP hakkındaki anlayışın motor- bilişsel ve öğrenme yetersizlikleri açılarının farkında olacaktır. Böylece SP li çocuklar arasında bazı özelliklerin ortak olabileceğini bilseler de SP nin belli bir çocukta kendine özgü kişisel sürümü ile ortaya çıktığını öğreneceklerdir. Aynı zamanda katılımcılar diğer anne babaların ve öğretmenlerin deneyimlerinden haberdar olacak, kendi durumlarına yönelik yeni/farklı bakış açıları edinecek ve yeni girişimler ve eylemler söz konusu olduğunda diğerlerinden ilham alabilecektir. 2
Anne babalar için Katılımcılar, kendi SP li çocuğu ve onun günlük yaşamda SP ye ilişkin karşılaştığı zorlukları anlamak ve onunla yüzleşmek için bu konuların öneminin farkındadır. Öğretmenler için Genel olarak katılımcılar, çalışmaları eğer uygun pedagojik yaklaşım, strateji ve araçların tespiti için güncellenmiş bilgilere dayanıyorsa öğrenciler arasında SP ile ilgili karşılaşılan zorluklara uyum sağlamanın mümkün ve tercih edilen bir yol olduğunu öğrenecektir. İçerik (Genel ve/ veya Detaylı) İçerik Süre 1. SP hakkında genel bilgi 2. Beyin ve nöroplastisite hakkında genel bilgi 1 Saat 3. Nöroplastisite esaslı Eğitim ve Öğrenme 1 Saat 1-3 konular üstüne grup tartışmaları/grup çalışması 1 ¾ saat 4. Gıda Nöroplastisiteye ilişkin etkisi ve önemi 1 saat 5. SP ile ilgili davranışsal ve zihinsel zorluklar ile giderme stratejileri ¾ saat 6. SP ye bağlı olarak görülen en yaygın zihinsel ve davranışsal problemler ile bunları giderme stratejileri ¾ saat 7. Konu üstüne grup tartışmaları/grup çalışması 1 ¾ saat 8. Ağrı/ağrı yönetimi ne yapmalı ve nasıl gidermeli ¾ saat 9. Yetişkinliğe geçmeye dair hususlar, SP ve diğer yetersizliklere ilişkin olarak yetişkinliğe geçişte ve yaşlandıkça bilinmesi gereken özel durumlar nelerdir? 1 saat Gerekli Süre Ölçme ve değerlendirme planı (eğitmen/ katılımcı ve modül) 9 3/4 saat + değerlendirme için1 saat = 10 3/4 saat Grup çalışması Web tabanlı bilgi araçları Katılımcılar arasında deneyim ve bilgi değişimi Eğitim kursunun sonunda anketler, kontrol listeleri ve öz değerlendirme yoluyla değerlendirme 3
İhtiyaç duyulan destekleyici eğitim materyali Eğitim Ortamı Eğitici(ler)nin Özellikleri Belgeler ve Power Point sunuları, web sitelerinin bağlantıları, kaynakların dağıtılması Grup çalışmaları, örnek olay incelemeleri, çalıştaylar, drama, vb. için uygun iç mekânlar ile birlikte ders anlatımı/sunumlar için bir toplantı/konferans odası Aynı zamanda PC ye bağlanmış bir projeksiyon, bir perde, bir kağıt yazı tahtası ve internet bağlantısı İhtiyaç duyulduğunda internet bağlantısı olan ekstra pc ler, video ve görsel-işitsel ekipman, tahta ve/veya özel ekipmanlar/yardımcı cihazlar... Ders anlatımlarının, standardı mümkün olduğunca yüksek tutmak için ve sunumda ele alınan her bir konudaki en güncel bilginin sunuma dâhil olduğunu garanti altına almak için, her biri konuştukları alanda uzman olan konuşmacılar tarafından yapılması çok önemlidir. Burada bu modül için eğiticinin rolü, hazırlık çalışmalarını yürütecek, kurs oturumlarını koordine edecek ve belli konular için uygun uzmanlar/konuşmacıları tespit edecek kilit figür olarak belirlenmiştir. Eğitici aynı zamanda grup çalışması, tartışmalar ve benzer çalışmalarda gruba rehberlik eden ve kursta katılımcıların mümkün olduğu kadar aktif ortaklar ve dinleyiciler olarak yer almasını sağlamaktan sorumlu kişidir. 4
