Doküman No:ENF-TL-05 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No: 1 / 5 1. AMAÇ Hastane içerisinde yapılan yapım, onarım, yıkım ve tadilat süresince oluģan toz, mantar, buhar ve koku gibi ortama ve havaya yayılan, özellikle Aspergillus türleri ve sayısında belirgin artıģa neden olarak Aspergilozis riskinden ve diğer enfeksiyon etkenlerinden hastaları ve çalıģanları korumak amacıyla gerekli önlemleri almak ve uygulamak için takip edilecek iģlem basamaklarını belirlemektir. 2. KAPSAM Tüm çalıģanları kapsar. 3. SORUMLULAR Tüm çalıģanlar sorumludur. 4. FAALİYET AKIŞI 4.1. Hastanelerde her zaman yenileme ve düzeltme amacıyla inģaat ve onarım çalıģmaları yapılmaktadır. Bu çalıģmalar tozların ortaya çıkmasına, suyun kesintiye uğrayıp tekrar sisteme verilmesine, havalandırma ve su sistemlerine müdahale edilmesine yol açmaktadır. Bu çalıģmalar baģta hava yolu ile bulaģan mikroorganizmalar olmak üzere, enfeksiyöz etkenlerle hasta, ziyaretçi ve sağlık personelinin temasına yol açar. Hava yolu ile bulaģan mikroorganizmalar, genelde toprak kaynaklıdır. Özellikle hafriyat sırasında ortaya çıkan toprak ve toz içindeki bakteri veya mantarlar havalandırma ve su tesisatını kontamine ederek duyarlı kiģilere ulaģmakta ve enfeksiyona neden olmaktadır. Literatürde havalandırma ile Aspergillus spp. baģta olmak üzere mantarlar ve diğer bakterilerin bulaģtığı ve su tesisatı ile de Legionella spp. nin bulaģtığı birçok çalıģmada gösterilmiģtir. 4.2. Sağlık hizmeti verilen kuruluģlardaki inģaat, yapım ve onarım iģlemleri sırasında ve sonrasında enfeksiyon riskini en aza indirmek için multidisipliner bir ekip, planlı ve koordineli bir Ģekilde çalıģmalıdır. Bu ekibin eleman sayısı iģlemin büyüklüğü, karmaģıklığı ve çalıģılacak bölgedeki hastaların enfeksiyon riski ile doğru orantılıdır. 4.3. Ekip üyeleri ve bu ekibin görevleri; Ekip üyeleri; - Enfeksiyon kontrol hekimi - Mikrobiyoloji laboratuarı temsilcisi - Hastane yönetimi temsilcisi - Mühendislik birimi sorumlusu - HemĢirelik hizmetleri temsilcisi - Temizlik iģleri temsilcisi - ĠnĢaat iģlerinden sorumlu personel ( Hastane mühendisinin belirlediği teknisyen ) - Mimar, mühendis, proje sorumluları ve yüklenici firmalar. Ekibin görev ve sorumlulukları; - Bir inģaat ve yıkım projesi baģlamadan, planlama aģamasında yer almak, - Projenin duyarlı hastalar üzerindeki etkileri ve risklerini hesaplamak, - Hasta, ziyaretçi ve sağlık çalıģanlarının enfeksiyöz ajanlarla gereksiz temasını önlemek, - Yapılacak iģlemle ilgili tüm enfeksiyon kontrol yaklaģımlarını gözden geçirmek, - Özellikli alanlarda bölgeye özel enfeksiyon kontrol önlemleri oluģturmak, - ĠnĢaat çalıģanlarını enfeksiyon kontrolü ve önemi konusunda eğitmek, - Enfeksiyon kontrol önlemlerine uyumu değerlendirmek,
Doküman No:ENF-TL-05 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No: 2 / 5 4.4. Enfeksiyon kontrol ekibi ve diğer sağlık çalıģanları, hastane içinde ve dıģında yapılan yapım ve onarım çalıģmalarında alınması gereken önlemlerin planlanması aģamasında mutlaka rol almalıdır. Enfeksiyon kontrol ekibi, projenin büyüklüğü, yeri, nasıl ve ne zaman yürütüleceği, ne kadar süreceği, yıkım olacaksa bunun boyutu, su boruları ve havalandırmaya giriģim olup olmayacağı, gibi risk oluģturabilecek konularda ayrıntılı bilgi sahibi olmalıdır. 