Bölüm 1 SP Hakkında Genel Bilgi Süre: 1/2 saat 1. Katılımcılar Serebral Palsi teşhisinin en son tanımını bilecek ve durumun tedavi edilemeyen bir beyin lezyonu olduğunu anlayacaktır. 2. Katılımcılar durumun etiyolojisini bilecek ve beyin hasarının muhtemel sonuçları olan geniş bir yelpazedeki belirtiler hakkında bilgi sahibi olacaktır. 1,2 ve 3. Oturumları birleştiren grup çalışması oturum 3: Eğitimin etkileri... oturum hakkında daha fazla bilgi için aşağıyı okuyun Katılımcılar kitapçıkta daha fazla materyal için bağlantıları bulacaklardır okuma ve görüntülü konuşmalar. Kalemler Değerlendirme 5
Bölüm 2 Beyin ve Nöroplastisite Hakkında Genel Bilgi Süre: 1/2 saat Katılımcılar, beynin nasıl çalıştığı ve bu çalışmanın nasıl statik veya kati olmayıp oldukça iki taraflı olduğu konusunda genel bir bilgi edinecek ve bu bilginin sonucu olarak Serebral Palsi belirtilerine nasıl yaklaşacaklarını öğrenecektir. 1,2 ve 3. Oturumları birleştiren grup çalışması oturum 3: Eğitimin etkileri... oturum hakkında daha fazla bilgi için aşağıyı okuyun Katılımcılar kitapçıkta daha fazla materyal için bağlantıları bulacaklardır okuma ve görüntülü konuşmalar. Kalemler Değerlendirme 6
Bölüm 3 Nöroplastisite Esaslı Eğitim ve Öğrenme Süre: 1 saat Katılımcılar, eğitimden beklenecek olan herhangi bir kalıcı ve olumlu sonuç var ise hangi teorik hususların dikkate alınması gerektiğini bilecektir. Bu temelde katılımcılar, evde ve okul/enstitüdeki günlük faaliyetlerde eğitim uygulamak için fikirleri ve araçları öğrenecektir. 1,2 ve 3. Oturumları birleştiren grup çalışması oturum 3: Eğitimin etkileri... oturum hakkında daha fazla bilgi için aşağıyı okuyun Katılımcılar, kitapçıkta daha fazla materyal için bağlantıları bulacaktır: okuma ve görüntülü konuşmalar. Kalemler 1,2 ve 3. Oturumları birleştiren grup çalışması (1¾ saat): Kursun koordinatörü tarafından idare edilecek 5-6 kişilik gruplar (öğretmenler ve ebeveynleri gruplara ayırmak ya da bir araya getirmenin uygun olup olmayacağını değerlendirin) ¼ saat giriş, 1 saat grup çalışması, ½ saat ortak sonuçlar için Grup çalışması (bu bağlantıda bir görev formu mevcuttur: bakınız: www.cp-pack. eu / Knowledge about CP» İşlevsel seviyeye odaklanarak grubun geri kalanına çocuğunuzu (öğrenci) gösterin. 7
» Grupta, günlük yaşamdaki eğitim faaliyetlerinin uygulamasının arttırılması için ne gibi imkânlar bulabildiğinizi tartışın.» Bugün eve birlikte götüreceğiniz en önemli gördüğünüz bir fikri seçin. Genel toplantıda tekrar bir araya gelindiğinde, her katılımcı grubun geri kalanıyla kendi en önemli fikrini paylaşır Değerlendirme 8
Bölüm 4 Gıda Nöroplastisiteye İlişkin Etkisi ve Önemi Süre: 1 saat Katılımcılar, beyin üzerindeki beslenme şekli etkileri hakkında farkındalıklarını artıracaklar ve sağlıklı bir beslenme şeklinin uygulanması hakkında pratik tavsiyeler öğrenecektir. Kullanılabilecek düşünme soruları kitapçıkta bulunmaktadır. Kalemler Değerlendirme 9