5. ĠNġAAT/YAPIM/ONARIM ĠġLEMĠNĠN SINIFLARI 5.1. A Sınıfı Gözlemsel ve invaziv olmayan aktivitelerdir. - Gözlemsel amaçlı kiremit/çatı veya tavan kaplamasının kaldırılması (yaklaģık olarak 1.5-2 m 2 de bir kiremit veya daha az, 30 dakikadan kısa süreli çalıģmalar), - Zımparalama yapılmadan boyama, duvar kaplama, - Hasta odasında küçük su tesisat iģleri (en fazla bir hasta odasında, 30 dakikadan kısa süreli çalıģmalar ve su kaçağı varsa bir litreden daha az miktardaki kaçaklar), - Hiç toz oluģturmayan, duvarların delinmediği, yıkılmadığı, gözlemlemek dıģında çatıya müdahale edilmeyen, yukarıda tanımlananlardan daha küçük diğer iģlemler hiçbir gruba girmemektedir. 5.2. B Sınıfı Küçük çaplı, minimal toz oluģturan kısa süreli iģlemlerdir. - Duvarların çatının/tavanın delindiği/kırıldığı, ancak toz kontrolünün sağlandığı küçük iģlemler, - Havalandırma tamiratı, - Telefon ve bilgisayar kablosu döģenmesi, - Asma tavanın 1.5 m 2 den daha geniģ yüzeyinin kaldırılması ve kablo döģeme vs. iģleminin yapılması, - Duvarlarda küçük bölgelerin badanası veya duvar kağıdındaki tamirat için zımparalama, - Hasta odasında su tesisatı iģleri (2 den fazla hasta odası ve 30 dakikadan uzun süre su tesisatına yapılan giriģimler, 1 lt nin üzerinde su kaçağı varsa). 5.3. C Sınıfı Orta-ciddi düzeyde toz oluģturan, yıkım gerektiren, binaya ait sabit bölümlerin (tezgah üstü, monte edilmiģ dolap, lavabo gibi) yıkılmasını, kırılmasını, sökülmesini gerektiren, tek bir iģ gününde tamamlanamayacak iģlemlerdir. - Duvarların badana/duvar kağıdı kaplama öncesi zımparalanması, - Yer döģemelerinin kaldırılması, - Kiremitlerin kaldırılması ve aktarılması, çatı tamiratı, - Yeni duvar örülmesi, - Büyük oranda yerden kablo döģenmesi, - Birden fazla hasta bakım odasında uzun süreli (her biri 60 dakikanın üzerinde), su tesisatına yapılan giriģimler. 5.4. D Sınıfı Büyük yıkım, inģaat ve yenileme projeleridir.
Doküman No:ENF-TL-05 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No: 3 / 5 - Büyük çaplı yıkımla tüm elektrik veya bilgisayar kablolarının sökülüp, değiģtirilmesi, - Çok sayıda (3 günün üzerinde) iģ gününde tamamlanabilecek yeni inģaatlar, - Büyük yıkımlar, tüm tavanın kaldırılması ve yeni inģaat iģleri, - Birden fazla hasta bakım alanında uzun süreli su tesisatına yapılan giriģimler ve su kesintisi varlığı. 6. ETKĠLENEN BÖLGELERDEKĠ HASTA GRUPLARI VE RĠSK DÜZEYLERĠ ĠnĢaat ve yıkım iģleminden etkilenen gruplar kolaylaģtırıcı faktörlerine göre risk gruplarına ayrılmıģtır. Bu risk grupları her hastanenin var olan bölümlerine ve buralarda izlenen hasta gruplarına göre kendi içinde değerlendirilmelidir. 6.1. Grup 1 (DüĢük risk) - Ofis bölgeleri, - Ġdari destek üniteleri, - Kullanılmayan hasta servisleri, - Halka açık alanlar. 6.2. Grup 2 (Orta risk) - Ġmmünosüpresif hastası olmayan dahili servisler, - Ekokardiyografi, - Nükleer tıp, - Endoskopi, - Radyoloji. 6.3. Grup 3 (Orta-yüksek risk) - Koroner bakım ünitesi, - Acil servis, - Ayılma ünitesi, - Ayaktan tedavi ünitesi, - Laboratuarlar ve kan bankası, - Cerrahi bölümler, - Eczane, beslenme destek ve kemoterapi hazırlama odası. 6.4. Grup 4 (Yüksek risk) - Ġmmünsüprese hasta bakılan tüm birimler, - Yoğun bakımlar, - Ameliyathaneler, - Hematoloji ve onkoloji servisleri ve poliklinikleri, - Diyaliz ünitesi, - Kardiyak kateterizasyon ve anjiyografi üniteleri, - Kemoterapi ünitesi, - Merkezi sterilizasyon ünitesi ve steril depolar, - Yanık ünitesi.
Doküman No:ENF-TL-05 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No: 4 / 5 7. ĠNġAAT ĠġLEMLERĠ SIRASINDA VE SONRASINDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER 7.1. ĠnĢaat iģlemine göre önlem düzeyinin belirlemesi Grup riskleri belirlendikten sonra yapılması gereken risk grubuna göre alınacak önlemlerin belirlenmesidir. Alınacak önlemler 4 düzeye ayrılmıģ olup, önlem düzeyinin belirlenmesini kolaylaģtırır. Risk Grubu A Sınıfı B Sınıfı C Sınıfı D Sınıfı Grup 1 Düzey I Düzey II Düzey II Düzey III/IV Grup 2 Düzey I Düzey II Düzey III Düzey IV Grup 3 Düzey I Düzey III Düzey III/IV Düzey IV Grup 4 Düzey II Düzey III/IV Düzey III/IV Düzey IV 7.2. Düzey I - ĠĢlemler minimal toz oluģturacak yöntemlerle yapılmalıdır. - Asma tavan veya kiremitler en kısa sürede yerine konmalıdır. - ĠĢlem biter bitmez çalıģma sahası temizlenmelidir. 7.3. Düzey II Düzey I de alınan önlemlere ek olarak, - Havaya karıģan tozların dağılımı önlenmelidir. - Toz kontrolü için çalıģılan bölge nemlendirilmelidir. - Kullanılmayan kapı ve pencereler bantlanarak kapatılmalıdır. - Havalandırma giriģleri kapatılmalı ve sızdırmaz bir biçimde bantlanmalıdır. - ÇalıĢılan bölgenin giriģ ve çıkıģına toz tutucu paspas konmalıdır. - ĠnĢaatı süren bölgenin ısıtma, soğutma ve havalandırma sistemi kapatılmalı veya diğer bölgelerden ayrılmalıdır. - Çıkan moloz ve atıklar delinmez ve toz geçirmez torbalara konarak taģınmalıdır. - Alan kullanıma açılmadan temizliği sağlanmalıdır. 7.4. Düzey III Düzey I ve II de alınan önlemlere ek olarak,
Doküman No:ENF-TL-05 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No: 5 / 5 - ĠnĢaatı süren bölgenin ısıtma, soğutma ve havalandırma sistemi diğer bölgelerden ayrılmalıdır. - ĠĢlem baģlamadan önce çalıģılacak bölge toz sızmasını önleyecek Ģekilde plastik bariyerlerle örtülmeli ve örtü sabitlenmelidir. - ĠĢlem tamamen bitip enfeksiyon kontrol görevlilerince onaylanmadan bariyerler kaldırılmamalıdır. - Bariyerler kaldırılırken etrafa toz ve atık yayılmamasına özen gösterilmelidir. - Çıkan atık ve molozlar sağlam ve kapalı sızdırmaz taģıma kapları içinde atılmalıdır. - Kapaklı olmayan atık kaplarının ağzı sıkıca kapatılarak bantlanmalıdır. - Bölge detaylı bir Ģekilde temizlenmelidir. 7.5. Düzey IV Düzey I ve II ve III te alınan önlemlere ek olarak, - ÇalıĢma alanında negatif basınçlı havalandırma ve HEPA filtrasyon sağlanmalıdır. - Tüm delik, boru, kablo giriģ yerleri sıkıca bantlanmalıdır. - ÇalıĢma bölgesine giriģte bir ön oda yapılmalı, çalıģanlar buradan çıkarken giysileri vakumlanmalı, içeride giydikleri giysileri bu bölgede değiģtirerek dıģarı çıkıģları sağlanmalıdır. - ÇalıĢma bölgesine giren personelin tek kullanımlık ayakkabı ya da galoģ giymesi ve çıkarken çıkartması sağlanmalıdır. - ĠĢlem tamamen bitip enfeksiyon kontrol görevlilerince onaylanmadan bariyerler kaldırılmamalıdır. - Bariyerler kaldırılırken etrafa toz ve atık yayılmamasına özen gösterilmelidir. - Atık ve molozlar sıkıca kapatılmıģ kaplarda atılmalıdır. - Kapaklı olmayan atık kaplarının ağzı sıkıca kapatılarak bantlanmalıdır. - Bölge detaylı bir Ģekilde temizlenmelidir. - Yer-yüzey dezenfektanı ile ıslak temizlik yapılmalıdır. 8. ĠNġAAT ĠġLEMLERĠ SIRASINDA ORTAK EK ÖNLEMLER - Hastane personeli ve inģaat çalıģanlarına, inģaatlar sırasında alınacak önlemler konusunda eğitim verilmelidir. - Sağlık çalıģanları inģaat iģlemleri ile ilgili olumsuz ve tehlikeli gördükleri durumları bildirmeleri konusunda cesaretlendirilmelidir. - Tehlike ve uyarı yazıları hazırlanmalı; inģaat alanını belirleyen ve potansiyel tehlike varlığı konusunda uyaran iģaretler konulmalıdır. - Ġnsan trafiğinin inģaat alanına girmeden geçeceği alternatif yollar iģaretlenmelidir.