Bölüm 5 SP ile İlgili Davranışsal ve Zihinsel Zorluklar ile Giderme Stratejileri Süre: 3/4 saat Katılımcılar, duyusal girdinin nasıl işlendiğini daha iyi anlayacaktır. Bu bölümde kısaca propriyoseptif, vestibüler ve görsel duyular üzerinde durularak yedi duyu kısaca ele alınacak ve duyusal entegrasyon doğru çalışmadığında bunun SP li çocuğu nasıl etkilediği ortaya konacaktır. Buna ek olarak katılımcılar kullanılabilecek ve günlük hayata entegre edilebilecek bazı giderme stratejileri hakkında fikir sahibi olacaktır. Katılımcılar arasında kişisel deneyim ve bilgi alışverişi Kalemler Değerlendirme 10
Bölüm 6 SP ye Bağlı Olarak Görülen En Yaygın Zihinsel ve Davranışsal Problemler ile Bunları Giderme Stratejileri Süre: 3/4 saat Katılımcılar, SP ye ilişkin son zamanlarda yapılan ampirik çalışmalardan elde edilen güncel teorik bilgileri edinecektir. Katılımcılar, öğrenme sorunlarının bireysel bilişsel problemlerden kaynaklandığının ancak bunların belli toplumsal durumlarda ve öğrenme faaliyetlerinin organize edildiği öğrenme ortamlarında ortaya çıktığının; ve çocuğa doğru desteğin olup olmaması durumuna göre bunların şekillendiğinin farkına varacaktır. Kullanılabilecek düşünme soruları kitapçıkta bulunmaktadır Katılımcılar arasında kişisel deneyim ve bilgi alışverişi Kalemler Değerlendirme 11
Bölüm 7 Ağrı/Ağrı yönetimi Ne Yapmalı ve Nasıl Gidermeli Süre: 3/4 saat 1. Katılımcılar; ağrı, karmaşıklığı, psikolojik doğası ve farklı unsurların ağrı deneyimini nasıl etkilediği hakkındaki bilgilerini artıracaktır. Bu bilgi, belli bir çocuğun deneyimini ve ağrıyla karşılaştığında ne yaptığını anlamayı kolaylaştıracaktır. 2. Katılımcılar, tamamlayıcı tedavileri ve çocuğun ağrının üstesinden nasıl geldiğini bilecek ve böylelikle çocuğun hissettiği ağrı duygusunu azaltmak için ona yardımcı olacaktır. PowerPoint sunuları (destekleyici materyallerde bulunabilir, www.cp-pack.eu / Knowledge about CP) Ağrı şekli ve ağrı ölçer (destekleyici materyallerde bulunabilir, www.cp-pack.eu / Knowledge about CP ve aynı zamanda sayfa 118 ve 119, bu bağlantıyı takiben: http://www.dpf.dk/item.aspx?department=5&category=23&item=3412» Bazı çocuklar için ağrıyı bir ağrı şekliyle çizmek daha uygun olabilir. Bu şekilde ağrı daha somut bir hale gelir ve anne babalar ve diğer yetişkinler ile daha kolay paylaşılabilir. Bazen ağrı ölçer kullanımı daha uygun olabilir. Kaynak çizelgesi (destekleyici materyallerde bulunabilir, www.cp-pack.eu / Knowledge about CP)» Her bir aile ve öğretmen, çocuğun ağrısı olduğunda neyin faydalı olacağını değerlendirirken bir kaynak çizelgesinde beyin fırtınası yapmaktan faydalanabilir. Eğer mümkünse çocuğun kaynak çizelgesini doldurmaya katılması tavsiye edilir. Kalemler 12
Değerlendirme 13
Bölüm 8 Yetişkinliğe Geçmeye Dair Hususlar, SP ve Diğer Yetersizliklere İlişkin Olarak Yetişkinliğe Geçişte ve Yaşlandıkça Bilinmesi Gereken Özel Durumlar Nelerdir Süre: 1 saat 1. Katılımcılar, toplumun aktif bir bireyi olarak yetişkin gibi yaşayabilmek için yetersizliğin kabulünün önemini bilecektir. 2. Katılımcılar, vücut fiziksel bir yetersizlikle büyürken zihinsel, fiziksel ve biyolojik tehditleri bilecektir. 3. Katılımcılar, grup tartışmasından esinlenerek bu tehditlerin oluşmadan belirlenebileceğini öğrenecektir. Katılımcılar kitapçıkta okuma için tavsiye edilen yayınları bulabilir. Kalemler Değerlendirme Kaynaklar 14